Κατάσταση Πολιορκίας

Η Ρένα Χατζηδάκη έγραψε την Κατάσταση πολιορκίας, ένα σπαρακτικό ερωτικό ποίημα-ποταμό, σε ηλικία είκοσι πέντε ετών, κρατούμενη στις φυλακές Αβέρωφ, με το ψευδώνυμο «Μαρίνα». Τα χειρόγραφα τα έσχιζε αλλά τα διέσωσε η Σύλβα Ακρίτα, συγκρατούμενη της Χατζηδάκη, και έφτασαν με κάποιον τρόπο στον Μίκη Θεοδωράκη που τα μελοποίησε τον επόμενο χρόνο. Ο ίδιος ο Θεοδωράκης άκουσε την πρώτη εκτέλεση του έργου του από τη Μαρία Φαραντούρη στο Λονδίνο κρυφά, από ένα τρανζιστοράκι, ενώ βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό στη Ζάτουνα.

Η Χατζηδάκη αποκάλυψε ότι η ίδια είναι η Μαρίνα μόλις το 1991.
Να σου τραγουδήσω; Μα κι η φωνή μου που αγαπούσες μαχαιρωμένη. Φύκια των ουρανών μες την αγρύπνια τα μαλλιά μου, π’  αγαπούσες, τα χέρια μου πλοκάμια απελπισμένα κι όπου κι αν ψάξω δεν σε βρίσκω πιά. Τετράγωνα κομμάτια σκοταδιού πίσω απ’ τα σίδερα. Η ρωμιοσύνη προδομένη, προδοσά μαχαίρι στην καρδιά. Το πληγωμένο φως μετά τις δέκα, οι θόρυβοι ανεξήγητοι, οι ανάσες. Η δίχως νόημα θυσία, η πολιορκία, η απουσία το τσιγάρο του φρουρού. Και θα μιλώ τούτη τη γλώσσα. 

[1970] Στίχοι: Μαρίνα (Ρένα Χατζηδάκη) Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη & Αντώνης Καλογιάννης "Κατάσταση Πολιορκίας", 1970

Ι

Καθώς το παιδί, που σημαδεύεται απ’ την πρώτη γνώση της μοναξιάς,
ο καιρός κι η απαντοχή θα κάνουνε συντρίμμια την καρδιά μου
και θα `χω χάσει για πάντα τους δρόμους, τους δρόμους μου,
σα θα μ’ αφήσουνε να βγω από δω.
Θα γυρίζω γυρεύοντάς σε παντού,
στα ισοπεδωμένα τοπία,
στα κομματάκια εκείνου του καθρέφτη,
στις σπαταλημένες ματιές,
να βρω ξανά το πρόσωπό σου, την καρδιά μου γυρεύοντας

και θα μιλώ και θα μιλώ τη γλώσσα,
που ήταν κάποτε δική μας,
που ήταν κάποτε το μόνο δικό μας που μας είχε απομείνει
μέσα στους ίσκιους των νεκρών χρωμάτων
των νεκρών εικόνων
όταν οι νύχτες μας ήταν απλά επεισόδια
της μεγάλης νύχτας που άρχισε πριν πόσον καιρό;

Πώς να μετρήσω τον καιρό εδώ μέσα,
τις σεληνιακές σου διαλείψεις,
τ’ αστρικά σου πηδήματα.
Πώς να μετρήσω την πορεία μου τεθλασμένη,
την απρόβλεπτη τροχιά της απουσίας σου,
μέσα σε τούτο το αμείλικτο διαστημόπλοιο,
μες στην καρδιά της πόλης που ήταν κάποτε δική μου
και τώρα την διαγουμίζουνε τα τανκς;

Εφτάπυλο το χάος,
στεγανό πολιορκημένο μέσα κι έξω από το φόβο με τα χίλια πρόσωπα.
Οι φωνέςτων ανιάτων κοπάζουν κάθε αράδυ στις πεντέμισι.
Οι σειρήνες λεηλατούν κάθε βράδυ τη σιωπή.
Οι κοιμισμένοι κάθε βράδυ ανεξιχνίαστοι νεκροί.
Και πάλι, πάντα πού είναι τα χέρια σου;
Η φωνή σου πού;
Θ’ αντέξουν και απόψε τα τοιχώματα; Ή θα χιμήξει το σκοτάδι;
Πώς να μετρήσω;

Καθώς η πρώτη γνώση της μοναξιάς
που σημαδεύει έφηβο κιόλας το παιδί
η απουσία σου καρφώθηκε μαχαίρι κατακόρυφο στο χωροχρόνο μου
άνοιξε από παντού ξετρελαμένα στόματα
η ασχήμια, που ενεδρεύει να με κατααροχθίσει,
ο πληγωμένος χρόνος σπαρταράει,
μ’ αφύσικα τινάγματα
η μελλοθάνατη ειμ’ εγώ
Και γύρω μου παντού,
καταμεσίς
κατάστηθα,
στο χάος, στην καρδιά μου,
αιμόσυρτες οι τροχιές
από την αθωότητα στο φόνο,
κι απ’ το φόνο στην τύψη,
στο μοιρολόι κι από κει στον άλλο φόνο.

Να σου τραγουδήσω;

Μα κι η φωνή μου, π’ αγαπούσες, μαχαιρωμένη.
Φύκια των ουρανών μες την αγρύπνια
τα μαλλιά μου, π’ αγαπούσες,
τα χέρια μου πλοκάμια απελπισμένα
κι όπου κι αν ψάξω δε σε βρίσκω πια.
Τετράγωνα κομμάτια σκοταδιού πίσω απ’ τα σίδερα.
Η ρωμιοσύνη προδομένη, προδοσιά μαχαίρι στην καρδιά.
Το πληγωμένο φως μετά τις δέκα,
οι θόρυβοι ανεξήγητοι, οι ανάσες.
Η δίχως νόημα θυσία,
η πολιορκία,
η απουσία
το τσιγάρο του φρουρού.

Και θα μιλώ τούτη τη γλώσσα

«Πώς άλλαξε αυτό το παιδί, θα λένε οι άλλοι,
κοιτώντας με με το μοναδικό μάτι του τουρίστα Κύκλωπα
ζητώντας να τους μιλήσω για ήρωες
κοιμώντας, οι άλλοι, τις δαιδαλικές νύχτες,
που θα ουρλιάζει από παντού η προδοσία,
σκεπάζοντας τα τανκς, τα αεροπλάνα,
το φόβο,
το βήμα του φρουρού,
τις νύχτες χωρίς εσένα
που θα ουρλιάζει η προδοσία από παντού
που θα ουρλιάζουνε τα συντρίμμια της καρδιάς μου,
τα συντρίμμια σαν τα παιδιά της Ζηνοβίας,
απ’ τα πέρατα της γης και της απόγνωσης.
Γιατί και σένα θα σ’ έχω χάσει
στο κινούμενο σκοτάδι
όπως κι εμένα,
όπως και τον αγώνα,
που θα `ταν δύσκολος, αλλά ωραίος
κι ήρθε να γίνει σαπισμένο σταφύλι,

Χωρίς εσένα, πώς;

Σαν την πρώτη μοναξιά,
που η γνώση της χαράζει για πάντα το παιδί
το σώμα μου θα διαλυθεί
τα κύτταρά μου ένα προς ένα θ’ αποσυνδεθούν,
πάνω σε τούτο το κρεβάτι του Προκρούστη, τον καιρό,
το σώμα μου ηλιακή κηλίδα, θα εκραγεί,
γράφοντας τ’ όνομά σου σ’ όλους τους ουρανούς,
τα κύτταρά μου, ένα προς ένα θα κινήσουν να μπολιάσουν τους ανθρώπους
με την ηλικία της οδύνης,
με το μαβί καπνό του δειλινού πίσω από τα σίδερα.
Θα στείλω τα όνειρά μου να ταράξουν το νοικοκυρεμένο ύπνο τους.
Θα στείλω το φόβο να φωλιάσει στις ανύποπτες καρδιές τους,
κι όταν θα `ρθει η υπάλληλος για καταμέτρηση
«δραπέτευσε», θα πουν οι άλλοι,
παρεξηγώντας τον θάνατό μου.
Και μόνο εσύ θα ξέρεις
μόνο εσύ θα θυμάσαι τα χέρια μου,
το θολό παράπονο του σκυλιού έξω από τη φυλακή,
τις κραυγές των παιδιών πάνω στην ταράτσα
την απόγνωση του κινέζικου πορτρέτου,
τα ελληνικά αινίγματα
τι είν’ αυτό που ανεσαίνει με τα πόδια, και το κατεβάζουνε με κουσέρτα
και μόνο εσύ θα ξέρεις πώς,
πού χάθηκε το κορμί μου,
τι έγιν’ η φωνή μου,
τι η αγρύπνια μου,
τι ήχους έχει ο φόβος
κι η απόγνωση τι πρόσωπα.
«Θεέ μου και τι να γίνηκαν του κόσμου οι αντρειωμένοι;»

Μονάχα εσύ θα ξέρεις
εγώ θα μιλώ τούτη τη γλώσσα.

ΙΙ

Μακριά, πολύ μακριά,
ακούγεται η ζωή,

ψηλά πολύ ψηλά λάμπουν τα φώτα
ίσως τα φώτα, που μας έκλεψαν
της πολιτείας που μας έκλεψαν
κι η θύμηση απ’ το τελευταίο λιόγερμα
και τα βουνά, γύρω δικά μας.

Μακριά πολύ μακριά υπάρχεις.
Πρέπει να υπάρχεις,

Σα να μπορώ ν’ αφουγκραστώ το γέλιο σου,
ξανθό, πίσω απ’ τους λεκιασμένους τοίχους.
Κάποτε όλα θα μαθευτούνε
που θ’ αναλιώσει το παγωμένο κέντρο της μνήμης
τώρα, παντού, «η κατάθεσή μου, να θυμάμαι τι είπα στην κατάθεσή μου»
και θα ξανάρθουνε τα χρώματα
ίσως κάποτε που θ’ ανοιχτούν οι πόρτες των τάφων,
των σπιτιών, των φυλακών, των νόμων,
να λογαριάσουμε τους νεκρούς μας,
να μοιραστούμε τα καινούργια μας τραγούδια.
Κάποτε θα μάθεις κι εσύ τα υπόλοιπα
θα θυμηθείς και εσύ

μακριά, πολύ μακριά, είσαι η ζωή,
θα είσαι μακριά
τότε εγώ δε θα υπάρχω,

III

Χρόνος παραμορφώθηκε,
Τα χρόνια που έρχονται παραμορφώθηκαν.
Ξέρεις πού θα με βρεις,
Εγώ ο Φόβος.
Εγώ ο θάνατος.
Εγώ η μνήμη, ανήμερη.
Εγώ η θύμηση της τρυφεράδας του χεριού σου,
εγώ ο καημός της χαλασμένης μας ζωής.

Θα πολιορκώ το «κοίταζε τη δουλειά σου» με τη αγωνία μου.
Θα θρυμματίζω τον ύπνο τους μ’ άσεμνα, φρικιαστικά βεγγελικά.
Σφαίρες αμέτρητες θα πέφτουν στους αδιάφορους διαβάτες,
ώσπου ν’ αρχίσουν να σφαδάζουν
ώσπου ν’ αρχίσουν ν’ αναρωτιούνται.
Εμένα δε θα μπορούν να με σκοτώσουν.
Όμως θαρρώ, οι μόνοι που ίσως καταλάβουν θα ναι τα παιδιά,
πλούσια απ’ την κληρονομιά μας
πρώτη φορά, τα παιδιά
σκληρά στη μνήμη, σκληρά σε μας,
θα διαβάσουν ίσως έγκαιρα
τ’ αδέξια μηνύματα των προτελευταίων ναυαγών
διορθώνοντας τα λάθη,
σβήνοντας τα ψέματα,
ονοματίζοντας σωστά, χωρίς ρομαντισμούς τα παιδιά,
χωρίς αναγραμματισμούς ηλικίας
σημαδεμένα από την αστραπή
τη γνώση της μοναξιάς της δύναμης
που σε μας άργησε τόσο πολύ να `ρθει.

Κι αν τώρα σε γυρεύω απελπισμένα
στα πελώρια κύματα της αγρύπνιας μου
κι αν τώρα κάθε που αναδαίνω
βγαίνει τ’ όνομά σου
όταν θ’ αρχίσω να γυρίζω στους σκοτεινούς δρόμους του κόσμου,
με μόνο μια χούφτα φεγγαρόπετρες να μ’ οδηγούν
τυφλώνοντας τον κόσμο με τις λάμψεις του τρελού γέλιου σου,
της καλόγριας που κρατούσε τα κλειδιά,
κουφαίνοντας τον κόσμο με τους ήχους της ταράτσας,
με τις κραυγές αυτών που βασανίστηκαν κι αυτών που βασανίζουν
τραντάζοντας τον κόσμο με τη γλώσσα τούτη του θανάτου
ίσως τότε θα `χεις βρει το δρόμο στο δικό σου το λαβύρινθο
ίσως εσύ τότε θα στέκεσαι περήφανο δεντρί,
στο σταυροδρόμι του κόσμου,
μ’ όλους τους ποταμούς να φτάνουν μυστικά στις ρίζες σου,
ίσως τότε τα παιδιά σου,
μαζί μ’ όλα τα παιδιά,
να προλάαουν τον καιρό και τη ζωή
μια στιγμή πριν απ’ το χάος.

Και πια δε θα `χει μείνει τίποτ’ από μένα
ούτε η τύψη που έμελλε να γίνω
ούτε το άγγιγμά μου στο χέρι σου
ούτε το πιο δικό μου, η γλώσσα μου,
μα θα `χω διαλυθεί σ’ όλους τους ποταμούς του κόσμου
θα `χω γράψει τ’ όνομά σου, που φοβόμουνα,
ως την άλλη όχθη
και το κορμί μου ίσως νεκρό
μα πάλi ακέραιο θ’ αναπαύεται
με γύρω του τη θύμησή σου
και τη λιόλουστη ζωή.



 Η Ρένα Χατζηδάκη γεννήθηκε το 1943. Μόλις τα 1958, με πρωτοβουλία της μητέρας της, γνωστής πεζογράφου Λιλής Ζωγράφου, εκδόθηκε η πρώτη ποιητική της συλλογή. Η Ρένα Χατζηδάκη σπούδασε νομικά. Συνεργάστηκε με την εφημερίδα Πανσπουδαστική και το περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης. Από το 1963 μέχρι το 1966 παρέμεινε παντρεμένη με τον Ιωσήφ-Ευγένιο Βεντούρα με τον οποίο εγκαταστάθηκε για ένα περίπου χρόνο στην πόλη Ρεχόβοτ του Ισραήλ. Στις 10.10.1967 η Ρένα Χατζηδάκη συνελήφθη ως μέλος της αντιστασιακής οργάνωσης Πατριωτικό Μέτωπο (ΠΑΜ). Κατά τη διάρκεια της κράτησής της στις φυλακές έμενε στο ίδιο κελί με τη Σύλβα Ακρίτα, με την οποία ανέπτυξαν μια βαθιά φιλία. Στη φυλακή έγραψε το ποίημα-ποταμό με τον τίτλο «Κατάσταση Πολιορκίας», που μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη. Η πρώτη παρουσίασή του έγινε το 1968 στο Ρόουντ Χάουζ στο Λονδίνο και στη συνέχεια, το 1970, ηχογραφήθηκε από την εταιρία Polydor (Paris) με τις φωνές της Μαρίας Φαραντούρη και του Αντώνη Καλογιάννη. Την ενορχήστρωση έκαναν ο Γιάννης Μαρκόπουλος και ο Εύδωρος Δημητρίου. Μετά την αποφυλάκισή της επαγγελματικά δραστηριοποιήθηκε ως μεταφράστρια και επιμελήτρια εκδόσεων και υπήρξε μια από τις στενότερες συνεργάτιδες του Ασαντούρ Μπαχαριάν στην γκαλερί Ώρα. Από το 1980 παρακολούθησε το θεραπευτικό πρόγραμμα και το πρόγραμμα διδακτικής ανάλυσης του «Ανοικτού Ψυχoθεραπευτικού Κέντρου», στο οποίο έμεινε ως θεραπευόμενη, εκπαιδευόμενη και θεραπεύτρια περί τα επτά έτη. Το 1987 άνοιξε δικό της γραφείο, εργαζόμενη έως το θάνατό της ως ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια. Το 1998 έπαθε ένα οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο και πέθανε στις 13 Αυγούστου 2003, από πνιγμό στην αγαπημένη της θάλασσα της Τζιας.
από τη BiblioNet  

[...] Δεν νομίζω ότι με «μύησε» κανείς [στην αντίσταση]. Βρέθηκα μάλλον αβίαστα και φυσικά στην οργάνωση, όπως και όλοι οι τότε φίλοι και συναγωνιστές. Άλλωστε είχαμε πολύ ενθουσιασμό και πατριωτισμό, ελάχιστη όμως έως καθόλου συνωμοτικότητα. Θυμάμαι μια φορά, το καλοκαίρι του ’67, παιζόταν σ’ ένα κινηματογράφο τέχνης το «Πεθαίνοντας στη Μαδρίτη». Βρήκα θέση μόνο στην πρώτη σειρά και είδα όλο το έργο σχεδόν ανάσκελα και με δάκρυα στα μάτια. Το κοινό περιλάμβανε σχεδόν ολόκληρο το Π.Μ., εν σώματι. Αν έκανε ντου η Ασφάλεια εκείνο το βράδυ, λέγαμε στο διάλειμμα, θα μας έπιαναν όλους και θα ησύχαζαν.

Έγινα μέλος [στο Π.Μ.] το Μάιο του ’67 και μ’ έπιασαν στις 10 Οκτωβρίου, αφού είχα αποχωρήσει, επειδή είχα διαφωνήσει με την προσπάθεια να το διεκδικήσει το Κ.Κ.Ε. Η μητέρα μου ήταν τότε στη Γαλλία και μου είχε στείλει ένα πλαστό διαβατήριο. Εγώ όμως δεν ήθελα να φύγω και να βρεθώ απελπισμένη σε καφενεία του Παρισιού, και μολονότι δεν είμαι φύση ηρωική, επειδή ήθελα να τα έχω καλά με τον εαυτό μου υπαρξιακά, είπα, αν με πιάσουν θα το αντιμετωπίσω. Έγινε, λοιπόν, τότε ένα ξήλωμα, είπαν κάποια ονόματα, είπαν φαίνεται και το δικό μου, και βρέθηκα στη Μπουμπουλίνας, όπου έμεινα 43 μερόνυχτα.
Ήταν ένας κόσμος παράλογος, βίας και απόλυτου κακού, ένας άλλος πλανήτης. Ένιωθες τελείως ανυπεράσπιστος, χωρίς τις συνήθεις αξίες που μας επιτρέπουν να ζούμε ανθρώπινα. Ένας κόσμος εφιαλτικός, αφού εκτός των άλλων η προσπάθεια ήταν να μην εμπιστεύεται κανένας κανέναν. Πέρα από αυτά, η ίδια η εμπειρία της σύλληψης και της κράτησης, το ίδιο το βίωμα, ήταν βίωμα θανάτου, έστω και συμβολικού. Πολλοί από μας ήρθαν κοντά στην αποπροσωποποίηση — την τρέλα — την αποσωματοποίηση. Χάσαμε πολιτικές ψευδαισθήσεις, δικαιώματα που τα θεωρούσαμε αυτονόητα. Και δεν μιλάω για όσους έχασαν τότε ή αργότερα τη σωματική τους ακεραιότητα ή και την ίδια τους τη ζωή. Γιατί αυτό είναι το φοβερό: στις συνθήκες αυτής της βίας, αισθάνεσαι εσύ, ο αθώος, ότι χάνεις για πάντα την αθωότητά σου, ότι λερώνεσαι από την προσβολή του σώματος, το αίμα και τον ιδρώτα, τα δικά σου ή των άλλων, εσύ ότι είσαι ο ένοχος για τα βασανιστήρια και τους εξευτελισμούς.

Σαν ανακριτές ήταν ανίκανοι, γιατί δεν ήταν σε θέση να κάνουν, να καταλάβουν κάτι προφανές. Μόνο αν έλεγες κάτι συγκεκριμένο το αξιοποιούσαν. Με ανέκριναν πάντα νύχτα, δεν με χτύπησαν. Ήταν νύχτες που δεν κοιμόμουνα, περιμένοντας να με πάρουν. Είχες να παλέψεις με πολλά πράγματα. Ο φόβος ο προσωπικός, η απερίγραπτη εμπειρία ν’ ακούς τα βασανιστήρια των άλλων. Εκείνο όμως που σύντομα κατάλαβα, ήταν η στήριξη εκείνων που βρίσκονταν στην ίδια θέση.

Για ένα διάστημα [ήμουν] μόνη. Έπειτα με ανέβασαν στο τέταρτο πάτωμα, σ’ ένα διάδρομο, με μια άλλη, και προς το τέλος, πριν με στείλουν στις φυλακές Αβέρωφ, σ’ έναν κανονικό θάλαμο, με περισσότερες. [Εκεί] ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Ανδρέας Λεντάκης, ο Γιώργος Κουπαρούσος — συνολικά 40-50. Μετά, στις φυλακές Αβέρωφ, ως κρατούμενη, όπου έμεινα περί τους 4 μήνες ως το Μάρτιο του ’68, οπότε μ’ άφησαν με πενταετή αναστολή ποινικής δίωξης, όπως και άλλους.
Στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ ήταν άλλο το κλίμα που επικρατούσε. Υπήρχαν κανόνες, υπήρχαν

ωράρια, ένας καθημερινός ρυθμός. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, μετά τον απόλυτο τρόμο της Ασφάλειας, μπορέσαμε, όσο και να φαίνεται παράδοξο, να αισθανθούμε υπαρξιακή ελευθερία και να βρούμε μια δημιουργικότητα, να οργανώσουμε τη καθημερινή μας ζωή, με ώρες όπου ζωγραφίζαμε, διαβάζαμε ποιήματα δυνατά, οργανώναμε θεατρικές παραστάσεις — μια αυτοσχέδια θεραπευτική κοινότητα θα την ονόμαζα σήμερα.

Ήμαστε κάπου 40-50 πολιτικές. Οι μισές περίπου νεαρής ηλικίας 18-30 χρόνων, ήρθαμε σ’ επαφή με τις ποινικές, συνδεθήκαμε σε ορισμένες περιπτώσεις προσωπικά, οργανώσαμε κάποιες κοινές εκδηλώσεις με πόρνες, διαρρήκτριες, φόνισσες, νεαρές που παίρνανε ναρκωτικά, με ανθρώπους δηλαδή της πιάτσας, ζωντανούς, πλούσιους, πονεμένους, κατακερματισμένους, που τη φωνή τους την ξανακούσαμε και μετά στο έξοχο περιοδικό Της φυλακής που έβγαλε η Κατερίνα Ιατροπούλου.

Εκεί, στη φυλακή [έγραψα την Κατάσταση πολιορκίας]. Ποιήματα έγραφα πάντοτε. Αλλά δεν δημοσίευα συχνά. Το έγραψα όντας ερωτευμένη, σαν ένα ερωτικό γράμμα. Έγραψα συνολικά πέντε ενότητες και τις διοχέτευσα έξω. Οι δύο χάθηκαν, οι άλλες τρεις είναι αυτές που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης, στου οποίου τα χέρια έπεσαν τυχαία από κάποιο κοινό φίλο.

[….] Με τη μεταπολίτευση έλπισα για ένα διάστημα ότι θα γινόταν πραγματική αποχουντοποίηση, πήρα μάλιστα και προσωπικά μέρος σε δύο προγράμματα αποχουντοποίησης σε δημόσιους οργανισμούς. Τη μια φορά κινδύνεψα να πάω φυλακή για συκοφαντική δυσφήμιση (του χουντικού) και την άλλη με απέλυσαν κακήν κακώς, αφού είχαν ξαναρχίσει να με παρακολουθούν ανοιχτά. Εντέλει, καθώς περνούσαν τα χρόνια το πήρα απόφαση —σταδιακά, είναι η αλήθεια και με μεγάλη δυσκολία— ότι δεν μπορούσα να έχω πια πολιτική δραστηριότητα, είτε με τα προδικτατορικά, είτε με άλλα σχήματα που δεν με ικανοποιούσαν, και αφιερώθηκα έκτοτε στον πολιτικό —και πολιτιστικό— μικρόκοσμο της καθημερνής μου δουλειάς και ζωής.

Πηγή: Αυτοβιογραφικά — ανθολόγιο αυτοβιογραφικών κειμένων

[--->]

Ζοζέ Σαραμάγκου : Ο νεοφιλελευθερισμός είναι ο νέος ολοκληρωτισμός

Τι είναι η περιβόητη ΕΣΑΝ (εταιρεία συστήματος αμοιβών νοσοκομείων)

Η ΕΣΑΝ  είναι μια ιδιωτική εταιρεία η οποία δημιουργήθηκε επί Βορίδη, επικαιροποιήθηκε στο τρίτο μνημόνιο και ζει και βασιλεύει και στο μνημόνιο 3,5.

Αυτή η ιδιωτική εταιρεία θα διαχειρίζεται τον κρατικό προϋπολογισμό για τα νοσοκομεία και παράλληλα θα τα «αξιολογεί» με τα κριτήρια που ορίζει το σύστημα DRG . To DRG είναι ένα σύστημα κοστολόγησης των νοσηλειών ανάλογα με τις παθήσεις. 

Ένας τιμοκατάλογος δηλαδή των νόσων, πχ η σκωληκοειδεκτομή θα δικαιολογεί νοσηλεία τριών ημερών. 

Εάν ο ασθενής παρουσιάσει κάποια επιπλοκή και χρειαστεί περισσότερες μέρες νοσηλείας αυτά τα έξοδα δεν θα δικαιολογούνται. 

Είναι γνωστά τα «αιματηρά εξιτήρια» στη Γερμανία όταν εφαρμόστηκε το ίδιο σύστημα και ονομάστηκαν έτσι γιατί οι ασθενείς σε μερικές περιπτώσεις έπαιρναν εξιτήριο κυριολεκτικά με τα αίματα για να μην επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός των νοσοκομείων.
 

Αν ένα νοσοκομείο δηλαδή παρέχει σωστές, βάσει της ιατρικής επιστήμης, υπηρεσίες στους ασθενείς κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ως «μη αξιολογηθέν» από αυτή την εταιρεία ΕΣΑΝ και να ανατεθεί η λειτουργία του σε ιδιώτη πάροχο όπως χαρακτηριστικά αναφέρει αυτή η Απριλιανή  «συμφωνία». 

Δηλαδή να ιδιωτικοποιηθεί.

Απόσπασμα από το : Διαβάζοντας το προσχέδιο Μνημονίου για την Υγεία, 

του Γιώργου Βήχα, γιατρού καρδιολόγου, μέλους Δ.Σ Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών και εθελοντή στο Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού.

Δημοσιεύτηκε στο  http://www.thepressproject.gr

Για το ίδιο θέμα :

 Ζει και βασιλεύει η εταιρεία «ΕΣΑΝ ΑΕ» στο ΕΣΥ! Ξεκινά αξιολόγηση επτά νοσοκομείων

 Βράζουν οι συνδικαλιστές του ΣΥΡΙΖΑ για την εταιρεία «ΕΣΑΝ Α.Ε.» Βορίδη! Το «είπα-ξείπα» του Κουρουμπλή 

Σε λειτουργία ακόμη η εταιρεία ΕΣΑΝ για τα νοσοκομεία! Δείτε τους υπέρογκους μισθούς χωρίς…αντικείμενο

 Η απορρύθμιση της Δημόσιας Υγείας με τις Α.Ε

Ο εμπειρογνώμονας του Ο.Η.Ε. για την Ελλάδα: « Η υπερβολική λιτότητα σκότωσε γιατρούς και νοσοκόμες πριν στραφεί στους ασθενείς»

 H έκθεση του εμπειρογνώμονα διατυπώνεται μέσα από διπλωματικούς όρους. Περιέχει ενότητες με πολύ συγκρατημένο ύφος, ενότητες οι οποίες μπορεί να θίξουν την ευαισθησία όσων έχουν αγανακτήσει - και με το δίκιο τους - με τη συμπεριφορά τόσο των δανειστών όσο και των ελληνικών αρχών.

Η έκθεση αυτή πρέπει ωστόσο να χρησιμοποιηθεί. Διότι όπως προαναφέρθηκε, περιέχει ισχυρά επιχειρήματα τα οποία πρέπει να τεθούν στην υπηρεσία της καταπολέμησης των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και στην καταπολέμηση του αθέμιτου χρέους.

Του Ερίκ Τουσέν

Ο Juan Pablo Bohoslavsky, ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του Ο.Η.Ε., δημοσίευσε και παρουσίασε πρόσφατα έκθεση για την σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα, προκειμένου να γίνουν αντιληπτά τα αποτελέσματα που επέφερε το χρέος στην άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. To C.A.D.T.M. – Eπιτροπή για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου κόσμου –συστήνει να λάβετε γνώση της εν λόγω έκθεσης, μέσα από τον σύνδεσμο A/HRC/31/60/Add.2 (Report of the Independent Expert on the effects of foreign debt and other related international financial obligations of States on the full enjoyment of human rights, particularly economic, social and cultural rights -Mission to Greece (έκθεση 29ης Φεβρουαρίου 2016).

Ο πίνακας εξέλιξης των δημοσίων δαπανών, στο διάστημα2009 – 2013,είναι εξαιρετικά διαφωτιστικός. Στοσύνολότουςοιδαπάνεςπέρασαναπό128 Δις € σε 108 Δις €. Οι δαπάνες για την δημόσια υγεία μειώθηκαν κατά 42%, οι δαπάνες που σχετίζονται με την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού μειώθηκαν κατά 81%, ενώ οι δαπάνες που σχετίζονται με τα επιδόματα ανεργίας μειώθηκαν κατά 30%,παρόλο που ο αριθμός των ανέργων πολλαπλασιάστηκε επι 3. Όπως δήλωσε ο εμπειρογνώμονας του Ο.H.E.: « Η υπερβολική λιτότητα στον τομέα της δημόσιας υγείας σκότωσε κυριολεχτικά θεράποντες ιατρούς και νοσοκόμες, πριν στραφεί στους ασθενείς » ("the excessive austerity in the public health care sector literally killed first nurse and doctor before treating the patient").

Ένας και μοναδικός τομέας δαπανών αυξήθηκε, εκείνος των οικονομικών υποθέσεων, πράγμα που οφείλεται στη διάσωση των τραπεζών. O εν λόγω τομέας αυξήθηκε κατά 116%. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί εδώ, πως το μεγαλύτερο μέρος των πόρων που διατεθήκαν από την Τρόικα στην διάσωση των τραπεζών δεν πέρασαν στον κρατικό προϋπολογισµό, και κατά συνέπεια δεν εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα. Εάν το σύνολο των κρατικών κονδυλίων τα οποία χορηγήθηκαν στην Ελλάδα για την διάσωση των γαλλικών, γερμανικών και ελληνικών τραπεζών… συνυπολογίζονταν στον παρακάτω πίνακα, η αύξηση του τομέα οικονομικών υποθέσεων θα ήταν εξαιρετικά μεγαλύτερη. Aντιθέτως τα ποσά  αυτά προκάλεσαν την μεγάλη αύξηση του δημοσίου χρέους της Ελλάδος, με το χρέος να γίνεται πλέον απαιτητό από τον ίδιο τον ελληνικό λαό.

Ένας πίνακας ο οποίος έρχεται να ενισχύσει με άκρως δραματικό τρόπο τα συμπεράσματα της έκθεσης λογιστικού ελέγχου του ελληνικού χρέους .

Πίνακας 1: Δαπάνες της  κεντρικής κυβέρνησης, Ελλάδα 2009-2013

 

Πηγή: Eurostat, General Government expenditure by function (COFOG) (gov_10a_exp).

Στο δεύτερο τμήμα της έκθεσης, από την σελίδα 11 και μετά, η προσοχή του ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα επικεντρώνεται στο 3ο μνημόνιο, μνημόνιο το οποίο επιβλήθηκε στην Ελλάδα μετά τη συνθηκολόγηση της κυβέρνησης Αλέξη Τσίπρα, τον Ιούλιο 2015.  Ένα κομβικό σημείο του 3ου μνημονίου είναι η μείωση των δαπανών κοινωνικής ασφάλισης για ποσό ίσο με 1,5% του ΑΕΠ ετησίως!
 

Στη σελίδα 13, ο εμπειρογνώμονας συνοψίζει την άποψη που διατύπωσε η Επιτροπή Αλήθειας δημοσίου χρέους που δημιουργήθηκε από την τέως Πρόεδρο της ελληνικής βουλής τον Απρίλιο 2015 (βλέπε στα γαλλικά: http://cadtm.org/Analyse-de-la-legalite-du & cadtm.org/Le-troisieme-memorandum-est-aussi ) και καταργήθηκε από τον νέο Πρόεδρο της βουλής τον Νοέμβριο 2015 (βλέπε στα γαλλικά, http://cadtm.org/Lettre-ouverte-au-President-du ). Ο εμπειρογνώμονας χαιρετίζει τη δημιουργία της παραπάνω επιτροπής. Θεωρεί πως ο λογιστικός έλεγχος πρέπει να συνεχιστεί.

O ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας επισημαίνει πως, από την αρχή της κρίσης, 230 000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις κλείσανε, προκαλώντας την απώλεια 600 000 θέσεων εργασίας. Προσθέτει πως το πρόγραμμα διαρθρωτικής προσαρμογής το οποίο επιβλήθηκε στην Ελλάδα οδήγησε, μεταξύ 2009 και τέλη Νοεμβρίου 2015, στην απώλεια  234.847 θέσεων εργασίας στην δημόσια διοίκηση, δηλαδή σε μείωση 26%. Συνολικά, στη χώρα καταργήθηκαν ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας(βλέπε σελίδα 15 της έκθεσης).

Ο εμπειρογνώμονας του Ο.H.E. θεωρεί πως η συνεχιζόμενη εφαρμογή της μείωσης του νόμιμου ελάχιστου μισθού συνιστά παράβαση του άρθρου 7 aii του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά δικαιώματα (PIDESC). Προσθέτει πως μονάχα 10% των ανέργων λαμβάνουν επιδόματα ανεργίας. Το 2014, εκτιμάται πως 2,4 εκατομμύρια άτομα ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας,με καθημερινό εισόδημα κατώτερο των 12 ευρώ την ημέρα για ιδιωτικό νοικοκυριό (άτομα που ζουν μόνα τους) και κατώτερο των 6,6 € κατά άτομο για οικογένειες τεσσάρων ατόμων (2 ενήλικες και 2 παιδιά).

Σελίδα 18 (σημείο 75), ο εισηγητής υπογραμμίζει πως οι θεσμικοί δανειστές καταπατούν την υποχρέωση διενέργειας προκαταρκτικής μελέτης σχετικά με τις ανθρωπιστικές επιπτώσεις των μέτρων που έχουν επιβάλει στην Ελλάδα. 

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα έχουν παραβιαστεί σε ευρεία κλίμακα ("Social and economic rights have been denied in a widespread manner." σημείο 76).  Στο σημείο 77, ο εισηγητής του Ο.H.E. εξηγεί πως η δραματική μείωση της άσκησης των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων την οποία υφίστανται οι Έλληνες, δεν οφείλεται σε «αόρατο χέρι». Είναι το ξεκάθαρο αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν στη χώρα. Υπενθυμίζει, στο σημείο 81, πως η ανάλυσή του επιβεβαιώνει την ανάλυση του προκατόχου του Cephas Lumina,το 2013-2014 (βλέπε A/HRC/25/50/Add.1 ). 

Ας σημειώσουμε εδώ πως ο Cephas Lumina είναι μέλος της Επιτροπής Αλήθειας  δημοσίου χρέους (βλέπε ομιλία του στις Βρυξέλλες την 1Η  Μαΐου 2016 : http://cadtm.org/Video-Cephas-Lumina-Le-Club-de ). Στο σημείο 84, ο εισηγητής συστήνει την αναβολή των νέων μέτρων λιτότητας τα οποία αφορούν την κοινωνική ασφάλιση. 

Στο σημείο 91, ζητάει την χορήγηση επιδομάτων σε όλους τους ανέργους για 24 μήνες. 

 Στο σημείο 98, συστήνει στις ελληνικές αρχές να συνεχίσουν τις εργασίες που ξεκίνησε η Επιτροπή Aλήθειας. 

Στο σημείο 101, ο εισηγητής ζητά από τους δανειστές να προχωρήσουν σε μείωση του ελληνικού χρέους.

H έκθεση του εμπειρογνώμονα διατυπώνεται μέσα από διπλωματικούς όρους. Περιέχει ενότητες με πολύ συγκρατημένο ύφος, ενότητες οι οποίες μπορεί να θίξουν την ευαισθησία όσων έχουν αγανακτήσει - και με το δίκιο τους - με τη συμπεριφορά τόσο των δανειστών όσο και των ελληνικών αρχών. Η έκθεση αυτή πρέπει ωστόσο να χρησιμοποιηθεί. Διότι όπως προαναφέρθηκε, περιέχει ισχυρά επιχειρήματα τα οποία πρέπει να τεθούν στην υπηρεσία της καταπολέμησης των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και στην καταπολέμηση του αθέμιτου χρέους.

Mετάφραση Ελένη Πανούση

 [--->]