Συμβολική μεν, δηλαδή χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα, αλλά έμπλεη
μηνυμάτων ήταν η ανακοίνωση του Κατάρ για αποχώρηση από τον Οργανισμό
Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ) από τον Ιανουάριο του 2019.
ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ
Η παραγωγή του Κατάρ, μόλις 600.000 βαρέλια την ημέρα σε έναν
ωκεανό πετρελαίου που υπερβαίνει τα 27 εκ. και των 15 κρατών μελών του ΟΠΕΚ,
είναι τόσο μικρή ώστε ουδέποτε έκανε τη διαφορά. Ούτε και τώρα που ο ΟΠΕΚ σε
στενή συνεργασία με τη Ρωσία οδεύει σε σύγκρουση με τις ΗΠΑ οι οποίες ζητούν να
μην περιοριστεί και να αυξηθεί η παραγωγή του πετρελαίου ώστε να διατηρηθεί η
χαμηλή η τιμή του, ακόμη και μετά την πτώση των τελευταίων μηνών.
Το Κατάρ άλλωστε χρωστάει την περίοπτη θέση που κατέχει στον
παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη στο φυσικό αέριο καθώς είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας
υγροποιημένου φυσικού αερίου. Σχεδιάζει μάλιστα να αυξήσει την παραγωγή του από
77 εκ. τόνους ετησίως σε 110 εκ.
Η ανακοίνωση του Κατάρ που έχει κι άλλα σχετικά προηγούμενα
στην ιστορία τα οποία γρήγορα ανακλήθηκαν (με την Ινδονησία να αποχωρεί το 2008
και να επανέρχεται το 2016, την Γκαμπόν να αποχωρεί το 1996 και να επανέρχεται
μετά από 20 χρόνια) εντάσσεται στο πλαίσιο της διαπάλης του με τη Σαουδική
Αραβία. Ισοδυναμεί με πλήγμα στο Ριάντ και κλιμάκωση της αντιπαράθεσής τους,
όπως ξεκίνησε το 2017 όταν μια συμμαχία τεσσάρων σουνιτικών κρατών με
επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία επέβαλε αποκλεισμό του Κατάρ.
Τα αιτήματά τους
ξεκινούσαν από το κλείσιμο του ενημερωτικού δικτύου Al Jazeera κι εκδίωξη των τουρκικών
στρατευμάτων από τα εδάφη του Κατάρ κι έφταναν στο αίτημα για διακοπή των διπλωματικών
σχέσεων του με το Ιράν. Αίτημα που αν ικανοποιούταν θα τίναζε στον αέρα τη
μεγαλύτερη πηγή εσόδων του Κατάρ, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού
αερίου που διαθέτει εκτείνεται στο Ιράν και το εκμεταλλεύονται από κοινού…
Η
Σαουδική Αραβία επομένως, από κοινού με τα Μπαχρέιν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
και τη δικτατορία της Αιγύπτου, στόχευαν στην εδραίωση κι εξάπλωση της
σαουδαραβικής επιρροής στη Μέση Ανατολή και στην οικονομική εξόντωση κάθε
αντίπαλου της. Τι πιο φυσιολογικό επομένως από την απόρριψη εκ μέρους του Κατάρ
των αιτημάτων της ανίερης σουνίτικης συμμαχίας… Έκτοτε το Κατάρ παραμένει
αμετακίνητο στις θέσεις του, παρά τον αποκλεισμό και πλήθος άλλων κυρώσεων που
έχει δεχτεί όπως την απαγόρευση των πτήσεων του εθνικού του αερομεταφορέα να
διέρχονται από τη Σαουδική Αραβία.
Με την αποχώρησή του από τον ΟΠΕΚ, το Κατάρ αμφισβητεί ευθέως
την ικανότητα και δυνατότητα της Σαουδικής Αραβίας να ηγηθεί του οργανισμού, σε
μια εποχή που ο ντε φάκτο ηγέτης της σαουδαραβικής μοναρχίας και κατ’ επέκταση
του ΟΠΕΚ, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, έχει την μεγαλύτερη ανάγκη εδραίωσής του ρόλου
και της ηγεσίας του.
Είναι μια εποχή που το κύρος και η υλική δύναμη του
μεγαλύτερου ενεργειακού μονοπωλίου βρίσκεται σε κρίση, πριν απ’ όλα υλική εξ
αιτίας των αμερικανικών σχιστολιθικών κοιτασμάτων που εισέρχονται μαζικά στην
κατανάλωση. Περαιτέρω, η διεθνής απομόνωση της Σαουδικής Αραβίας μετά τη
στυγερή δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι στο σαουδαραβικό προξενείο της
Κωνσταντινούπολης έχει οξύνει την κρίση νομιμοποίησης του Ριάντ στο διεθνή
περίγυρο.
Η απόφαση του Κατάρ οδηγεί αυτή την κρίση ένα βήμα παραπέρα…
