«Η παρέα του Podemos και οι Έλληνες μας καταστρέφουν»

Μετά το Eurogroup, Ραχόι, ΜΜΕ, Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά έχουν... ξεσαλώσει
Άρχισαν τα όργανα στην Ισπανία... Μετά την έκτακτη συνεδρίαση του Eurogroup της Παρασκευής, ο Ραχόι και η συμμορία του σηκώνουν τα μανίκια για να τσακίσουν το Podemos.

 

Προηγήθηκε βέβαια μια πρωτοφανής εκστρατεία λασπολογίας κατά των Ελλήνων από τον κολλητό του Α. Σαμαρά και πιστό στρατιωτάκι της Άνγκελα Μέρκελ, κατά την οποία βασικός στόχος ήταν να στρέψουν τον ισπανικό λαό κατά του ελληνικού, προβάλλοντας επιχειρήματα όπως «θέλουν να σας φάνε τα λεφτά», «εάν δεν τους δανείζαμε χρήματα τώρα θα είχατε υψηλότερες συντάξεις και επιδόματα ανεργίας», «ενώ εσείς υποφέρετε και θυσιαζόσαστε, αυτοί θέλουν να συνεχίσουν να την περνάνε ζάχαρη» και προπαντός «μην ξεχνάτε ποιανού ‘‘φίλοι’’ είναι αυτοί οι τύποι στην Ελλάδα, που περιφρονούν τα χρέη τους, είναι η παρέα του Πάμπλο Ιγκλέσιας», αυτού του ανεκδιήγητου ντε, που έχει το θράσος να παραμένει πρώτος στις δημοσκοπήσεις.

Η πρόγνωσή σας ασφαλής: Θα πέσει η πόλις

Του Γιώργου Ανανδρανιστάκη

Έχω μια απορία. Αφού η συμφωνία του Φεβρουαρίου είναι κακή, είναι θηλιά στον λαιμό, είναι άλμα στο κενό χωρίς αλεξίπτωτο, γιατί προκαλεί τόσες αντιδράσεις στη σκληρή γερμανική Δεξιά; Γιατί φωνάζουν ότι έγιναν παραχωρήσεις στην Ελλάδα, γιατί τους έκανε ο Σόιμπλε μασάζ επί μία εβδομάδα, προκειμένου να ψηφίσουν ναι, γιατί βγήκε η "Bild" και ζήτησε να κοπεί το οξυγόνο στους Έλληνες; 
Τι νόημα έχει το αίτημα αυτό, αν δεν υπάρχει, ούτως ή άλλως, οξυγόνο; Παρεμπιπτόντως, η αθλιότητα της "Bild" προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση της Ένωσης Γερμανών Δημοσιογράφων και την ακόμη σφοδρότερη του "Spiegel", αποκαλύπτοντας ότι οι ρωγμές στο μιντιακό και στο πολιτικό σύστημα της Γερμανίας είναι μεγάλες. Αρκεί να έχεις μάτια να τις δεις και ευελιξία για να μπεις μέσα και να τις διευρύνεις.
 

Και τώρα τι; Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης


Ευτύχης Μπιτσάκης*

Αυτές τις ημέρες κορυφώνεται το δράμα που παίζεται σε βάρος της χώρας μας, «στιγμή» (με την εγελιανή έννοια του όρου) που θα απαντήσει στο ερώτημα: υποτέλεια ή εθνική ανεξαρτησία και προοδευτική πορεία με στρατηγικό στόχο τον σοσιαλισμό.

Ουσιαστικά είμαστε μια χρεοκοπημένη χώρα. Πώς φτάσαμε λοιπόν εδώ; Η απάντηση είναι απλή και σαφής: Οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις υπέταξαν το αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας και της κοινωνικής προόδου στο ταξικό συμφέρον της κυρίαρχης τάξης. Οι μετέπειτα αγώνες της Αριστεράς συνδύαζαν διαλεκτικά (ή έπρεπε να συνδυάζουν) το πατριωτικό (εθνική ανεξαρτησία) με το ταξικό (κοινωνική απελευθέρωση, σοσιαλισμός).

Σήμερα, εποχή της γενικής κρίσης του καπιταλισμού, το κεφάλαιο (με κυρίαρχο το χρηματιστικό), με την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού, δεν επιχειρεί απλώς να μεταφέρει τα αποτελέσματα της κρίσης σε βάρος της εργατικής τάξης και των υποτελών στρωμάτων. Επιδιώκει να καταστρέψει όσα κέρδισαν οι λαοί την περίοδο του αιματοβαμμένου καπιταλισμού (πληρωμή της εργατικής δύναμης, κράτος πρόνοιας, προοδευτική παιδεία κ.λπ.).

Με τον οικονομικό πόλεμο, ο επί του παρόντος νικηφόρος καπιταλισμός επιδιώκει να συνθλίψει τις κοινωνικές αντιστάσεις και ταυτόχρονα να σαρώσει τα κινήματα εθνικής ανεξαρτησίας. Η χώρα μας επιλέχθηκε ως πειραματόζωο για την εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης θεωρίας και πράξης. Γιατί; Επειδή λόγω ειδικών συνθηκών, αλλά και επειδή η εγχώρια κυρίαρχη τάξη, υποτελειακή από παράδοση, θα δεχόταν πιο εύκολα αυτόν τον εθνοκτόνο ρόλο.

Η τραγική ανθρώπινη περιπέτεια θα λυθεί ή με την καταστροφή της ανθρωπότητας ή με τη νίκη των δυνάμεων του σοσιαλισμού (καταστροφή του ενός πόλου της αντίθεσης ή και των δύο, κατά τη μαρξιστική αντίληψη της ιστορίας). Η «νομοτέλεια» ισχύει και για τη χώρα μας.

Ποιος θα έπρεπε λοιπόν να είναι ο στρατηγικός στόχος της δικής μας Αριστεράς; Ενας και μοναδικός: ο σοσιαλισμός. Αλλά: η κατάσταση της χώρας μας είναι καταστροφική. Υπάρχει όμως επαναστατική κατάσταση, προϋπόθεση για τη νίκη των δυνάμεων του σοσιαλισμού; Η απάντηση είναι δεδομένη και αρνητική. Το τι θα μπορούσε να γίνει με την όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων και του καθεστώτος της υποτέλειας συνολικά είναι κάτι που δεν μπορούμε να το προβλέψουμε.

Συνεπώς: Με δεδομένες τις δικές μας συνθήκες, ο λαός της Αριστεράς ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα για πρώτη φορά στη χώρα μας έχουμε κυβέρνηση της Αριστεράς. Πώς έγινε το «θαύμα»; Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ανταποκρινόταν στις ελπίδες των αριστερών: ήταν ένα πρόγραμμα «επαναστατικού» ρεφορμισμού. Αυτό που απαιτούσε η συγκεκριμένη «στιγμή».

Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα πρόγραμμα σωτηρίας του ελληνικού λαού και οικονομικής ανασυγκρότησης της χώρας στο πλαίσιο της Ε.Ε., με στρατηγικό στόχο τον σοσιαλισμό (ο στρατηγικός στόχος σημειωνόταν στο τέλος του προγράμματος, χωρίς συγκεκριμενοποίηση και -συνεπώς- χωρίς να πείθει).

Ποιοι ήταν λοιπόν οι βασικοί στόχοι του προγράμματος; «Θάψιμο» του μνημονίου. Επαναδιαπραγμάτευση και κούρεμα του χρέους. Οχι εκποίηση της κρατικής περιουσίας και γενικότερα του πλούτου της χώρας. Δίκαιο φορολογικό σύστημα με κύριο στόχο το μεγάλο κεφάλαιο. Επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων. Κατώτερος μισθός 751 ευρώ. Βελτίωση μισθών και συντάξεων. Επαναπρόσληψη των απολυμένων και αυτών που βρίσκονται σε καθεστώς ομηρίας (αξιολόγηση). Προοδευτική αναμόρφωση της παιδείας. Κατάργηση των «Συμβουλίων» στα ΑΕΙ και αποκατάσταση της νομιμότητας. Ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας και κατάργηση της υποταγής της έρευνας και της παιδείας στα συμφέροντα του κεφαλαίου. Επαναφορά της νομιμότητας και ανασυγκρότηση της ΕΡΤ, αρχίζοντας από μηδενική βάση. Αποκατάσταση της εθνικής ανεξαρτησίας και αξιοπρέπειας.

Σημείωσα τα κυριότερα σημεία του προεκλογικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Το πρόγραμμα αυτό δεν υπερέβαινε τα όρια του καπιταλισμού. Δεν ήταν πρόγραμμα ρήξης με την Ε.Ε. Ηταν όμως, εάν εφαρμοζόταν, ένα πρόγραμμα σωτηρίας του ελληνικού λαού, που θα δημιουργούσε, ενδεχομένως, δυνατότητες για μια ριζοσπαστική-«επαναστατική» πορεία.

Συνολικά, το πρόγραμμα αυτό συνδύαζε διαλεκτικά το κοινωνικό με το πατριωτικό στοιχείο. Δεν επαγγελλόταν μια ανέφικτη (επί του παρόντος) επανάσταση. Ανταποκρινόταν όμως στις ανάγκες και στις δυνατότητες της «συγκεκριμένης κατάστασης» και ψηφίστηκε από τον λαό της Αριστεράς. Το πρόγραμμα καταπολεμήθηκε από τις υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς. Εδώ θυμόμαστε τον Μπρεχτ: Δεν μας αρέσει η απόφαση του λαού; Να αλλάξουμε λοιπόν λαό!

Θα ήταν μήπως αποδεκτό αυτό το θετικά ρεφορμιστικό πρόγραμμα από τους λύκους της Ε.Ε., υπαλλήλους και αφεντικά; Η σύγκρουση θα ήταν δυνατόν να αποφευχθεί; Μια θετική απάντηση θα προϋπέθετε αφέλεια: υποτίμηση της αναλγησίας του κεφαλαίου και των υπηρετών του. Γιατί κυρίως οι Γερμανοί αντέδρασαν με αυτή την απάνθρωπη σκληρότητα; Το βασικό, κατά τη γνώμη μου, δεν ήταν το πρόβλημα του χρέους. Οι Γερμανοί και οι υπόλοιποι είχαν στόχο να συντρίψουν τη δυνατότητα μιας αριστερής κυβέρνησης στην Ευρώπη. Να σβήσουν το αχνό φως που φαινόταν να ανατέλλει στον ορίζοντα της ηπείρου και να επιβεβαιώσουν το δόγμα της αιωνιότητας του καπιταλισμού και του μονόδρομου.

Ημέρες διαβουλεύσεων, σκληρών μαχών, αναλγησίας των τοκογλύφων, αποκάλυψη της μικρότητας των υπαλλήλων του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Κατάληξη σε μια απόφαση που εγκρίθηκε από το Γιούρογκρουπ. Αλλά οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν και ίδωμεν. Σημειώνω τα βασικά σημεία της ελληνικής πρότασης.

Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Μείωση του ΦΠΑ. Δίκαιο φορολογικό σύστημα και -συνεπώς- φορολογία του μεγάλου κεφαλαίου. Εκσυγχρονισμός της φορολογικής και τελωνειακής διοίκησης. Ελεγχος των δημόσιων δαπανών. Μεταρρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης. Σύγχρονη δημόσια διοίκηση και καταπολέμηση της διαφθοράς. Καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καυσίμων και προϊόντων καπνού. Μείωση του αριθμού των υπουργείων από 16 σε 10. Στον καθαυτό οικονομικό τομέα, εφαρμογή του μέτρου των δόσεων και αντιμετώπιση των τραπεζικών και μη εξυπηρετούμενων δανείων κ.λπ. Πολιτική για την προώθηση της ανάπτυξης κ.λπ. Ολα αυτά θα μπορούσε να τα κάνει και μια μη υποτελής αστική κυβέρνηση.

Ομως και σε αντίθεση με παλιότερες δεσμεύσεις: Δεν θα καταργηθούν οι ιδιωτικοποιήσεις που έχουν ολοκληρωθεί. Επανεξέταση ιδιωτικοποιήσεων που δεν έχουν προκηρυχθεί. Ενοποίηση οργανισμών, υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών της Ε.Ε. Θα εκποιηθεί λοιπόν κρατική και μη περιουσία; Ο αρμόδιος υπουργός το αρνείται. Ενοποίηση του ΤΑΙΠΕΔ με οργανισμούς αντί για κατάργηση (αν «δεν πουλάμε», τι χρειάζεται το ΤΑΙΠΕΔ;).

Επιμήκυνση της δανειακής σύμβασης. Στην περίοδο αυτή θα ισχύει το σημερινό μνημόνιο; Επιτυχία ήταν η μείωση του λεγόμενου «πρωτογενούς πλεονάσματος», αυτής της απάτης σε βάρος των λαϊκών αναγκών. Ως προς την εργασία: Αξιοποίηση βέλτιστων πρακτικών της Ε.Ε. σε όλο το εύρος της νομοθεσίας (βέλτιστες πρακτικές!) Σχέδιο προσωρινής απασχόλησης για τους ανέργους.

Εξυπνη προσέγγιση στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας (έξυπνη αντί αποκατάσταση!) με ισορροπία μεταξύ ευελιξίας και δικαιοσύνης (ευελιξία και δικαιοσύνη: ασύμβατες έννοιες). Ως προς την ανθρωπιστική κρίση: ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Κουπόνια τροφίμων (επιστρέφουμε στο 1941!). Και επίσης: εξασφάλιση ότι η μάχη κατά της ανθρωπιστικής κρίσης δεν θα έχει αρνητικό δημοσιονομικό αντίκτυπο (σολομώντεια λύση: και ο σκύλος χορτάτος και η πίτα ολόκληρη).

Δόθηκε μια σκληρή μάχη. Ο πόλεμος δεν τελείωσε. Να βοηθήσουμε το λαϊκό κίνημα για να μας βοηθήσει. Και ας μη βιαζόμαστε να καταδικάζουμε! Ας πιέζουμε προς ριζοσπαστικές λύσεις και ας είμαστε αντικειμενικοί όταν κρίνουμε. Και να ξέρουμε ότι το ρεφορμιστικό πρόγραμμα χρειάζεται χρήμα και το χρήμα το έχει ο εχθρός. Κριτική, ναι! Αλλά σοβαρή, επιστημονική και δημιουργική. Αν πέσει η κυβέρνηση, θα ξανάρθουν οι καταστροφείς της Ελλάδας. Και από κοντά, το φίδι της Χρυσής Αυγής. Εγινε ένα λειψό βήμα. Ας βοηθήσουμε το επόμενο.

*Ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου 
[--->]

Πλανήτης πνιγμένος στα χρέη

Έκθεση καταπέλτης από την εταιρεία συμβούλων McKinsey διαπιστώνει αύξηση του χρέους στις περισσότερες χώρες από το 2007.


Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ*

Ασχολίαστη δημοσιεύθηκε από τις περισσότερες οικονομικές εφημερίδες και ιστοσελίδες η πρόσφατη έκθεση καταπέλτης της εταιρείας συμβούλων McKinsey, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ, προειδοποιεί για τα δυσθεώρητα ύψη χρέους που έχουν συσσωρευτεί παγκοσμίως και τα οποία εγκυμονούν την επόμενη χρηματοπιστωτική κρίση.

Reuters: Σχέδιο ασφυξίας της Ελλάδας από τους πιστωτές


H  «επιχείρηση ασφυξία» είναι το νέο όπλο των πιστωτών κατά της Ελλάδας, με στόχο να συρθεί η Αθήνα στη λήψη επώδυνων μέτρων έως το τέλος Απριλίου, αναφέρει σε αποκαλυπτικό του δημοσίευμα το πρακτορείο Reuters.
Σύμφωνα με το πρακτορείο αξιωματούχοι της ευρωζώνης ελπίζουν ότι η έλλειψη ρευστότητας θα αναγκάσει την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα να συμφωνήσει σε «μεταρρυθμιστικά σχέδια που έχει απορρίψει» πριν από το τέλος Απριλίου.

«Η χρηματοδοτική ασφυξία χρησιμοποιείται για να πιέσει τους Έλληνες να αρχίσουν πολύ γρήγορα συζητήσεις για την αξιολόγηση και να την ολοκληρώσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα, χωρίς να περιμένουν καν το τέλος Απριλίου» φέρεται να είπε στο Reuters αξιωματούχος της ευρωζώνης.

Δωρεάν νερό σε οικονομικά αδύναμους από την ΕΥΑΘ


Την παροχή δωρεάν νερού προς τους οικονομικά  αδύναμους καταναλωτές αποφάσισε η ΕΥΑΘ, δικαιώνοντας με αυτόν τον τρόπο τον αγώνα των εργαζομένων στην επιχείρηση, του Soste το νερό και των επιτροπών κατοίκων. Όλο το προηγούμενο διάστημα συνεχείς ήταν οι πιέσεις προς την διοίκηση της ΕΥΑΘ προκειμένου να υπάρξουν κινήσεις ώστε να μην γίνονται διακοπές νερού σε φτωχούς πολίτες με αδυναμία πληρωμής.

Συγκεκριμένα, μετά από πιέσεις των εκπροσώπων του Σωματείου στο ΔΣ της ΕΥΑΘ  και το πρόσφατο έγγραφο του Σωματείου με το οποίο ζητούσε την αναστολή διακοπής υδροδότησης, η διοίκηση της εταιρείας μόλις τη Πέμπτη, αποφάσισε αφενός την δωρεάν παροχή νερού μέχρι τα 30 κυβικά μέτρα το τετράμηνο σε οικονομικά ευπαθείς ομάδες και αφετέρου να προσδιορίζεται το πάγιο στα 10 ευρώ ανά τετράμηνο.

Ανάκληση της θεώρησης της Αρχιτεκτονικής και Μηχανολογικής Μελέτης του εργοστασίου στις Σκουριές Χαλκιδικής

Ανάκληση της θεώρησης της Αρχιτεκτονικής και Μηχανολογικής Μελέτης του εργοστασίου στις Σκουριές Χαλκιδικής
Με την απόφαση ΔΜΕΒΟ/Α/Φ.10.1.6/172 214/375/26-2-2015, ο Υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτης Λαφαζάνης, ανακαλεί την υπ’ αριθμόν 14379/3600/8-10-2014 θεώρηση της Αρχιτεκτονικής και της Ηλεκτρομηχανολογικής Μελέτης της «Μονάδας Εμπλουτισμού Σκουριών», προκειμένου να γίνει επανέλεγχος για το κατά πόσο οι υποβληθείσες μελέτες, πάνω στις οποίες βασίστηκε η θεώρηση, είναι σύμφωνες με τις κείμενες πολεοδομικές και περιβαλλοντικές διατάξεις.
Ο επανέλεγχος αυτός κρίθηκε επιβεβλημένος, μετά από έγγραφες καταγγελίες φορέων και έχει ως στόχο να προασπίσει με όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικό και ουσιαστικό τρόπο τη νομιμότητα και πρώτα απ’ όλα το περιβάλλον και το δημόσιο συμφέρον.

Η Αριστερά στην κοιλιά του κήτους του Καπιταλισμού

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό άρθρο του Γιώργου Σταματόπουλου, από το  ARTInews.gr, που δεν αποσκοπεί στο να δικαιολογήσει τους κυβερνητικούς ελιγμούς στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με το ιερατείο του ευρωπαϊκού καπιταλισμού αλλά στο να καταστήσει σαφή τα πράγματα. Να τα καταστήσει σαφή, τόσο για τους συνειδητούς ψηφοφόρους όσο και για τους κατ' ανάγκη -οποιαδήποτε ηθικά αποδεκτή- ανάγκη, υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ.

Και εντοπίζει με ακρίβεια το πεδίο της μάχης και την τρομερή εμπροσθοφυλακή του αντιπάλου. Την ξεχωρίζει στο σημείο που αναφέρει για τη δυνατότητα αναβίωσης αριστερού λόγου που μπορεί να ξεσηκώσει τη ναρκωμένη πολιτική συνείδηση, του καθενός και όλων.

Που μπορεί να μετασχηματίσει το πλήθος ατομικοτήτων, σε λαό και πάλι.

Αρκετά με την εισαγωγή.

 

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΗΤΟΥΣ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ 

 του Γιώργου Σταματόπουλου

Υπάρχουν οι φανατικοί του ΣΥΡΙΖΑ, οι απλοί υποστηρικτές του και οι εχθροί του. 

Οι πρώτοι είχαν πειστεί ότι η κυβέρνηση θα κάνει επανάσταση, ότι θα πάει στην ευρωζώνη και θα τα κάνει όλα λίμπα (γιατί έτσι ψήφισε ο ελληνικός λαός και δεν σηκώνουμε μύγα στο σπαθί μας. 

Αυτοί απογοητεύτηκαν από τη συμφωνία στο «γιουρογκρουπ», ε, τι να κάνουμε. 

Οι τρίτοι χύνουν δηλητήριο διότι νομίζουν ότι είχαν δίκιο όταν έλεγαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παραπλάνησε προεκλογικά τους ψηφοφόρους.

 Οι δεύτεροι δίνουν οι άνθρωποι μια πίστωση στη νέα κυβέρνηση, απτόητοι από τις ακραίες δηλώσεις του Μανώλη Γλέζου. Πλανώνται και οι τρείς. 

Το πρόβλημα είναι έξω από όλους αυτούς και εντοπίζεται, εάν θέλουμε να είμαστε σοβαροί, στο αν
μπορεί μια κυβέρνηση να δηλώνει αριστερή, μέσα στο κήτος του καπιταλισμού. 

Εδώ είναι τα ζόρια και όχι στις κατηγορίες των ψηφοφόρων (ο Θεός να μας κάνει τέτοιους...). 

Ας μην αυταπατώμεθα, δεν μπορεί. 

Μπορεί εντούτοις να διασώσει έναν ξεχασμένο από όλη την Ευρώπη αριστερό λόγο, που δύναται να προκαλέσει τον θυμό και τον ορθό λόγο ταυτόχρονα, να ξεσηκώσει με άλλα λόγια τη ναρκωμένη πολιτική συνείδηση, χρόνια τώρα ναρκωμένη, αποβλακωμένη από τον καταναλωτισμό και το θέαμα. 

Υπάρχει όντως λιτός βίος, απαιτεί όμως σθένος και συνείδηση, απέναντι στον λειψό εαυτό μας και στην ημιτελή συνείδηση.

 Υπάρχουν τα αποαναπτυξιακά και τα αντιωφελιμιστικά  κινήματα, τα συνεργατικά και τα συνεταιριστικά, που μπορούν να βοηθήσουν την χωρίς λαϊκή βάση «αριστερή» μας κυβέρνηση. Ας το επιδιώξουμε άπαντες: απολιτικοί, αναρχικοί, αδέσποτοι και λοιποί...

[--->]

Ελλάδα πρώτη στις ''μεταρρυθμίσεις'' και το θρίλερ με ένα πίνακα



Δημοσιεύθηκε στην έκθεση του ΟΟΣΑ (Ocse Going for growth) , στη συνέχεια εξαφανίστηκε και  μετά έκανε και πάλι την εμφάνιση του, καταχωνιασμένος, και αλλαγμένος έτσι που να μη χτυπάει τόσο στο μάτι, ένας πίνακας  που δείχνει ότι η Αθήνα έχει κάνει τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις. Μήπως δημιουργούσε προβλήματα την ώρα της αποφασιστικής φάσης των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και τρόικας; Ένας άλλος πίνακας δείχνει τις τεράστιες περικοπές των δημοσίων δαπανών που έκανε η Ελλάδα και η διαφορετική μεταχείριση που επιφύλαξαν στην Ισπανία, κάτι που επιβεβαιώνει τον πολιτικό χαρακτήρα της γραμμής που επέβαλε η Γερμανία.

 (Δημοσιεύτηκε στην Republica.it στις 20 Φεβρουαρίου 2015)

Από τότε που ξεκίνησε η  κρίση μέχρι το 2014, ποιος έκανε τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη; Μα αυτοί οι τεμπελχανάδες οι έλληνες. Και ποιος βρίσκεται στη δεύτερη, τρίτη και τέταρτη θέση;  Η Πορτογαλία, Η Ιρλανδία και η  Ισπανία. Η ομάδα των Pigs (χοίρων), όπως τις αποκαλούν ευγενικά στην Ευρώπη, ενώ οι Αμερικανοί χρησιμοποιούν  ένα λιγότερο υποτιμητικό ακρωνύμιο, Gipsi (γύφτοι).Αυτά τα λέει ο ΟΟΣΑ, με ένα πίνακα που δημοσιεύεται στην ετήσια έκθεση του Going for growth, Προς την ανάπτυξη. Ιδού ο πίνακας .
           

                      Eurozone : reforms pay off -Ευρωζώνη : απόδοση των μεταρρυθμίσεων
 "La Grecia guida la classifica Ocse delle riforme"

Η μάλλον το έλεγε. Επειδή ο πίνακας δημοσιεύθηκε στην πρώτη έκδοση της έκθεσης, που δημοσιεύθηκε  στις 9 Φεβρουαρίου,στη σελίδα 111, όπως αναφέρει στο Forbes ο Στιβ Κιν. Μία  άλλη γνωστή σχολιαστής, η ΦράνσιςΚόπολα, είχε δημοσιεύσει τον ίδιο πίνακα. Αλλά αν πηγαίνατε να ψάξετε χθες στην έκθεση του ΟΟΣΑ δεν θα τον βρίσκατε αφού τον είχαν αφαιρέσει. Στείλαμε επιστολή στον ΟΟΣΑ ζητώντας εξηγήσεις ,αλλά απάντηση δεν πήραμε.Σήμερα όμως  ο πίνακας εκανε και πάλι την εμφάνισή του, στη σελίδα 109 της έκθεσης. Όχι ακριβώς ο ίδιος πίνακας αλλά αυτή τη φορά με ένα ανώδυνο τίτλο, μικρότερο και πολύ λιγότερο έντονο. Και τότε, επειδή όταν το μυαλό κάποιου πάει στο κακό αμαρτάνει, αλλά πολλές φορές πέφτει και μέσα, όπως έλεγε ο Τζούλιο Αντρεότι, ο  νους μας πάει στο κακό.

Υποπτευόμαστε, δηλαδή, ότι ο πίνακας που χρησιμοποίησαν οι  δύο σχολιαστές  για να διατυπώσουν την άποψη ότι οι μυθικές "διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις" είναι άχρηστες  για το ξεπέρασμα της κρίσης, αν δεν είναι κυριολεκτικά επιβλαβείς, θεωρήθηκε ακατάλληλος, ειδικά σε αυτή την κρίσιμη φάση των  διαπραγματεύσεων  με την Ελλάδα. Και ότι  κάποιος εξήγησε στον  ΟΟΣΑ πως θα'ταν καλύτερα αν τον έβγαζε, πρόταση  που έγινε αμέσως αποδεκτή. Στη συνέχεια, όμως, συνειδητοποιώντας  ότι κάποιοι τον είχαν δει, τον είχαν αναπαράγει  και τον είχαν σχολιάσει, στον ΟΟΣΑ πρέπει να σκέφτηκαν  ότι ήταν υπερβολικά  ανόητο και τον ξαναέβαλαν, αλλά  πολύ μικρότερο.

 La tebella reinserita con meno evidenza

Ακόμα και ο τίτλος πρέπει να  θεωρήθηκε  ενοχλητικός: "Ο καρπός των μεταρρυθμίσεων'' (με  ''υπότιτλο  "Η Ελλάδα οδηγεί την κατάταξη του ΟΟΣΑ"). Αν πάρουμε υπόψη  την τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα, δεν μπορούμε παρά να συμπεράνουμε ότι αυτό το φρούτο δεν είναι βρώσιμο. Αυτό δηλαδή που υποστηρίζουν ο   Τσίπρας και ο Βαρουφάκης, μέχρι στιγμής ανεπιτυχώς, σε αντιπαράθεση με τους ευρωπαίους εταίρους.Η, για να το θέσουμε πιο καθαρά, με τους Γερμανούς οι οποίοι συνεχίζουν να απορρίπτουν την παραμικρή μεταβολή του προγράμματος που επέβαλλε η τρόικα.
Ίσως οι Έλληνες που βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο και κινδυνεύουν να μην πληρώσουν μισθούς και συντάξεις, ,ουσιαστικά, θα υποχωρήσουν παίρνοντας  ίσως μόνο κάποια ψίχουλα ώστε να μη χάσει  η νέα κυβέρνηση  τελείως το γόητρο της. Αλλά αν έχουμε αυτή την κατάληξη, αυτό δεν θα είναι μια καλή είδηση ​​ούτε για την Ελλάδα ούτε για την Ευρώπη, διότι αυτό θα σημαίνει  ότι η αντιδραστική και οικονομικά αδικαιολόγητη πολιτική  που ακολουθείται μέχρι σήμερα δεν θα αλλάξει καθόλου. Και  την ευθύνη θα πρέπει να την αναλάβουν οι  άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που άφησαν τη μικρή  Ελλάδα μόνη της  χάνοντας την ευκαιρία να επιβάλουν μια συζήτηση  για μια αλλαγή πολιτικής που θα ήταν απαραίτητη σε όλους.

Ενα  ακόμη άρθρο που δημοσιεύθηκε λίγες ώρες πριν.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, ειδικά η Ισπανία, έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς ως παράδειγμα από τους υποστηρικτές των πολιτικών λιτότητας για να υποστηρίξουν ότι η θεραπεία έχει αποτελέσματα . Εφέτος  ο ρυθμός ανάπτυξης της Ισπανίας  θα  είναι από τους υψηλότερους  στην ευρωζώνη, αν όχι ο μεγαλύτερος. Και στην Ισπανία, λέγεται,ότι η συντηρητική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι  ακλούθησε τις οδηγίες της τρόικας, επειδή χρειαζόταν βοήθεια για να σώσει τις τράπεζες της από την καταστροφή .Και η  Ελλάδα, υπό την ηγεσία του άλλου συντηρητικού Αντώνη Σαμαρά, κάτι  έκανε,όμως, όχι ααρκετά (και πάλι σύμφωνα με τους  "λέγεται") και φέτος επιστρέφει  στην ανάπτυξη. Εάν ο Τσίπρας εγκαταλείψει αυτό το πρόγραμμα θα χαθούν οι  προσπάθειες που έχουν καταβληθεί μέχρι σήμερα,  ακριβώς τώρα που αρχίζουν να φαίνονται κάποια αποτελέσματα. Αυτές είναι οι πασίγνωστες πλέον θέσεις της Γερμανίας  και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων όργανα στους οποίους κυριαρχεί.

Δε  τα λένε όμως καλά. Ούτε καν για την ελληνική ανάπτυξη, διότι ακόμη κι αν το ΑΕΠ επανήλθε σε θετικό πρόσημο η Ελλάδα αντιμετωπίζει  ένα μεγάλο  αποπληθωρισμό, ο οποίος  γεννά πολλές αμφιβολίες για τη διάρκεια της ανάπτυξης. Αλλά κυρίως ψεύδονται  όταν λένε ότι η συνταγή είναι ίδια σε Ελλάδα και Ισπανία. Αυτό αποδεικνύεται εύκολα  βλέποντας ένα πίνακα  που δημοσίευσε ο Paul Krugman  πριν από δύο ημέρες στο blog του στους New York Times. Το εξής:

 Variazione della spesa pubblica al netto degli interessi 2007-2014

Πηγή είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οπότε είναι δύσκολο να αμφισβητήσει κανείς τα στοιχεία. Τα οποία, όσον αφορά την Ελλάδα, είναι πραγματικά εντυπωσιακά: μιλάμε για μια περικοπή  των πραγματικών δημοσίων δαπανών κατά 22% περίπου χωρίς τους τόκους, μεταξύ 2007 και 2014. Για να πάρετε μια ιδέα ,αναλογικά θα ήταν αν στην Ιταλία γινόντουσαν περικοπές  180 δισεκατομμυρίων ευρώ!

Αλλά ας δούμε τι έγινε στην Ισπανία . Εκεί οι δαπάνες όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά αυξήθηκαν λίγο. Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε  ότι και στις δύο χώρες, υπήρχε ο ίδιος βαθμός λιτότητας;
Αν χρειαστεί, θα επισημάνουμε ακόμη μία φορά ότι οι δημόσιες δαπάνες είναι  εισόδημα.Οτι, σε μια δύσκολη περίοδο για την οικονομία, οι ιδιώτες σταματούν ή  μειώνουν τις επενδύσεις, και ως εκ τούτου, σε τέτοιες συνθήκες, μόνο η παρέμβαση του κράτους με τις δημόσιες δαπάνες μπορεί να δώσει την ώθηση για την επανεκκίνηση του μηχανισμού. Και ότι σε κάθε περίπτωση περικοπές τέτοιου μεγέθους θα σκότωναν οποιαδήποτε οικονομία, πόσο μάλλον μια οικονομία τόσο εύθραυστη, όπως αυτή της Ελλάδας.

Κάποιος μπορεί να αντιτείνει ότι η Ελλάδα είχε πολύ μεγαλύτερο  δημόσιο χρέος από την Ισπανία, όποτε  δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με την κοινή λογική και αυτό δυστυχώς, στην οικονομία είναι λάθος. Αν αυτό που έχει σημασία είναι ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ, που είναι ένας δείκτης (όχι ο μόνος)  της δυνατότητας να πληρώσει το χρέος της, δεν έχει νόημα να εξετάσουμε τον έναν μόνο από τους δύο όρους. Και , όπως όλοι θα θυμούνται, όταν ξεκίνησε η κρίση το ελληνικό χρέος ήταν περίπου 120% του ΑΕΠ, ενώ σήμερα, μετά από όλες αυτές τις τεράστιες περικοπές, κινείται πάνω από 175%, αφού κατέρρευσε ο παρονομαστής (δηλαδή το ΑΕΠ) κατά ένα τέταρτο.

Πάντως και η Ισπανία,  παρά την καλή θέληση της τρόικας, δεν πρέπει να πανηγυρίζει. Το χρέος της Ισπανίας ήταν κάτω του 40%, και τώρα έχει υπερβεί το 90% .Αυτό αποδεικνύει ότι, σε κάποιες περιπτώσεις, ούτε μια ήπια λιτότητα αποδίδει.

Γιατί να μας εκπλήσσει λοιπόν  ότι Τσίπρας και ο Βαρουφάκης αρνούνται να συνεχίσουν, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα μέχρι τώρα, μια θεραπεία που έχει αποδειχθεί τόσο επιζήμια; Την έκπληξη μας  πρέπει μάλλον να την κρατήσουμε για το γεγονός ότι γερμανοί και τεχνοκρατίες αρνούνται να συζητήσουν μια εναλλακτική λύση.


Μόνη διέξοδος η φυγή προς τα εμπρός!

των Σπύρου Λαπατσιώρα, Γιάννη Μηλιού και Δημήτρη Π. Σωτηρόπουλου

1. Εισαγωγή
Μία αποτίμηση της «μεταβατικής» συμφωνίας της 20ής Φεβρουαρίου είναι ότι αποτελεί ανακωχή που επετεύχθη με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης και αποδοχή από την άλλη πλευρά (των «θεσμών»).

Στο επόμενο διάστημα, μέχρι το πέρας του τετραμήνου, θα διαμορφωθούν οι όροι διαπραγμάτευσης για την επόμενη συμφωνία. Αυτό κατά μία έννοια σημαίνει ότι δεν κρίθηκε τίποτα ακόμη. Όμως, η αποτίμηση αυτή είναι επισφαλής.
 Πρώτον, η ίδια η «μεταβατική» συμφωνία αλλάζει το συσχετισμό δύναμης.
Δεύτερον, επειδή οι «εχθροπραξίες» θα συνεχίζονται σε όλη τη διάρκεια του τετραμήνου (έλεγχος των δεσμεύσεων και επανερμηνεία των όρων της από κάθε πλευρά) απαιτείται να κατανοήσουμε πρώτα το τοπίο των διαπραγματεύσεων.

2. Συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου: Ένα πρώτο βήμα σε ολισθηρό έδαφος …

2α. Οι στόχοι της διαπραγμάτευσης
Η ελληνική κυβέρνηση προσήλθε στο Eurogroup της 12ης Φεβρουαρίου, δηλαδή στην πρώτη ουσιαστική φάση της διαπραγμάτευσης, με αίτημα μια συμφωνία σε ένα νέο «πρόγραμμα-γέφυρα», δηλώνοντας ρητά ότι είναι αδύνατη η παράταση του υπάρχοντος προγράμματος, που έχει απορριφθεί από τον ελληνικό λαό:

1. Το «πρόγραμμα-γέφυρα» δεν θα περιελάμβανε όρους, αξιολογήσεις κλπ., αλλά μια επίσημη αποτύπωση της βούλησης όλων των πλευρών για διαπραγμάτευση χωρίς πιέσεις και εκβιασμούς και χωρίς οποιαδήποτε μονομερή ενέργεια.

2. Στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα θα παραιτείτο από τις εναπομείνασες δόσεις του προηγούμενου προγράμματος – πέραν των 1, 9 δις ευρώ που οφείλουν να επιστρέψουν η ΕΚΤ και οι Κεντρικές Τράπεζες των κρατών-μελών από τα κέρδη που είχαν από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων (προγράμματα SMP και ANFA) – και θα της δινόταν η δυνατότητα έκδοσης εντόκων γραμματίων πέρα από το όριο των 15 δις, ώστε να καλύψει τυχόν έκτακτες ανάγκες.

3. Στο τέλος της μεταβατικής αυτής περιόδου, (α) η Ελλάδα θα καταθέσει τις τελικές της προτάσεις, που σύμφωνα με τις Προγραμματικές Δηλώσεις της κυβέρνησης θα περιλαμβάνουν ένα νέο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικήςγια τα επόμενα 3-4 χρόνια και ένα νέο εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων και παράλληλα (β) θα τεθεί το ζήτημα της διαπραγμάτευσης για αναδιάρθρωση-ελάφρυνση του δημόσιου χρέους.

Η Γερμανία ένας ευέλικτος οφειλέτης



Όταν η Γερμανία ήταν ένας ευέλικτος οφειλέτης
Μεταξύ δέκατου ένατου και  εικοστού αιώνα της τελευταίας  χιλιετίας το γερμανικό κράτος χρεοκόπησε  ή κατάφερε να απομειώσει το χρέος της οκτώ φορές , όπως εξάλλου και  η Γαλλία έναντι  μίας της  Ιταλίας και πέντε της  Ελλάδας. Ωστόσο, σήμερα, η Γερμανία είναι ο αρχηγός του κόμματος της αδιαλλαξίας

Είναι γνωστό ότι η Γερμανία κράτησε αδιάλλακτη στάση στο θέμα του δημόσιου χρέους στην ευρωζώνη και πώς  πιέζει σκληρά τις άλλες  χώρες να υιοθετήσουν, για την επίλυσή του,  αυστηρές πολιτικές λιτότητας,  πολιτικές που απειλούν να σκοτώσουν  τον ασθενή. Μία ακόμα  απόδειξη ήταν η στάση της στη σημερινή ελληνική κρίση.Στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, οι Τεύτονες ηγέτες  ήταν οι πρωτεργάτες και οι σημαιοφόροι του κόμματος της αδιαλλαξίας, μέχρι που έφτασαν να  προσβάλουν  μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση.

Αλλά από διάφορες πλευρές, τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια τάση  να τονίζεται ότι στο παρελθόν η χώρα αυτή δεν υπήρξε και τόσο πρωταθλήτρια  της αρετής όσο   θέλει να φαίνεται. Ορισμένοι μελετητές μάλιστα  αναρωτιούνται ποια ήταν πρακτικά,  στο παρελθόν, η προϊστορία  αυτής της χώρας για το ίδιο θέμα και ανακάλυψαν κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία.

Θα αρχίσουμε  θυμίζοντας πως, η πλειονότητα  των χωρών σε όλες τις περιοχές του πλανήτη έχει περάσει από ένα ή περισσότερα στάδια  αθέτησης πληρωμών, ή αναδιάρθρωσης  του χρέους , έναντι των ξένων δανειστών τους, και   η Γερμανία ήταν μεταξύ αυτών που βρέθηκαν τις περισσότερες φορές σε αυτή τη  δύσκολη θέση.

Έτσι μαθαίνουμε (Reinhardt & Rogoff, 2009) ότι μεταξύ δέκατου ένατου και  εικοστού αιώνα της προηγούμενης  χιλιετίας  το γερμανικό κράτος,  χρεοκόπησε ή απομείωσε  τα χρέη του οκτώ φορές, όπως και η Γαλλία και  μόνο μία φορά η  Ιταλία και πέντε η Ελλάδα. Θα πρέπει επίσης να αναγνωριστεί ότι πρωταθλητές Ευρώπης στο άθλημα ήταν οι Ισπανοί, με δεκατρείς χρεοκοπίες. Οι Γερμανοί εξακολουθούν να κατέχουν την εξαιρετική δεύτερη θέση μαζί με τη Γαλλία.

Η γαλλογερμανική διένεξη και οι πολεμικές επανορθώσεις  μετά τον Μεγάλο Πόλεμο
Υπό μία έννοια, η Γερμανία προσπαθεί να επιβάλει σ την Ελλάδα την  ίδια μεταχείριση που της επιφύλαξε  στη Γαλλία μετά το  γαλλοπρωσικό  πόλεμο  του 1870, όταν οι Γάλλοι  πολίτες, μετά την γρήγορη ήττα τους, αναγκάστηκαν να καταβάλουν ένα πολύ μεγάλο  ποσό  για πολεμικές επανορθώσεις, ύψους  5 δισεκατομμυρίων γαλλικών φράγκων, ίσο με το 20% του ΑΕΠ  της χώρας. 

Επιπλέον, η Γαλλία υποχρεώθηκε να παραχωρήσει ένα μέρος της Αλσατίας και της Λωρραίνης και των Βοσγίων, στους νικητές, οι οποίοι κατέλαβαν μια  μεγάλη έκταση   της Γαλλίας  έως ότου εξοφλήθηκε πλήρως η οφειλή, κάτι που έκαναν, πολύ πρόθυμα, το 1873 .Επιπλέον  οι Γάλλοι υποχρεώθηκαν να παραχωρήσουν στους εχθρούς τη ρήτρα  του μάλλον  ευνοούμενου κράτους.

Και έρχεται ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Όπως είναι γνωστό, αυτή τη φορά, στο τέλος, αντιστράφηκαν οι ρόλοι  και η Γαλλία βρέθηκε στο στρατόπεδο των νικητών ενώ η Γερμανία στων ηττημένων.

Βασική επιδίωξη του Πρωθυπουργού της Γαλλίας εκείνη την εποχή,του  Ζορζ Κλεμανσό, ήταν  να εκδικηθεί  για την ήττα του 1870 και να ακυρώσει ουσιαστικά την οικονομική πρόοδο που είχε σημειώσει εντωμεταξύ η Γερμανία. Ο Κλεμανσό κατάφερε να επιβάλει σημαντικές εδαφικές απώλειες στον εχθρό ενώ προσπάθησε παράλληλα, να καταστρέψει, ουσιαστικά, ή τουλάχιστον να δώσει ένα θανάσιμο πλήγμα στο  οικονομικό του οικοδόμημα.
 Ο Γάλλος πολιτικός  κατάφερε να επιβληθεί στη  Γερμανία  η  καταβολή μεγάλων πολεμικών επανορθώσεων . Η Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες σιγοντάρισαν τις απαιτήσεις της συμμάχου τους Γαλλίας .

Το οικονομικό πρόβλημα που προέκυψε στη συνέχεια ήταν αρκετά περίπλοκο. Από τη μια ήταν τα δάνεια μεταξύ των συμμάχων  για  την αγορά, βασικά,  όπλων και του σχετικού εξοπλισμού (η Βρετανία είχε δανειστεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία από τη Μεγάλη Βρετανία και τις Ηνωμένες  Πολιτείες), ενώ από την άλλη πλευρά υπήρχε το πρόβλημα των γερμανικών αποζημιώσεων σε Γαλλία και  Αγγλία. 
Τα ποσά ήταν πολύ μεγάλα: τα χρέη μεταξύ των συμμάχων υπολογίζονταν  στα  26,5 δισεκατομμύρια δολάρια, ένα μεγάλο μέρος της οφείλεται στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία, ενώ η Επιτροπή για τις  πολεμικές επανορθώσεις  του 1921 προσδιόρισε, μετά από αρκετές προκαταρκτικές συναντήσεις  κορυφής, προς την ίδια λίγο πολύ κατεύθυνση, το χρέος της Γερμανίας στα 33 δισεκατομμύρια δολάρια, που  τα περισσότερα  πήγαιναν στη Γαλλία  και την Αγγλία (Aldcroft, 1993). Η πληρωμή των αποζημιώσεων  θα γινόταν σε  τριμηνιαίες δόσεις , από τον Ιανουάριο του  1922.

Ενώ η Γαλλία συσχέτιζε  τα δύο θέματα, δηλώνοντας ότι η χώρα θα εξοφλούσε  τα χρέη της, όταν έπαιρνε τα χρήματα των  αποζημιώσεων, η Μ. Βρετανία και οι ΗΠΑ θεωρούσαν ότι οι επανορθώσεις  δεν  έπρεπε  να ξεπερνούν  κάποια  όρια.


Οι αμφιβολίες του Kέυνς  και οι προσπάθειες για την αναδιάρθρωση του χρέους
Το 1919 ο Τζων Μέυναρντ  Kέυνς  ήταν 36 ετών και  συμμετείχε  στην ειρηνευτική διάσκεψη ως εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης για οικονομικά θέματα. Αλλά πολύ γρήγορα παραιτήθηκε, αφού διαφώνησε κάθετα με τις  αποφάσεις των  σύμμαχων για τη μεταπολεμική Ευρώπη.

Έτσι, δημοσίευσε αμέσως μετά  τις "Οι οικονομικές συνέπειες της Ειρήνης», ένα δοκίμιο οξύτατης  πολεμικής ενάντια στην τρέλα της " Καρχηδόνιας ειρήνης"  που οι νικητές του πολέμου , όπως έλεγε, επέβαλλαν στην Γερμανία. Οι αποζημιώσεις  είχαν ένα τόσο δυσβάστακτο οικονομικό βάρος, έλεγε ο συγγραφέας, που  η Γερμανία ήταν αδύνατο  να το αντέξει  (ο Κέυνς  υπολόγιζε ότι η χώρα δεν θα μπορούσε να επιστρέψει ούτε καν το ένα τέταρτο,  του συμφωνηθέντος ποσού) και προέβλεψε με μεγάλη διαύγεια ότι οι συνέπειες της  συνθήκης  ειρήνης θα ήταν  πολύ επιζήμιες για το μέλλον της ηπείρου.

Οι Γερμανοί άρχισαν να πληρώνουν τις πρώτες δόσεις, αλλά  το 1922 η οικονομική κατάσταση της χώρας επιδεινώθηκε ραγδαία, με την εκτόξευση  του πληθωρισμού στα ύψη και την υποτίμηση του νομίσματος. Έτσι οι Γερμανοί ζήτησαν ένα χρεοστάσιο  πληρωμών, αλλά τους το αρνήθηκαν. Ομως, η Γερμανία δεν ήταν πλέον σε θέση να πληρώνει (Aldcroft, 1993), και δεν έκανε καμία προσπάθεια να το κάνει.

Τον Ιανουάριο του 1923 οι Γάλλοι και οι Βέλγοι, βλέποντας  ότι οι Γερμανοί δεν κατέβαλαν  τα ποσά των πολεμικών επανορθώσεων, αποφάσισαν να καταλάβουν το Ρουρ. Αλλά μια τέτοια κίνηση συνέτεινε  στην  ολοκλήρωση  της  οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης της Γερμανίας.

Τότε αποφασίστηκε η  σύγκλιση  διεθνούς  Διάσκεψης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο το 1924 και η οποία κατέληξε  στο Σχέδιο Dawes, από  το όνομά του  πρόεδρου  της Διάσκεψης, ενός  Αμερικανού τραπεζίτη. Σύμφωνα με το Σχέδιο, το γερμανικό νόμισμα θα σταθεροποιόταν μετά την εκτόξευση του  πληθωρισμού στα ύψη και την αποχώρηση  των  γαλλικών  στρατευμάτων  από το Ρουρ. Η οικονομική βοήθεια της Αμερικής προς τη Γερμανία θα έδινε τη δυνατότητα  στην τελευταία να εξοφλήσει τους πιστωτές της. Το συνολικό ποσό του χρέους της Γερμανίας ήταν αυτό που είχαν αποφασίσει  το 1921, αλλά επιμηκύνθηκε  ο χρόνος αποπληρωμής του.

Έτσι, από το 1924-1930 η Γερμανία δανείστηκε κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες γύρω στα 28 δισεκατομμύρια μάρκα, και πλήρωσε  στις συμμαχικές χώρες ως πολεμικές  επανορθώσεις  γύρω στα 10.3 (Aldcroft, 1993).

Οταν  προς τα τέλη της δεκαετίας του είκοσι , σταμάτησαν να φτάνουν τα δανεικά από τις ΗΠΑ  και πολλές ξένες τράπεζες απαίτησαν την  εξόφληση των προηγουμένων δανείων, η κατάσταση επιδεινώθηκε ξανά .

Ετσι  το 1929 προχώρησαν σε μια  άλλη  διαπραγμάτευση, τη συμφωνία Young από το όνομα ενός άλλου αμερικανού πληρεξούσιου. Το σχέδιο που προτάθηκε προέβλεπε  μια απομείωση του συνολικού χρέους της Γερμανίας και του ποσού που  έπρεπε να καταβάλει κάθε χρόνο.
Εν τω μεταξύ, η διεθνής οικονομική κατάσταση δε βοήθησε να  προχωρήσει  η συμφωνία πάνω από  δύο χρόνια. Το 1931 με το χρεοστάσιο  Χούβερ  ανεστάλη προσωρινά  για ένα χρόνο η αποπληρωμή του γερμανικού χρέους, αλλά στην ουσία  επρόκειτο για  μόνιμο χρεοστάσιο ή παύση πληρωμών.

Τελικά οι Ηνωμένες Πολιτείες πήραν  ως επιστροφή από τους συμμάχους γύρω στα  2,6 δισεκατομμύρια δολάρια, έναντι των απαιτήσεων από  δάνεια και  τόκους ύψους  22 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Γαλλία με τη σειρά της  πήρε από τη Γερμανία γύρω στο ένα τρίτο του προβλεπόμενου ποσού των πολεμικών επανορθώσεων   (Aldcroft, 1993).

Οι πολεμικές επανορθώσεις  μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο
Ακολουθεί ο  Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Και πάλι, μετά το τέλος των εχθροπραξιών, έπρεπε να διευθετηθεί  το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων.

Η διάσκεψη του Πότσνταμ τον Αύγουστο του 1945 αποφάσισε  αμέσως  την αρχή της απόδοσης  των πολεμικών επανορθώσεων  και μια συμφωνία βάσης για  τις δυτικές περιοχές της χώρας το 1950. Εν τω μεταξύ είχε ξεκινήσει  το σχέδιο Μάρσαλ, με το οποίο οι  Ηνωμένες Πολιτείες έδιναν  σημαντικά χρηματικά ποσά για την ανοικοδόμηση της χώρας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν αυτές που ηγήθηκαν της όλης επιχείρησης των αποζημιώσεων το 1953, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι έπρεπε να βοηθηθεί η ανάκαμψη της Γερμανίας και της Ευρώπης μετά από έναν καταστροφικό πόλεμο, και να αποφευχθούν τα  λάθη του Πρώτου  Παγκόσμιου Πόλεμου. 

Σε μεγάλο βαθμό βάραινε, βέβαια, και  η θέληση  των ΗΠΑ να αποτελέσει η  Δυτική Γερμανία ένα  προπύργιο ενάντια στο  σοβιετικό  μπλοκ.

Έτσι, τον Αύγουστο του 1953, μετά από διαπραγματεύσεις  που κράτησαν  αρκετούς  μήνες, είκοσι μία χώρες υπέγραψαν μια Συνθήκη στο Λονδίνο, γνωστή ως  Συμφωνία  του Λονδίνου  για το Χρέος  (London Debt Agreement) ,η οποία επέτρεψε στη Γερμανία να χωρίσει  το ζήτημα σε δύο σκέλη. Το πρώτο είχε να κάνει με το χρέος  της μέχρι το 1933,το οποίο  υπολογιζόταν σε 16 δισεκατομμύρια μάρκα και αποφάσισαν να αποπληρωθεί  σε 30 χρόνια, με πολύ χαμηλά επιτόκια, κάτι που  πρακτικά  ισοδυναμούσε  με τη διαγραφή  αυτού του τμήματος του χρέους. Το άλλο σκέλος, που αφορούσε  άλλα  16 δισεκατομμύρια μάρκα  και είχε να κάνει με τα χρέη της ναζιστικής εποχής και τον πόλεμο, θα έπρεπε να αποπληρωθεί, με  τρόπο που θα συμφωνούσαν, μετά την ενδεχόμενη επανένωση της χώρας. Αλλά το 1990, όταν  τελείωσε η διαδικασία ενοποίησης, η γερμανική κυβέρνηση τάχθηκε κατά της επαναδιαπραγμάτευσης της Συμφωνίας, επικαλούμενη το  κόστος της οικονομικής ανασυγκρότησης   του ανατολικού τμήματος της χώρας.

Και στις δύο περιπτώσεις  μεταξύ των πιστωτών της ήταν και η  Ελλάδα, η οποία αποδέχτηκε με βαριά καρδιά  αυτές τις  αποφάσεις.
Η ίδια η Ελλάδα έχει εγείρει αρκετές φορές, αλλά μάταια, το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων  από τη Γερμανία.Επί πλέον, κατά τη διάρκεια του πολέμου η χώρα, που είχε καταληφθεί  από τους Γερμανούς, αναγκάστηκε να δανείσει 476 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα στο Ράιχ ,άτοκα. Το ποσό αυτό το 2012 αντιστοιχούσε, σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, σε  περίπου 14 δις δολάρια και σε περίπου 95 δις δολάρια  αν υπολογιζόντουσαν και οι τόκων στην  πολύ λογική τιμή  του  3% ετησίως. Στο τέλος του 2014, το συνολικό ποσό θα υπερβεί τα 100 δις δολάρια.

Η Γερμανία μέχρι σήμερα αρνείται και να  εξετάσει το ζήτημα.


-Reinardt C. M., Rogoff K. S., This time is different, Eight centuries of financial follies, Princeton University Press, Princeton, N. J., 2009

-Aldcroft D. H., The european economy 1914-1990, Routledge, Londra, 3a ed., 1993

 Βλέπε και: