του Vladimiro Giacché
Τελευταία, η
ερμηνεία των ομιλιών των ευρωπαίων ηγετών δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει, ως προς
την πολυπλοκότητα, την ερμηνεία των ομιλιών των σοβιετικών ηγετών, που απασχολούσαν
άκρως ειδικευμένους αναλυτές, τους λεγόμενους
σοβιετολόγους. Επί μήνες, τώρα, κάθε μέρα, πλήθη ευρωλόγων σπάνε το κεφάλι τους
για να κατανοήσουν το νόημα της τελευταίας συνέντευξης της Μέρκελ ή την
τελευταία δήλωση του Ντράγκι: και σύμφωνα με όσα κατάλαβαν αγοράζουν ή πωλούν
τίτλους του δημοσίου.Ετσι,και αυτό το Σαββατοκύριακο οι ευρωλόγοι βρέθηκανμπροστά σε
τεράστιο φόρτο εργασίας, μετά τη συνέντευξη του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο
"Welt am Sonntag".
Η γενική εντύπωση είναι ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών ελίσσεται με
δυσκολία, χτυπώντας μία στο καρφί, και μία στο πέταλο. Από τη μία, ο Σόιμπλε επιμένει ότι η αδυναμία της Ελλάδας να
πετύχει τους στόχους που θέτει η Τρόικα οφείλεται στο ότι δεν εφαρμόζει σωστά τα
προγράμματα που επιβάλλει το ΔΝΤ,η ΕΚΤ και η ΕΕ και όχι ότι αυτά είναι προβληματικά. Προσθέτει
δε, ότι δεν υπάρχει πλέον έδαφος για " επιπλέον παραχωρήσεις" (sic)
στην Ελλάδα.
Οσο αφορά την Ισπανία επιχειρεί χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία ένα σλάλομ, υποβαθμίζοντας
αρχικά το μέγεθος του προβλήματος των-πολύ υψηλών- αποδόσεων των ισπανικών κρατικών ομολόγων ("δε θα είναι
και το τέλος του κόσμου, αν σε μια δημοπρασία κρατικών ομολόγων θα πρέπει να πληρώσουν
κάνα δυο ποσοστιαίες μονάδες παραπάνω"), δηλώνοντας στη συνέχεια ότι η
βοήθεια που προσφέρθηκε μέχρι τώρα είναι επαρκής και αρνείται, αν και είναι απολύτως σαφές, ότι έχουν κάποια βάση οι φήμες περί επικείμενου αίτηματος
βοήθειας από την Ισπανία.
Αυτά τα σημεία της συνέντευξης του κ. Σόιμπλε μπορούν
και από μόνα τους να τροφοδοτήσουν τον σκεπτικισμό αναφορικά με τις πραγματικές δυνατότητες του Ντράγκι να παρέμβει
"έως ότου χρειαστεί" προκειμένου να αντιμετωπίσει την έκρηξη της απόδοσης
των ισπανικών και ιταλικών κρατικών ομολόγων. Και από αυτή την άποψη δεν
υπάρχει τίποτα το νεώτερο: εδώ και τουλάχιστον ένα με ενάμιση χρόνο η γερμανική
κυβέρνηση μας έχει συνηθίσει σε δηλώσεις που ρίχνουν λάδι στη φωτιά, ενισχύοντας
την πεποίθηση ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία λύση από ευρωπαϊκής πλευράς στο
πρόβλημα των χωρών που έχουν αδυναμία πρόσβασης στις κεφαλαιαγορές .
Στη συνέντευξη όμως,υπάρχουν και άλλα. Για παράδειγμα, ο Σόιμπλε αναφέρει ρητά ότι "η Γερμανία επωφελείται από το κοινό
νόμισμα, περισσότερο από κάθε άλλη χώρα". Κατά συνέπεια, αποσαφηνίζει με
δυσφορία τη συζήτηση γύρω από ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδα από το ευρώ (που είχε
ανακινήσει ο Γερμανός αναπληρωτής Ρέσλερ πριν λίγες ημέρες), αλλά κυρίως δίνει
ηχηρό ράπισμα στους καθηγητές του γερμανικού ερευνητικού κέντρου Ifo, που είχαν
δηλώσει ότι η έξοδος της Ελλάδα από το ευρώ θα κοστίσει στη Γερμανία "μόνο"
82 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με τα 89 που θα χρειαζόντουσαν για να την σώσουν αν αυτή
παρέμενε εντός του ενιαίου νομίσματος. Και ιδού η απάντησή του: "Πιστεύω πως
αυτό δεν είναι δουλειά των καθηγητών.
Αλλη
θα έπρεπε να είναι η δουλειά τους. Από ανθρώπους με ακαδημαϊκούς τίτλους και
επιστημονικά ιδρύματα που χρηματοδοτούνται με τα λεφτά των φορολογουμένων περιμένουμε
να έχουν μια ιδιαίτερη αίσθηση ευθύνης.
" Αυτή η αίσθηση ευθύνης, εδώ δεν υπάρχει, αφού κατά τους υπολογισμούς του
IFO "οι κίνδυνοι παραβάλλονται μόνο
με τις απώλειες του κρατικού προϋπολογισμού, κάτι "απολύτως ανακριβές
".
Ο Σόιμπλε ,σ’ αυτό το σημείο, έχει απόλυτο δίκιο. Και είναι αποκαλυπτικός.Στη
Γερμανία, σήμερα, πολλοί είναι αυτοί που υπολογίζουν τι θα σημάνει το τέλος του ευρώ. Η απάντηση
σαυτό είναι μόνο μία: οικονομική καταστροφή. Εχει σημασία ότι τελευταία, κάποια από
τα συμπεράσματα και τους υπολογισμούς τους, έχουν περάσει και στα
καθεστωτικά μμε.
Και μόνο από μια ενδεχόμενη
πτώχευση της Ελλάδα το γερμανικό χρέος θα αυξηθεί κατά 3,5% . Αλλά αυτό που τρομάζει
κυριολεκτικά είναι μια πιθανή πτώχευση της Ισπανίας ή της Ιταλίας. Εδώ οι
υπολογισμοί είναι απλοί: οι δύο αυτές χώρες από τώρα έως το τέλος του 2013 θα πρέπει
να αντλήσουν 750 δισεκατομμύρια ευρώ από τις αγορές. Πρόκειται για 110 δισ.
ευρώ, περισσότερα από όσα διαθέτει το ευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης των κρατών (Esm
) και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής
Σταθεροποίησης (EFSM
), όπως υποστηρίζει
στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, ο Lars Feld, καθηγητής στο
Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ.
Αλλά, στο μέγεθος της επιβάρυνσης αναφέρεται ο Michael Heise, ο επικεφαλής
οικονομολόγος της Allianz Group, ο οποίος εξηγεί τι θα πάθαινε η Γερμανία, σε
περίπτωση που κατέρρεε το ευρώ και η Γερμανία γύριζε στο μάρκο. Ήδη η ύφεση
στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, προκαλεί τεράστια προβλήματα στη Γερμανία,
δεδομένου ότι το 40 τοις εκατό των γερμανικών εξαγωγών κατευθύνεται προς την
ευρωζώνη. Αλλά, πάνω απ’ όλα, η ανατίμηση του γερμανικού νομίσματος κατά 15-20
τοις εκατό, θα σήμαινε τη μείωση των εξαγωγών της μέχρι και ένα πέμπτο. Και επειδή
η συμμετοχή των εξαγωγών της στο ΑΕΠ είναι σήμερα το 50 τοις εκατό, ακόμα κι αν
τα ενδιάμεσα αγαθά που συμμετέχουν στην παραγωγή των εξαγόμενων αγαθών ισούται
με το 40 τοις εκατό της αξίας των τελευταίων, θα ακολουθούσε μια πτώση του
πλούτου κατά 5 τοις εκατό. Λαμβάνοντας υπόψη την επιδείνωση της οικονομικής
ύφεσης και την κρίση του τραπεζικού συστήματος που θα ακολουθούσε την κατάρρευση του ευρώ, σε διάστημα δύο χρόνων,
η σωρευτική απώλεια του προϊόντος, θα έφτανε στο 15 τοις εκατό.
Ομως δεν είναι
μόνο αυτό: επειδή η ανατίμηση του νομίσματος οδηγεί σε αύξηση του κόστους
παραγωγής ως προς το εξωτερικό, πολλές εταιρείες θα μετέφεραν τις δραστηριότητες τους στο εξωτερικό ή
θα έβγαζαν τα κεφάλαιά τους από τη Γερμανία. Και σήμερα – όπως παρατηρεί σωστά
ο Heise - αυτό το είδος κινήσεων γίνονται με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα παρά στο
παρελθόν. Το κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων, θα επιδεινώσει τη γενικότερη οικονομική
κατάσταση και λόγω των αρνητικών συνεπειών που θα προκύψουν στα συναφή
επαγγέλματα και τις γύρω περιοχές.
Συνολικά, ο Heise υπολογίζει την απώλεια του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της
Γερμανία 4-5 χρόνια μετά τη διάλυση του ευρώ, στο 25 τοις εκατό. Και καταλήγει:
"δεν θα επρόκειτο για κινδυνολογία
αν κάποιος υποστήριζε ότι η διάλυση του ευρώ θα προκαλούσε ένα σοκ πολύ
χειρότερο από την κρίση που ακολούθησε την πτώχευση της Lehman Brothers".
Τα πράγματα είναι ακριβώς έτσι, και εξάλλου βρισκόμαστε ήδη σε μία φάση όπου τα
οικονομικά προβλήματα πολλών Ευρωπαίων εταίρων απειλούν σοβαρά την ανάπτυξη της
γερμανικής οικονομίας: η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων ακολουθεί πτωτική πορεία
για τρίτο συνεχή μήνα, και οι προβλέψεις για την ανάπτυξη το 2012, αν και πολύ
μικρή (+0,7 τοις εκατό), θεωρούνται μάλλον αισιόδοξες.
Πρακτικά, με τη μέχρι
στιγμής εξτρεμιστική τους στάση, οι Γερμανοί πριονίζουν το κλαδί πάνω στο οποίο
κάθονται.
Εμείς,όμως, ξαναδιαβάζοντας τη
συνέντευξη Σόιμπλε, συμφωνούμε περισσότερο με τον τίτλο: "Δεν έχουν ακόμα καταλάβει
όλοι τη στρατηγική μας."
Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά αυτό έχει και συνέπειες.
Αν την εποχή των σοβιετολόγων οι ειδικοί διαφωνούσαν ως προς την ερμηνεία που θα
έπρεπε να δοθεί σε κάποιες αινιγματικές δηλώσεις των μελών του Πολιτικού
Γραφείου, και οι δυτικές κυβερνήσεις ενεργούσαν ανάλογα, διαφορετικά τη Δευτέρα
από την Πέμπτη, θα βρεθούν κάποιοι που
θα αγοράσουν ή δεν θα αγοράσουν τίτλους του ιταλικού ή του ισπανικού δημοσίου, ανάλογα και
με φράσεις από τη συνέντευξη που θα θεωρήσουν ότι έχουν ζωτική σημασία.
Αν υπερισχύσουν τα αδιάθετα κρατικά ομόλογα, τότε, οι αποδόσεις των ιταλικών
και ισπανικών κρατικών ομολόγων θα αυξηθούν περισσότερο. Και το τέλος του ευρώ
θα έλθει πιο κοντά.
