Η λέσχη του φεγγαριού

Ο πίνακας αυτός, θεωρείται από τα αριστουργήματα του Joseph Whright of Derby, στη δεκαετία του 1760. Την ίδια περίοδο ο Καντ αναλάμβανε την έδρα της μεταφυσικής, αλλά βασικά ήταν η εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης στην Αγγλία. Ο πίνακας παρουσιάζει την εκτέλεση ενός πειράματος, με ένα πουλί μέσα σε ένα είδος δοχείου που συνδέεται με μία αντλία κενού αέρος του Robert Boyle. Ένα πείραμα που σκοπός ήταν η ανάλυση της συμπεριφοράς του πουλιού, όσο αφαιρείται ο αέρας από το εσωτερικό του δοχείου.Τη σκηνή θα τη σχολιάσει ο Φλωμπέρ, έναν αιώνα αργότερα και θα την χαρακτηρίσει ελκυστική για  την αφέλεια και το βάθος της. Το βάθος είναι αναμφισβήτητο, όσο για την αφέλεια...

 Στον πίνακα βλέπουμε μία σειρά ανθρώπους, ο καθένας  βυθισμένος στον κόσμο του:  οι εραστές, στα αριστερά, μιλάνε μεταξύ τους αδιαφορώντας πλήρως για όσα συμβαίνουν γύρω τους. Λίγο πιο κάτω, ένας άνθρωπος απαθής έτοιμος να αρχίσει να μετρά τη χρονική διάρκεια του πειράματος. 

Στο κέντρο, ο πατέρας που δείχνει στις δύο μικρές κόρες του το πουλί , ίσως τους εξηγεί τι πρόκειται να συμβεί : η μία καλύπτει τα μάτια της , η άλλη κοιτάζει με ανησυχία ανάμικτη με περιέργεια. 

Στα δεξιά, μια φιγούρα επιστήμονα που ο Wright θα την αναπαράγει έξι χρόνια αργότερα, σε έναν άλλο πίνακα.

 

Ο άνθρωπος αυτός, μοιάζει με τον Ισαάκ Νεύτωνα, μια μορφή πατρική , φιλική, του προηγούμενου αιώνα. Ένας επιστήμονας, του οποίου η θεωρία της βαρύτητας έκανε μεγάλη αίσθηση στην Ευρώπη του Διαφωτισμού και  ήταν η αιτία να ξεσπάσει, στην κυριολεξία, μια "Nευτω - μανία" και ο κόσμος με αυτή τη θεωρία  προσπαθούσε να  εξηγήσει τα πάντα, από την ερωτική συμπεριφορά του μέχρι την πολιτική.