Το μαύρο πρόβατο… άσπρισε

Ευρω-γερμανικό brain storming για την ανάνηψη της ελληνικής οικονομίας. Η πολιτική επένδυση της Μέρκελ και τα κοινωνικά ρίσκα του πειράματος.

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

«Στην ουσία, η συνέχιση της ελληνικής χρηματοδότησης γίνεται ένα πολιτικό ζήτημα, αφού το μεγαλύτερο μέρος του χρέους πλέον είναι στα χέρια της τρόικας ή του εγχώριου χρηματοπιστωτικού κλάδου», τονίζει η Goldman Sachs σε έκθεσή της για την Ελλάδα μετά την επαναγορά και τις αποφάσεις του Eurogroup. Και εξηγεί την αναφορά με το επιχείρημα ότι «μέχρι το 2016 ο επίσημος τομέας κατέχει το 80% του ελληνικού χρέους, με χαμηλά επιτόκια, και με μακρά περίοδο ωρίμανσης. Άρα υπάρχουν ελάχιστα ομόλογα για τα οποία θα μπορούσε να χρεοκοπήσει η Ελλάδα στο διάστημα αυτό».

Η Goldman Sachs, εκ των «αρχιτεκτόνων» του ελληνικού χρέους την τελευταία δεκαπενταετία κάτι ξέρει παραπάνω. Και λέει κάτι ορατό δια γυμνού οφθαλμού. Για την επόμενη τριετία, ακόμη κι αν η εφαρμογή του μνημονίου καταρρεύσει και το ελληνικό κράτος βρεθεί σε πλήρη αδυναμία πληρωμών, θα χρεοκοπήσει μόνο αν αυτό αποφασίσουν οι εταίροι πιστωτές. Πρακτικά, αν το αποφασίσει η Γερμανία, βασικός κάτοχος και άτυπος ηγεμών της Ευρωζώνης και όλων των εμπλεκόμενων οργάνων της.

Γερμανική ενορχήστρωση
Κατά τα φαινόμενα, η γερμανική ηγεσία έχει αποφασίσει ότι δεν θα αφήσει την Ελλάδα να χρεοκοπήσει. Με δικές της επιλογές έγινε το νέο «κούρεμα» του χρέους, όποιες παρενέργειες έχει αυτό στο ιερό τραπεζικό σύστημα, με δική της επιλογή θα γίνει ενδεχομένως και ένα νέο «κούρεμα», ακόμη κι αν χρειαστεί αυτή τη φορά να βάλει λίγο το χέρι στην τσέπη.

 Είναι προφανές ότι η ροή εξελίξεων μετά την επαναγορά χρέους που το ελάφρυνε κατά 20 δισ. ευρώ -η πιστοληπτική αναβάθμιση, η μείωση των spreads, η καταβολή της δόσης, η αποδέσμευση κάποιων κονδυλίων του ΕΣΠΑ ή της ΕΤΕπ- είναι προϊόν μιας προσεκτικής ενορχήστρωσης που στοχεύει να αποσύρει σταδιακά την Ελλάδα από το κάδρο της κρίσης. Η ενορχήστρωση είναι κυρίως γερμανική, όπως προδίδουν οι θερμές αναφορές της Μέρκελ στο πρώην «μαύρο πρόβατο», οι οποίες υπαινίσσονται και συνέχεια στις γερμανικές «ευεργεσίες». Ακόμη και εντός του εκλογικά δύσκολου για την Μέρκελ 2013.

Η ενορχήστρωση περιλαμβάνει εξόφθαλμα και την τρικομματική κυβέρνηση, αλλά ιδιαίτερα και προσωπικά τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, που πρωτοστατεί σε μια αγχώδη προσπάθεια να πείσει ότι «οι Γερμανοί είναι φίλοι μας» και να υπαινιχθεί ότι πίσω από την άνευ όρων παράδοση στους πιστωτές και στις απαιτήσεις τους για την εφαρμογή των σκληρών μέτρων υπάρχει ένα καλό «ελληνογερμανικό deal», το οποίο εγγυάται επιτυχία του ελληνικού «πειράματος». Χαρακτηριστική και συμβολικά φορτισμένη ήταν η ομιλία Σαμαρά για την επαναδραστηριοποίηση του γερμανικού Ιδρύματος Αντενάουερ στην Αθήνα, όπου ούτε λίγο ούτε πολύ περιγράφηκε πόσο συμφέρουσα θα αποδειχθεί η μετατροπή της χώρας σε γερμανικό δορυφόρο.

Η αλήθεια είναι ότι το σενάριο αυτό έχει βάση. Η κυβέρνηση Μέρκελ αντιλαμβάνεται ότι η επανεκλογή της και η εδραίωση της γερμανικής ηγεμονίας στην Ε.Ε. προϋποθέτει κάποια επιτυχή παραδείγματα «εξυγίανσης» κρατών και αποτελεσματικής εφαρμογής της εξουθενωτικής λιτότητας που να τα περιφέρει ως τρόπαια τόσο στους Γερμανούς ψηφοφόρους όσο και στους εταίρους της στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ που επιμένουν σε αλλαγή συνταγής. Από την άποψη αυτή, η γερμανική ηγεσία ίσως επιφυλάσσει μερικά ακόμη «δώρα» στην κυβέρνηση Σαμαρά, τουλάχιστον στο ακανθώδες πεδίο της βιωσιμότητας του χρέους, για την οποία δεν έχει πειστεί ακόμη το ΔΝΤ.

Μαστίγιο χωρίς καρότο
Εν ονόματι αυτού του σεναρίου, το οποίο μπορεί να συνοδεύεται και από συγκεκριμένες γερμανικές υποσχέσεις, η κυβέρνηση Σαμαρά και προσωπικά ο ίδιος παίρνει πάνω της το παιχνίδι της αντιμετώπισης του «εχθρού λαού». Ελλείψει καρώτου, είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει μόνο μαστίγιο για την πλήρη εφαρμογή των σκληρών μέτρων των μνημονίων. Παρ’ ότι δεν είναι ακόμη ορατή κάποια σημαντική απειλή από την κοινωνική πλειοψηφία που θίγεται, είναι διατεθειμένη να εξαντλήσει τα όρια αυταρχισμού σε βάρος ομάδων που αντιδρούν και να πυκνώσει τις παρακάμψεις της ήδη ανάπηρης συνταγματικής τάξης (χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις του χαρατσιού της ΔΕΗ, αλλά και των υπαλλήλων της Βουλής, ομάδας που προσφέρεται για ασκήσεις λαϊκισμού εις βάρος της).

Το πιο αδύνατο σημείο του σεναρίου αυτού, στο οποίο επενδύουν από κοινού γερμανική και ελληνική κυβέρνηση, είναι πρωτίστως ότι είναι ενάντια στις ρεαλιστικές προβλέψεις. Δημοσιονομικά είναι αδύνατο να επιτευχθούν οι στόχοι των μνημονίων χωρίς νέα μέτρα. Τα φορολογικά έσοδα απειλούνται με κατάρρευση υπό την πίεση μιας ανεργίας που καλπάζει προς το 30% και με την ύφεση στο 5% και το 2013, κατά τις μετριοπαθείς εκτιμήσεις της ΤτΕ. Και οι ιδιωτικοποιήσεις, ακόμη κι αν αποφέρουν τα εκτιμώμενα έσοδα, είναι αδύνατο να αναπληρώσουν την αναπόφευκτη μείωση των φορολογικών εσόδων.

Βουβή αναμονή
Το άλλο αδύνατο σημείο του σεναρίου είναι οι διαθέσεις της κοινωνίας. Το κλίμα είναι εντυπωσιακά υποτονικό, και τα λίγα αγωνιστικά μέτωπα που ανοίγουν δεν έχουν αντοχές. Υπάρχει μια περίεργη σιωπή, μια ιδιότυπη βουβή αναμονή. Αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι κρύβει ανοχή. Αν το 2013 εξελιχθεί πράγματι σε χρονιά πλήρους εφαρμογής των μνημονιακών μέτρων είναι μάλλον απίθανο η κυβέρνηση να αποφύγει μια μετωπική σύγκρουση με ευρύτατα στρώματα. Το είδος της, το βάθος της και η έκβασή της, βεβαίως, παραμένει ο άγνωστος παράγοντας της εξίσωσης.

[--->]

Ενδείξεις επιστροφής του μακαρθισμού

Χιλιάδες άνθρωποι που είχαν στρατοπεδεύσει στην Wall Street πριν ένα χρόνο δεν γνώριζαν ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ τους θεωρούσαν σαν απειλή, κάτι σαν τρομοκράτες.

Αυτό το πληροφορήθηκαν μόλις πρόσφατα από ένα έγγραφο του FBI που δόθηκε στη δημοσιότητα στα πλαίσια του Freedom of Information Act, ένα νόμο του 1966, για την πλήρη ή μερική πρόσβαση σε έγγραφα ακόμα και διαβαθμισμένα από απλούς πολίτες ή ενώσεις.

Στα τέλη του 2011 για πολλές μέρες, χιλιάδες άνθρωποι στη Νέα Υόρκη στρατοπεδεύουν έξω από την έδρα της μεγαλύτερης χρηματιστηριακής αγορά του κόσμου, τη Wall Street. Από τη μία άκρη των Ηνωμένων Πολιτείες μέχρι την άλλη,το νεολαιίστικο, κυρίως, κίνημα Occupy εξαπλώνεται. Το FBI παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή: καταγράφει κάθε κίνηση του,έρχεται σε επαφή με τις τοπικές αστυνομίες,συντονίζει τις κινήσεις με τους σεκιουριτάδες των πανεπιστημίων. Αλλά όχι μόνο. Δημιουργούν ένα είδος σκιώδους οργανισμού με τον «ιδιωτικό τομέα», δηλαδή μια εταιρεία. Το κίνημα Occupy χαρακτηρίζεται σαφώς ως μια εσωτερική τρομοκρατική απειλή.

Εδώ και  λίγες ώρες ένα μικρό μέρος αυτής της δραστηριότητας του  FBI έγινει γνωστή με τη δημοσίευση ενός εγγράφου το οποίο μέσω του Freedom of Information Act, FOIA, βρίσκεται στην κατοχή της οργάνωσης The Partnership for Justice Fund: η έκθεση αποτελείται από 112 σελίδες με αναφορές, σημειώσεις, e-mail και αναλύσεις.Ενα μεγάλο μέρος του εγγράφου είναι σβυσμένο, αλλά είναι δυνατόν να ανακατασκευαστεί με σιγουριά  η στενή παρακολούθηση των κινήσεων  του κινήματος Occupy Wall Street.

Η προσοχή του FBI ξεκινάει ένα μήνα πριν από την κατάληψη του Zuccotti Park, το χώρο μπροστά από τη Wall Street, όπου για αρκετές ημέρες ακτιβιστές κατασκήνωσαν. Στις 19 Αυγούστου 2011, οι πράκτορες του FBI συναντήθηκαν με αξιωματούχους του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης για να δουν πώς θα χειριστούν την διαμαρτυρία. Στις μέρες που ακολουθησαν η Domestic Security Alliance Council, DSAC ,συντάσσει μια έκθεση, όπου η δράση του κινήματος χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική.

Η υπηρεσία αυτή –που  ιδρύθηκε το Δεκέμβριο του 2005 μετά από πρωτοβουλία των υπεύθυνων ασφαλείας 100 εταιρειών, σμεταξύ των οποίων η Coca-Cola, η Citigroup και η Federal Express – συντονίζει τη δράση εταιρειών και αμερικανικών υπηρεσιών ασφαλείας, όπως το FBI, με σκοπό τη δημιουργία ενός δίαυλου επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με την τρομοκρατία,οπότε το κίνημα Occupy, όπως είναι φυσικό μπαίνει στο κέντρο της προσοχής τους. 

Ο φόβος για ένα νέο κύμα παγκόσμιας αμφισβήτησης των φιλελεύθερων οικονομικών πρακτικών - ειδικά σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης - αυξάνεται μέρα με τη μέρα και ο μακαρθισμός της δεκαετίας του '50 κάνει την επιστροφή του.

Σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου άρχισε η συλλογή πληροφοριών σχετικά με το κίνημα Occupy, με την άμεση εμπλοκή των κέντρων συλλογής πληροφοριών της ομοσπονδιακής αστυνομίας των ΗΠΑ. Στις εκθέσεις αυτής της περιόδου υπάρχει και μισή σελίδα που προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία (στη σελίδα 61 του δημοσιευμένου έγγραφου). "Ενας (σβυσμένο) του Οκτωβρίου σχεδίασε μια επίθεση με τουφέκι ελεύθερου σκοπευτή εναντίον διαδηλωτών στο Χιούστον του Τέξας," αναφέρεται στην πρώτη γραμμή. Ένα επεισόδιο που ποτέ δεν είχε αποκαλυφθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή, και για το οποίο υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία και πολλά παραλείπονται. Ο στόχος - σύμφωνα με την έκθεση του FBI - ήταν ένας, άγνωστο ποιος, από την ηγεσία του κινήματος. 

Έχουμε να κάνουμε με ένα είδος στρατηγικής της έντασης; Ή με ένα από τα πολλά επεισόδια τυφλής  βίας, στο ύφος των πρόσφατων επιθέσεων; Δύσκολο να πούμε. Φυσικά οι 112 σελίδες που δημοσιεύονται αποτελούν δίχως αμφιβολία την κορυφή του παγόβουνου μιας ιστορικής στιγμής για την οποία ελάχιστα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.

Η έκθεση του  FBI :http://www.documentcloud.org/documents/549518-fbi-ows-documents.html

 [--->]