Οικονομία πολέμου;

του Michael Roberts

Εάν η πανδημία ακολουθούσε την ίδια πορεία σε όλο τον κόσμο, τότε, το παρακάτω διάγραμμα θα έδειχνε τον τρόπο που η πανδημία θα τελείωνε . Ο λόγος έναρξης των λοιμώξεων από Covid-19 προς την κορύφωση της, για όλες τις χώρες θα είναι 40-50 ημέρες. Πολλές χώρες δεν βρίσκονται ακόμη κοντά στο σημείο κορύφωσης και δεν υπάρχει εγγύηση ότι η κορύφωση της πανδημίας θα γίνει την ίδια χρονική περίοδο, αν τα περιοριστικά και κατασταλτικά μέτρα (τεστ, αυτοαπομόνωση, καραντίνα και απαγόρευση κυκλοφορίας) δεν λειτουργήσουν με τον ίδιο τρόπο. Αλλά τελικά, θα υπάρξει σημείο κορύφωσης παντού και η πανδημία θα εξασθενίσει – εκτός κι αν  επιστρέψει, ενδεχομένως, τον επόμενο χρόνο.

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι τόσα περιοριστικά μέτρα σε τόσες μεγάλες οικονομίες έχουν και θα επιφέρουν μια τεράστια πτώση στην παραγωγή, στις επενδύσεις, στην απασχόληση και τα εισοδήματα, στις περισσότερες οικονομίες. Ο ΟΟΣΑ συνοψίζει καλύτερα αυτή την εικόνα. Ο αντίκτυπος από την αναστολή δραστηριότητας των επιχειρήσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση κατά 15% ή και περισσότερο της παραγωγής σε όλες τις προηγμένες και τις μεγαλύτερες αναδυόμενες αγορές. Στις οικονομίες μεσαίου μεγέθους, η παραγωγή θα μειωθεί κατά 25% .... «Κάθε μήνα, θα υπάρξει μείωση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες της ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ».

 

Ανατρέχοντας στο βιβλίο μου, Η μακρά ύφεση (The Long Depression), διαπίστωσα ότι η απώλεια του ΑΕΠ των μεγάλων οικονομιών, από την αρχή της Μεγάλης ύφεσης το 2008 σε 18 μήνες μέχρι το κατώτατο σημείο της κρίσης στα μέσα του 2009 ήταν περισσότερο από 6% του ΑΕΠ. Την περίοδο αυτή το πραγματικό ΑΕΠ παγκοσμίως, μειώθηκε κατά 3,5%  περίπου , ενώ οι αποκαλούμενες αναδυόμενες οικονομίες δεν συρρικνώθηκαν (επειδή η οικονομία της Κίνας συνέχισε να επεκτείνεται).

Σε αυτή την πανδημία, αν οι μεγάλες οικονομίες σταματήσουν να παράγουν για δύο μήνες , ίσως και περισσότερο (η άρση της δίμηνης καραντίνας στην κινεζική πόλη Γουχάν θα κρατήσει μέχρι την επόμενη εβδομάδα, δηλαδή πάνω από δύο μήνες), τότε το παγκόσμιο ΑΕΠ ,το 2020,  ενδέχεται να συρρικνωθεί περισσότερο απ’ ότι στη Μεγάλη Ύφεση.

Φυσικά, ελπίδα όλων είναι τα περιοριστικά μέτρα να κρατήσουν λίγο. Όπως είπε ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ Γκουρία, «δεν γνωρίζουμε πόσο καιρό θα πάρει η αντιμετώπιση της ανεργίας και το κλείσιμο εκατομμυρίων μικρών επιχειρήσεων: αλλά θέλουμε να πιστεύουμε ότι η ανάκαμψη θα έλθει γλήγορα». Είναι ξεκάθαρο,όμως, ότι η άποψη του Προέδρου Τραμπ ότι η Αμερική μπορεί να επιστρέψει στην δουλειά την Κυριακή του Πάσχα δεν είναι ρεαλιστική.

Παρ 'όλα αυτά, με την ελπίδα ότι η απαγόρευση κυκλοφορίας δεν θα κρατήσει πολύ και επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή από το να καταστείλουν την πανδημία, οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις προσπαθούν να κάνουν τα πάντα για να σώσουν τις οικονομίες τους και να αποφύγουν τα χειρότερα. Η πρώτη προτεραιότητα ήταν να σώσουν τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι μεγάλες επιχειρήσεις. Έτσι, οι κεντρικές τράπεζες μείωσαν τα επιτόκια στο μηδέν ή και περισσότερο και ανακοίνωσαν χιλιάδες πιστωτικές διευκολύνσεις και προγράμματα αγοράς ομολόγων, τα οποία επισκιάζουν τα μέτρα διάσωσης και ποσοτικής χαλάρωσης των τελευταίων δέκα χρόνων. Οι κυβερνήσεις ανακοίνωσαν εγγυήσεις δανείων και επιχορηγήσεις επιχειρήσεων για ποσά που δεν έχουμε ξαναδει μέχρι σήμερα.

Υπολογίζω ότι παγκοσμίως  οι κυβερνήσεις ανακοίνωσαν φορολογικά πακέτα κινήτρων που ανέρχονται στο 4% του ΑΕΠ και άλλα 5% του ΑΕΠ ως πιστωτικές και δανειακές εγγυήσεις. Στη Μεγάλη ύφεση, τα δημοσιονομικά μέτρα διάσωσης ανήλθαν μόλις στο 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

 

Αν διατεθεί το πακέτο των 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως αποφάσισε το Κογκρέσο των ΗΠΑ, περισσότερα από όσα διατέθηκαν στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση το 2008-9, τα δύο τρίτα θα διατεθούν σε μετρητά και δάνεια που μπορεί να μην τα επιστρέψουν ποτέ οι μεγάλες επιχειρήσεις ) και σε μικρότερες επιχειρήσεις, αλλά μόνο το ένα τρίτο για τα εκατομμύρια των εργαζομένων και των αυτοαπασχολούμενων για να επιβιώσουν, με εφάπαξ καταβολή ενός συγκεκριμένου ποσού και την αναστολή αποπληρωμής των φόρων.

Το ίδιο και στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ευρώπη με τα πακέτα κορονοϊού :  πριν απ’όλα, για να σωθούν οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις, και κατά δεύτερον, για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες οι εργαζόμενοι. Οι απολυμένοι εργαζόμενοι και οι αυτοαπασχολούμενοι  θα πληρώνονται μόνο για δύο μήνες και συχνά οι άνθρωποι δεν θα λαμβάνουν μετρητά επί εβδομάδες, αν όχι για μήνες. Επομένως, τα μέτρα αυτά δεν επαρκούν για τη στήριξη των εκατομμυρίων που έχουν ήδη κλειστεί στα σπίτια τους ή έχουν δει τις επιχειρήσεις που δούλευαν να τους απολύουν.

 

Είναι πραγματικά αφελές, αν δεν δείχνει άγνοια, βραβευμένοι οικονομολόγοι  με βραβείο Νόμπελ, όπως ο Τζόζεφ  Στίγκλιτς , ο Χριστόφορος  Πισσαρίδης ή ο Ανταμ Πόζεν, να επαινούν σχέδια όπως αυτό της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου, μόνο και μόνο επειδή είναι «πιο γενναιόδωρο» από αυτό των ΗΠΑ. «Το Ηνωμένο Βασίλειο αξίζει να επαινεθεί επειδή αντέστρεψε πραγματικά την λιτότητα και  επειδή είναι πολύ φιλόδοξο και συνεπές», δήλωσε ο Πόζεν, υπεύθυνος χάραξης πολιτικής την περίοδο της οικονομικής κρίσης στην Τράπεζα της Αγγλίας. «Ο κατάλογος επιθυμιών με όρους σχεδιασμού, μεγέθους, περιεχομένου και συντονισμού - όλα είναι εξαιρετικά». Ο Βρετανός Κεϋνσιανός Ουίλ Χάτον συνόψισε την ατμόσφαιρα : «Διασχίσαμε ένα Ρουβίκωνα. Ο Κεϋνσιανισμός αποκαταστάθηκε στη σωστή του θέση στη βρετανική δημόσια ζωή». Ακόμα και οι πρώην οπαδοί της λιτότητας εντάχθηκαν στη χορωδία των επαίνων, συμπεριλαμβανομένου και του Πρώην Υπουργού Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Τζορτζ Οσμπορν.

Το βρετανικό και αμερικανικό κοινό φαίνεται κι αυτό να έχει πειστεί ότι τα πακέτα είναι γενναιόδωρα, καθώς οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν μια ανάκαμψη της υποστήριξης των πενιχρών ποσοστών του Προέδρου Τραμπ και του Πρωθυπουργού «Επιχείρηση Τελευταία αναπνοή», Μπόρις Τζόνσον . Φαίνεται ότι παντού οι νυν ηγεμόνες κέρδισαν την υποστήριξη του κόσμου στη διάρκεια της κρίσης. Αυτό ,ωστόσο,μπορεί να μην κρατήσει, αν συνεχιστεί  η απαγόρευση της κυκλοφορίας και αρχίσει να βαθαίνει η ύφεση.

Η πραγματικότητα είναι ότι τα χρήματα προς τους εργαζόμενους σε σχέση με αυτά προς τις μεγάλες επιχειρήσεις είναι ελάχιστα. Για παράδειγμα, με  το πακέτο του Ηνωμένου Βασιλείου, μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι θα πληρωθούν το  80% του μισθού τους. Αλλά αυτό στην πραγματικότητα δεν είναι άλλο από το συνηθισμένο ποσοστό  του επιδόματος ανεργίας που δίνουν πολλές κυβερνήσεις στην Ευρώπη. Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε ένα πολύ χαμηλό δείκτη παροχών που τώρα θα φτάσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και αυτό μόνο για λίγους μήνες. Αλλά ακόμα και τότε εκατομμύρια εργαζόμενοι δεν θα πληρούν τις προϋποθέσεις.

Επιπλέον, κανένα από τα μέτρα αυτά δεν θα μπορέσει να αποτρέψει την ύφεση και είναι εντελώς ανεπαρκή προκειμένου να αποκατασταθεί η ανάπτυξη και η απασχόληση στις περισσότερες καπιταλιστικές οικονομίες την επόμενη χρονιά. Υπάρχει μάλιστα μεγάλη πιθανότητα η ύφεση αυτή να μην καταλήξει σε μια ανάκαμψη σχήματος V, όπως προβλέπουν οι περισσότεροι ,αλλά είναι πιο πιθανή μια ανάκαμψη σε σχήμα U (δηλαδή μια ύφεση που θα κρατήσει ένα χρόνο ή περισσότερο). Και υπάρχει ο κίνδυνος μιας πολύ αργής ανάκαμψης, πιο πολύ σε σχήμα L, όπως συμβαίνει στην Κίνα, μέχρι αυτή τη στιγμή.

 

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι δεν είναι βέβαιοι για το τι πρέπει να γίνει. Η Κευνσιανή άποψη εκφράζεται από τον Λόρδο Skidelsky,τον  βιογράφο του Κέυνς. Ο Skidelsky επεσήμανε ότι τα περιοριστικά μέτρα ήταν το αντίθετο από το τυπικό πρόβλημα της κεϋνσιανής «ανεπαρκούς ζήτησης». Στην πραγματικότητα, πρόκειται για πρόβλημα ανεπαρκούς ζήτησης, καθώς οι περισσότεροι παραγωγικοί εργαζόμενοι έχουν σταματήσει να εργάζονται. Αλλά ο Skidelsky δεν το βλέπει έτσι. Βλέπετε, θεωρεί ότι δεν πρόκειται για ένα «σοκ προσφοράς» αλλά για πρόβλημα «υπερβολικής ζήτησης». Η «υπερβολική ζήτηση»,όμως, είναι ο καθρέφτης της «πολύ χαμηλής προσφοράς». Το ζήτημα είναι από πού να ξεκινήσουμε: είναι σίγουρο ότι το πρόβλημα αρχίζει από την απώλεια της παραγωγής και τη δημιουργία αξίας, και όχι από την «υπερβολική ζήτηση»;

Ο Skidelsky μας λέει ότι, «μια ύφεση , προκαλείται από τη χρεοκοπία μιας τράπεζας ή την κατάρρευση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης. Η παραγωγή μειώνεται, οι εργαζόμενοι απολύονται, η αγοραστική δύναμη καταρρέει και η πτώση εξαπλώνεται μέσω πολλαπλασιαστικής μείωσης των δαπανών. Η προσφορά και η ζήτηση πέφτουν μαζί μέχρις ότου η οικονομία σταθεροποιηθεί σε χαμηλότερο σημείο. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Κέυνς είπε ότι οι δημόσιες δαπάνες θα πρέπει να αυξηθούν προκειμένου να αντισταθμιστεί η πτώση των ιδιωτικών δαπανών».

Οι αναγνώστες του ιστολογίου μου γνωρίζουν πολύ καλά πως πιστεύω ότι, ενώ την ύφεση μπορεί να «πυροδοτήσει»  μια πτώχευση τράπεζας ή μια «κατάρρευση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης», οι λόγοι αυτοί δεν είναι η βασική αιτία για τις επαναλαμβανόμενες κρίσεις στον καπιταλισμό. Για το λόγο ότι οι πτωχεύσεις των τραπεζών ορισμένες φορές δεν προκαλούν ύφεση και επειδή οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ξαφνικά πρόβλημα κατάρρευσης της εμπιστοσύνης; Η κεϋνσιανή θεωρία αυτό δεν μας το λέει.

Και ο Skidelsky συνεχίζει, λέγοντας ότι, εάν η κρίση οφείλεται στην «υπερβολική ζήτηση», τότε θα πρέπει να μειώσουμε τη ζήτηση για να καλύψουμε την προσφορά! Εγώ πιστεύω πως θα ήταν καλύτερο να βγαίναμε από αυτή την κρίση αυξάνοντας την παραγωγή για να καλύψουμε τη ζήτηση, αλλά προς τα εκεί πηγαίνουμε. Ο Skidelsky επισημαίνει ότι «Δεν είναι ότι οι επιχειρήσεις θέλουν να παράγουν λιγότερα. Είναι αναγκασμένες να παράγουν λιγότερα, επειδή σε ένα τμήμα του εργατικού δυναμικού τους δεν επιτρέπεται να εργάζεται. Το οικονομικό αποτέλεσμα μοιάζει με την επιστράτευση εν καιρώ πολέμου, όπου ένα μέρος του εργατικού δυναμικού απομακρύνεται από την παραγωγή. Η παραγωγή αγαθών για μη στρατιωτικούς λόγους πέφτει, αλλά η συνολική ζήτηση παραμένει η ίδια: απλώς αναδιανέμεται από εργάτες που παράγουν αγαθά για μη στρατιωτικούς λόγους σε εργαζόμενους στρατευμένους ή που μετακινήθηκαν στην παραγωγή πυρομαχικών. Αυτό που συμβαίνει σήμερα θα καθορίζεται από την αγοραστική δύναμη όσων υποχρεώθηκαν να μένουν αδρανείς».

Αλήθεια ? Στην οικονομία πολέμου, όλοι συνεχίζουν να εργάζονται - μάλιστα κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο υπήρχε πλήρης απασχόληση καθώς η πολεμική μηχανή δούλευε ασταμάτητα. Σήμερα βαδίζουμε προς τη μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας μέσα σε λίγα τρίμηνα, στην οικονομική ιστορία. Αυτή δεν είναι οικονομία πολέμου.

Ο Skidelsky μας θυμίζει ότι η πρόταση του Κέυνς στην οικονομία πολέμου της «υπερβολικής ζήτησης», ήταν να προτείνει την αύξηση της φορολογίας. «Στο φυλλάδιό του How to Pay for the War (1940) η κατανάλωση για μη στρατιωτικούς λόγους, είπε, έπρεπε να μειωθεί για να απελευθερωθούν πόροι για στρατιωτική κατανάλωση. Χωρίς αύξηση της εθελοντικής αποταμίευσης, υπήρχαν μόνο δύο τρόποι για να μειωθεί η κατανάλωση για μη στρατιωτικούς λόγους: ο πληθωρισμός ή υψηλότεροι φόροι ». «Η λύση που από κοινού επέλεξε με το υπουργείο Οικονομικών ήταν να αυξηθεί ο συντελεστής φόρου εισοδήματος στο 50%, με ανώτατο όριο συντελεστή 97,5% και να μειωθεί το αφορολόγητο. Το τελευταίο, θα διεύρυνε τη φορολογική βάση προσθέτοντας 3,25 εκατ φορολογούμενους στο δίκτυο του φόρου εισοδήματος. Όλοι θα πλήρωναν περισσότερους φόρους όπως απαιτούσε ο πόλεμος, αλλά ο φόρος που πλήρωσαν τα τρία εκατομμύρια μετά τον πόλεμο θα τους επιστρεφόταν με τη μορφή φορολογικών πιστώσεων. Θα γινόταν και διανομή βασικών αγαθών».

Οπότε, η απάντηση του Skidelsky στην τρέχουσα ύφεση, είναι η αύξηση της φορολογίας, ακόμη και για όσους βρίσκονται στον πάτο της φορολογικής κλίμακας εσόδων, για να μην καταναλώνουν πολύ και αυξηθεί ο πληθωρισμός !  Και κλείνει,λέγοντας ότι η πανδημία «θα πρέπει να μας κάνει να καταλάβουμε καλύτερα τι σημαίνει να είσαι κεϋνσιανιστής». Πράγματι.

Η κατάσταση σήμερα δεν έχει να κάνει με οικονομία πολέμου, όπως λέει ο James Meadway. Όταν η ισπανική πανδημία γρίπης έπληξε τον κόσμο, ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος τελείωνε. Η πανδημία προκάλεσε το θάνατο 675.000 ανθρώπων στις ΗΠΑ και τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων παγκοσμίως. Η γρίπη, τότε, δεν κατέστρεψε την αμερικανική οικονομία. Το 1918, έτος κατά το οποίο οι θάνατοι από γρίπη είχαν φτάσει στην κορύφωση τους στις ΗΠΑ, οι πτωχευμένες επιχειρήσεις ήταν λιγότερες από τις μισές της προπολεμικής περιόδου και ήταν ακόμα λιγότερες το 1919 (βλ. διάγραμμα). Το πραγματικό ΑΕΠ των Η.Π.Α, επηρεασμένο από τις αυξημένες απαιτήσεις της παραγωγής λόγω του πολέμου, αυξήθηκε κατά 9% το 1918 και γύρω στο 1% το επόμενο έτος, ακόμη και όταν ξέσπασε η γρίπη.

 

Φυσικά, τότε δεν υπήρχε απαγόρευση της κυκλοφορίας και οι άνθρωποι αφήνονταν να πεθάνουν ή να ζήσουν. Αλλά το ζήτημα είναι πως, όταν σταματήσουν η απαγόρευση της κυκλοφορίας λόγω της πανδημίας, αυτό που θα πρέπει να γίνει για να πάρει μπροστά η παραγωγή, οι επενδύσεις και η απασχόληση είναι κάτι όπως στην οικονομία πολέμου. Να μην διασωθούν μεγάλες επιχειρήσεις με επιδοτήσεις και δάνεια, ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν στις συνήθεις δραστηριότητές τους. Η κρίση αυτή μπορεί να αντιστραφεί μόνο με μέτρα όπως στα χρόνια του πολέμου, δηλαδή τεράστιες δημόσιες επενδύσεις, πέρασμα στο δημόσιο στρατηγικών τομέων της οικονομίας και διεύθυνση παραγωγικών τομέων της οικονομίας από το δημόσιο.

Θυμηθείτε ότι, πριν ακόμα ο ιός πλήξει την παγκόσμια οικονομία, πολλές καπιταλιστικές οικονομίες είχαν αρχίσει ήδη να επιβραδύνουν με ταχείς ρυθμούς ή βρίσκονταν ήδη σε πλήρη ύφεση. Στις ΗΠΑ, μια από τις οικονομίες με τις καλύτερες επιδόσεις, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο έπεσε κάτω από 2% σε ετήσια βάση, με προβλέψεις για περαιτέρω επιβράδυνση φέτος. Οι επενδύσεις των επιχειρήσεων παρέμεναν στάσιμες και τα κέρδη των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων ακολουθούσαν πτωτική πορεία για πέντε χρόνια. Ο καπιταλιστικός τομέας της οικονομίας [* ] ούτε ήταν ούτε είναι σε θέση να οδηγήσει στην οικονομική ανάκαμψη που μπορεί να αποκαταστήσει την πλήρη απασχόληση και να αυξήσει τα πραγματικά εισοδήματα. Η ανάκαμψη της οικονομίας θα χρειαστεί την ηγεσία του δημόσιου τομέα.

Ο Andrew Bossie και ο J.W. Ο Mason μόλις δημοσίευσαν μια διορατική επιστημονική εργασία σχετικά με την εμπειρία από το ρόλο που έπαιξε ο δημόσιος τομέας στην αμερικανική οικονομία πολέμου. Οι δύο συγγραφείς, επισημαίνουν ότι  ο Πρόεδρος Ρούσβελτ εγγυήθηκε ευθύς εξαρχής, τα δάνεια του καπιταλιστικού τομέα, έδωσε φορολογικά κίνητρα κλπ. Αλλά σύντομα έγινε σαφές ότι ο καπιταλιστικός τομέας δεν μπορούσε να συμβάλει στην πολεμική προσπάθεια, καθώς δεν επρόκειτο να επενδύσει ή να αυξήσει την παραγωγή του αφού τα κέρδη του δεν ήταν εγγυημένα. Τότε, το ρόλο αυτό ανέλαβε η κυβέρνηση με άμεσες επενδύσεις.

Ο Bossie και ο Mason διαπίστωσαν ότι οι ομοσπονδιακές δαπάνες από 8 έως 10 τοις εκατό του ΑΕΠ τη δεκαετία του 1930, αυξήθηκαν κατά μέσο όρο περίπου 40% του ΑΕΠ από το 1942 έως το 1945. Και το πιο σημαντικό, οι δαπάνες με συμβόλαια για αγαθά και υπηρεσίες την περίοδο του πολέμου αντιπροσώπευαν κατά μέσο όρο το 23%. Σήμερα στις περισσότερες καπιταλιστικές οικονομίες οι επενδύσεις του δημόσιου τομέα είναι γύρω στο 3% του ΑΕΠ, ενώ οι επενδύσεις του καπιταλιστικού τομέα είναι 15%. Στην περίοδο του πολέμου ο λόγος αυτός είχε αντιστραφεί.

Στο ίδιο συμπέρασμα είχα καταλήξει και εγώ σε δημοσίευμα μου του 2012 . Παραθέτω: «Αυτό που συνέβη ήταν μια τεράστια αύξηση των κρατικών επενδύσεων και δαπανών. Το 1940, οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα ήταν ακόμα χαμηλότερες από το επίπεδο του 1929 και στην πραγματικότητα μειώθηκαν κι άλλο όσο κρατούσε ο πόλεμος. Οπότε, ο κρατικός τομέας ανέλαβε όλες σχεδόν τις επενδύσεις, καθώς οι πόροι (αξία) μεταφέρθηκαν στην παραγωγή όπλων και άλλα μέτρα ασφάλειας σε μια οικονομία πολέμου ». Ο ίδιος ο Κέινς είχε πει,τότε, ότι η πολεμική οικονομία απέδειξε ότι «είναι πολιτικά αδύνατο μια καπιταλιστική δημοκρατία να οργανώσει τις δαπάνες σε κατάλληλη κλίμακα ώστε να πραγματοποιηθούν τα μεγάλα πειράματα που θα αποδείκνυαν την θέση μου - πέρα από τις συνθήκες πολέμου».

 

Η οικονομία πολέμου δεν τόνωσε τον ιδιωτικό τομέα, αλλά αντικατέστησε την «ελεύθερη αγορά» και τις καπιταλιστικές επενδύσεις που γίνονται με σκοπό το κέρδος. Για να οργανώσει την οικονομία πολέμου και να εξασφαλίσει ότι παράγει τα απαιτούμενα αγαθά, η κυβέρνηση Ρούσβελτ δημιούργησε μια σειρά οργανισμούς κινητοποίησης, οι οποίοι όχι μόνο αγόραζαν αγαθά, αλλά κατεύθυναν από κοντά την παραγωγή αυτών των αγαθών και επηρέαζαν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία ιδιωτικών εταιρειών και ολόκληρων κλάδων της παραγωγής .

Οι Bossie και Mason καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι: «όσο περισσότερο και όσο πιο γρήγορα η οικονομία αλλάξει, τόσο περισσότερο χρειάζεται ο σχεδιασμός. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη περίοδο στην ιστορία των ΗΠΑ, η πολεμική οικονομία ήταν μια σχεδιασμένη οικονομία. Η μαζική, γρήγορη μετάβαση από την πολιτική στην στρατιωτική παραγωγή απαιτούσε πολύ πιο συνειδητή διεύθυνση από τη συνήθη διαδικασία οικονομικής ανάπτυξης. Η εθνική απάντηση στον κορονοϊό όπως και η απομάκρυνση από τον άνθρακα θα απαιτήσει περισσότερο από το σύνηθες σχεδιασμό της οικονομίας από την κυβέρνηση ».

Αυτό που διδάσκει η ιστορία της Μεγάλης Ύφεσης και του πολέμου είναι ότι, αν ο καπιταλισμός βρεθεί στον πάτο μιας μακράς ύφεσης, τότε  θα πρέπει να υπάρξει μια μεγάλη καταστροφή όλων όσων έχει συσσωρεύσει τις προηγούμενες δεκαετίες πριν γίνει δυνατή μια νέα εποχή οικονομικής επέκτασης . Δεν μπορεί να υπάρξει πολιτική που θα καταφέρει να το αποφύγει και να διατηρήσει τον καπιταλιστικό τομέα. Εάν κάτι τέτοιο δεν συμβεί αυτή τη φορά, τότε η Μακρά Υφεση που η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία υφίσταται από τη Μεγάλη Επιβράδυνση θα μπορούσε να μπει σε μια άλλη δεκαετία.

Οι μεγάλες οικονομίες (πόσο μάλλον οι αποκαλούμενες αναδυόμενες οικονομίες) θα αγωνιστούν για να βγουν από αυτήν την βαθιά κρίση, εκτός κι αν ο νόμος της αγοράς και της αξίας αντικατασταθεί από τις εθνικοποιήσεις, τις επενδύσεις και το σχεδιασμό της οικονομίας, χρησιμοποιώντας όλες τις δεξιότητες και τους πόρους των εργαζομένων. Αυτό έχει δείξει η πανδημία.


-----------------------------

[ * ]   Dual-sector model  ή μοντέλο Lewis (1954 ) : Το μοντέλο Lewis ,από το όνομα του εφευρέτη του W. Arthur Lewis, είναι ένα δυαδικό μοντέλο των οικονομικών της ανάπτυξης. Το μοντέλο εξηγεί την ανάπτυξη μιας αναπτυσσόμενης οικονομίας όσον αφορά τη μετάβαση της εργασίας μεταξύ δύο τομέων, του καπιταλιστικού τομέα και του λεγόμενου τομέα διαβίωσης. 

Στον καπιταλιστικό τομέα χρησιμοποιείται ένα είδος κεφαλαίου το οποίο μπορεί να συσσωρευθεί - αναπαραχθεί και τα κέρδη που προκύπτουν από τη χρήση του, πάνε στους καπιταλιστές (καπιταλιστικού τύπου οργάνωση).

Αντίθετα ο τομέας διαβίωσης (ο οποίος σε γενικές γραμμές ταυτίζεται με τον γεωργικό τομέα),δεν χρησιμοποιεί αναπαραγώγιμο κεφάλαιο

http://www.arch.ntua.gr/sites/default/files/resource/14566_/anaptyxi_ypanaptyxi_e.pdf

[------>]

Γιατί απέτυχε η Δύση και όχι η Ανατολή;

Τα νούμερα είναι γνωστά. Χθες, 31 Μαρτίου, Ιταλία, Ισπανία, ΗΠΑ και Γαλλία βρέθηκαν στις 4 πρώτες θέσεις των ανθρώπινων απωλειών από τον κορωνοϊό. Η Κίνα με 3.305 νεκρούς είναι στην 5η θέση, αλλά με βάση τους ρυθμούς αύξησης, άλλες χώρες της Δύσης θα την ξεπεράσουν.

Τα θλιβερά στατιστικά, θέτουν ένα αμείλικτο ερώτημα:

Γιατί η Δύση απέτυχε;

Το ερώτημα γίνεται ακόμα πιο αμείλικτο καθώς ο ιός ξεκίνησε από την Κίνα. Ο πρώτος νεκρός στη Δύση καταγράφεται δύο περίπου μήνες από τις πρώτες κινεζικές απώλειες και την ενημέρωση του ΠΟΥ για τον νέο ιό. Εάν στην Κίνα η πανδημία ήταν κάτι καινούριο και ξαφνικό, η Δύση είχε χρόνο να προετοιμαστεί.

Οι επιδημιολόγοι και οι ερευνητές θα μελετήσουν τους ειδικούς λόγους αυτής της δυτικής ευαλωτότητας. Θα αναφερθούν στα επιστημονικά ευρήματα, στα πληθυσμιακά και επιδημιολογικά στοιχεία, στα καθαρά ιατρικά δεδομένα, στα αποτελέσματα των ερευνών. Οι μη ειδικοί καλά θα κάνουμε να τους ακούσουμε.

Μπορούμε ωστόσο να σημειώσουμε μια σειρά από κοινωνικές συμπεριφορές, πολιτικές στάσεις και ιδεολογικές ιεραρχήσεις που έπαιξαν το δικό τους ρόλο.

Πρώτον: Η υπεροψία του αποικιοκράτη

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι μαζικοί θάνατοι από τις επιδημίες ήταν θλιβερό προνόμιο της «καθυστερημένης» Ασίας ή Αφρικής. Σήμερα η προηγμένη Δυτική Ευρώπη και οι ΗΠΑ ζουν ένα οδυνηρό σοκ. Η αναπτυγμένη Δύση που θεωρεί ότι η οικονομική και τεχνολογική της υπεροχή την κάνει άτρωτη, έκανε λάθος υπολογισμούς. Σαφής ένδειξη είναι οι συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας:

Στις 31 Δεκεμβρίου του 2019 η Κίνα ενημερώνει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για 50 κρούσματα πνευμονίας που συνδέονται με οξύ αναπνευστικό σύνδρομο αλλά δεν ανήκει στους γνωστούς ιούς.

Στις 31 Ιανουαρίου, ένα μήνα μετά την ενημέρωσή του από τις κινεζικές αρχές, ο Π.Ο.Υ. αποδέχεται ότι υπάρχει υγειονομικό πρόβλημα και κηρύσσει κατάσταση ανάγκης.

Μόλις στις 11 Μαρτίου, ο Π.Ο.Υ. κηρύσσει πανδημία, αφού έχουν ήδη υπάρξει 4.291 νεκροί. Χρειάστηκαν δύο μήνες και δέκα μέρες από το ξέσπασμα της επιδημίας στην Κίνα, και πάνω από ενάμισι μήνας από τα σκληρά μέτρα της κινεζικής κυβέρνησης για μια τέτοια απόφαση.

Η αργοπορία, η αδιαφορία, η έλλειψη συναίσθησης της κατάστασης για τις ηγεσίες της Δύσης είναι εκκωφαντικές. Αποκορύφωμα, η κανονική διενέργεια των δημοτικών εκλογών στη Γαλλία, στις 15 Μαρτίου, ημέρα κατά την οποία καταγράφονται 682 θάνατοι παγκοσμίως, 368 εκ των οποίων στην Ιταλία και 101 στην Ισπανία.

Το Reuters αποκάλυψε σήμερα ότι στις αρχές Φεβρουαρίου οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ δήλωναν προς τις Βρυξέλλες ότι τα συστήματα υγείας τους ήταν έτοιμα, ενώ δεν χρειάζονταν επιπρόσθετο ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό. Ένα μήνα μετά, τα συστήματα υγείας  σε Ιταλία και Ισπανία είχαν καταρρεύσει, ενώ στη Γαλλία, στην Ολλανδία, στο Βέλγιο, ακόμα και στη Γερμανία δοκιμάζονται ισχυρά.

Η αποικιοκρατική υπεροψία των ελίτ της Δύσης θεώρησε ότι η επιδημία δεν θα πλήξει, ή τουλάχιστον δεν θα πλήξει σοβαρά, τις χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού. Η αιωνόβια αυτή κουλτούρα βλέπει τους «άλλους» ως κατώτερους, ευάλωτους ή και αναλώσιμους. Όταν αποδεικνύεται ότι ο ιός δεν γνωρίζει σύνορα και δεν σέβεται τις μητροπόλεις του καπιταλισμού, δεν υπάρχει πλέον χώρος για αυτοκριτική, παρά μόνο για ενοχοποίηση του ιού ως «κινέζικου», κατά τις προσφιλείς διατυπώσεις του Αμερικανού προέδρου.

Είναι προφανές ότι η Κίνα αγόρασε -με μεγάλο κόστος- τον χρόνο για να προετοιμαστεί όλος ο υπόλοιπος κόσμος, και όλος ο υπόλοιπος κόσμος τον σπατάλησε, όπως εύστοχα σημειώνει ο Ian Johnson των New York Times.

Χρειάστηκαν 800 νεκροί στην Ιταλία για να επιβληθεί το λοκ ντάουν στον Βορρά, το οποίο μάλιστα ήταν σε τεράστιο βαθμό προσχηματικό καθώς οι βιομηχανίες εξακολούθησαν να δουλεύουν στο φουλ. Σχεδόν όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις χρησιμοποίησαν το παραθυράκι του αντίστοιχου νόμου παίρνοντας άδεια από τον αρμόδιο Νομάρχη για να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη λειτουργία τους.

Στην Κίνα, στην Ουχάν των 11 εκατομμυρίων κατοίκων, επιβλήθηκε λοκ ντάουν μετά τον 30ο νεκρό. Εφτά μέρες μετά, απαγορεύτηκε η κυκλοφορία σε ολόκληρη την επαρχία της Χουμπέι των 60 εκατομμυρίων πολιτών. Το λοκ ντάουν ήταν απόλυτο και πραγματικό.

Ακόμα και οι πιο φανατικοί πολέμιοι του αυταρχικού κινέζικου καπιταλισμού, δεν μπορούν παρά να αναγνωρίσουν ότι στην πανδημία, η Κίνα, αν και υπέστη πρώτη τα φονικά αποτελέσματα του covid-19, αντέδρασε με πιο ορθολογικό και αποτελεσματικό τρόπο από την υπεροπτική Δύση.

Οι αντιδράσεις στη Νότια Κορέα, στην Ταϊβάν, στη Σιγκαπούρη, στην Ιαπωνία, ήταν άμεσες και ακαριαίες. Ίσως επειδή οι ασιατικές χώρες είχαν χτυπηθεί σκληρότερα από τον ιό SARS το 2002 – 2003, ίσως επειδή οι κυβερνήσεις τους δεν κινήθηκαν με την υπεροψία του απρόσβλητου από ασθένειες υπερόπτη αποικιοκράτη, η επιδημία κατέστη διαχειρίσιμη.

Δεύτερον: Η λατρεία των αγορών

Στις 11 Ιανουαρίου η Κίνα καταγράφει τον πρώτο θάνατο. Η κατάσταση βγαίνει τόσο γρήγορα εκτός ελέγχου που 12 ημέρες μετά, στις 23 Ιανουαρίου η κινεζική κυβέρνηση θέτει σε σκληρή καραντίνα την Ουχάν.

Στις 19 Φεβρουαρίου ξεσπά η επιδημία στην βόρεια Ιταλία. Ο ασθενής μηδέν δεν μπορεί να βρεθεί με σιγουριά και τελικά αποδεικνύεται εκ των υστέρων ότι υπήρξαν πολλαπλές πηγές εισόδου.

Στις 21 Φεβρουαρίου η Κίνα μετρά ήδη 2.345 νεκρούς. Είναι σαφές ότι η επιδημία μπορεί να εξελιχθεί πολύ γρήγορα και με φονικά αποτελέσματα.

Εντωμεταξύ η εβδομάδα Μόδας του Μιλάνου διεξάγεται κανονικά από τις 18 μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου, ενώ επίσης κανονικά συνεχίζονται τα σχολεία, οι ποδοσφαιρικοί αγώνες, οι εμπορικές και τουριστικές δραστηριότητες.

Μόλις στις 8 Μαρτίου η Ιταλία μπαίνει σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, αν και, όπως έχει επισημανθεί, αυτή η κατάσταση ανάγκης δεν αφορά τις μεγάλες βιομηχανίες του Βορρά που συνεχίζουν να συνωστίζουν τους εργαζόμενους στους χώρους παραγωγής. Ο Σύνδεσμος Ιταλών Βιομηχάνων διαμαρτύρεται σε κάθε απόπειρα να κλείσουν οι μη αναγκαίες παραγωγικές δραστηριότητες, ακόμα και τις ημέρες που ο ημερήσιος φόρος αίματος ξεπερνά τα 600 άτομα.

Ο Μπόρις Τζόνσον, με βασικό του μέλημα να μην διαταραχθεί η απρόσκοπτη οικονομική λειτουργία στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε συνέντευξή του στις 11 Μαρτίου, έδωσε ζωντανό δείγμα της σύγχρονης ευγονικής: Προειδοποίησε ότι πολλοί άνθρωποι θα πεθάνουν, αλλά την ίδια ώρα δεν εξήγγειλε ούτε μισό μέτρο για την αποτροπή της διάδοσης. Τα σχολεία παρέμειναν ανοικτά, το ίδιο – και πολύ περισσότερο – οι επιχειρήσεις σε μια νεοφιλελεύθερη επιδημιολογική εφαρμογή της «θεωρίας της αγέλης». Μόνο 10 μέρες αργότερα, στις 23 Μαρτίου, και κάτω από την ισχυρή πίεση του επιστημονικού κόσμου της χώρας, πάρθηκαν μέτρα περιορισμού της διάδοσης.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, αφού είδε ότι η προσευχή μαζί με τους συνεργάτες του δεν εμποδίζει τον ιό, αναγκάστηκε να πάρει μέτρα, δηλώνοντας όμως ότι «η χώρα δεν σχεδιάστηκε για να μείνει κλειστή», και πρέπει πολύ σύντομα «να ανοίξει ξανά για μπίζνες». Συνεπικουρείται από το επιχειρηματικό, βιομηχανικό και χρηματοπιστωτικό σύμπλεγμα της χώρας, που θεωρεί ότι η ζημιά είναι μεγαλύτερη με το κλείσιμο της οικονομίας παρά με την ανεξέλεγκτη διάδοση του ιού. Ο αμερικανός πρόεδρος υπήρξε εντελώς κυνικός λέγοντας ότι «δεν μπορούμε να ακολουθούμε μια θεραπεία χειρότερη από το ίδιο το πρόβλημα».

Από άκρη σε άκρη, στην πολιτισμένη Δύση, το μήνυμα είναι σαφές: Δεν μπορεί η οικονομία να υποτάσσεται στους ανθρώπους, αλλά οι άνθρωποι στην οικονομία. Έτσι, το κλείσιμο της οικονομίας άργησε απελπιστικά, όταν πλέον οι ρυθμοί μετάδοσης είχαν γίνει εκθετικοί. Και όσο και αν φαίνεται εγκληματικό, το άνοιγμα της οικονομίας πρόωρα, παρά τις προειδοποιήσεις των ειδικών, είναι πάντα στο τραπέζι.

Όσο και αν ο κυρίαρχος λόγος ισχυρίζεται ότι δεν μπορούμε να πολιτικοποιούμε την πανδημία, αυτή η εγκληματική αργοπορία σε μέτρα περιορισμού της μετάδοσης, αργοπορία που τσάκισε ήδη τα ισχυρά υγειονομικά συστήματα της Ευρώπης, έχει ηθικό αυτουργό: Λέγεται παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός.

Τρίτον: Η ιδιωτικοποίηση του κράτους

Μετά την υποτίμηση του κινδύνου για να μην διαταραχθούν οι ελεύθερες αγορές της παγκοσμιοποίησης, μετά την καθυστέρηση των μέτρων για να μην επιβραδυνθεί η οικονομία, ακολούθησε η χρεοκοπία του νεοφιλελευθερισμού σε εγχώρια πλέον κλίμακα.

Τα συστήματα υγείας δεν άντεξαν εκεί που ξέφυγε η επιδημία. Το σύστημα περίθαλψης λύγισε κάτω από τους αυξημένους αριθμούς. Ο αριθμός των ανθρωπίνων απωλειών είναι σαφές ότι εξαρτάται από τη δυνατότητα εντατικής και αυξημένης παρακολούθησης των βαρέως νοσούντων. Εάν η χωρητικότητα των συστημάτων υγείας σε τέτοιες κλίνες εντατικής παρακολούθησης εξαντληθεί, ο αριθμός εκτοξεύεται.

Το επιχείρημα όσων απαξιώνουν την ανάγκη της ραγδαίας αύξησης των κλινών ΜΕΘ και ΜΑΦ αλλά και του προσωπικού και εξοπλισμού για εντατική παρακολούθηση, είναι ότι δεν άντεξε η Λομβαρδία, με πολλαπλάσια καλύτερες αναλογίες του συστήματος περίθαλψης. Υπονοεί αυτή η άποψη ότι δεν έχει σημασία να ενισχυθεί το σύστημα υγείας, καθώς ούτως ή άλλως μια ραγδαία αύξηση κρουσμάτων είναι μη διαχειρίσιμη. Το μόνο λοιπόν που μένει είναι να τηρηθούν τα μέτρα περιορισμού της διάδοσης.

Είναι πράγματι αναμενόμενο να μην αντέξει η τρέχουσα δυναμικότητα του συστήματος υγείας αν ο ιός μεταδίδεται μαζικά στην κοινότητα. Δεν είναι όμως αναμενόμενο να μην προετοιμαστεί, χρηματοδοτηθεί και εκτελεστεί από ένα ισχυρό δημόσιο, η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αύξηση αυτής της δυναμικότητας, έστω και στις παραμονές της πανδημίας.

Η Κίνα άλλωστε δεν κινήθηκε μόνο στο επίπεδο του περιορισμού της διάδοσης. Επέβαλε μια καραντίνα στρατιωτικού τύπου χωρίς την παραμικρή χαλαρότητα. Οι αρχές της έφτασαν στο σημείο να μην επιτρέπουν παρά την έξοδο ενός και μόνο ατόμου κάθε νοικοκυριού ανά δύο ημέρες, για την αγορά των απολύτως απαραίτητων.

Οι φιλελεύθεροι της Δύσης θα μιλήσουν για τον πρωτοφανή κρατικό αυταρχισμό. Πιθανά θα έχουν δίκιο. Ξεχνούν όμως, ή θέλουν να ξεχνούν, ότι μαζί με τον αυταρχισμό, το κινεζικό κράτος είχε τη δυνατότητα να επιβάλει την καραντίνα, ικανοποιώντας ταυτόχρονα τις βασικές ανάγκες επιβίωσης. Οι κρατικές υπηρεσίες έφτασαν στο σημείο να διανέμουν φαγητό στο κατώφλι των σπιτιών για να μην βγει κανείς έξω. Θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο στην Ευρώπη;

Η αδυναμία της Δύσης φάνηκε από την αδυναμία των κρατών της να επέμβουν αποτελεσματικά, ακόμα και μετά την διάδοση του ιού στην κοινότητα, στα συστήματα υγείας. Προστατευτικά υλικά, αναπνευστήρες, εξοπλισμός, βρέθηκαν όλα εξαντλημένα, η προμήθειά τους μετέωρη, εξαρτώμενη από τη διαθεσιμότητα της αγοράς. Η διαθεσιμότητα γρήγορα εξαντλήθηκε και οι ισχυρές κυβερνήσεις βρέθηκαν να μπλοκάρουν εξαγωγές, να παρακρατούν φορτία ιατροφαρμακευτικής βοήθειας ή να επιτάσσουν παραγωγικές μονάδες στην παραγωγή πχ αναπνευστήρων.

Τα, σε μεγάλο βαθμό ιδιωτικοποιημένα κράτη της Δύσης, δεν μπόρεσαν να αυξήσουν απότομα τη χωρητικότητα των συστημάτων υγείας. Η τιτάνια κινητοποίηση για να αυξηθούν στο συντομότερο χρονικό διάστημα οι κλίνες με δυνατότητα υποστήριξης βαρέως πασχόντων ασθενών, απαιτούσε ένα ισχυρό δημόσιο σύστημα που δεν έχει απεμπολήσει τη δυνατότητά του να κινητοποιεί όλες τις υπαρκτές δυνάμεις μιας κοινωνίας.

Η Κίνα έστησε 17 νοσοκομειακές μονάδες μέσα σε πέντε μέρες στην Ουχάν. Φυσικά η Κίνα είναι Κίνα και τα μεγέθη δεν είναι συγκρίσιμα. Ωστόσο αυτή η κίνηση δείχνει μια κατεύθυνση.

Δείχνει μια λογική.

Δείχνει ότι δεν φτάνει μόνο να επιμηκύνεις στο χρόνο το ξέσπασμα της επιδημίας, και άρα να μειώσεις το ύψος της καμπύλης των νοσούντων.

Απαιτείται να αυξήσεις όσο το δυνατόν περισσότερο την καμπύλη της δυναμικότητας του συστήματος περίθαλψης, και ειδικά εκείνου του τμήματος που μπορεί να προσφέρει εντατική παρακολούθηση.

Αυτή η λογική δεν ήταν δυνατόν να ακολουθηθεί από μια Δύση που επί δεκαετίες αποδυναμώνει συστηματικά και συνειδητά τη δημόσια παρέμβαση σε όφελος του ιδιωτικού τομέα.

Αποτέλεσμα ήταν στην Ιταλία και στην Ισπανία να πεθαίνει κόσμος χωρίς να μπορεί να λάβει την απαιτούμενη ιατρονοσηλευτική στήριξη.

Μας λένε να μην πολιτικολογούμε αλλά και αυτή η αδυναμία έχει ηθικό αυτουργό: Την απαξίωση του δημόσιου, την κυριαρχία της αγοράς, τη λατρεία του ιδιωτικού, την αποδυνάμωση του κοινωνικού ρόλου του κράτους.

Τέταρτον: Το κολλεκτιβίστικο πνεύμα

Δεν υπάρχει κανενός είδους σοσιαλισμός στην Κίνα, αυτό είναι σαφές.

Υπάρχει όμως κληρονομημένο ένα πνεύμα συλλογικής ευθύνης και κολλεκτιβισμού. Υπάρχει η πεποίθηση – γιατί είναι πεποίθηση- ότι μόνο μια καλά οργανωμένη, συντονισμένη, πειθαρχημένη και συλλογική δράση θα μπορέσει να φέρει αποτέλεσμα.

Ο καθηγητής του Γέιλ Χρηστάκης, υπεράνω κάθε φιλο-κινεζικής υποψίας, μιλώντας για το πώς η Κίνα περιόρισε την επιδημία υπογράμμισε ότι «η Κίνα έχει μια κολεκτιβιστική κουλτούρα και μια αυταρχική κυβέρνηση, που επέτρεψαν αυτήν την τεράστια αντίδραση σε τέτοιο ευρύ φάσμα. Έχει έτσι τα φόντα για την καταπολέμηση μιας πανδημίας, εφόσον αξιοποιεί πράγματι πραγματικές πληροφορίες και ανταποκρίνεται ορθολογικά».

Απέναντι στην κολλεκτιβίστικη κουλτούρα της Κίνας, αλλά και ευρύτερα των ασιατικών κρατών, που δεν οφείλεται με θετικό τρόπο μόνο στο σοσιαλιστικό παρελθόν της πρώτης, αλλά και με αρνητικό τρόπο σε αυτοκρατορίες και απολυταρχικά καθεστώτα αιώνων, τι έχει να αντιτάξει η Δύση;

Τη λατρεία της ατομικότητας, που ενώ συχνά λειτουργεί ως προπέτασμα καπνού για το σφαγιασμό των κοινωνικών δικαιωμάτων, στην προκειμένη λειτούργησε ως αμφισβήτηση, με φιλελεύθερο πρόσημο του δικαιώματος στο κέρδος, στη βόλτα, στη διασκέδαση.

Η δυσκολία να πειστούν οι δυτικές κοινωνίες για άμεσα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και άρα καθυστέρησης της διάδοσης ήταν εμφανής, ακόμα και αν υποθέσουμε ότι τα μέτρα που πήραν οι κυβερνήσεις ήταν στη σωστή κατεύθυνση. Που δεν ήταν, ή τουλάχιστον δεν ήταν όλα.

Η Δύση υστέρησε ακόμα και εκεί που θεωρείται ευρέως ότι έχει πλεονέκτημα: Στην άρνηση της δεισιδαιμονίας, στην αποδοχή της επιστημονικής πρότασης, στον ορθό λόγο. Στη Δύση είναι που ανθούν οι πιο αντιεπιστημονικές απόψεις για την υγειονομική άμυνα. Στη Δύση είναι που καθημερινά πολλαπλασιάζονται παραδοξολογίες και συνωμοσιολογίες. Στη Δύση είναι που αμφισβητήθηκαν τα μέτρα περιορισμού, όχι μόνο για τις εκ του πονηρού, περιττές ή «συμμορφωτικές» πλευρές τους, αλλά και εκεί που ήταν άκρως απαραίτητα από κάθε ιατρική άποψη.

Είναι νωρίς να εκτιμήσει κανείς αν η υστέρηση της Δύσης μεταφράζεται σε κάτι, πυροδοτεί κάτι άλλο, ή φανερώνει κάτι τρίτο. Είναι επίσης προφανές ότι η υστέρηση της Δύσης δεν συνεπάγεται πλεονέκτημα της Ανατολής, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα λαϊκά συμφέροντα και την υπόθεση της κοινωνικής απελευθέρωσης. Ούτε φυσικά οικοδομείται κανένα νέο κοινωνικό υπόδειγμα από τον σκληρό καπιταλισμό -υπό κόκκινη σημαία- του Πεκίνου. Οι σκοπιμότητες του κινεζικού καθεστώτος άλλωστε, σε όλα τα επίπεδα, από τη διαχείριση της επιδημίας εσωτερικά, μέχρι τις αποστολές βοήθειας στο εξωτερικό, είναι προφανείς. Αυτά όμως δεν σβήνουν το σκληρό ερώτημα για την αποτυχία της Δύσης.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι η κρίση της πανδημίας θα μεταβάλει συσχετισμούς και διατάξεις δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Όπως λειτούργησε για παράδειγμα ο Πρώτος Παγκόσμιος, ή η κρίση του Σουέζ, ή η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν και το δυστύχημα του Τσέρνομπιλ. Η πανδημία είναι σε εξέλιξη, αλλά οι επιπτώσεις της θα υπάρξουν σε βάθος χρόνου, συνυπολογίζοντας πολλαπλά δεδομένα.

Σε κάθε περίπτωση όμως, η Δύση εμετρήθη, εζυγίσθη και ευρέθη ελλιπής.

[----->]

Σαν σήμερα

                                   

Η τουρκική κυβέρνηση δολοφόνησε την Helin Bolek

                               

Μετά από άπειρες δικαστικές διώξεις, από το 2015 στο  μουσικό συγκρότημα Grup Yorum απαγορεύτηκε να πραγματοποιεί συναυλίες και να ηχογραφεί δίσκους, τα δε μέλη του φυλακίστηκαν και προσήχθησαν σε εκατοντάδες δίκες με την κατηγορία ότι ανήκουν σε « τρομοκρατικές» ομάδες, ένας ορισμός που η κυβέρνηση Ερντογάν χρησιμοποιεί για να νομιμοποιήσει τη φυλάκιση πολλών πολιτικών της αντιπάλων. To έγκλημά τους, μεταξύ άλλων, ήταν, ότι πρότειναν τραγούδια σε όλες τις ομιλούμενες γλώσσες στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της κουρδικής.

Το Grup Yorum ιδρύθηκε το 1985 από μια ομάδα φοιτητών και πρότεινε τραγούδια εμπνευσμένα από το σοσιαλισμό, συνδέοντας τους αγώνες του τουρκικού λαού με τους διεθνείς.

  Το ύφος του συνδυάζει στίχους πολιτικά στρατευμένους με την τουρκική μουσική παράδοση. Συνολικά το συγκρότημα κυκλοφόρησε 23 άλμπουμ και πραγματοποίησε εκατοντάδες συναυλίες στην Τουρκία αλλά και σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Οι συναυλίες του έγιναν στιγμές συνάντησης της τουρκικής αντιπολίτευσης κατά του καθεστώτος Ερντογάν.

Μετά από πολλές διώξεις, από το 2015 τους απαγορεύτηκε να εμφανίζονται σε συναυλίες και να ηχογραφούν δίσκους και τα μέλη του συγκροτήματος φυλακίστηκαν και προσήχθησαν σε εκατοντάδες δίκες με την κατηγορία ότι ήταν μέλη «τρομοκρατικών» ομάδων, ένας ορισμός που η κυβέρνηση Ερντογάν χρησιμοποιεί για να νομιμοποιήσει τη φυλάκιση πολλών πολιτικών της αντιπάλων. Το έγκλημά τους, μεταξύ άλλων,ήταν, ότι έπαιζαν τραγούδια σε όλες τις ομιλούμενες γλώσσες στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της κουρδικής.

Η τελευταία συναυλία του  Grup  Yorum χρονολογείται από το 2018 και πραγματοποιήθηκε μέσω Διαδικτύου. Μετά από αυτή τη συναυλία, είχαμε  μια σειρά επιθέσεων και απόπειρες  εισβολής στο στέκι του γκρουπ, σε κοινωνικό κέντρο μιας λαϊκής συνοικίας της Ισταμπούλ ( Κωνσταντινούπολης), και την καταστροφή του υλικού του Grup Yorum.

Τώρα υπάρχουν φόβοι και για τη ζωή του κιθαρίστα Ibrahim Gokcek, του Grup Yorum ,καταδικασμένος σε ισόβια με βάση ανώνυμες και κατασκευασμένες μαρτυρίες, και  έχει κατέβει σε απεργία πείνας εδώ και 291 ημέρες.

Η απεργία πείνας είναι, δυστυχώς, η μόνη δυνατή μορφή διαμαρτυρίας για τους πολιτικούς αντιπάλους  του καθεστώτος που φυλακίστηκαν στην Τουρκία, όπου οι κρατούμενοι είναι γνωστοί ότι στερούνται κάθε δικαιώματος ή επαφής με τον έξω κόσμο.

Μεταξύ άλλων, ακριβώς αυτές τις μέρες συζητείται η μοίρα των Τούρκων κρατουμένων, που εκτίθενται ιδιαίτερα στον κίνδυνο μόλυνσης από το Covid-19 λόγω των κακών συνθηκών υγιεινής και στέγασης στις φυλακές. Η τουρκική κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο απελευθέρωσης αρκετών εκατοντάδων κρατουμένων, εκτός βέβαια από τους πολιτικούς κρατούμενους.

[---->] 

Death Fasting Grup Yorum Member Helin Bölek Loses Her Life

Τουρκία. Μετά από 288 ημέρες απεργίας πείνας, πέθανε η αγωνίστρια Helin Bolek

Avni Er

Πέθανε η Helin Bolek, μέλος του Grup Yorum, ενός από τα πλέον προοδευτικά μουσικού συγκροτήματος της Τουρκίας,. Η Helin είχε ξεκινήσει μια απεργία πείνας πριν από 288 ημέρες και σήμερα το σώμα της δεν άντεξε άλλο. Τι ήθελε η Helik, τι ζητούσαν οι μουσικοί; Απλά ήθελαν να τραγουδούν τα τραγούδια τους, να τραγουδούν με το λαό και για το λαό για έναν κόσμο καλύτερο χωρίς εκμετάλλευση και αδικία. 

Η  Helin αντιστάθηκε υπερασπιζόμενη το δίκιο, και δυστυχώς υπήρξαμε μάρτυρες της βαρβαρότητας ενός κράτους φασιστικού, μιας φασιστικής κυβέρνησης που θεωρεί την δικαιοσύνη ως κτήμα της ... Λυπάμαι που είδα να πεθαίνουν καλλιτέχνες, διανοούμενοι, άνθρωποι ... Λυπάμαι που δεν μπόρεσα να σώσω τη ζωή ενός κοριτσιού γεμάτου ζωή, που ήθελε να ζήσει, ήθελε να τραγουδήσει ... Λυπάμαι. Ο φασισμός είναι ένα έγκλημα για την ανθρωπότητα. Ζήτω η αντίσταση εναντίον του φασισμού, ζήτω ο αγώνας για δικαιοσύνη.

Αποτίουμε φόρο τιμής στη συντρόφισσα Helin Bolek

                                                       

H Helin όπως θα θέλαμε να την θυμόμαστε

[----->]  

Free Grup Yorum!

@freegrupyorum

·

25 Μαρ

For over 280 days,

@Grup_YORUM

musicians have been on hunger strike. Accept the demands of Grup Yorum!