Συνέντευξη με τον Quim Arrufat της CUP
Διεθνιστής και εξέχον
μέλος της εθνικής γραμματείας του πολιτικού σχήματος CUP (Υποψηφιότητα Λαϊκής
Ενότητας), ο Quim Arrufat είναι σημείο αναφοράς της ανεξαρτησιακής και αντικαπιταλιστικής αριστεράς στην Καταλονία και όλο το
ισπανικό κράτος. Στη συνέντευξη, μας εξηγεί τους λόγους του δημοψηφίσματος
για τη δημιουργία μιας Καταλανικής Δημοκρατίας. Σκέψεις χρήσιμες προκειμένου να
ξεκαθαρίσουν ορισμένα πράγματα που δεν
μπορούν να γίνουν κατανοητά στην Ιταλία. Οι μηντιακές αφηγήσεις των κυρίαρχων
μέσων ενημέρωσης, και η έλλειψη γνώσης για την πραγματική κοινωνική και λαϊκή δυναμική
της Ιβηρικής Χερσονήσου, συχνά ισοπεδώνουν τη συζήτηση για καθαρά θεσμικά και
κομματικά ζητήματα μιας χώρας, της Ισπανίας, που στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο
περίπλοκη, και γίνεται όλο και περισσότερο αναγκαίος ο διάλογος για να
ανοιχτούν χώροι οικοδόμησης της πολιτικής .
Θα πρέπει πριν απ’ όλα να θυμηθούμε ότι το ισπανικό κράτος είναι μια αυτοκρατορία. Πάνω στην ιδέα μιας Ισπανίας «ενιαίας, μεγάλης και ελεύθερης» ,η ισπανική αστική τάξη έβαλε ιστορικά τις βάσεις για την αυτοκρατορική επέκταση της στη Λατινική Αμερική και την καταστολή των εθνικών κοινοτήτων που ζουν μέσα στα ίδια σύνορα: Βάσκοι, Καταλανοί, Γαλικιανοί , κλπ. Για να καταλάβετε, όπως εξομολογήθηκε ο ίδιος (ο πρώην) βασιλιάς, μια μέρα πριν το θάνατό του, ο δικτάτορας Φρανσίσκο Φράνκο ζήτησε μόνο ένα πράγμα από την «υψηλότητά του» το Βουρβόνο Χουάν Κάρλος τον Α’: τη διατήρηση της ενότητας του ισπανικού κράτους. Στην πραγματικότητα, η μετάβαση (από τη φασιστική δικτατορία στο διεφθαρμένο σύστημα εναλλαγής των κομμάτων) έγινε με δύο αδιαπραγμάτευτες προϋποθέσεις: τη διατήρηση του καπιταλιστικού οικονομικού μοντέλου και την καταστολή κάθε πολιτικής επιλογής υπέρ της ανεξαρτησίας.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η οικονομική και πολιτική ελίτ που κυβερνά το ισπανικό κράτος (η ίδια από την εποχή του καθεστώτος του Φράνκο), έχει πλήρη επίγνωση ότι μια συνταγματική διαδικασία στα πλαίσια του κράτους θα μπορούσε να ανοίξει σενάρια ριζικού μετασχηματισμού πάνω σε δημοκρατική και προοδευτική κατεύθυνση. Ετσι, τα τελευταία πενήντα χρόνια, το ισπανικό κράτος προσπάθησε να εξοντώσει φυσικά, με νόμιμη καταστολή και με ένα σκληρό βρώμικο πόλεμο, τους βάσκους αυτονομιστές. Σήμερα λοιπόν, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα φασιστικό πραξικόπημα εναντίον της Καταλονίας που προχώρησε στην κήρυξη δημοψηφίσματος.
Βέβαια, η καταλανική αστική τάξη είχε και εξακολουθεί να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαδικασία προς το δημοψήφισμα, αλλά η πορεία των γεγονότων επιτρέπει στην αντικαπιταλιστική αριστερά, που συγκεντρώνεται στο σχηματισμό Υποψηφιότητα Λαϊκής Ενότητας (Cup ), να παίζει ένα όλο και πιο σημαντικό ρόλο, στο ζήτημα της ανεξαρτησίας. Αυτός ο δημιουργικός και αποτελεσματικός πολιτικός σχηματισμός βασίζει τις πολιτικές του προτάσεις στη συμμετοχή της βάσης και τη λαϊκή εξουσία, υποστηρίζοντας την αυτοδιάθεση και την ανεξαρτησία του καταλανικού λαού ως μια ευκαιρία για τον εκδημοκρατισμό του κράτους. Επιπλέον, όπως είπε ο μεγάλος διανοούμενος από τη Γαλικία, Alfonso Castelao: «Para que España sea roja, republicana y roja, anteriormente esta España tendrá que estar rota».
Για όλους αυτούς τους λόγους, στη Χώρα των Βάσκων, την Ανδαλουσία, τη Μαδρίτη, συνδικάτα και λαϊκές οργανώσεις βγήκαν στους δρόμους για να υπερασπιστούν το δημοψήφισμα στην Καταλονία. Ελπίζουμε στη συνέχεια, ότι η συνέντευξη με τον Quim Arrufat να βοηθήσει ώστε να παρθούν πρωτοβουλίες αλληλεγγύης (ήδη έχουν ξεκινήσει σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας), στον καταλανικό λαό , ενάντια στην αστυνομική και στρατιωτική καταστολή της κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος.
------------------
Για εσάς που εκφράζετε το λαϊκό και αντικαπιταλιστικό αίσθημα , ποια θεωρείται ότι είναι η πολιτική σημασία αυτής της δημοκρατικής διαδικασίας που οδήγησε στην προκήρυξη του δημοψηφίσματος; Γιατί οι λαϊκές τάξεις θα πρέπει να το υποστηρίξουν;
Την τελευταία δεκαετία, οι λαϊκές τάξεις της Ισπανίας έχουν αναπτύξει ένα κοινό τρόπο πολιτικής ανάγνωσης του καθεστώτος που προέκυψε από τη συμφωνία μετάβασης από τον φασισμό το '78. Είναι σαφές ότι το παιχνίδι με τα ισπανικά εθνικιστικά κόμματα παίζεται σε ένα επίπεδο φαινομενικά δημοκρατικό, το οποίο όμως στην πραγματικότητα είναι στημένο, αφού κερδίζουν πάντα οι ίδιοι. Έτσι, εδραιώθηκε ένα οικονομικό καθεστώς ολιγαρχικής φύσης και μια πολιτική δύναμη αντίθετη με τα λαϊκά συμφέροντα.
Επομένως, θα πρέπει να ανατραπεί το καθεστώς που επιβλήθηκε από τη μετάβαση, και ως προς αυτό υπάρχουν δύο διαφορετικές επιλογές. Η πρώτη επιλογή, είναι η νίκη σε κρατικό επίπεδο εναλλακτικών πολιτικών δυνάμεων (κυρίως οι Ποδέμος και διάφορες τοπικές και προοδευτικές ανεξαρτησιακές δυνάμεις). Η επιλογή αυτή πέρυσι έφθασε στο όριο του 20% των ψήφων, το οποίο πέτυχαν στις εκλογές οι Ποδέμος, ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα, αλλά αρκετά μακριά από τα 2/3 του Κοινοβουλίου που απαιτούνται για να αλλάξει το Σύνταγμα.
Η δεύτερη επιλογή είναι η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στην Καταλονία, η οποία θα επιτρέψει το άνοιγμα μιας δημοκρατικής διαδικασίας, με στόχο να οριστούν νέοι κανόνες του παιχνιδιού, τουλάχιστον σε μια πιθανή Δημοκρατία της Καταλονίας. Ωστόσο, ένα δημοψήφισμα στην Καταλονία δεν πρόκειται να γίνει ποτέ με τη συγκατάθεση του καθεστώτος, και γι 'αυτό, με μια πλειοψηφία στο κοινοβούλιο της Καταλονίας των αυτονομιστικών δυνάμεων , οργανώσαμε το δημοψήφισμα χωρίς να ζητήσουμε την άδεια του ισπανικού κράτους.
Θα πρέπει πριν απ’ όλα να θυμηθούμε ότι το ισπανικό κράτος είναι μια αυτοκρατορία. Πάνω στην ιδέα μιας Ισπανίας «ενιαίας, μεγάλης και ελεύθερης» ,η ισπανική αστική τάξη έβαλε ιστορικά τις βάσεις για την αυτοκρατορική επέκταση της στη Λατινική Αμερική και την καταστολή των εθνικών κοινοτήτων που ζουν μέσα στα ίδια σύνορα: Βάσκοι, Καταλανοί, Γαλικιανοί , κλπ. Για να καταλάβετε, όπως εξομολογήθηκε ο ίδιος (ο πρώην) βασιλιάς, μια μέρα πριν το θάνατό του, ο δικτάτορας Φρανσίσκο Φράνκο ζήτησε μόνο ένα πράγμα από την «υψηλότητά του» το Βουρβόνο Χουάν Κάρλος τον Α’: τη διατήρηση της ενότητας του ισπανικού κράτους. Στην πραγματικότητα, η μετάβαση (από τη φασιστική δικτατορία στο διεφθαρμένο σύστημα εναλλαγής των κομμάτων) έγινε με δύο αδιαπραγμάτευτες προϋποθέσεις: τη διατήρηση του καπιταλιστικού οικονομικού μοντέλου και την καταστολή κάθε πολιτικής επιλογής υπέρ της ανεξαρτησίας.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η οικονομική και πολιτική ελίτ που κυβερνά το ισπανικό κράτος (η ίδια από την εποχή του καθεστώτος του Φράνκο), έχει πλήρη επίγνωση ότι μια συνταγματική διαδικασία στα πλαίσια του κράτους θα μπορούσε να ανοίξει σενάρια ριζικού μετασχηματισμού πάνω σε δημοκρατική και προοδευτική κατεύθυνση. Ετσι, τα τελευταία πενήντα χρόνια, το ισπανικό κράτος προσπάθησε να εξοντώσει φυσικά, με νόμιμη καταστολή και με ένα σκληρό βρώμικο πόλεμο, τους βάσκους αυτονομιστές. Σήμερα λοιπόν, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα φασιστικό πραξικόπημα εναντίον της Καταλονίας που προχώρησε στην κήρυξη δημοψηφίσματος.
Βέβαια, η καταλανική αστική τάξη είχε και εξακολουθεί να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαδικασία προς το δημοψήφισμα, αλλά η πορεία των γεγονότων επιτρέπει στην αντικαπιταλιστική αριστερά, που συγκεντρώνεται στο σχηματισμό Υποψηφιότητα Λαϊκής Ενότητας (Cup ), να παίζει ένα όλο και πιο σημαντικό ρόλο, στο ζήτημα της ανεξαρτησίας. Αυτός ο δημιουργικός και αποτελεσματικός πολιτικός σχηματισμός βασίζει τις πολιτικές του προτάσεις στη συμμετοχή της βάσης και τη λαϊκή εξουσία, υποστηρίζοντας την αυτοδιάθεση και την ανεξαρτησία του καταλανικού λαού ως μια ευκαιρία για τον εκδημοκρατισμό του κράτους. Επιπλέον, όπως είπε ο μεγάλος διανοούμενος από τη Γαλικία, Alfonso Castelao: «Para que España sea roja, republicana y roja, anteriormente esta España tendrá que estar rota».
Για όλους αυτούς τους λόγους, στη Χώρα των Βάσκων, την Ανδαλουσία, τη Μαδρίτη, συνδικάτα και λαϊκές οργανώσεις βγήκαν στους δρόμους για να υπερασπιστούν το δημοψήφισμα στην Καταλονία. Ελπίζουμε στη συνέχεια, ότι η συνέντευξη με τον Quim Arrufat να βοηθήσει ώστε να παρθούν πρωτοβουλίες αλληλεγγύης (ήδη έχουν ξεκινήσει σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας), στον καταλανικό λαό , ενάντια στην αστυνομική και στρατιωτική καταστολή της κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος.
------------------
Για εσάς που εκφράζετε το λαϊκό και αντικαπιταλιστικό αίσθημα , ποια θεωρείται ότι είναι η πολιτική σημασία αυτής της δημοκρατικής διαδικασίας που οδήγησε στην προκήρυξη του δημοψηφίσματος; Γιατί οι λαϊκές τάξεις θα πρέπει να το υποστηρίξουν;
Την τελευταία δεκαετία, οι λαϊκές τάξεις της Ισπανίας έχουν αναπτύξει ένα κοινό τρόπο πολιτικής ανάγνωσης του καθεστώτος που προέκυψε από τη συμφωνία μετάβασης από τον φασισμό το '78. Είναι σαφές ότι το παιχνίδι με τα ισπανικά εθνικιστικά κόμματα παίζεται σε ένα επίπεδο φαινομενικά δημοκρατικό, το οποίο όμως στην πραγματικότητα είναι στημένο, αφού κερδίζουν πάντα οι ίδιοι. Έτσι, εδραιώθηκε ένα οικονομικό καθεστώς ολιγαρχικής φύσης και μια πολιτική δύναμη αντίθετη με τα λαϊκά συμφέροντα.
Επομένως, θα πρέπει να ανατραπεί το καθεστώς που επιβλήθηκε από τη μετάβαση, και ως προς αυτό υπάρχουν δύο διαφορετικές επιλογές. Η πρώτη επιλογή, είναι η νίκη σε κρατικό επίπεδο εναλλακτικών πολιτικών δυνάμεων (κυρίως οι Ποδέμος και διάφορες τοπικές και προοδευτικές ανεξαρτησιακές δυνάμεις). Η επιλογή αυτή πέρυσι έφθασε στο όριο του 20% των ψήφων, το οποίο πέτυχαν στις εκλογές οι Ποδέμος, ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα, αλλά αρκετά μακριά από τα 2/3 του Κοινοβουλίου που απαιτούνται για να αλλάξει το Σύνταγμα.
Η δεύτερη επιλογή είναι η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στην Καταλονία, η οποία θα επιτρέψει το άνοιγμα μιας δημοκρατικής διαδικασίας, με στόχο να οριστούν νέοι κανόνες του παιχνιδιού, τουλάχιστον σε μια πιθανή Δημοκρατία της Καταλονίας. Ωστόσο, ένα δημοψήφισμα στην Καταλονία δεν πρόκειται να γίνει ποτέ με τη συγκατάθεση του καθεστώτος, και γι 'αυτό, με μια πλειοψηφία στο κοινοβούλιο της Καταλονίας των αυτονομιστικών δυνάμεων , οργανώσαμε το δημοψήφισμα χωρίς να ζητήσουμε την άδεια του ισπανικού κράτους.
Επιστρέφοντας στο
αρχικό ερώτημα, επομένως, είναι σωστό να υποστηρίζουμε την ανακήρυξη ενός δημοψηφίσματος
δεσμευτικού για τη δημιουργία μιας Δημοκρατίας της Καταλονίας ακριβώς επειδή αυτό θα αλλάξει τους κανόνες του
παιχνιδιού (τύποις δημοκρατικό ) πάνω στο οποίο βασίζεται η οικονομική και
πολιτική δύναμη του καθεστώτος. Εξάλλου, με το φόβο , να δει να ανατρέπονται οι κανόνες
του παιχνιδιού, η κυβέρνηση προχωράει σε ένα πραξικόπημα
εναντίον των καταλανικών θεσμών. Πέφτει ,λοιπόν, η δήθεν δημοκρατική και
φιλελεύθερη μάσκα του συστήματος, και επιτίθενται ανοιχτά στις πολιτικές ελευθερίες της καταλανικής κοινωνίας, με μια
απίστευτη ανάπτυξη αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων.
Πρακτικά, τα γεγονότα των τελευταίων ημερών
δείχνουν ότι η Καταλονία είναι κατεχόμενο έδαφος, χωρίς πραγματικά πολιτικά
δικαιώματα, χωρίς λαϊκή κυριαρχία, μια επικράτεια που δεν έχει δικαίωμα να έχει γνώμη, που δεν μπορεί να ακολουθήσει ένα
πολιτικό σχέδιο αντίθετο από τα συμφέροντα των ισπανικών εθνικιστικών κομμάτων.
Με αυτή την έννοια, η ρήξη με το καθεστώς του '78 ανοίγει το δρόμο για μια σειρά
δημοκρατικές δυνατότητες στην Καταλονία. Και όχι μόνο αυτό, αφού μια αλλαγή στην
Καταλονία, μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο σε κάθε συσχετισμό δυνάμεων του
ισπανικού κράτους.
Οντας έτσι τα πράγματα, πως αντιδρά ο καταλανικός λαός στη σκληρή καταστολή του
ισπανικού κράτους ;
Βρήκαν απέναντί τους
μια κοινωνία αγανακτισμένη με την αλαζονεία και τον αυταρχισμό του κράτους, κάτι
που διαρκεί πολλά χρόνια και σε πολλά θέματα. Στο εξωτερικό έχουν τη τάση να
ερμηνεύουν το αίτημα της Καταλονίας φολκλοριστικά, σαν ένα ζήτημα που συνδέεται
με τον σεβασμό της ταυτότητας, της γλώσσας κ.λπ. Κατι τέτοιο δεν ισχύει, το
δικό μας αίτημα είναι ένα αίτημα πολιτικό, οικονομικό, δημοκρατικό και έχει να
κάνει με το ζήτημα της εξουσίας. Ποιος έχει την εξουσία; Το
κράτος ή ο λαός; Πού βρίσκεται η εξουσία;
Στα δικαστήριά τους, ή σε εμάς που θέλουμε να τη μοιράσουμε δημοκρατικά;
Το πρόβλημα είναι πολιτικό, και γι 'αυτό βρήκαν μπροστά τους μια καλά οργανωμένη κοινωνία, η οποία απαντά μαζικά στην
καταστολή, με καλή διάθεση και δίχως φόβο. Η κυβέρνηση αυτό δεν το περίμενε, επειδή
έχουν πιστέψει και οι ίδιοι τα ψέματα που διαδίδουν όλα τα ιδιωτικά και δημόσια
μέσα επικοινωνίας του ισπανικού κράτους: θα περάσει, πρόκειται για ένα τέχνασμα της
καταλανικής αστικής τάξης, μια εκλογική στρατηγική ...
Τώρα όμως που έστειλαν στρατό και αστυνομία,έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν
ότι εδώ έχουν να κάνουν με ένα λαό που μπορεί να κατεβαίνει στους δρόμους οποιαδήποτε ώρα της ημέρας και της νύχτας. Οι
άνθρωποι σήμερα έχουν επίγνωση της σημασίας της ιστορικής στιγμής: ή την 1 Οκτώβρη
θα καταφέρουμε να στήσουμε τις κάλπες, ή η κρατική καταστολή θα είναι τόσο άγρια, που
θα μας γυρίσει πίσω, σαράντα και βάλε χρόνια.
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, εμείς ως λαός, ως πολίτες και
πολίτισες, αποφασίσαμε να μην κάνουμε ούτε χιλιοστό πίσω, δεν παραπονιόμαστε, δεν
κλαίμε, δεν καταγγέλλουμε την καταστολή στο ΟΗΕ. Οχι, ο στόχος μας είναι να
ψηφίσουμε, να γίνει το δημοψήφισμα, διότι αν αποτύχουμε να στήσουμε τις κάλπες,
θα έχουμε ηττηθεί ως δημοκρατική κοινωνία.
Πέρα
από εσωτερικό ζήτημα του ισπανικού κράτους, πιστεύουμε ότι είναι σωστό να στηρίξουμε την αυτοδιάθεση του καταλανικού
λαού, αφού αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες πολιτικές δυνατότητες σε ολόκληρο
τον ευρωπαϊκό χώρο. Ποιες είναι οι διεθνιστικές
προοπτικές της καταλανικής Δημοκρατίας που θέλετε να οικοδομήσετε ως
αντικαπιταλιστική αριστερά;
Τις μέρες αυτές, στο ισπανικό κράτος οργανώνονται πολλές
πρωτοβουλίες υπέρ του δημοψηφίσματος. Τώρα που στέλνουν όλες αυτές τις
στρατιωτικές δυνάμεις στην Καταλονία, πρέπει να αλλάξει σε ολόκληρο το κράτος η
δημόσια τάξη. Αυτό είναι απλό : οι διαδηλώσεις, η οργάνωση συζητήσεων υπέρ του
δημοψηφίσματος θεωρείται έγκλημα, οπότε αρκεί και μόνο να τυπώσει κανείς μια αφίσα υπέρ της αυτοδιάθεσης ή
ψηφοδέλτια (τα οποία η Πολιτοφυλακή τα ψάχνει παντού) για να αλλάξει η δημόσια
τάξη και να ενταθεί η άσκηση πιέσεων στο κράτος.
Από τους άλλους λαούς, δεν ζητάμε να διαδηλώσουν υπέρ της
ανεξαρτησίας, η ίδια η καταλανική κοινωνία θα είναι αυτή που θα πρέπει να
επιλέξει ελεύθερα, ειρηνικά, δημοκρατικά την επιθυμία να δημιουργήσει ή μη μια ανεξάρτητη δημοκρατία. Ωστόσο κάνουμε
έκκληση σε όλο τον κόσμο να υποστηρίξει το δικαίωμα επιλογής, το δικαίωμα των λαών να ακολουθήσουν
ένα ανεξάρτητο και ελεύθερο πολιτικό σχέδιο, και να υποστηρίξουν
το δημοψήφισμα στην Καταλονία.
Το να διαδηλώνει κάποιος υπέρ του δημοψηφίσματος στην
Καταλονία δεν είναι μονοκατευθυντική αλληλεγγύη με τις Καταλανές και τους
Καταλανούς, ο δικός μας είναι ένας αγώνας για την Ευρώπη των λαών. Όταν η
Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την Τρόικα κάλεσε τους πολίτες σε δημοψήφισμα
(κερδίζοντας το), εμείς τότε θα έπρεπε να καλέσουμε μια γενική απεργία σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Έπρεπε να καταλάβουμε ότι ο αγώνας στην Ελλάδα ήταν ένας αγώνας ενάντια στην Ευρώπη
της Τρόικας, τον καπιταλισμό, το ρατσισμό, το νεοφιλελευθερισμό, τα αυταρχικά
κράτη, και όμως δεν δείξαμε ικανοί να διεξάγουμε έναν κοινό και αποτελεσματικό αγώνα σε διεθνές επίπεδο.
Η Ελλάδα όχι μόνο νικήθηκε, αλλά έμεινε και μόνη της, και σήμερα την έχουμε ξεχάσει
τελείως.
Η επόμενη μάχη που μπορεί πραγματικά να αλλάξει της πολιτική
κατάσταση στην Ευρώπη, ανοίγοντας ένα παράθυρο δημοκρατίας και άρα, ένα λαϊκό
σχέδιο με νέα κοινωνικά δικαιώματα, είναι αυτό που ζούμε σήμερα, η μάχη για την
Δημοκρατία στην Καταλονία.
Αν αυτό το σχέδιο ηττηθεί κάτω από τα χτυπήματα του
ισπανικού κράτους, χωρίς να βρει υποστήριξη και αλληλεγγύη από τους ευρωπαϊκούς λαούς, τότε αυτό θα σημαίνει (και πάλι) ότι δεν καταφέραμε να ανοίξουμε
ένα ρήγμα στο σύστημα, στους χώρους των δυνατοτήτων
που ανοίγονται, κάτι που έγινε πέρσι στην Ελλάδα ή με τις εκλογές των Ποδέμος στην Ισπανία.
Ακριβώς γι αυτό δεν ζητάμε αλληλεγγύη σαν χάρη , αλλά για να διεξάγουμε έναν αγώνα που αφορά στα λαϊκά στρώματα όλης
της Ευρώπη . Σας καλούμε λοιπόν να
στηρίξετε αυτή τη διαδικασία γιατί θα
μπορούσε να αλλάξει το συσχετισμό δυνάμεων σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο,
ανοίγοντας έτσι νέες και ενδιαφέρουσες δυνατότητες για αλλαγή.
[--->]
Σημ ''Π'' : Η ισπανική αριστερά χρησιμοποιεί την έκφραση κοινωνικά
δικαιώματα (derechos sociales) για να υποδείξει ένα σύνολο βασικών δικαιωμάτων
που αποτελούν προϋπόθεση για οποιαδήποτε αλλαγή της κοινωνίας από τα αριστερά.
Αυτά τα δικαιώματα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη δημόσια διαχείριση του
νερού, της ηλεκτρικής ενέργειας και της θέρμανσης σε χαμηλές τιμές, τη
δημιουργία αυτοδιοικούμενων φορέων που να ασχολούνται με τις συνοικίες (ιδιαίτερα τις λαϊκές), αυξήσεις στους κατώτερους
μισθούς και την κατάργηση όλων των νόμων που αφορούν την επισφαλή εργασία, μια
πολιτική κατά της ανεργίας, δωρεάν και υψηλής ποιότητας δημόσια εκπαίδευση , καταπολέμηση
της ανδροκρατίας και πραγματική ισότητα
των φύλων κλπ
