Τα κρίσιμα στενά Bab al-Mandab βρίσκονται υπό τα πυρά των Χούθι. Οι ναυτιλιακές εταιρείες αναστέλλουν τις διελεύσεις των πλοίων, νέα πίεση στην άνοδο του πληθωρισμού. Τα κράτη έτοιμα να επέμβουν στρατιωτικά, η κατάσταση όμως είναι περίπλοκη. Στο βάθος, ο Δρόμος του Βαμβακιού.
Του P. Fagan
Οι υψηλές συγκεντρώσεις χοληστερόλης μπορούν να οδηγήσουν σε φλεγμονή και αποφράξεις των φλεβικών και αρτηριακών οδών με σοβαρές συνέπειες. Η γεωπολιτική χοληστερόλη δεν είναι άλλη από τα αυξανόμενα επίπεδα τριβών και συγκρούσεων της πολυπολικής μετάβασης όπου το κυκλοφορικό σύστημα είναι οι παγκόσμιες εμπορικές οδοί.
Το Bab al-Mandab είναι ένα στενό, από μόνο του με ένα δυσοίωνο όνομα (η Πύλη του Θρήνου), το οποίο συνδέει τον Κόλπο του Άντεν και λίγο πριν τον Ινδικό Ωκεανό και την Αραβική Θάλασσα με την Ερυθρά Θάλασσα και το Σουέζ.
Από εκεί περνάει το 12 έως 14% του παγκόσμιου εμπορίου (σχεδόν όλο το ευρωασιατικό), τόσο που στη μικρή χώρα που δεσπόζει στο στενό, το Τζιμπουτί, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Ιταλία, η Σαουδική Αραβία και τόσο η Ιαπωνία όσο και η Κίνα έχουν στρατιωτικές ναυτικές βάσεις, οι δύο τελευταίες είναι οι μόνες εξωεδαφικές βάσεις των δύο ασιατικών χωρών. Οι Ρώσοι κατασκευάζουν μία λίγο βορειότερα στις ακτές του Σουδάν.
Ακριβώς απέναντι βρίσκεται η Υεμένη και στη Βόρεια Υεμένη υπάρχουν οι Χούτι, σιίτες, οι οποίοι εκτοξεύουν εδώ και αρκετό καιρό ρουκέτες και οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον διερχόμενων εμπορικών πλοίων. Ένα, νορβηγικό, μόλις χθες. Ο λόγος είναι ότι πιστεύουν ότι χτυπούν ισραηλινά εμπορεύματα και επιχειρήσεις σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστίνιους της Γάζας, αλλά και για να στείλουν ένα προληπτικό μήνυμα, ώστε να μην διανοηθούν να διευρύνουν την υπάρχουσα σύγκρουση, μια διεύρυνση που μπορεί να στραφεί στη συνέχεια στα βόρεια, μεταξύ Λίβανου και Συρίας, τη χώρα της Χεζμπολάχ με την οποία είναι στενοί σύμμαχοι.
Οι μεγάλες εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, δηλαδή η δανέζικη Maersk και η γερμανική Hapag Lloyd, η ιταλοελβετική Msc και η γαλλική Cma Cgm καθώς και η OOCL με έδρα το Χονγκ Κονγκ, δήλωσαν ότι ανέστειλαν τις διελεύσεις των πλοίων τους και θα χρησιμοποιούν το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, μια διαδρομή κατά 40% μεγαλύτερη. Η διακοπή διέλευσης των πλοίων για μια εβδομάδα από τη διώρυγα του Σουέζ το 2021 οδήγησε σε μπλοκάρισμα και καρδιακό επεισόδιο το παγκόσμιο εμπόριο. Από εκεί περνούν και τα πλοία που μεταφέρουν φυσικό αέριο και πετρέλαιο από τον Περσικό. Εδώ κινδυνεύει κανείς με καρδιακό επεισόδιο πολύ περισσότερο από μία εβδομάδα.
Γιαυτό και οι Αμερικανοί μετακινούν αεροπλανοφόρα προκειμένου να προστατέψουν τη διαδρομή, τουλάχιστον αυτή είναι η δηλωμένη πρόθεση τους. Οι Γερμανοί και οι Νορβηγοί εξετάζουν αν θα στείλουν πλοία, οι Ιταλοί δήλωσαν αμέσως προθυμία, οι Ρώσοι έστειλαν ένα υποβρύχιο στη Μεσόγειο. Αλλά οι Αμερικανοί φαίνεται να συντονίζουν μια πραγματική μικτή επιχείρηση την 'Επιχείρηση Prosperity Guardian'.
Αν και οι Χούθι είναι κοντά στο Ιράν, ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι δεν συντονίζονται στα πάντα με την Τεχεράνη, έχουν και τη δική τους ατζέντα, μεταξύ άλλων, το λάβαρο της υπεράσπισης της παλαιστινιακής υπόθεσης, τόσο προσφιλής στην αραβική κοινή γνώμη, ενώ στην πράξη αγνοείται από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις τους.
Το ζήτημα είναι πολύ περίπλοκο. Η περιοχή έχει σίγουρα κεντρική σημασία και γιαυτήν ενδιαφέρονται πολλοί. Φαντάζομαι ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν αυξήσει αρκετά τις τιμές των συμβολαίων κάλυψης κινδύνου, οπότε μέχρι να εξομαλυνθεί πλήρως η κατάσταση, βολεύει τις εταιρείες να κάνουν το βήμα παραπάνω και να μετακυλήσουν την τιμή στους εμπόρους, που με τη σειρά τους θα τη μετακυλήσουν σε εμάς. Ηδη χθες η τιμή του φυσικού αερίου τράβηξε την ανηφόρα και σίγουρα θα ακολουθήσει μια νέα έκρηξη του πληθωρισμού.
Από την άλλη, η επίθεση στους Χούθις θα μπορούσε να βάλει φωτιά στην περιοχή, δεδομένου ότι η Σαουδική Αραβία και οι Χούθις έχουν αναστείλει με κόπο τη μακρόχρονη σύγκρουσή τους και αναζητούν ενεργά μια συμφωνία, ενώ η Σαουδική Αραβία ομαλοποιεί τις διπλωματικές σχέσεις με την Τεχεράνη, καθώς συγκατοικούν στους νέους BRICS10. Αυτό εξηγεί την απροθυμία των Αράβων να ενταχθούν στον αμερικανικό συνασπισμό, στον οποίο προς το παρόν έχει προσχωρήσει μόνο το Μπαχρέιν. Επιπλέον, υπάρχει ένα πρόβλημα διοίκησης, δηλαδή στο πλαίσιο ποιας επιχειρησιακής δομής θα γίνει η επέμβαση. Οι Άραβες θα προτιμούσαν μέσω του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, οι Ευρωπαίοι υπό την αιγίδα της ΕΕ, οι Αμερικανοί ενοχλούνται με όλες αυτές τις φοβίες και το μόνο που θα ήθελαν είναι να συμμετέχουν και άλλοι, λιγότερο ή περισσότερο επίσημα, υπό την ηγεσία τους, ώστε να μην φανούν ως οι συνήθεις εμπρηστές της Άγριας Δύσης.
Οστόσο, μια ενδεχόμενη ένοπλη σύγκρουση στην περιοχή το μόνο που θα έκανε είναι να επιβεβαιώσει την αναγκαιότητα του νέου Δρόμου του Βαμβακιού με τον οποίο η Ουάσιγκτον προσπάθησε να βγάλει από τη μέση τόσο τον κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού όσο και τις νέες συμμαχίες των BRICS. Μια επιχειρησιακή διαδρομή που θα προσγειώνεται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και μέσω σιδηροδρόμου θα φτάνει στη Μεσόγειο στο Ισραήλ αποφεύγοντας τα στενά, την Ερυθρά Θάλασσα και το Σουέζ θα ήταν η καλύτερη εναλλακτική λύση. Και αυτό το σχέδιο είναι αναμφίβολα ο υποκείμενος αιτιώδης παράγοντας σε μεγάλο βαθμό (όχι ο μόνος, αλλά το έναυσμα, πιθανότατα) της σφαγής που ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου.
Ο δρόμος αυτός δεν μπορεί ποτέ να γίνει με τους Παλαιστίνιους στη Γάζα και τη Χεζμπολάχ στο βορρά έτοιμοι να τον σαμποτάρουν, γιαυτό και η ανακοίνωση του Νετανιάχου στον ΟΗΕ στην ομιλία του στα τέλη Σεπτεμβρίου, λίγες μέρες πριν από τη σφαγή. Εκεί ο Νετανιάχου όχι μόνο έδειξε έναν χάρτη με το Ισραήλ ενωμένο με τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, αλλά υποσχέθηκε ότι έχει και συγκεκριμένες ιδέες για τον επανασχεδιασμό της Μέσης Ανατολής μια για πάντα. Ο λόγος για τον οποίο η αντίδραση του Τελ Αβίβ, όπως αμέσως αναφέραμε εδώ, σύντομα ξεπέρασε τα συνήθη και κατανοητά αντίποινα κατά της Χαμάς, φτάνοντας σήμερα τους 20.000 νεκρούς στη Γάζα και χωρίς κανείς στον κόσμο να βλέπει το τέλος της καταστροφικής ένοπλης λαίλαπας ή να λέει κάτι για τις επανειλημμένες ισραηλινές ανακοινώσεις ότι ο πόλεμος θα είναι ακόμα πολύ μακρύς. Αν πρόκειται για έναν πόλεμο που θα τακτοποιήσει μια για πάντα τη Χαμάς, τους Παλαιστίνιους, τη Χεζμπολάχ και τους Χούτι για να ανοίξει το δρόμο για το νέο δρόμο του Βαμβακιού, τότε φυσικά και θα είναι μακρύς, αιματηρός και ενδεχομένως πολύ επικίνδυνος.
Με λίγα λόγια, μια ωραία, μακρά, μεσαίας έντασης σύγκρουση στην Πύλη του θρήνου θα είχε τους λόγους της αλλά και πολλά μείον.
Όπως και με τον πόλεμο στην Ουκρανία, δεν περνάει από το μυαλό κανενός ότι αυτή η σύγκρουση δεν θα έπρεπε να έχει συμβεί. Εδώ και επτά τουλάχιστον χρόνια υπέβοσκε μεταξύ Ουκρανών και Ρώσων και εδώ και δεκαετίες μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, αλλά κανείς δεν νοιαζόταν. Σε ατομικό επίπεδο, κανένας με προβλήματα υγείας δεν θα σκεφτόταν ποτέ να χορέψει γυμνός στο χιόνι, σε επίπεδο όμως γεωπολιτικών ισορροπιών, υπάρχει πλήρης άγνοια. Τα πράγματα "συμβαίνουν" και αμέσως όλοι αισθάνονται έτοιμοι να πουν τη γνώμη τους για το ποιοι είναι οι καλοί και ποιοι οι κακοί και πώς αυτοί πρέπει να τιμωρηθούν.
Έτσι κινείται ο κόσμος μας. Η κοινωνία της πληροφορίας, των δεδομένων, της ελευθερίας της σκέψης και του λόγου, όλα γύρω από μεγάλη άγνοια, περισπασμούς και συναισθηματικά ερεθίσματα.
Το σημαντικό είναι ο κόσμος να πηγαίνει εκεί που θέλεις εσύ και η εικόνα για τον κόσμο και η προσοχή να στρέφεται σε κάτι το εντελώς διαφορετικό. Μιλάμε για το αλφαβητάρι του ταχυδακτυλουργού, από το κόλπο με τα τρία χαρτιά του παπατζή και πάνω και στη μέση, το ευτυχισμένο κοινό των ελεύθερων άσχετων.
