ευρώ και ύφεση

Τι έκπληξη: βρισκόμαστε σε ύφεση! Κοιτάς γύρω σου και αναρωτιέσαι: γιατί είχαμε βγει; Τεχνικά, ναι. Το 4ο τρίμηνο του 2013, το ΑΕΠ της Ιταλίας αυξήθηκε κατά 0,13% σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο, και σε ετήσια βάση στο "συναρπαστικό" -1.85%. Αυτή η αύξηση, μετά από εννέα συνεχόμενες μειώσεις, ήταν η αχτίδα φωτός στο βάθος του τούνελ. Στη συνέχεια, το 1ο τρίμηνο του 2014 ήταν αρνητικό, τώρα ξέρουμε ότι ήταν και το δεύτερο: βρισκόμαστε και πάλι μέσα στην ύφεση, και όχι μια κρίσι οποιαδήποτε. Τα τρία τελευταία χρόνια, το ΑΕΠ αυξήθηκε  μόνο σε ένα τρίμηνο. Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία της ενωμένης Ιταλίας, με εξαίρεση την περίοδο του πολέμου.

Γιατί να συμβαίνει αυτό σήμερα;
Ακούστε καλύτερα τον υπεύθυνο αυτής της καταστροφής, ο οποίος ομολόγησε την αυστηρή οικονομική λογική της. Το πρώτο τρίμηνο του 2012, το ΑΕΠ της Ιταλίας ήταν -1%, μια πτώση συγκρίσιμη μόνο με την περίοδο μετά τη χρεοκοπία της Lehman. Τον επόμενο Μάιο, σε δημοσιογράφο του CNN που τον ρώτησε πού σκεπτόταν να τραβήξει με τη λιτότητα, ο Μάριο Μόντι απάντησε με μια φράση βγαλμένη από τα εγχειρίδια πολιτικής οικονομίας (αλλά όχι πολιτική): "Με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καταφέραμε να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί. Μέσω της δημοσιονομικής εξυγίανσης καταστρέφουμε την εσωτερική ζήτηση ". Τι εννοούσε ο τότε πρωθυπουργός; 

Πριν από το ευρώ όταν ήθελε κανείς να αγοράσει ένα Audi ή μια BMW έπρεπε να αγοράσει μάρκα: αν οι Ιταλοί προτιμούσαν τα "γερμανικά προϊόντα", τότε η αξία του μάρκου ανέβαινε, οπότε κάποιοι θέλοντας και μη θα κατέληγαν σε μια Alfa Romeo.Η καρδιά δεν ελέγχεται, αλλά και με το πορτοφόλι δεν πρέπει να αστειεύεσαι. Το ευρώ εμποδίζει τη λειτουργία αυτού του μηχανισμού της αγοράς και επομένως ενισχύει τις εισαγωγές στο Νότο, των προϊόντων του Βορρά. Μια χώρα είναι σαν μια οικογένεια: αν εισάγει περισσότερα από ό, τι εξάγει, τότε τη διαφορά θα πρέπει να την καλύψει με δανεικά. Έχετε δει γερμανικούς φορείς χρηματοδότησης να δίνουν δάνεια σε τιμές ευκαιρίας για την αγορά γερμανικών αυτοκινήτων; Οποίος επωφελήθηκε από μια τέτοια ευγενική προσφορά, συνέβαλε και αυτός στην αύξηση του ιταλικού εξωτερικού χρέους.

Σημειώστε ότι για το Βορρά το να δανείσει το Νότο δεν είναι πρόβλημα, επειδή το ευρώ, πέρα  από το ότι ναρκώνει την ανταγωνιστικότητα, εξαλείφει και τους κινδύνους ισοτιμίας. Κάποτε όμως έρχεται η στιγμή που τα χρέη θα πρέπει να αποπληρωθούν, ίσως επειδή ξέσπασε κρίση, και ο οφειλέτης θα πρέπει να "επιστρέψει" τα δανεικά. Το πρώτο πράγμα σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι να σταματήσουν να δανείζονται, και επομένως, μια χώρα θα πρέπει να μειώσει τις εισαγωγές της. Αλλά πώς να το κάνει, όταν οι αναλογίες των τιμών ευνοούν τα ξένα προϊόντα, και η συναλλαγματική ισοτιμία δεν μπορεί να τις διορθώσει, επειδή δεν απαντά στους νόμους της αγοράς; 

Είναι απλό: περικόπτοντας τα εισοδήματα των πολιτών (αυξάνοντας τους φόρους, ή μη ανανεώνοντας τις συμβάσεις εργασίας). Αν δεν έχεις λεφτά, δεν μπορείς να τα ξοδέψεις, δεν μπορείς να δημιουργήσεις "ζήτηση" για τα εμπορεύματα, ακόμη και για τα ξένα εμπορεύματα."Καταστροφή της ζήτησης" σημαίνει περικοπή εισοδημάτων για να μειωθούν οι εισαγωγές, και να ισοσκελιστεί το ισοζύγιο πληρωμών.

Μήπως πιστέψατε ότι η λιτότητα χρησιμεύει για να μειωθεί το δημόσιο χρέος; 

Ο κάθε οικονομολόγος γνωρίζει πολύ καλά ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει : στην ύφεση η λιτότητα μειώνει τα εισοδήματα και τα δημόσια έσοδα, επιδεινώνοντας την κατάσταση. Αφήστε ότι πριν τον Μόντι δεν υπήρχε πρόβλημα δημόσιου χρέους, όπως είπε και ο σημερινός υπουργός οικονομικών Padoan! Στο ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών, ωστόσο, η λιτότητα κάνει θαύματα. Μεταξύ 2011 και 2013, ο Μόντι μείωσε το λόγο Δαπάνες/ ΑΕΠ μόνο 0,7 τοις εκατό του ΑΕΠ, αλλά το ΑΕΠ κατέρρευσε μέσα σε δύο χρόνια πάνω από 4%, και στη συνέχεια ο λόγος χρέους / ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 12 μονάδες. Καταστροφή είπατε; Για εμάς, ναι, για τους ξένους πιστωτές όχι: το ισοζύγιο πληρωμών έγινε πλεονασματικό.

Φυσικά, τα δάνεια θα πρέπει να αποπληρωθούν. Αλλά ακόμα και ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δήλωσε ότι οι τράπεζες του Βορρά ήταν απρόσεκτες! Να καταστρέφεται η οικονομία μιας χώρας για να υπακούσει στο τελεσίγραφο των απρόσεκτων πιστωτών είναι ανήθικο (διότι οι πιστωτές θα πρέπει και αυτοί να αναλάβουν το βάρος των δικών τους κακών επιλογών), αλλά πάνω απ’όλα ανόητο. Και το αποτέλεσμα ποιο είναι; Αυτό που βλέπουμε σήμερα σε άλλες ειδήσεις: 

Τον περασμένο μήνα οι παραγγελίες της γερμανικής βιομηχανιας μειώθηκαν περισσότερο από 3%. Πνίγοντας τους οφειλέτες τους, που είναι η κύρια αγορά τους, η Γερμανία στραγγαλίζει τον ίδιο της τον εαυτό. Η μόνη προοπτική σωτηρίας είναι αυτή που προσφέρουν ευγενικά οι υποστηρικτές του δημοψηφίσματος "κατά της λιτότητας". Ναι! Γιατί αφού μας ξεζούμισε για να πάρει πίσω το "θησαυρό της", τώρα το γερμανικό Γκόλουμ, αν θέλει κάποιος να αγοράσει υα εμπορεύματα του, θα πρέπει να βάλει πάλι μπροστά τη ζήτηση στην Ευρώπη. Τι θα μπορούσε να είναι καλύτερο από το να επιτρέψει στο Νότιο να αρχίσει και πάλι να δανείζεται; Θα δείτε: Η Μέρκελ θα δείξει σύντομα το ανθρώπινο πρόσωπο της, όχι για να ευχαριστήσει τους συναδέλφους που είναι "κατά της λιτότητας",αλλά επειδή τη συμφέρει. 

Αλλά εμάς, αντί να αρχίσουμε και πάλι να χρεωνόμαστε για να την βοηθήσουμε, συμφέρει να εγκαταλείψουμε το ευρώ, ένα σύστημα στο οποίο η λιτότητα είναι ο μόνος μηχανισμός ρύθμισης των εξωτερικών ελλειμμάτων.

[--->]