Το κείμενο της παρουσίασης του Τζον Μπέλαμι Φόστερ (John Bellamy Foster), καθηγητή κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον και διευθυντή της ιστορικής αμερικανικής περιοδικής μηνιαίας επιθεώρησης Monthly Review , στο Συμβούλιο της Τριηπειρωτικής, του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών την 31η Μαρτίου 2022. O Φόστερ, διευκρινίζει μια πτυχή του πολέμου δια αντιπροσώπων που διεξάγεται στην Ουκρανία η οποία μέχρι στιγμής ελάχιστα έχει διερευνηθεί και έχει να κάνει με τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου. Η πτυχή αυτή αποτελεί κομμάτι της στρατηγικής «αντιστάθμισης ισχύος» και του «πρώτου χτυπήματος» (First Strike) που ακολούθησαν οι ΗΠΑ τη δεκαετία του 1960 και στη συνέχεια εγκατάλειψαν χάρη στα μαζικά κινήματα ειρήνης. Επανέρχεται όμως, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου στο πλαίσιο της στρατηγικής της ιμπεριαλιστικής Στρατηγικής Μεγάλης Κλίμακας των ΗΠΑ, σήμερα, που διεξάγεται ένας αγώνας με άγνωστο τέλος και πιθανή κατάληξη τον μεγάλο πυρηνικό χειμώνα και την παντοκτονία κάτι που θα πρέπει όλοι μας να γνωρίζουμε. Όπως λέει ο Φόστερ, «υπάρχουν πολλά που πρέπει να καταλάβουμε, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα»
John Belamy
Foster, 9 Απριλίου 2022
Ευχαριστώ
πολύ που με καλέσατε να κάνω αυτή την παρουσίαση. Αναφορικά με τον πόλεμο στην
Ουκρανία, το πρώτο που πρέπει να αναγνωρίσουμε είναι ότι είναι ένας πόλεμος δι
αντιπροσώπων. Από την άποψη αυτή, ο ίδιος ο Λεόν Πανέττα , πρώην διευθυντής της CIA και στη συνέχεια Υπουργός
Αμυνας επί προεδρίας Ομπάμα, αναγνώρισε πρόσφατα ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία
είναι ένας «πόλεμος για το γραφείο του εισαγγελέα», αν και αυτό σπανίως γίνεται
αποδεκτό. Για να είμαι σαφής, οι Ηνωμένες Πολιτείες (με τη στήριξη του συνόλου του ΝΑΤΟ) εδώ και πολύ καιρό έχουν εμπλακεί σε έναν πόλεμο δι
αντιπροσώπων ενάντια στη Ρωσία, με την Ουκρανία ως το πεδίο των μαχών και ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως υποστηρίζει ο Πανέττα, είναι να
εφοδιάζει όλο και ταχύτερα και με όλο και περισσότερα όπλα την Ουκρανία και και την Ουκρανία να πολεμά,
με την στήριξη ξένων μισθοφόρων.
Οπότε πως ξεκίνησε αυτός ο πόλεμος δι αντιπροσώπων; Για να γίνει αυτό κατανοητό, θα πρέπει να εξετάσουμε τη μεγάλη ιμπεριαλιστική στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών γυρίζοντας πίσω στο 1991, όταν διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση ή να πάμε ακόμα πιο πίσω στη δεκαετία του 1980. Σε αυτή τη μεγάλη ιμπεριαλιστική στρατηγική ξεχωρίζουν δύο ζητήματα, το ένα είναι η επέκταση και η γεωπολιτική θέση, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του ΝΑΤΟ,ενώ το άλλο είναι η επιδίωξη των Ηνωμένων Πολιτειών να έχουν την υπεροχή στα πυρηνικά όπλα Μια τρίτη επιδίωξη αφορά την οικονομία, αλλά αυτό δεν θα το εξετάσουμε εδώ.
Η πρώτη
επιδίωξη η γεωπολιτική επέκταση
Η πρώτη επιδίωξη διατυπώθηκε στις «Κατευθυντήριες Γραμμές για την Αμυντική πολιτική των ΗΠΑ» του Πολ Γούλφοβιτς το Φεβρουάριο του 1992, λίγους μόλις μήνες μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Η μεγάλη ιμπεριαλιστική στρατηγική που υιοθετήθηκε εκείνη την περίοδο και ακολουθήθηκε έκτοτε, είχε να κάνει με τη γεωπολιτική διείσδηση των Ηνωμένων Πολιτειών στο έδαφος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και των περιοχών που μέχρι τότε ανήκαν στη σφαίρα επιρροής της Η ιδέα ήταν να μην ξαναγίνει η Ρωσία μεγάλη δύναμη. Η διαδικασία της γεωπολιτικής επέκτασης των ΗΠΑ / ΝΑΤΟ ξεκίνησε αμέσως ενώ φάνηκε σε όλους πολέμους των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ στην Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Από τυην άποψη αυτή ιδιαίτερα σημαντικός ήταν ο πόλεμος του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία τη δεκαετία του '90. Τότε, και ενώ ακόμα βρισκόταν σε εξέλιξη η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας , οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν τη διαδικασία επέκτασης του ΝΑΤΟ, μετακινώντας το όλο και περισσότερο προς ανατολάς προκειμένου να ενσωματώσουν όλες τις χώρες του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας και τμήματα της πρώην ΕΣΣΔ. Στην προεκλογική εκστρατεία του Μπιλ Κλίντον το 1996 η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς ήταν μέρος του εκλογικού του προγράμματος. Η Ουάσιγκτον άρχισε να εφαρμόζει αυτό το σχέδιο το 1997, και τελικά στο ΝΑΤΟ προστέθηκαν άλλες 15 χώρες, διπλασιάζοντας τις διαστάσεις μιας Ατλαντικής Συμμαχίας 30 χωρών ενάντια στη Ρωσία, και προσδίνοντας στο ΝΑΤΟ έναν ακόμα πιο επεμβατικό ρόλο παγκοσμίως, όπως έγινε στη Γιουγκοσλαβία, στη Συρία και στη Λιβύη.
Ομως ο στόχος ήταν η Ουκρανία. Ο Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι ο σημαντικότερος εκ των σχεδιαστών στρατηγικής και Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Τζίμι Κάρτερ, στο βιβλίο του Η μεγάλη σκακιέρα του 1997 έγραφε, ότι ειδικά στη Δύση, η Ουκρανία ήταν η «γεωπολιτικός άξονας περιστροφής» και ότι αν εντασσόταν στο ΝΑΤΟ και περνούσε στον έλεγχο της Δύσης, αυτό θα αποδυνάμωνε τόσο πολύ τη Ρωσία,που θα την έφερνε στα όριά της, αν δεν την διέλυε. Αυτός ήταν ο στόχος εξαρχής και οι στρατηγικοί σχεδιαστές στρατηγικής των ΗΠΑ, με τους αξιωματούχους της Ουάσιγκτον και τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ, δήλωναν επανειλημμένα ότι ήθελαν να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ αυτό το επισημοποίησε το 2008. Μόλις λίγους μήνες πριν, τον Νοέμβριο του 2021 στη νέα Χάρτα στρατηγικής μεταξύ της προεδρίας Μπάιντεν στην Ουάσιγκτον και της κυβέρνησης Ζελένσκι στο Κίεβο, συμφωνήθηκε ότι άμεσος στόζχος ήταν η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Εξάλλου, αυτή ήταν και η πολιτική του ΝΑΤΟ εδώ και χρόνια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες τους τελευταίους μήνες του 2021 και στις αρχές του 2022 κινούνταν πολύ γρήγορα προς τη στρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας και την υλοποίηση του στόχου τους ώστε αυτό να καταστεί τετελεσμένο γεγονός.
Η ιδέα, του Μπρζεζίνσκι
και άλλων, ήταν ότι από τη στιγμή που η Ουκρανία διασφάλιζε τη θέση της στο
ΝΑΤΟ, η Ρωσία θα είχε τελειώσει. Η εγγύτητα στη Μόσχα με την Ουκρανία τριακοστή
πρώτη χώρα της Ατλαντικής Συμμαχίας θα έδινε στο ΝΑΤΟ μια συνοριακή γραμμή 1200 μιλίων με τη Ρωσία, η ίδια διαδρομή μέσω της οποίας
ο στρατός του Χίτλερ είχε εισβάλει στη Σοβιετική Ένωση, μόνο που τώρα η Ρωσία
θα είχε απέναντι της τη μεγαλύτερη πυρηνική συμμαχία στον κόσμο. Αυτό θα άλλαζε
ολόκληρο τον γεωπολιτικό χάρτη, δίνοντας στη Δύση τον έλεγχο της Eυρασίας στα δυτικά
της Κίνας.
Ο τρόπος που
προχώρησε η εφαρμογή αυτού του σχεδίου είναι σημαντικός. Ο πόλεμος δια
αντιπροσώπων στην Ουκρανία ξεκίνησε το 2014, με το πραξικόπημα της Μαϊντάν το οποίο σχεδίασαν οι Ηνωμένες Πολιτείες ανατρέποντας τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο
και ανεβάζοντας στην εξουσία τους υπερεθνικιστές. Ωστόσο, το
άμεσο αποτέλεσμα ήταν ότι άρχισε η διαίρεση της Ουκρανία. Η Κριμαία από το 1991
έως το 1995 ήταν ανεξάρτητη και αυτόνομη πολιτεία. Το 1995 η Ουκρανία κατάργησε
παράνομα το Σύνταγμα της Κριμαίας και την προσάρτησε παρά τη θέλησή της. Ο λαός
της Κριμαίας δεν θεωρούσε τον εαυτό του μέρος της Ουκρανίας και ήταν σε μεγάλο
βαθμό ρωσόφωνοι, με ισχυρούς πολιτισμικούς δεσμούς με τη Ρωσία. Με το
πραξικόπημα των Ουκρανών υπερεθνικιστών, ο πληθυσμός της Κριμαίας αποφάσισε να αποσχιστεί. Η Ρωσία τους έδωσε την δυνατότητα, να επιλέξουν με δημοψήφισμα,αν θα
παραμείνουν στην Ουκρανία ή θα προσχωρήσουν στη Ρωσία και αυτοί επέλεξαν τη
Ρωσία. Ωστόσο, στην ανατολική Ουκρανία ο κατά βάση ρωσικός πληθυσμός,αποτέλεσε αντικείμενο καταπίεσης από υπερεθνικιστές και Νεοναζί του Κιέβου. Η ρωσοφοβία και η
ακραία καταστολή των ρωσόφωνων πληθυσμών στα ανατολικά ξεκίνησε με το γνωστό σε
όλους γεγονός της δολοφονίας σαράντα ανθρώπων
που κάηκαν ζωντανοί σε ένα δημόσιο κτίριο από τους νεοναζί του τάγματος Αζοφ.
Αρχικά
υπήρχε ένας αριθμός αυτονομημένων δημοκρατιών. Από αυτές δύο μόνο επιβίωσαν στην
περιοχή του Ντονμπάς, στις οποίες πλειοψηφούσαν οι ρωσόφωνοι: οι δημοκρατίες του Λουχάνσκ
και του Ντόνετσκ.
Ετσι, στην Ουκρανία ξεκίνησε ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ του Κιέβου στα δυτικά, και του Ντονμπάς στα ανατολικά. Ομως ήταν και ένας πόλεμος δια αντιπροσώπων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ να υποστηρίζουν το Κίεβο και τη Ρωσία να υποστηρίζει το Ντονμπάς. Ο εμφύλιος πόλεμος ξεκίνησε αμέσως μετά το πραξικόπημα, όταν η ρωσική γλώσσα απαγορεύτηκε πρακτικά και στους ρωσόφωνους επέβαλλαν πρόστιμα αν μιλούσαν ρωσικά σε κάποιο δημόσιο χώρο.Αυτή ήταν μια επίθεση στη ρωσική γλώσσα και τον πολιτισμό και μια βίαιη καταπίεση των πληθυσμών στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας.
Ο αριθμός των θυμάτων από τον εμφύλιο στο ανατολικό τμήμα της χώρας,αρχικά, ήταν γύρω στους 14.000 νεκρούς, και 2,5 εκατομμύρια ήταν οι πρόσφυγες που κατέφυγαν στη Ρωσία. Οι συμφωνίες
του Μινσκ το 2014 και το 2015 οδήγησαν σε κατάπαυση του πυρός, με τη μεσολάβηση
της Γαλλίας και της Γερμανίας και την στήριξη του Συμβούλιου Ασφαλείας των
Ηνωμένων Εθνών. Σε αυτές τις συμφωνίες, στις δημοκρατίες του Λουχάνσκ
και του Ντόνετσκ θα δινόταν ένα καθεστώς αυτονομίας στο πλαίσιο της Ουκρανίας. Ομως
το Κίεβο παραβίασε τις συμφωνίες του Μινσκ επανειλημμένα, συνεχίζοντας τις
επιθέσεις στις αποσχισθείσες δημοκρατίες του Ντονμπάς, έστω και με μικρότερη ένταση ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέχισαν να παρέχουν αναβαθμισμένη στρατιωτική
εκπαίδευση και όπλα.
Η Ουάσιγκτον
παρείχε τεράστια στρατιωτική υποστήριξη στο Κίεβο από το 1991 μέχρι το 2021.
Από το 1991 έως το 2014 η στρατιωτική βοήθεια που έδιναν οι ΗΠΑ στο Κίεβο ήταν
3,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Από το 2014 έως το 2021 ήταν 2,4 δισεκατομμύρια
δολάρια, περισσότερα, και τελικά εκτινάχθηκε στα ύψη με την ανάληψη της
αμερικανικής προεδρίας από τον Τζο Μπάιντεν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες στρατιωτικοποιούσαν
την Ουκρανίαμε πολύ γλήγορους ρυθμούς. Το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς εκπαίδευσαν
περίπου 50.000 Ουκρανούς στρατιώτες, χωρίς να υπολογίζονται αυτοί που εκπαιδεύτηκαν
από τις ΗΠΑ. Ενώ η CIA εκπαίδευσε το τάγμα Αζόφ και τους ακροδεξιούς
παραστρατιωτικούς. Όλα αυτά με στόχο τη Ρωσία.
Οι Ρώσοι
ανησυχούσαν κυρίως με το θέμα των πυρηνικών, αφού το ΝΑΤΟ είναι μια
πυρηνική συμμαχία, και αν η Ουκρανία εντασσόταν στο ΝΑΤΟ και πύραυλοι εγκαθίσταντο
στην Ουκρανία, θα μπορούσαν να επιτεθούν με πυρηνικά πριν καν το Κρεμλίνο προλάβει
να αντιδράσει. Ηδη υπάρχουν αμυντικές εγκαταστάσεις αντιμετώπισης των βαλιστικών
πυραύλων στην Πολωνία και τη Ρουμανία, καθοριστικής σημασίας, ως όπλα αντιστάθμισης
ισχύος σε περίπτωση πρώτου πλήγματος («first strike) από πλευράς ΝΑΤΟ. Ωστόσο,
είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα πυραυλικά συστήματα AEGIS που είναι εγκαταστημένα
εκεί (Πολωνία,Ρουμανία) μπορούν να εξαπολύσουν επιθετικούς πυρηνικούς πυραύλους. Όλα αυτά συνέβαλαν
στην είσοδο της Ρωσίας στον Ουκρανικό
εμφύλιο πόλεμο. Τον Φεβρουάριο του 2022 το Κίεβο προετοίμαζε μια μεγάλη επίθεση,
με 130.000 στρατιώτες στα σύνορα του Ντονμπάς, στα ανατολικά και στα νότια, με συνεχιζόμενη
στήριξη από ΗΠΑ / ΝΑΤΟ. Αυτό ξεπερνούσε τις κόκκινες γραμμές της Μόσχας. Ως
απάντηση, η Ρωσία πρώτα ανακοίνωσε ότι οι συμφωνίες του Μινσκ έχουν αποτύχει
και ότι οι δημοκρατίες του Ντονμπάς θα πρέπει να θεωρούνται ανεξάρτητα και
αυτόνομα κράτη και στη συνέχεια επέμβηκε στον ουκρανικό εμφύλιο πόλεμο στο
πλευρό του Ντονμπάς, σύμφωνα με τις ανάγκες της εθνικής της άμυνας.
Το
αποτέλεσμα ήταν η διεξαγωγή ενός πολέμου δια αντιπροσώπων μεταξύ Ηνωμένων
Πολιτειών / ΝΑΤΟ και Ρωσίας στην Ουκρανία, ως εξέλιξη ενός εμφυλίου πολέμου
στην ίδια την Ουκρανία, που ξεκίνησε με ένα πραξικόπημα σχεδιασμένο από τις
Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αντίθεση όμως με άλλους πολέμους δια αντιπροσώπων μεταξύ
καπιταλιστικών κρατών, ο συγκεκριμένος γίνεται στα σύνορα μιας εκ των μεγάλων
πυρηνικών δυνάμεων και οφείλεται στην εδώ και χρόνια διατυπωμένη μεγάλη
ιμπεριαλιστική στρατηγική της Ουάσινγκτον, με στόχο τη κατάκτηση της Ουκρανίας
για λογαριασμό του ΝΑΤΟ και την καταστροφή της Ρωσίας ως μεγάλη δύναμη και την
εδραίωση, όπως υποστήριζε ο Μπρεζίνσκι, της υπεροχής των Ηνωμένων Πολιτειών σε
ολόκληρο τον κόσμο. Βέβαια, ο συγκεκριμένος αυτός πόλεμος δια αντιπροσώπων εγκυμονεί
ιδιαίτερα σοβαρούς κινδύνους, σε επίπεδο που έχουμε να δούμε από την κρίση των
κουβανικών πυραύλων. Μετά τη ρωσική επίθεση, η Γαλλία δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ είναι
μια πυρηνική δύναμη και αμέσως μετά, στις 27 Φεβρουαρίου, οι Ρώσοι έθεσαν τις πυρηνικές
τους δυνάμεις σε υψηλό επίπεδο συναγερμού.
Κάτι άλλο που θα πρέπει να κατανοήσουμε για τον πόλεμο δια αντιπροσώπων είναι ότι οι
Ρώσοι επιδίωξαν με αξιοσημείωτη επιτυχία να αποφύγουν την απώλεια άμαχου πληθυσμού. Οι
πληθυσμοί της Ρωσίας και της Ουκρανίας είναι στενά συνδεδεμένοι και γιαυτό η
Μόσχα προσπάθησε να αποφύγει τις απώλειες αμάχων. Τα στοιχεία των αμερικανικών και
των ευρωπαϊκών ενόπλων δυνάμεων δείχνουν ότι ο αριθμός των νεκρών αμάχων είναι
σημαντικά μικρότερος σε σχέση με το στάνταρντ των πολέμων των ΗΠΑ. Μια ένδειξη αυτού
είναι ότι οι απώλειες των ρωσικών στρατευμάτων είναι μεγαλύτερες
από τις απώλειες Ουκρανών αμάχων, δηλαδή το αντίστροφο των όσων γίνονται στους πολέμους
των Ηνωμένων Πολιτειών. Αν προσέξει κανείς τον τρόπο που οι ΗΠΑ διεξάγουν έναν
πόλεμο, για παράδειγμα στο Ιράκ, θα δει ότι βομβαρδίζουν τις εγκαταστάσεις ηλεκτρικής
ενέργειας και νερού και όλες τις πολιτικές υποδομές, με το σκεπτικό ότι αυτό θα
δημιουργήσει εντάσεις στον πληθυσμό και θα εξεγερθεί εναντίον της κυβέρνησης.
Ωστόσο, η στόχευση των πολιτικών υποδομών αυξάνει φυσικά τις απώλειες αμάχων,
όπως στο Ιράκ, όπου οι άμαχοι, θύματα της εισβολής των ΗΠΑ ήταν εκατοντάδες
χιλιάδες. Η Ρωσία,ωστόσο, δεν έχει επιδιώξει να καταστρέψει τις πολιτικές
υποδομές, κάτι που θα της ήταν εύκολο. Ακόμη και εν μέσω πολέμου,
εξακολουθούν να πωλούν φυσικό αέριο στο Κίεβο, σεβόμενοι τις συμφωνίες τους και
δεν έχουν καταστρέψει το διαδίκτυο της Ουκρανίας.΄
Η Ρωσία παρενέβη κυρίως με στόχο την απελευθέρωση του Ντονμπάς, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είχαν καταλάβει οι δυνάμεις του Κίεβου. Μια προτεραιότητα ήταν η κατάληψη της Μαριούπολης, του κύριου λιμανιού, ώστε να έχει το Ντονμπάς διέξοδο προς τη θάλασσα. Η Μαριουπόλη είναι κατειλημμένη από το νεοναζιστικό Τάγμα Αζόφ. Το Τάγμα Αζόφ ελέγχει τώρα (στμ.31 Μαρτίου)λιγότερο από το 20% της πόλης. Κρύβονται στα παλιά σοβιετικά καταφύγια σε ένα μέρος της πόλης. Οι Λαϊκές πολιτοφυλακές του Ντόνετσκ και οι Ρώσοι ελέγχουν το υπόλοιπο. Υπάρχουν περίπου 100.000 παραστρατιωτικοί στην Ουκρανία. Οι περισσότεροι παραστρατιωτικοί μέσα στις ουκρανικές δυνάμεις, που συγκροτούν το μεγαλύτερο μέρος των 130.000 στρατιωτών που περικυκλώνουν το Ντονμπάς, έχουν πλέον αποκοπεί από τον ρωσικό στρατό. Η Μόσχα πέρα από τον πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς μαζί με τις Λαϊκές πολιτοφυλακές, επιδιώκει να πιέσει την Ουκρανία να αποστρατιωτικοποιηθεί και να αποδεχτεί ένα καθεστώς ουδετερότητας, μένοντας εκτός του ΝΑΤΟ.
Αν εξετάσουμε την κατάσταση από την πλευρά των ειρηνευτικών συμφωνιών - και οι Global Times κάνουν ένα καλό απολογισμό στις 31
Μαρτίου - μπορούμε να δούμε ποιο είναι το επίδικο του πολέμου. Το Κίεβο έχει καταρχάς συμφωνήσει στην ουδετερότητα, η οποία θα διασφαλίζεται από διάφορους δυτικούς εγγυητές, όπως
ο Καναδάς. Όμως το ακανθώδες ζήτημα των διαπραγματεύσεων είναι αυτό που το
Κίεβο αποκαλεί «εθνική κυριαρχία». Όσον αφορά το Ντονμπάς και τον εμφύλιο, η
Ουκρανία επιμένει ότι το Ντονμπάς αποτελεί μέρος της επικράτειάς
της, ανεξάρτητα από τις επιθυμίες του πληθυσμού στις αποσχισθείσες δημοκρατίες του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ. Αλλά,οι
πολίτες των δημοκρατιών του Ντονμπάς και οι Ρώσοι αυτό δεν μπορούν να το αποδεχτούν.
Στην πραγματικότητα, οι λαϊκές πολιτοφυλακές και οι Ρώσοι συνεχίζουν την
προσπάθεια για την απελευθέρωση των περιοχών του Ντονμπάς που έχουν καταλάβει
οι παραστρατιωτικές δυνάμεις των Ουκρανών. Αυτό είναι το βασικό ακανθώδες
ζήτημα των διαπραγματεύσεων, από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στην Ουκρανία.
Ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών στις διαπραγματεύσεις ήταν να τις προβοκάρουν.
Η δεύτερη
πτυχή: η επιδίωξη της πυρηνικής υπεροχής
Για να εξηγήσουμε τι σήμαινε αυτό, θα πρέπει να πάμε λίγο πίσω. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 η Σοβιετική Ένωση όσον αφορά τα πυρηνικά είχε φτάσει σε μια ισορροπία με τις Ηνωμένεςν Πολιτείες. Τότε γιαυτό το ζήτημαστο αμερικανικό Πεντάγωνο και στο κατεστημένο εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ διεξάχθηκε μια μεγάλη συζήτηση, καθώς η ισορροπία στα πυρηνικά συνεπαγόταν την «Αμοιβαία Εξασφαλισμένη» Καταστροφή». Και ανεξάρτητα από ποιο έθνος, θα εξαπέλυε επίθεση εναντίον ενός άλλου, δεν είχε σημασία ποιο θα έκανε την αρχή, τελικά θα καταστρεφόντουσαν και τα δύο. Τότε,ο Ρόμπερτ Μακναμάρα, ο Υπουργός Αμυνας του Τζον Κένεντι, άρχισε να προωθεί την ιδέα της «αντιστάθισης ισχύος» , προκειμένου να παρακαμφθεί το MAD. Πρακτικά, δηλαδή,έχουμε δύο τύπους πυρηνικών επιθέσεων. Ο ένας (Countervalue strike στη στρατιωτική ορολογία, έχει να κάνει με την αντιστάθμιση επιπτώσεων), και πλήττει τις πόλεις, τον άμαχο πληθυσμό και την οικονομία του αντιπάλου. Σ'αυτόν βασίζεται το δόγμα Αμοιβαίας Διασφάλισης Καταστροφής. Ενώ ο άλλος τύπος επιθέσεων, (Counterforce, αντιστάθμιση ισχύος) στοχεύει στην καταστροφή των πυρηνικών δυνάμεων του εχθρού και άλλων στρατιωτικών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων και τη δυνατότητά τους να επιχειρούν πριν ο εχθρός προλάβει να ανταποδώσει το χτύπημα. Και, φυσικά, η στρατηγική αντιστάθμισης ισχύος δεν διαφέρει από τη στρατηγική του «πρώτου χτυπήματος» (First Strike strategy). Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον Μακναμάρα άρχισαν, λοιπόν, να διερευνούν την αντιστάθμιση ισχύος. Τότε ο Μακναμάρα αποφάσισε ότι μια τέτοια προσέγγιση ήταν παράλογη και αποφάσισε να καταστήσει την τακτική MAD ως την πολιτική αποτροπής που θα υιοθετούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό κράτησε κατά το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του ‘60 και τη δεκαετία του '70. Αλλά το 1979, η διοίκηση Κάρτερ, με τον Μπρεζίνσκι σύμβουλο εθνικής ασφαλείας, αποφάσισαν να εφαρμόσουν την στρατηγική αντιστάθμισης ισχύος και οι Ηνωμένες Πολιτείες, εγκατέστησαν τους πυραύλους Πέρσινγκ II και τους πυραύλους Κρουζ με πυρηνικές κεφαλές στην Ευρώπη. Αυτό οδήγησε στη γέννηση του ευρωπαϊκού κινήματος κατά των πυρηνικών και τον αφοπλισμό και το μεγάλο ευρωπαϊκό κίνημα ειρήνης.
Αρχικά,η Ουάσιγκτον,
εγκατάστησε στην Ευρώπη ,τους πυρηνικούς πυραύλους μέσου βεληνεκούς Pershing
II, και τους πυραύλους Κρουζ Αυτό δημιούργησε μεγάλα προβλήματα στο κίνημα ειρήνης
τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο κίνδυνος ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος
γιγαντώθηκε. Η προεδρία Ρήγκαν προώθησε ιδιαίτερα τη στρατηγική «Αντιστάθμισης
ισχύος» και πρόσθεσε την «Πρωτοβουλία Στρατηγικής Αμυνας (Strategic Defense Initiative)»
εμπνευσμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας (πιο γνωστή ως Πόλεμος των
Αστρων, Star Wars), η οποία προέβλεπε ένα σύστημα που θα μπορούσε να καταρρίψει
ταυτόχρονα όλους τους πυραύλους του εχθρού. Αυτό σε μεγάλο βαθμό ήταν αποκύημα φαντασίας.
Τελικά, εκείνη την περίοδο ο αγώνας δρόμου για τους πυρηνικούς εξοπλισμούς σταμάτησε
από τις μαζικές κινητοποιήσεις για την ειρήνη στην Ευρώπη και στις δύο πλευρές
του τείχους του Βερολίνου όσο και από το κίνημα για το πάγωμα των πυρηνικών
στις Ηνωμένες Πολιτείες, και την άνοδο του Γκορμπατσόφ στην Σοβιετική Ένωση.Μετά,όμως,
τη διάλυση της ΕΣΣΔ, η Ουάσιγκτον αποφάσισε να συνεχίσει την πυρηνική υπεροχή προωθώντας την στρατηγική «Αντιστάθμισης
ισχύος».
Τις τρεις
δεκαετίες που ακολούθησαν, η Ουάσιγκτον συνέχισε να αναπτύσσει όπλα και
στρατηγικές «Αντιστάθμισης ισχύος», ενισχύοντας τις δυνατότητες των ΗΠΑ σε αυτόν τον τομέα, μέχρι που το 2006, ανακοινώθηκε ότι οι Ηνωμένες
Πολιτείες βρισκόντουσαν πλέον κοντά στην πυρηνική υπεροχή, όπως εξηγούσε τότε το
περιοδικό Foreign Affairs, του Council on Foreign Relations, το βασικό κέντρο
Στρατηγικής Μεγάλης Κλίμακος των ΗΠΑ. Το άρθρο στο Foreign Affairs έγραφε ότι η Κίνα δεν διέθετε
κάποια δύναμη πυρηνικής αποτροπής σε περίπτωση που δεχόταν πρώτη επίθεση από
τις ΗΠΑ, δεδομένων των βελτιώσεων στις τεχνολογίες στόχευσης και
προσδιορισμού στόχων των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ ούτε και οι Ρώσοι θα μπορούσαν
πλέον να υπολογίζουν στη βιωσιμότητα της πυρηνικής αποτρεπτικής τους δύναμης. Η
Ουάσιγκτον πίεζε για την ολοκληρωτική επίτευξη της πυρηνικής υπεροχής. Όλα αυτά
συμβάδιζαν με την επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, επειδή μέρος της στρατηγικής «Αντιστάθμισης
ισχύος» ήταν η εγκατάσταση πυρηνικών όπλων όλο και πιο κοντά στη Ρωσία ώστε
να μειωθεί ο χρόνος ανταπόδοσης του χτυπήματος από τη Μόσχα.
Η Ρωσία αποτελούσε τον κύριο στόχο αυτής της στρατηγικής των ΗΠΑ. Ενώ η Κίνα ήταν ξεκάθαρα ο επόμενος στόχος. Ομως, ο Τραμπ αποφάσισε να ακολουθήσει μια τακτική χαλάρωση της έντασης με τη Ρωσία και να επικεντρωθεί στην Κίνα. Αυτό ανέστειλε κάπως τις διαδικασίες, αποσταθεροποιώντας τη Στρατηγική Μεγάλης Κλίμακας ΗΠΑ /ΝΑΤΟ, δεδομένου ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ ήταν σημαντικό κομάτι της στρατηγικής για την πυρηνική υπεροχή. Με την άνοδο του Μπάιντεν στην εξουσία, έγινε προσπάθεια να ανακτηθεί ο χαμένος χρόνος όσον αφορά το «σφίξιμο της ουκρανικής θηλειάς» γύρω από το λαιμό της Ρωσίας.
Μπροστά σε όλα αυτά οι Ρώσοι - ένα καπιταλιστικό πλέον κράτος που προσπαθεί να επανακτήσει το καθεστώς της μεγάλης δύναμης - δεν ξεγελάστηκε. Το έβλεπαν να φτάνει. Το 2007, ο Βλαδίμηρος Πούτιν ανακοίνωσε ότι ο μονοπολικός κόσμος ήταν μη επιτεύξιμος, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μπορούσαν να επιτύχουν την πυρηνική υπεροχή. Τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα άρχισαν να αναπτύσσουν όπλα τα οποία θα μπορούσαν να παρακάμψουν την αντιστάθμιση ισχύος,δηλαδή τη στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η ιδέα του πρώτου πλήγματος (πρώτη επίθεση,First Strike), είναι ότι ο επιτιθέμενος - και μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυτή την δυνατότητα – χτυπά τους πυραύλους στο έδαφος, είτε βρίσκονται σε υπόγεια σιλό είτε είναι κινούμενοι και εντοπίζοντας τα υποβρύχια ώστε να είναι σε θέση να τα καταστρέψει.
Επομένως, ο ρόλος των αντιβαλλιστικών πυραυλικών συστημάτων είναι να αναλαμβάνουν την αναχαίτηση οποιασδήποτε πυραύλου ανταπόδωσης του αντιπάλου δεν έχει καταστραφεί και έχει καταφέρει να εκτοξευθείη. Φυσικά, η άλλη πλευρά, δηλαδή η Ρωσία και η Κίνα που συγκαταλέγονται κι αυτές στις μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις, όλα αυτά τα γνωρίζουν, και κάνουν ό, τι είναι δυνατόν για να προστατεύσουν την ικανότητα πυρηνικής τους αποτροπής ή τη δυνατότητα χτυπημάτων ανταπόδοσης .
Τα τελευταία
χρόνια η Ρωσία και η Κίνα έχουν αναπτύξει υπερηχητικούς πυραύλους. Οι πύραυλοι
αυτοί κινούνται εξαιρετικά γρήγορα, πάνω από Mach 5 και ταυτόχρονα είναι
κατευθυνόμενοι, επομένως δεν μπορούν εξουδετερωθούν από αντιβαλλιστικά
συστήματα πυραύλων, αποδυναμώνοντας έτσι την δυνατότητα των Ηνωμένων Πολιτειών
να εξαπολύσουν επίθεση αντιστάθμισης ισχύος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν
ακόμη αναπτύξει τεχνολογίες υπερηχητικών πυραύλων αυτού του τύπου. Αυτό τον τύπο όπλω η Κίνα τον ονομάζει «ρόπαλο του δολοφόνου», εννοώντας
ότι μπορεί να το χρησιμοποιήσει μια μικρότερη δύναμη προκειμένου να
αντιμετωπίσει έναν αντίπαλο που διαθέτει συντριπτική στρατιωτική υπεροπλία. Ετσι ενισχύεται η ικανότητα αποτροπής της Ρωσίας και της Κίνας, καθώς προστατεύονται οι
δυνατότητες αντιποίνων σε περίπτωση που δεχθούν πρώτες επίθεση. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που μειώνουν τις δυνατότητες του πρώτου
πλήγματος (First Strike) των Ηνωμένων Πολιτειών.
Μια άλλη
πτυχή σε αυτό το μπρα- ντε- φερ είναι η κυριαρχία των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ στα δορυφορικά
συστήματα. Σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας αυτής της κυριαρχίας η στόχευση του
Πεντάγωνου είναι τόσο ακριβής ώστε να μπορούν να διανοηθούν τη δυνατότητα
καταστροφής των οχυρωμένων σιλό πυραύλων με μικρότερες κεφαλές, εξαιτίας της
απόλυτης ακρίβειας κατά τη στόχευσή τους, καθώς και την στόχευση υποβρυχίων.
Όλα αυτά έχουν να κάνουν με τα δορυφορικά συστήματα. Είναι ευρύτερα γνωστό ότι
αυτό δίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δυνατότητα καταστροφής ενισχυμένων σιλό πυραύλων
ή τουλάχιστον των κέντρων εντολών και ελέγχου με όπλα που δεν είναι πυρηνικά ή
με μικρότερες πυρηνικές κεφαλές, λόγω μεγαλύτερης ακρίβειας. Ετσι, οι Ρώσοι και
οι Κινέζοι έχουν επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό στα όπλα κατά των δορυφόρων
προκειμένου να αφαιρέσουν από τον αντίπαλό αυτό το πλεονέκτημα.
Πυρηνικός
χειμώνας και ολική καταστροφή
Το 1983,
όταν τα όπλα «Αντιστάθμισης ισχύος» εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη, Σοβιετικοί και Αμερικανικοί
επιστήμονες της ατμόσφαιρας, σε συνεργασία, δημιούργησαν τα πρώτα μοντέλα πυρηνικού
χειμώνα. Σημαντικός αριθμός επιστημόνων, τόσο στη Σοβιετική Ένωση όσο και στις
Ηνωμένες Πολιτείες, συμμετείχαν στην έρευνα για την κλιματική αλλαγή, το οποίο ουσιαστικά
είναι το αντίστροφο του πυρηνικού χειμώνα, αν και όχι με την ίδια ταχύτητα. Αυτοί
οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι, σε έναν πυρηνικό πόλεμο με πύρινες θύελλες σε
100 πόλεις το αποτέλεσμα θα ήταν μια πτώση της μέσης θερμοκρασίας παγκοσμίως τόσο
μεγάλη που ο Καρλ Σαγκάν εκείνη την εποχή την προσδιόριζε σε « δεκάδες βαθμούς»
Κελσίου. Στη συνέχεια, αναθεώρησαν τις εκτιμήσεις τους με περαιτέρω μελέτες και υποστήριξαν ότι η
πτώση της μέσης θερμοκρασίας θα έφτανε μέχρι τους είκοσι βαθμούς Κελσίου. Όμως μπορείτε
να φανταστείτε τι σημαίνει αυτό. Οι στάχτες και ο καπνός από τις πυρκαγιές θα
έφτανε στη στρατόσφαιρα, μπλοκάροντας μέχρι και το 70% της ηλιακής ενέργειας
που φτάνει στη Γη, πράγμα που θα σήμαινε το τέλος όλων των καλλιεργειών στη Γη.
Αυτό θα κατέστρεφε όλη σχεδόν τη χλωρίδα, με αποτέλεσμα οι άμεσες πυρηνικές
επιπτώσεις στο βόρειο ημισφαίριο να συνοδεύονται από το θάνατο σχεδόν όλων στο νότιο ημισφαίριο. Λίγοι μόνο άνθρωποι θα μπορούσαν να επιβιώσουν στον
πλανήτη.
Οι μελέτες για
τους πυρηνικούς χειμώνες έχουν δεχτεί κριτική από τον στρατό και το κατεστημένο
των Ηνωμένων Πολιτειών ως υπερβολικές. Αλλά στον 21ο αιώνα, αρχής γενομένης από
το 2007, οι μελέτες για τον πυρηνικό χειμώνα έχουν επεκταθεί, αναπαραχθεί και
επιβεβαιωθεί κάμποσες φορές. Εχουν δείξει ότι ακόμη κι αν σε ενδεχόμενο πόλεμο
μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, χρησιμοποιηθούν ατομικές βόμβες τύπου Χιροσίμα, το
αποτέλεσμα θα ήταν ένας όχι ιδιαίτερα σοβαρός πυρηνικός χειμώνας, αλλάσε συνδιασμό,ωστόσο, με τη μείωση της ηλιακής ενέργειας που φτάνει στη γη θα αρκούσε για να σκοτωθούν
δισεκατομμύρια άνθρωποι Αντίθετα, σε έναν παγκόσμιο θερμοπυρηνικό πόλεμο, όπως έδειξαν
νέες μελέτες, ο πυρηνικός χειμώνας θα είναι εξίσου αν όχι χειρότερος από ό,
τι είχαν υπολογίσει οι αρχικές μελέτες τη δεκαετία του 1980. Και αυτά τα λέει η
επιστήμη. Επιστημονικές εργασίες που έχουν γίνει αποδεκτές από τα σημαντικότερα
επιστημονικά περιοδικά και έχουν αξιολογηθεί από ομότιμους κριτές, τα συμπεράσματα
των οποίων έχουν επανειλημμένα επιβεβαιωθεί. Είναι πολύ ξεκάθαρο,επιστημονικά, ότι
σε περίπτωση που υπάρξει μια παγκόσμια θερμοπυρηνική σύγκρουση, θα σκοτωθεί όλος
ο πληθυσμός του πλανήτη, με εξαίρεση ίσως κάποιους ελάχιστους από το ανθρώπινο είδος
που θα κατάφερναν να επιβιώσουν κάπου στο νότιο ημισφαίριο. Το αποτέλεσμα θα ήταν
μια ολική καταστροφή του πλανήτη.
Αρχικά, ο Μακναμάρα σκέφτηκε ότι η «Αντιστάθμιση ισχύος» θα ήταν μια καλή ιδέα, διότι θεωρήθηκε ως μια στρατηγική που δεν αφορούσε το χτύπημα πόλεων και πολιτικών στόχων ( No-Cities). Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν απλώς να καταστρέψουν τα πυρηνικά όπλα της αντίπαλης πλευράς και να αφήσουν άθικτες τις πόλεις. Αλλά αυτή η ιδέα ξεθώριασε πολύ γρήγορα και κανένας πλέον δεν την πιστεύει, επειδή τα περισσότερα κέντρα εντολών και ελέγχου βρίσκονται μέσα ή κοντά στις πόλεις και δεν υπάρχει τρόπος να καταστραφούν όλα αυτά σε μια πρώτη, αιφνιδιαστική, επίθεση χωρίς να χτυπηθούν οι πόλεις.
Επιπλέον, όταν μιλάμε για τις μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις, δεν υπάρχει τρόπος να καταστραφούν ολοσχερώς οι πυρηνικοί αποτρεπτικοί παράγοντες του αντιπάλου, αφού ακόμα και ένα σχετικά μικρό μέρος των πυρηνικών οπλοστασίων των μεγάλων δυνάμεων μπορεί να καταστρέψει όλες τις μεγάλες πόλεις του αντιπάλου.
Το να πιστεύει κανείς κάτι διαφορετικό σημαίνει ότι ζει μια επικίνδυνη φαντασίωση που αυξάνει τις πιθανότητες ενός παγκόσμιου θερμοπυρηνικού πολέμου ικανού να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι κυριότεροι αναλυτές πυρηνικού πολέμου, που τώρα ασχολούνται επισταμένα με τις διάφορες θεωρίες «Αντιστάθμισης Ισχύος», σπρώχνουν τα πράγματα προς την απόλυτη τρέλα. Αυτοί που σχεδιάζουν τον πυρηνικό πόλεμο προσποιούνται ότι μπορούν να επικρατήσουν σε ένα πυρηνικό πόλεμο.
Ωστόσο, σήμερα
γνωρίζουμε ότι η λογική της Αμοιβαίας Εγγυημένης Καταστροφής (MAD) , όπως την
είχαν αρχικά σκεφτεί, είναι λιγότερο ακραία από ό, τι ένας παγκόσμιος
θερμοπυρηνικός πόλεμος. Η Αμοιβαία Εγγυημένη Καταστροφή σημαίνει ότι και τα
δύο μέρη θα καταστραφούν. Πυρηνικός, όμως, χειμώνας σημαίνει ότι όλος, σχεδόν, ο
πληθυσμός του πλανήτη θα εξολοθρευτεί.
Η στρατηγική
της «Αντιστάθμισης Ισχύος», η επιδίωξη της δυνατότητας επίτευξης του πρώτου, αιφνιδιαστικού,
πλήγματος ή η πυρηνική υπεροχή, σημαίνουν ότι η κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών
συνεχίζει εντεινόμενη, με την ελπίδα ότι έτσι θα αποφευχθεί η Αμοιβαία
Εγγυημένη Καταστροφή, ενώ στην πραγματικότητα απειλεί να εξαφανίσει το
ανθρώπινο είδος. Ακόμα κι αν ο αριθμός των πυρηνικών όπλων είναι περιορισμένος,
ο αποκαλούμενος «εκσυγχρονισμός» του πυρηνικού οπλοστασίου, ιδίως από τις
Ηνωμένες Πολιτείες, έχει σχεδιαστεί ώστε να είναι εφικτή η «Αντιστάθμιση
Ισχύος» και κατ’επέκταση το, αιφνιδιαστικό, πρώτο πλήγμα. Αυτός είναικαι ο λόγος που
η Ουάσιγκτον αποχώρησε από τις πυρηνικές συμφωνίες όπως η Συνθήκη ABM και η
Συνθήκη για τους πυρηνικούς πυραύλους μέσου βεληνεκούς(INF) , επειδή, δηλαδή, θεωρούσε
ότι απαγόρευαν τα όπλα που θα χρησιμοποιούσε σε ενδεχόμενο πρώτο, αιφνιδιαστικό,
πλήγμα του αντιπάλου και ερχόταν σε αντίθεση με την πρόθεση του αμερικανικού Πεντάγωνου
για πυρηνική υπεροχή. Ετσι,η Ουάσιγκτον αποσύρθηκε από όλες αυτές τις Συνθήκες,
ενώ ήταν πρόθυμη να αποδεχτεί ένα όριο στον συνολικό αριθμό των πυρηνικών
όπλων, διότι πλέον το παιχνίδι παίζεται διαφορετικά. Η στρατηγική των
Αμερικανών τώρα επικεντρώνεται στην αντιστάθμιση ισχύος ( (Counterforce) και
όχι στην αντιστάθμιση επειπτώσεων( Countervalue strike).
Όλα αυτά
είναι πολλά για να αφομοιωθούν σε ένα τόσο σύντομο διάστημα. Αλλά νομίζω ότι
είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις δύο πτυχές της ιμπεριαλιστικής Στρατηγικής
Μεγάλης Κλίμακας των ΗΠΑ /ΝΑΤΟ, προκειμένου
να καταλάβουμε γιατί το Κρεμλίνο θεωρεί ότι απειλείται και γιατί ενήργησε όπως
ενήργησε, και γιατί αυτός ο πόλεμος δι αντιπροσώπων είναι τόσο επικίνδυνος για όλο
τον κόσμο . Αυτό που πρέπει να έχουμε κατά νου αυτή τη στιγμή είναι ότι όλοι
αυτοί οι ελιγμοί για την απόλυτη παγκόσμια ηγεμονία μας έχουν οδηγήσει στα
πρόθυρα ενός παγκόσμιου θερμοπυρηνικού πολέμου και την ολική καταστροφή. Η
μόνη απάντηση σε αυτό είναι η δημιουργία ενός παγκόσμιου μαζικού κινήματος για την
ειρήνη, την οικολογία και τον σοσιαλισμό.
