mini-Bot για έξοδο από το ευρώ ; Μεγάλη βλακεία !

των Emiliano Brancaccio και Mauro Gallegati

Emiliano Brancaccio and Mauro Gallegati, “Tools exist for a transition towards a new currency”, Financial Times, 21 June 2019.

Στους Financial Times της 21^ης Ιουνίου, δημοσιεύσαμε μια σύντομη τοποθέτηση  με την οποία τονίζουμε  τα όρια της τρέχουσας συζήτησης για τα « mini-Bot» και άλλα νομίσματα «μετάβασης» τα οποία θεωρούνται λειτουργικά σε μια πιθανή εγκατάλειψη του ενιαίου νομίσματος. Το σχόλιό μας αναπτύσσει ορισμένες σκέψεις του αείμνηστου Augusto Graziani σχετικά με τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και τις προπαρασκευαστικές εργασίες των ιδρυτικών συνθηκών του ευρώ. Για τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης και τα μέλη της πλειοψηφίας της Βουλής και της αντιπολίτευσης, τα οποία στη χώρα μας έχουν προχωρήσει σε απερίσκεπτες κρίσεις σχετικά με την υπόθεση ενός «μεταβατικού νομίσματος». 

Ακολουθεί μια ιταλική εκδοχή της συμβολής μας. Καλή σας ανάγνωση. Ε.Β. και M.G.

  

«ΝΟΜΙΣΜΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ» ΓΙΑ ΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩ ; ΈΝΑ ΨΕΥΤΟΠΡΟΒΛΗΜΑ

Όταν η Ελλάδα βρισκόταν στα πρόθυρα της εξόδου από το ευρώ, ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης προσπάθησε με ελάχιστη επιτυχία να δημιουργήσει ένα παράλληλο σύστημα πληρωμών για να διαχειριστεί την πιθανή μετάβαση. Ανάλογη και η πρόσφατη πρόταση μελών του ιταλικού κοινοβουλίου για έκδοση των λεγόμενων «mini-Bot» από πολλούς ερμηνεύτηκε ως μια συγκαλυμμένη προσπάθεια εισαγωγής ενός «μεταβατικού νομίσματος» ώστε να προετοιμαστεί μια διέξοδος από το ενιαίο νόμισμα. Με τους φανατικούς αντιπάλους του ευρώ να επικροτούν το «πονηρό»  τέχνασμα και τους πασνταράν υποστηρικτές του ευρώ έτοιμους να επισείσουν το φόβητρο της νέας απειλής.

Πρακτικά και μιλώντας σοβαρά, όποιος έχει μελετήσει τις προπαρασκευαστικές εργασίες της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης γνωρίζει ότι το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών είναι ήδη οργανωμένο με τρόπο που να επιτρέπει την έξοδο από το ευρώ χωρίς την ανάγκη προσφυγής σε νομίσματα «μετάβασης». Αξίζει να σημειωθεί ότι η έκδοση του ευρώ εξακολουθεί να αποτελεί αρμοδιότητα των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών και ότι στον αύξοντα αριθμό κάθε τραπεζογραμματίου υπάρχει ένα γράμμα που ταυτοποιεί το κράτος έκδοσης: S για την Ιταλία, U για Τη Γαλλία, το Χ για τη Γερμανία και ούτω καθεξής.

Οι ιδρυτές του ευρώ δεν συμφώνησαν όλοι με την επιλογή να επιτραπεί στις εθνικές κεντρικές τράπεζες η υλική έκδοση του νομίσματος ούτε υποστήριξαν την απόφαση να γνωστοποιείται η κάθε χώρα έκδοσης σε κάθε τραπεζογραμμάτιο. Ωστόσο, οι επιλογές αυτές έγιναν, και αυτό σήμερα αναμφίβολα διευκολύνει ενδεχόμενες μεταβάσεις από το ένα νόμισμα στο άλλο. Η μόνη μπανάλ προϋπόθεση είναι ότι μια κυβέρνηση που αποφασίζει ή την υποχρεώνουν να εγκαταλείψει το ευρώ θα πρέπει τουλάχιστον να ελέγχει την Εθνική Κεντρική της Τράπεζα (όπως είναι γνωστό, ο Βαρουφάκης δεν ήταν καν σε θέση να το πράξει).

Το γεγονός αυτό καθιστά την τρέχουσα συζήτηση σχετικά με την ανάγκη ενός «μεταβατικού νομίσματος», μάλλον στείρα και αποπροσανατολιστική Οι κυβερνήσεις που ενδεχομένως κάποια μέρα αποφασίσουν να εγκαταλείψουν το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα θα αντιμετωπίσουν μεγάλα προβλήματα, ειδικά εάν αφήσουν πλήρη ελευθερία κινήσεων στο εμπόριο και τις κινήσεις κεφαλαίων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι σημερινές ηγεσίες στην Ευρώπη, είτε είναι υπέρ, είτε κατά του ευρώ, δεν φαίνεται να έχουν επαρκή επίγνωση αυτών των μεγάλων ζητημάτων. Αλλά οι καθαρά τεχνικές λεπτομέρειες της μετάβασης προς ένα νέο νόμισμα είναι ψευτοπρόβλημα αφού, είτε μας αρέσει είτε όχι, τα εργαλεία για την αντιμετώπισή τους ήδη υπάρχουν.

English version publishedby the Financial Times

[---->]

Το ΜέΡΑ25 (και DiEM25) μέσα από το καταστατικό και το πρόγραμμά του

της Ελένης Πορτάλιου

Ύστερα από ένα σύντομο προοίμιο, όπου περιγράφεται η «χρεοδουλοπαροικία» με όρους αποκάλυψης παρά κοινωνικούς και πολιτικούς, ανακοινώνεται η δημιουργία του Μετώπου Ευρωπαϊκής Ανυπακοής – ΜέΡΑ25, που αποτελεί «το ελληνικό πατριωτικό μέτωπο των υπεύθυνα ανυπάκουων ευρωπαϊστών του πρώτου στην ιστορία δι-εθνικού πανευρωπαϊκού κινήματος για τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης και της κάθε χώρας ξεχωριστά – του DiEM25».

Ο συντάκτης του κειμένου είναι φανερό ότι αγνοεί ή αποσιωπά όχι μόνο την ευρωπαϊκή και ελληνική ιστορία του 20ού αιώνα, ιδιαίτερα της Αριστεράς, αλλά και τα σύγχρονα διεθνικά / διευρωπαϊκά κινήματα: αντιπαγκοσμιοποιητικό και πλατείες, που συγκλόνισαν τον κόσμο στο τέλος του 20ού και τις αρχές του 21ου αιώνα. Το ΜέΡΑ είναι κομήτης εξ ουρανού. Η αυτοαναφορικότητα είναι η υπέρ πάντων αρχή όπως και το παρόν, απολύτως αποσυνδεδεμένο από τον ιστορικό χρόνο.

Παρά την πολυλογία, το καταστατικό αφήνει ασαφές το αντικείμενό του: τι ακριβώς ιδρύεται; «ΜέΡΑ25 και DiEM25 σημαίνουν το ίδιο πράγμα (ελληνικά και λατινικά) σηματοδοτώντας τον ευρωπαϊκό διεθνισμό του νέου κόμματος». Αμέσως μετά αναφέρεται ότι «το ΜέΡΑ25 αποτελεί τον ελληνικό εκλογικό βραχίονα του πανευρωπαϊκού “Κινήματος για τη Δημοκρατία στην Ευρώπη”, στόχος του οποίου είναι ο εκδημοκρατισμός της Ευρωπαϊκής Ενωσης γενικότερα και όλων των χωρών ειδικότερα…. Ολες οι αποφάσεις πολιτικών και δράσεων του ΜέΡΑ25 θα λαμβάνονται από τα συλλογικά του όργανα τα οποία λογοδοτούν σε όλα τα μέλη του DiEM πανευρωπαϊκά (!!). Εμβλημα του κόμματος είναι οι λέξεις ΜέΡΑ και DiΕΜ ενωμένες με ένα χελιδόνι και τον αριθμό 25».

Πάντως, ίσως για να μπει τάξη σ’ αυτό το χάος, «για τα μέλη του ΜέΡΑ υπάρχει κώδικας συντροφικής συμπεριφοράς». Κάτι θυμίζει αυτό από τα σχολεία της δεκαετίας ’50 και ’60! Κάθε μέλος του ΜέΡΑ γίνεται αυτομάτως μέλος του DiEM. Τα μέλη του ΜέΡΑ μετέχουν σε μια από τις τοπικές Ομάδες Ανυπακοής (ΟΑ). Εχουν δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι κ.λπ. Πολύ ενδιαφέρον είναι πάντως ότι «διατηρούν δικαίωμα λόγου και δικαίωμα να εκφράζουν ελεύθερα την άποψή τους ακόμα και αν είναι μειοψηφική (!!)». Πρωτοφανείς ελευθερίες στον δύσκολο 21ο αιώνα!

Οι Ομάδες Ανυπακοής είναι πάντως δεμένες χειροπόδαρα. «Οι ΟΑ υπόκεινται σε περιορισμούς με σημαντικότερο ότι δεν μπορούν να συνεργάζονται με άλλα κόμματα ή κινήσεις χωρίς την πρότερη συνεννόηση με την Πολιτική Γραμματεία ή να προωθούν σκοπούς ή αξίες ασυμβίβαστες με το πνεύμα της διακήρυξης του κόμματος και τις εκάστοτε εκστρατείες του. Για να διασφαλιστεί ότι οι δράσεις των ΟΑ είναι σύμφωνες με τη Διακήρυξη και για να υπάρχει ποιοτικός έλεγχος πάνω στο πώς η κοινή γνώμη θα διάκειται απέναντι στο κόμμα, τα μέλη των ΟΑ δεν μπορούν να δημοσιεύουν κείμενο / εικόνες / βίντεο / δράσεις που προορίζονται για το ευρύ κοινό χωρίς πρότερη έγκριση από την πολιτική ηγεσία».

Επιπλέον, «οι ομάδες βάσης του ΜέΡΑ25 όλων των βαθμίδων δεν επιτρέπεται να δημιουργούν δημόσιες ιστοσελίδες, ομάδες και λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς την έγκριση της Πολιτικής Γραμματείας». Τι να πει κανείς όταν όλα σχεδόν τα μέλη των κομμάτων, πολύ περισσότερο του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν ιστοσελίδες, blogs, facebook κ.λπ. και συνομιλούν ακατάπαυστα, φυσικά αλογόκριτα!

Τελικά, ένας μεταμοντέρνος ζντανοφισμός μπαίνει σφήνα στις «ανεξάντλητες πρωτοβουλίες των μελών της βάσης», όπως λέγαμε παλιά στο ΚΚΕ Εσωτερικού. Οχι ότι θα υπάρξουν μαζικές πρωτοβουλίες των μελών του ΜέΡΑ που θα είναι δυνατόν να ελέγχονται αρμοδίως. Γιατί ένα κόμμα-μη κόμμα με δομή εγγενώς αυταρχική δεν μπορεί να έχει ενεργά μέλη, μόνο οπαδούς που ενοποιεί ο αρχηγός-μεσσίας.

Το πρόγραμμα του ΜέΡΑ είναι εξαντλητικό. Υποθέτει ότι θα κυβερνήσει αυτοδύναμα και είναι πανέτοιμο να μιλήσει επί παντός του επιστητού – από τις 7 θεσμικές τομές (Πρωτογενή πλεονάσματα που καταργούν τη λιτότητα, Αναδιάρθρωση Δημόσιου Χρέους, Δημόσια Εταιρεία Αναδιάρθρωσης Ατομικών Χρεών, Φορολογικοί συντελεστές, Δημόσιο Εξωτραπεζικό Σύστημα Πληρωμών, Μετατροπή ΤΑΙΠΕΔ και Υπερ-Ταμείου σε Αναπτυξιακή Τράπεζα, Σεβασμός σε μισθωτή εργασία και δημιουργική επιχειρηματικότητα) μέχρι το τελευταίο υποπρόβλημα.

Χαρακτηριστικά των δεκάδων παραδειγμάτων είναι: συνεχής καθαρισμός δασικών εκτάσεων, συντήρηση του δικτύου νερού, αντικατάσταση της παθητικής αποστήθισης από μεθόδους ενεργητικής εκμάθησης, γενικά λύκεια που προετοιμάζουν τους μαθητές για πανεπιστημιακές σπουδές, ποσοστώσεις εγχώριου περιεχομένου στα ΜΜΕ κ.λπ.

Μέσα σ’ ένα πνεύμα πολυπραγμοσύνης και επίδειξης γνώσεων προκύπτει η πλήρης σύγχυση ανάμεσα στις κυβερνητικές αρμοδιότητες και αυτές μιας δημοκρατικά συγκροτημένης δημόσιας διοίκησης. Η κατάσταση περιπλέκεται περισσότερο γιατί θεσμοθετούνται Διαβουλευτικά Συμβούλια Κληρωτών και Εκλεγμένων Πολιτών (ΔΙΑΣΚΕΠ) -που θα χαράσσουν πολιτική για την παιδεία, τον πολιτισμό, τα ΜΜΕ-, όπως επίσης Συμμετοχικά Εθνικά, Περιφερειακά Συμβούλια, άσχετα με τους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.

Το κύριο πρόβλημα με το πρόγραμμα δεν είναι πάντως αυτό. Θέλει να αγνοεί επιδεικτικά ότι η σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι συγκρουσιακή και οι υπαρκτοί βαθμοί ελευθερίας πολύ περιορισμένοι. Αλλωστε, ο επικεφαλής του ΜέΡΑ γνωρίζει, ως υπουργός της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το 2015, ότι η Ε.Ε. δεν υποχωρεί ούτε μπροστά στα ωραία μας προγράμματα ούτε καν μπροστά στο 62% Οχι του ελληνικού λαού.

Οι βαθμοί ελευθερίας εντός Ε.Ε. -εφόσον η επιδίωξη και του ΜέΡΑ δεν είναι η έξοδος- καθορίζονται από ένα σχέδιο σύγκρουσης στα σημεία με ουσιαστικά συμμέτοχη τη λαϊκή πλειοψηφία, τους πολλούς. Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 έγκειται σε αυτό ακριβώς: στην απουσία ενός σχεδίου σύγκρουσης που θα διέθετε και εναλλακτική λύση.

Το ΜέΡΑ ως εκ των ποσοστών του δεν θα βρεθεί μπροστά σε τέτοια διλήμματα. Γι’ αυτό και πορεύεται απολύτως αυτόνομα και διακηρύσσει ό,τι θέλει.

[----->]