Βρέθηκε νεκρός ο πιο μόνος άνθρωπος του
κόσμου στις 23 Αυγούστου 2022, έξω από μια από τις καλαμένιες καλύβες του.
Σύμφωνα με τον ειδικό στις ιθαγενείς φυλές κ. Σάντος, το σώμα
του βρέθηκε ξαπλωμένο ανάσκελα σαν να
κοιμάται, αρκετές εβδομάδες μετά τον θανατό του.
Είχε φροντίσει να νεκροστολίσει τον εαυτό του με φτερά
εξωτικών πουλιών, όπως πιθανότατα έκαναν στην φυλή του και είχε ξαπλώσει ήσυχα
περιμένοντας τον θάνατό του όταν αισθάνθηκε πως φτάνει. Εφυγε από φυσικά αίτια από τον κόσμο από τον
οποίο πέρασε σε λάθος εποχή, όπου περπάτησε είδε το φως του ήλιου και των
αστεριών για περίπου 60 χρόνια τα 26 από τα οποία ολομόναχος. Τι να σκέφτηκε
άραγε όταν για τελευταία φορά σήκωσε τα μάτια του έτσι ξαπλωμένος στον ουρανό,
ποια ανάμνηση, ποια εικόνα, ποιο άγγιγμα;
Ηταν ο τελευταίος επιζών από μια από τις τελευταίες φυλές τις
Βραζιλίας που δεν έχουν έλθει σε επαφή με σύγχρονους ανθρώπους, στην
προστατευμένη περιοχή των ινδιάνων Tanaru στην πολιτεία της Ροδόνια στα σύνορα
με την Βολιβία.
Η πλειονότητα της φυλής του δολοφονήθηκε στην αρχές της
δεκαετίας του 70 από γαιοκτήμονες που εποφθαλμιούσαν την γη των ιθαγενών. Το
1995 είδε τα έξι εναπομείναντα μέλη της φυλής του να δολοφούνται από παράνομους
μεταλλωρύχους και απόμεινε αυτός ο τελευταίος επιζών. Εκτοτε ζούσε σε πλήρη
απομόνωση.
Το Συμβούλιο για τις Ιθαγενείς Φυλές της Βραζιλίας έμαθε την
ύπαρξή του το 1996 και παρακολουθούσε την προστατευόμενη περιοχή στενά για την
ασφάλειά του.
Απέφυγε κάθε επαφή με τον έξω κόσμο και μόνο φευγαλέα
αποτυπώθηκε σε ένα βίντεο το 2018 από ειδικούς που περιπολούσαν για την
προστασία του. Ετσι δεν γνωρίζουμε τι
γλώσσα μιλούσε η φυλή του ούτε θα μάθουμε ποτέ.
Ηταν γνωστός ως ο άνθρωπος της Τρύπας, γιατί έσκαβε τρύπες στο
έδαφος είτε για να παγιδεύσει άγρια ζώα για την τροφή του, είτε ως κρυψώνες για
τον ίδιο. Σε όλες τις καλαμένιες καλύβες που έχτισε τα χρόνια αυτά υπήρχε
επίσης μια οπή 3 μέτρων στο έδαφος. Πιθανόν εκτός από παγίδες ή κρυψώνες, λένε
οι ειδικοί, να είχαν κάποια συμβολική ή μεταφυσική σημασία για αυτόν τον
άνθρωπο, που μόνος του ήταν ένας πολιτισμός, ο οποίος πήρε χιλιάδες χρόνια για
να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί στο απρόσιτο τροπικό δάσος.
Στοιχεία που συγκεντρώθηκαν με τα χρόνια δείχνουν πως φύτευε
καλαμπόκι και μανιοκα και συνέλλεγε μέλι και φρούτα όπως παπάγιες και μπανάνες.
Δεν είχε όμως κανέναν να θρέψει εκτός από τον εαυτό του. Ούτε κανέναν να
αποχαιρετίσει και να του κλείσει τα μάτια ή να του τραγουδήσει κάποιον ρυθμό
κάτω από τα πανάρχαια δέντρα όταν ήρθε η ώρα του. Για εμάς όπως ίσως και για
τον ίδιο ήταν σαν να είχε ήδη φύγει όταν
εξοντώθηκε η φυλή του, οι συγγενείς και
οι αγαπημένοι του.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Βραζιλίας οι Ινδιάνοι έχουν δικαίωμα
στη γη τους. Η πρόσβαση στην έκταση που
κατοικούσε γνωστή ως περιοχή των Tanaru, επιφάνειας 8.070 εκταρίων, ήταν απαγορευμένη από το 1998 και μετά. Ηταν όμως πολύ αργά πια για τους Tanaru.
Η γη τους απόμεινε περικυκλωμένη από αδηφάγους γαιοκτήμονες οι
οποίοι είχαν από την αρχή εκφράσει την οργή τους που είχαν αποκλειστεί από την
γη των Ταναρού.
Το 2019 ένα φυλάκιο της Υπηρεσίας προστασίας τους έγινε
αντικείμενο βανδαλισμών και αφέθηκαν κάλυκες όπλων ως απειλή για τον τελευταίο
των Ταναρού και τους φύλακες που τον προστάτευαν. Η προστασία ανανεώνεται κάθε κάποια χρόνια,
δεν είναι μόνιμη, και για να συμβεί αυτό πρέπει να τεκμηριωθεί πως υπάρχουν
ακόμη Ιθαγενείς. Μετά τον θάνατό του ομάδες για τα δικαιώματα των Ιθαγενών
ζητούν την ανακήρυξη μόνιμης προστασίας της περιοχής. Εαν δεν γίνει αυτό θα
είναι το σήμα ότι με τον θάνατό τους η γη τους παραδίδεται στα αρπακτικά. Είναι
αυτό το ιδανικό κίνητρο για την εξολόθρευση και των υπολοίπων 240 φυλών στην
Βραζιλία η επιβίωση πολλών από τις οποίες απειλείται. Καθώς αγρότες, οικιστές,
παράνομοι μεταλλωρύχοι διεισδύουν στα εδάφη τους.
Ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο μικρός. Απομένει όλο και πιο
μόνος. Λιγοστεύει όσο οι φυσικές μας μνήμες, οι γλώσσες, οι μουσικές, οι
δοξασίες, οι γνώσεις, οι ευαισθησίες των
πολιτισμών του είδους μας φθίνουν και σβήνουν, αφήνοντας μόνο κάποια ψηφιακά
ίχνη που θα σβήσουν κι αυτά μόλις σβήσει το ρεύμα. Οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος
ίσως δεν θα έχουν να ανακαλύψουν και να ανασυνθέσουν μήτε γλώσσες, μήτε
μουσικές.
Καμμιά φορά αισθάνομαι, όπως υποθέτω αρκετοί από εμάς, καθείς
και η χαμένη φυλή του, όλο και πιο πολύ, σαν τον τελευταίο των Ταναρού.
