Από
το Mainly Macro του Simon Wren Lewis μια απλή και περιεκτική εξήγηση για το πώς
λειτουργεί μια νομισματική ένωση. Στην άποψη του Wren Lewis, ο οποίος υποστηρίζει ότι από το ξεκίνημα κι όλας της νομισματικής ένωσης δεν είχαν θεσπιστεί κανόνες για την
αποφυγή ανταγωνιστικών ανισοτήτων που δημιουργεί ο μηχανισμός του ευρώ, θα
μπορούσε να προστεθεί και ότι, αν και στη συνέχεια μπήκαν κανόνες για υπερβολικά
εμπορικά πλεονάσματα, τους κανόνες αυτούς συνεχίζει να τους αγνοεί επιδεικτικά η
Γερμανία, η οποία όχι μόνο τους παραβιάζει αλλά υπερηφανεύεται κι από
πάνω.
Από σχόλια σε προηγούμενο post, φάνηκε ότι πολλοί δεν κατανοούν
τον τρόπο που λειτουργεί μια νομισματική
ένωση.
Μετά από αυτό, κατάλαβα ότι αν και οι μακροοικονομικές έννοιες αναφορικά με το θέμα είναι απολύτως γραμμικές και διόλου αντιφατικές, αυτό μπορεί να το κατανοήσουν μόνο όσοι έχουν συνηθίσει να δουλεύουν με μοντέλα. Επειδή δεν θέλω να απευθυνθώ αποκλειστικά σε άτομα με ένα τέτοιο επίπεδο γνώσεων, σκέφτηκα ότι μπορεί να είναι χρήσιμη μια σύντομη επεξήγηση των βασικών εννοιών.
Θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τη θέση ότι μια χώρα με ευέλικτη συναλλαγματική ισοτιμία δεν βελτιώνει τη διεθνή ανταγωνιστικότητά της περικόπτοντας μισθούς και εγχώριες τιμές. Ο λόγος είναι ότι η συναλλαγματική ισοτιμία κινείται με τρόπο που αντισταθμίζει αυτή τη διακύμανση. Αυτό,οι οικονομολόγοι θα μπορούσαν να το θεωρήσουν ως στοιχειώδη δήλωση ουδετερότητας, και υπάρχουν άφθονα στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή την άποψη.
Η Ευρωζώνη, στο σύνολο της, συμπεριφέρεται όπως μια οικονομία ευέλικτης συναλλαγματικής ισοτιμίας. Έτσι, αν οι μισθοί και οι τιμές πέσουν, για παράδειγμα, κατά 3%, τότε το ευρώ θα ανατιμηθεί κατά 3%.
Τι θα συμβεί όμως σε περίπτωση που μια χώρα της ευρωζώνης, όπως η Γερμανία, περικόψει μισθούς και τιμές κατά 3%; Εάν η Γερμανία αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο της νομισματικής ένωσης, τότε οι τιμές και οι μισθοί στην ευρωζώνη θα μειωθούν - στο σύνολο της ευρωζώνης - κατά 1%. Έτσι,με το σκεπτικό της προηγούμενης παραγράφου, το ευρώ θα ανατιμηθεί κατά 1%.
Μετά από αυτό, κατάλαβα ότι αν και οι μακροοικονομικές έννοιες αναφορικά με το θέμα είναι απολύτως γραμμικές και διόλου αντιφατικές, αυτό μπορεί να το κατανοήσουν μόνο όσοι έχουν συνηθίσει να δουλεύουν με μοντέλα. Επειδή δεν θέλω να απευθυνθώ αποκλειστικά σε άτομα με ένα τέτοιο επίπεδο γνώσεων, σκέφτηκα ότι μπορεί να είναι χρήσιμη μια σύντομη επεξήγηση των βασικών εννοιών.
Θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τη θέση ότι μια χώρα με ευέλικτη συναλλαγματική ισοτιμία δεν βελτιώνει τη διεθνή ανταγωνιστικότητά της περικόπτοντας μισθούς και εγχώριες τιμές. Ο λόγος είναι ότι η συναλλαγματική ισοτιμία κινείται με τρόπο που αντισταθμίζει αυτή τη διακύμανση. Αυτό,οι οικονομολόγοι θα μπορούσαν να το θεωρήσουν ως στοιχειώδη δήλωση ουδετερότητας, και υπάρχουν άφθονα στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή την άποψη.
Η Ευρωζώνη, στο σύνολο της, συμπεριφέρεται όπως μια οικονομία ευέλικτης συναλλαγματικής ισοτιμίας. Έτσι, αν οι μισθοί και οι τιμές πέσουν, για παράδειγμα, κατά 3%, τότε το ευρώ θα ανατιμηθεί κατά 3%.
Τι θα συμβεί όμως σε περίπτωση που μια χώρα της ευρωζώνης, όπως η Γερμανία, περικόψει μισθούς και τιμές κατά 3%; Εάν η Γερμανία αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο της νομισματικής ένωσης, τότε οι τιμές και οι μισθοί στην ευρωζώνη θα μειωθούν - στο σύνολο της ευρωζώνης - κατά 1%. Έτσι,με το σκεπτικό της προηγούμενης παραγράφου, το ευρώ θα ανατιμηθεί κατά 1%.
Αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία θα έχει
αποκτήσει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα της τάξης του 3% σε σύγκριση με όλες τις
άλλες χώρες της ευρωζώνης, συν ένα μπόνους 2% ως προς τον υπόλοιπο κόσμο. Ενώ, οι
υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης θα έχουν χάσει ανταγωνιστικότητά τόσο στην ευρωζώνη, όσο- σε
μικρότερο βαθμό - σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο.
Μπορεί εκ πρώτης όψεως να ακούγεται περίπλοκο, στην πραγματικότητα,όμως, είναι πολύ απλό. Η ευρωζώνη ως σύνολο δεν κερδίζει τίποτα αφού το πλεονέκτημα της Γερμανίας αντισταθμίζεται από τις απώλειες των άλλων χωρών της Ένωσης. Για την Ένωση συνολικά, θα ισχύει αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος» (Zero-sum game).Η Γερμανία κερδίζει, οι υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης χάνουν.
Ένα σχόλιο στο προηγούμενο post ανέφερε ότι δεν υπάρχει «κανόνας» που να αποτρέπει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, εννοώντας ότι κατά κάποιο τρόπο αυτό είναι δίκαιο και φυσιολογικό. Αλλά τότε θα πρέπει να είναι προφανές σε όλους ότι η συμπεριφορά αυτή είναι απόλυτα καταστροφική και δύσκολα συμβατή με την αλληλεγγύη στην Ευρωζώνη.
Η άποψη, που ορισμένες φορές ακούμε να εκφράζεται, ότι αυτός είναι υγιής ανταγωνισμός είναι εντελώς εκτός τόπου. Η μόνη δυνατότητα που έχουν οι υπόλοιπες χώρες σε αυτή τη περίπτωση είναι να μιμηθούν τη συμπεριφορά της Γερμανίας. Αν όμως όλες οι χώρες το κατάφερναν, τότε δεν θα κέρδιζαν απολύτως τίποτα. Με τους ίδιους κανόνες ανταγωνισμού για όλους, ο ρυθμός πληθωρισμού στην Ευρωζώνη θα είναι χαμηλότερος, αλλά τα υπόλοιπα όχι, και τότε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αναγκαζόταν να μειώσει τα επιτόκια για να επαναφέρει τον πληθωρισμό στα προβλεπόμενα ποσοστά.
Ο λόγος που δεν υπάρχουν επίσημοι κανόνες σε όλα αυτά είναι απλός: δεν μπορείς να ρυθμίσεις με νόμο τα εθνικά ποσοστά πληθωρισμού. Αυτό που μπορείς να κάνεις, για να ενθαρρύνεις τις κυβερνήσεις, είναι να θεσπίσεις δημοσιονομικούς κανόνες με βάση τις διαφορές στον πληθωρισμό όπως περιγράφεται εδώ. Αυτό σημαίνει ότι, κάθε φορά που το ποσοστό του πληθωρισμού στη Γερμανία υποχωρεί, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να παίρνει δημοσιονομικά μέτρα (και ίσως και άλλα μέτρα) προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτή την τάση. Και τότε για άλλη μια φορά, αυτό είναι συμμετρικό με ότι θα έπρεπε να είχε συμβεί στις περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης.
Αλλά αν, τότε που αποφάσιζαν το ευρώ έμπαιναν στο τραπέζι κανόνες αυτού του τύπου, σας αφήνω να μαντέψετε ποια χώρα θα αντιδρούσε περισσότερο.
Μπορεί εκ πρώτης όψεως να ακούγεται περίπλοκο, στην πραγματικότητα,όμως, είναι πολύ απλό. Η ευρωζώνη ως σύνολο δεν κερδίζει τίποτα αφού το πλεονέκτημα της Γερμανίας αντισταθμίζεται από τις απώλειες των άλλων χωρών της Ένωσης. Για την Ένωση συνολικά, θα ισχύει αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος» (Zero-sum game).Η Γερμανία κερδίζει, οι υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης χάνουν.
Ένα σχόλιο στο προηγούμενο post ανέφερε ότι δεν υπάρχει «κανόνας» που να αποτρέπει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, εννοώντας ότι κατά κάποιο τρόπο αυτό είναι δίκαιο και φυσιολογικό. Αλλά τότε θα πρέπει να είναι προφανές σε όλους ότι η συμπεριφορά αυτή είναι απόλυτα καταστροφική και δύσκολα συμβατή με την αλληλεγγύη στην Ευρωζώνη.
Η άποψη, που ορισμένες φορές ακούμε να εκφράζεται, ότι αυτός είναι υγιής ανταγωνισμός είναι εντελώς εκτός τόπου. Η μόνη δυνατότητα που έχουν οι υπόλοιπες χώρες σε αυτή τη περίπτωση είναι να μιμηθούν τη συμπεριφορά της Γερμανίας. Αν όμως όλες οι χώρες το κατάφερναν, τότε δεν θα κέρδιζαν απολύτως τίποτα. Με τους ίδιους κανόνες ανταγωνισμού για όλους, ο ρυθμός πληθωρισμού στην Ευρωζώνη θα είναι χαμηλότερος, αλλά τα υπόλοιπα όχι, και τότε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αναγκαζόταν να μειώσει τα επιτόκια για να επαναφέρει τον πληθωρισμό στα προβλεπόμενα ποσοστά.
Ο λόγος που δεν υπάρχουν επίσημοι κανόνες σε όλα αυτά είναι απλός: δεν μπορείς να ρυθμίσεις με νόμο τα εθνικά ποσοστά πληθωρισμού. Αυτό που μπορείς να κάνεις, για να ενθαρρύνεις τις κυβερνήσεις, είναι να θεσπίσεις δημοσιονομικούς κανόνες με βάση τις διαφορές στον πληθωρισμό όπως περιγράφεται εδώ. Αυτό σημαίνει ότι, κάθε φορά που το ποσοστό του πληθωρισμού στη Γερμανία υποχωρεί, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να παίρνει δημοσιονομικά μέτρα (και ίσως και άλλα μέτρα) προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτή την τάση. Και τότε για άλλη μια φορά, αυτό είναι συμμετρικό με ότι θα έπρεπε να είχε συμβεί στις περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης.
Αλλά αν, τότε που αποφάσιζαν το ευρώ έμπαιναν στο τραπέζι κανόνες αυτού του τύπου, σας αφήνω να μαντέψετε ποια χώρα θα αντιδρούσε περισσότερο.
ΠΗΓΗ :
