περγάδι (το): 12/01/20

Οι επιπτώσεις του φαινόμενου COVID-19: η ανεργία στους νέους στην Ευρώπη

Και πριν την πανδημία, η ανεργία στους νέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν τρεις φορές υψηλότερη από ό, τι στις ηλικίες άνω των 55 .

MONIKA GRZEGORCZYK AND GUNTRAM B. WOLFF

Η ανεργία στους νέους αυξήθηκε δραματικά σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια πριν τα ποσοστά ανεργίας στους νέους μειωθούν ή πέσουν κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα . Μέχρι και το 2019, αυτό δεν είχε επιτευχθεί σε όλες τις χώρες της ΕΕ.

Η πανδημία COVID-19 αποτελεί σήμερα μια ανάλογη απειλή και οι νεότερες γενιές αντιμετωπίζουν μια πιο σκληρή αγορά εργασίας από τις προηγούμενες .

Σχ. 1 Ποσοστά ανεργίας στην Ε.Ε. (% εργατικής δύναμης )

Πηγή : Bruegel με βάση στοιχεία από την Eurostat

Το σχήμα 1 δείχνει την ανεργία στις χώρες της ΕΕ για εργαζομένους ηλικίας 15-24 ετών και για άτομα ηλικίας 55-64 ετών. Η ανεργία στους νέους αυξήθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2020, ενώ η ανεργία παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος για την παλαιότερη ομάδα (δεν βρήκαμε σημαντική διαφορά κατά την προσαρμογή της ανεργίας των νέων ως προς το φύλο · βλ. Εικ. 3 στο παράρτημα).

Σχ.2 Εργαζόμενοι και άτομα προς αναζήτηση εργασίας ( συγκριτικά με το προηγούμενο έτος )

Πηγή : Bruegel με βάση στοιχεία από την Eurostat

Το Σχήμα 2 δείχνει τις αλλαγές στην απασχόληση και το δείκτη απασχόλησης στην ΕΕ (o βαθμός επιτυχίας μιας οικονομίας ως προς τη συμμετοχή του πληθυσμού στην αγορά εργασίας εργατικό δυναμικό) για τις δύο ομάδες (κάτω από 25 και . Δείχνει στοιχεία για όσους εργάζονται και για όσους αναζητούν εργασία. Για άτομα άνω των 55 ετών, η αύξηση του ποσοστού κάθε χρόνο ήταν σταθερά υψηλή, με συνολική αύξηση του ποσοστού απασχόλησης άνω των 15 ποσοστιαίων μονάδων κατά την τελευταία δεκαετία. Η πανδημία άλλαξε αυτήν τη θετική ανοδική τάση, αλλά μόνο σε περιορισμένο βαθμό μέχρι στιγμής. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ηλικιακή ομάδα των νέων, για την οποία η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης ήταν πολύ πιο μέτρια προ-πανδημίας μετά την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση, για να γίνει πολύ γλήγορα αισθητά αρνητική με την πανδημία

Μια ματιά στην κάμψη των δεδομένων της αγοράς εργασίας ή το έλλειμμα μεταξύ της εργασίας που επιθυμούν οι εργαζόμενοι και του πραγματικού όγκου της διαθέσιμης εργασίας, δεν μας καθιστά διόλου αισιόδοξους

Πίνακας 1

Πηγή : Bruegel με βάση στοιχεία από την Eurostat

Ο Πίνακας 1 δείχνει ότι τα άτομα νεαρής ηλικίας που αναζητούν ενεργά εργασία έχουν δύο ή τρεις φορές λιγότερες πιθανότητες να βρουν εργασία από τους άνω των 55 ετών. Η επαγγελματική εμπειρία των ηλικιωμένων παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την ανισότητα, γεγονός που καθιστά την αντιμετώπιση της ανεργίας στους νέους ακόμη πιο πιεστική σε περιόδους αύξησης της ανεργίας.

Επιπλέον, ο Πίνακας 2 δείχνει μια σημαντική αύξηση του ποσοστού των ατόμων κάτω των 25 ετών που δεν αναζητούν καν εργασία, παρόλο που είναι διαθέσιμοι για εργασία (τα ποσοστά ανεργίας περιλαμβάνουν μόνο εκείνους που αναζητούν ενεργά εργασία: οι αριθμοί στον Πίνακα 2 περιλαμβάνουν αποθαρρυμένους αναζητούντες εργασία και άτομα που δεν μπορούν να αναζητήσουν εργασία λόγω προσωπικών ή οικογενειακών συνθηκών).

Τα τραύματα που αφήνει η ανεργία στους νέους

Η ανεργία στους νέους θα πρέπει να ανησυχεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ; Πέρα από τις άμεσες αρνητικές επιπτώσεις της ανεργίας στα άτομα και στα δημόσια οικονομικά, η ανεργία των νέων έχει αποδειχθεί ότι έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Η βιβλιογραφία για το φαινόμενο να είσαι νέος και άνεργος, δείχνει ότι υπάρχουν μη αναστρέψιμες συνέπειες (βλ. Για παράδειγμα Arulampalam, 2001; Darvas and Wolff 2016). Για παράδειγμα, οι Gianni De Fraja και Sara Lemos διαπίστωσαν ότι «ένας επιπλέον μήνας ανεργίας στις ηλικίες από 18 έως 20 ετών μειώνει μόνιμα το εισόδημα κατά περίπου 1,2% ετησίως». Ο Burgess (2003) διαπίστωσε ότι η ανεργία νωρίς στην καριέρα ενός ατόμου αυξάνει την πιθανότητα επακόλουθης ανεργίας.

Υπάρχει κάποια διαφοροποίηση στις απόψεις όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της ανεργίας στους νέους στο ποσοστό απασχόλησης. Οι Barslund και Gros (2017) και Mroz and Savage (2006) υποστηρίζουν ότι οι επιπτώσεις θα είναι περιορισμένου χαρακτήρα, ενώ τα στοιχεία του Eurofound (2018) έδειξαν υψηλότερα ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας. Τα δεδομένα του Eurofound (2017) και οι Scarpetta κ.α. (2010) θεωρούν ότι η μακροχρόνια ανεργία θα έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της αισιοδοξίας για το μέλλον.

Ο Schwandt (2019) έδειξε ότι τα άτομα που εισέρχονται στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια της ύφεσης κερδίζουν λιγότερα και εργάζονται περισσότερο αλλά έχουν και λιγότερες κοινωνικές παροχές. Επιπλέον, έχουν περισσότερες πιθανότητες να χωρίσουν και να μην κάνουν παιδιά. Επιπλέον, οι Strandh κ.α. (2014) διαπιστώνουν ότι η ανεργία των νέων συνδέεται σημαντικά με την κακή ψυχική υγεία. Είναι σημαντικό και πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι περίοδοι ανεργίας σε μεταγενέστερη περίοδο της ζωής τους δεν φαίνεται να έχουν τις ίδιες μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις.

Συνοψίζοντας, η αγορά εργασίας είναι πολύ πιο δύσκολη για τους νεότερους από τους ηλικιωμένους. Όπως και η τελευταία μεγάλη ύφεση, έτσι και οι οικονομικές επιπτώσεις από την πανδημία θα αφήσει πολλούς νέους στην Ευρώπη άνεργους, με μακροχρόνιες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Ωστόσο, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen δεν χαρακτήρισε την ανεργία των νέων ως βασικό μέλημα της πολιτικής της Ένωσης στην ομιλία της στις 16 Σεπτεμβρίου 2020.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Εικ. 3 Ανεργία στους νέους στην Ευρώπη των 27 ανά φύλο (15-24% της εργατικής δύναμης )