Ο ευρωπαϊκός εφεδρικός στρατός εργασίας

 

Κανίβαλοι, José Manuel Pérez Tapias (2011)

Οι μεγάλες στρατηγικές κινήσεις συνίστανται από μία αλληλουχία μικρών πρωτοβουλιών και η συνολικότερη εικόνα γίνεται κατανοητή μόνο στο βαθμό που το κάθε μεμονωμένο κομμάτι του παζλ βρίσκεται στη σωστή θέση του. 

 Η ανάλυση αποσπασματικών πλευρών του ζητήματος κάνει τη συζήτηση να επικεντρώνεται σε ζητήματα ήσσονος σημασίας, χωρίς τα ζητήματα στρατηγικής σημασίας να τίθενται στην κρίση της κοινής γνώμης ή να συζητούνται εκτενώς στα κοινοβούλια. 

Οι μεγάλες υπερεθνικές στρατηγικές, εξάλλου, έχουν το πλεονέκτημα ότι περιορίζουν τη συζήτηση, σε μεμονωμένα μέτρα  και σε ειδικότερα τοπικά ζητήματα, της κάθε χώρας ξεχωριστά. Έτσι, το βασικό στρατηγικό σχέδιο  δύσκολα αμφισβητείται, αφού δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως, δεν έχει υποβληθεί σε συζήτηση και υπερβαίνει τις αρμοδιότητες των εθνικών κυβερνήσεων. Παραμένει λοιπόν απόλυτα προστατευμένο, μακριά από τη δοκιμασία των δημοκρατικών διαδικασιών.

Ένα από τα μεγάλα στρατηγικά σχέδια των τελευταίων χρόνων είναι ο μετασχηματισμός του κράτους πρόνοιας και της αγοράς εργασίας στην Ευρώπη. 

Η αλλαγή παραδείγματος έχει διακηρυχτεί είκοσι χρόνια πριν από τον ΟΟΣΑ [*] : από τον ακτιβισμό του κράτους στην οικονομία, για την  προώθηση της πλήρους «απασχόλησης» στις μερκαντιλιστικές και φιλελεύθερες πολιτικές της πλήρους «απασχολησιμότητας». Η αριστερά και η δεξιά σε όλες τις χώρες ακολούθησαν τις ίδιες πολιτικές, χωρίς ιδιαίτερες διαφορές. Όπως όλες οι μεγάλες στρατηγικές, έτσι και αυτή δεν είναι παρά μια ακολουθία ειδικών μέτρων με συγκεκριμένο μοντέλο αναφοράς.

Ελλάδα πρώτη στις ''μεταρρυθμίσεις'' και το θρίλερ με ένα πίνακα

Δημοσιεύθηκε στην έκθεση του ΟΟΣΑ (Ocse Going for growth) , στη συνέχεια εξαφανίστηκε και  μετά έκανε και πάλι την εμφάνιση του, καταχωνιασμένος, και αλλαγμένος έτσι που να μη χτυπάει τόσο στο μάτι, ένας πίνακας  που δείχνει ότι η Αθήνα έχει κάνει τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις. Μήπως δημιουργούσε προβλήματα την ώρα της αποφασιστικής φάσης των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και τρόικας; Ένας άλλος πίνακας δείχνει τις τεράστιες περικοπές των δημοσίων δαπανών που έκανε η Ελλάδα και η διαφορετική μεταχείριση που επιφύλαξαν στην Ισπανία, κάτι που επιβεβαιώνει τον πολιτικό χαρακτήρα της γραμμής που επέβαλε η Γερμανία.

 (Δημοσιεύτηκε στην Republica.it στις 20 Φεβρουαρίου 2015)

Από τότε που ξεκίνησε η  κρίση μέχρι το 2014, ποιος έκανε τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη; Μα αυτοί οι τεμπελχανάδες οι έλληνες. Και ποιος βρίσκεται στη δεύτερη, τρίτη και τέταρτη θέση;  Η Πορτογαλία, Η Ιρλανδία και η  Ισπανία. Η ομάδα των Pigs (χοίρων), όπως τις αποκαλούν ευγενικά στην Ευρώπη, ενώ οι Αμερικανοί χρησιμοποιούν  ένα λιγότερο υποτιμητικό ακρωνύμιο, Gipsi (γύφτοι).Αυτά τα λέει ο ΟΟΣΑ, με ένα πίνακα που δημοσιεύεται στην ετήσια έκθεση του Going for growth, Προς την ανάπτυξη. Ιδού ο πίνακας .

           

                      Eurozone : reforms pay off -Ευρωζώνη : απόδοση των μεταρρυθμίσεων

 

Η μάλλον το έλεγε. Επειδή ο πίνακας δημοσιεύθηκε στην πρώτη έκδοση της έκθεσης, που δημοσιεύθηκε  στις 9 Φεβρουαρίου,στη σελίδα 111, όπως αναφέρει στο Forbes ο Στιβ Κιν. Μία  άλλη γνωστή σχολιαστής, η ΦράνσιςΚόπολα, είχε δημοσιεύσει τον ίδιο πίνακα. Αλλά αν πηγαίνατε να ψάξετε χθες στην έκθεση του ΟΟΣΑ δεν θα τον βρίσκατε αφού τον είχαν αφαιρέσει. Στείλαμε επιστολή στον ΟΟΣΑ ζητώντας εξηγήσεις ,αλλά απάντηση δεν πήραμε.Σήμερα όμως  ο πίνακας εκανε και πάλι την εμφάνισή του, στη σελίδα 109 της έκθεσης. Όχι ακριβώς ο ίδιος πίνακας αλλά αυτή τη φορά με ένα ανώδυνο τίτλο, μικρότερο και πολύ λιγότερο έντονο. Και τότε, επειδή όταν το μυαλό κάποιου πάει στο κακό αμαρτάνει, αλλά πολλές φορές πέφτει και μέσα, όπως έλεγε ο Τζούλιο Αντρεότι, ο  νους μας πάει στο κακό.

Υποπτευόμαστε, δηλαδή, ότι ο πίνακας που χρησιμοποίησαν οι  δύο σχολιαστές  για να διατυπώσουν την άποψη ότι οι μυθικές "διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις" είναι άχρηστες  για το ξεπέρασμα της κρίσης, αν δεν είναι κυριολεκτικά επιβλαβείς, θεωρήθηκε ακατάλληλος, ειδικά σε αυτή την κρίσιμη φάση των  διαπραγματεύσεων  με την Ελλάδα. Και ότι  κάποιος εξήγησε στον  ΟΟΣΑ πως θα'ταν καλύτερα αν τον έβγαζε, πρόταση  που έγινε αμέσως αποδεκτή. Στη συνέχεια, όμως, συνειδητοποιώντας  ότι κάποιοι τον είχαν δει, τον είχαν αναπαράγει  και τον είχαν σχολιάσει, στον ΟΟΣΑ πρέπει να σκέφτηκαν  ότι ήταν υπερβολικά  ανόητο και τον ξαναέβαλαν, αλλά  πολύ μικρότερο.

 

Ακόμα και ο τίτλος πρέπει να  θεωρήθηκε  ενοχλητικός: "Ο καρπός των μεταρρυθμίσεων'' (με  ''υπότιτλο  "Η Ελλάδα οδηγεί την κατάταξη του ΟΟΣΑ"). Αν πάρουμε υπόψη  την τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα, δεν μπορούμε παρά να συμπεράνουμε ότι αυτό το φρούτο δεν είναι βρώσιμο. Αυτό δηλαδή που υποστηρίζουν ο   Τσίπρας και ο Βαρουφάκης, μέχρι στιγμής ανεπιτυχώς, σε αντιπαράθεση με τους ευρωπαίους εταίρους.Η, για να το θέσουμε πιο καθαρά, με τους Γερμανούς οι οποίοι συνεχίζουν να απορρίπτουν την παραμικρή μεταβολή του προγράμματος που επέβαλλε η τρόικα.

Ίσως οι Έλληνες που βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο και κινδυνεύουν να μην πληρώσουν μισθούς και συντάξεις, ,ουσιαστικά, θα υποχωρήσουν παίρνοντας  ίσως μόνο κάποια ψίχουλα ώστε να μη χάσει  η νέα κυβέρνηση  τελείως το γόητρο της. Αλλά αν έχουμε αυτή την κατάληξη, αυτό δεν θα είναι μια καλή είδηση ​​ούτε για την Ελλάδα ούτε για την Ευρώπη, διότι αυτό θα σημαίνει  ότι η αντιδραστική και οικονομικά αδικαιολόγητη πολιτική  που ακολουθείται μέχρι σήμερα δεν θα αλλάξει καθόλου. Και  την ευθύνη θα πρέπει να την αναλάβουν οι  άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που άφησαν τη μικρή  Ελλάδα μόνη της  χάνοντας την ευκαιρία να επιβάλουν μια συζήτηση  για μια αλλαγή πολιτικής που θα ήταν απαραίτητη σε όλους.

Ενα  ακόμη άρθρο που δημοσιεύθηκε λίγες ώρες πριν.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, ειδικά η Ισπανία, έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς ως παράδειγμα από τους υποστηρικτές των πολιτικών λιτότητας για να υποστηρίξουν ότι η θεραπεία έχει αποτελέσματα . Εφέτος  ο ρυθμός ανάπτυξης της Ισπανίας  θα  είναι από τους υψηλότερους  στην ευρωζώνη, αν όχι ο μεγαλύτερος. Και στην Ισπανία, λέγεται,ότι η συντηρητική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι  ακλούθησε τις οδηγίες της τρόικας, επειδή χρειαζόταν βοήθεια για να σώσει τις τράπεζες της από την καταστροφή .Και η  Ελλάδα, υπό την ηγεσία του άλλου συντηρητικού Αντώνη Σαμαρά, κάτι  έκανε,όμως, όχι ααρκετά (και πάλι σύμφωνα με τους  "λέγεται") και φέτος επιστρέφει  στην ανάπτυξη. Εάν ο Τσίπρας εγκαταλείψει αυτό το πρόγραμμα θα χαθούν οι  προσπάθειες που έχουν καταβληθεί μέχρι σήμερα,  ακριβώς τώρα που αρχίζουν να φαίνονται κάποια αποτελέσματα. Αυτές είναι οι πασίγνωστες πλέον θέσεις της Γερμανίας  και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων όργανα στους οποίους κυριαρχεί.

Δε  τα λένε όμως καλά. Ούτε καν για την ελληνική ανάπτυξη, διότι ακόμη κι αν το ΑΕΠ επανήλθε σε θετικό πρόσημο η Ελλάδα αντιμετωπίζει  ένα μεγάλο  αποπληθωρισμό, ο οποίος  γεννά πολλές αμφιβολίες για τη διάρκεια της ανάπτυξης. Αλλά κυρίως ψεύδονται  όταν λένε ότι η συνταγή είναι ίδια σε Ελλάδα και Ισπανία. Αυτό αποδεικνύεται εύκολα  βλέποντας ένα πίνακα  που δημοσίευσε ο Paul Krugman  πριν από δύο ημέρες στο blog του στους New York Times. Το εξής:

 

Πηγή είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οπότε είναι δύσκολο να αμφισβητήσει κανείς τα στοιχεία. Τα οποία, όσον αφορά την Ελλάδα, είναι πραγματικά εντυπωσιακά: μιλάμε για μια περικοπή  των πραγματικών δημοσίων δαπανών κατά 22% περίπου χωρίς τους τόκους, μεταξύ 2007 και 2014. Για να πάρετε μια ιδέα ,αναλογικά θα ήταν αν στην Ιταλία γινόντουσαν περικοπές  180 δισεκατομμυρίων ευρώ!

Αλλά ας δούμε τι έγινε στην Ισπανία . Εκεί οι δαπάνες όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά αυξήθηκαν λίγο. Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε  ότι και στις δύο χώρες, υπήρχε ο ίδιος βαθμός λιτότητας;
Αν χρειαστεί, θα επισημάνουμε ακόμη μία φορά ότι οι δημόσιες δαπάνες είναι  εισόδημα.Οτι, σε μια δύσκολη περίοδο για την οικονομία, οι ιδιώτες σταματούν ή  μειώνουν τις επενδύσεις, και ως εκ τούτου, σε τέτοιες συνθήκες, μόνο η παρέμβαση του κράτους με τις δημόσιες δαπάνες μπορεί να δώσει την ώθηση για την επανεκκίνηση του μηχανισμού. Και ότι σε κάθε περίπτωση περικοπές τέτοιου μεγέθους θα σκότωναν οποιαδήποτε οικονομία, πόσο μάλλον μια οικονομία τόσο εύθραυστη, όπως αυτή της Ελλάδας.

Κάποιος μπορεί να αντιτείνει ότι η Ελλάδα είχε πολύ μεγαλύτερο  δημόσιο χρέος από την Ισπανία, όποτε  δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με την κοινή λογική και αυτό δυστυχώς, στην οικονομία είναι λάθος. Αν αυτό που έχει σημασία είναι ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ, που είναι ένας δείκτης (όχι ο μόνος)  της δυνατότητας να πληρώσει το χρέος της, δεν έχει νόημα να εξετάσουμε τον έναν μόνο από τους δύο όρους. Και , όπως όλοι θα θυμούνται, όταν ξεκίνησε η κρίση το ελληνικό χρέος ήταν περίπου 120% του ΑΕΠ, ενώ σήμερα, μετά από όλες αυτές τις τεράστιες περικοπές, κινείται πάνω από 175%, αφού κατέρρευσε ο παρονομαστής (δηλαδή το ΑΕΠ) κατά ένα τέταρτο.

Πάντως και η Ισπανία,  παρά την καλή θέληση της τρόικας, δεν πρέπει να πανηγυρίζει. Το χρέος της Ισπανίας ήταν κάτω του 40%, και τώρα έχει υπερβεί το 90% .Αυτό αποδεικνύει ότι, σε κάποιες περιπτώσεις, ούτε μια ήπια λιτότητα αποδίδει.

Γιατί να μας εκπλήσσει λοιπόν  ότι Τσίπρας και ο Βαρουφάκης αρνούνται να συνεχίσουν, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα μέχρι τώρα, μια θεραπεία που έχει αποδειχθεί τόσο επιζήμια; Την έκπληξη μας  πρέπει μάλλον να την κρατήσουμε για το γεγονός ότι γερμανοί και τεχνοκρατίες αρνούνται να συζητήσουν μια εναλλακτική λύση.

[--->]

ΟΟΣΑ: Στην Ευρώπη μόνο το 13,3% των νέων πτυχιούχων έχει δουλειά

Το πτυχίο, στην Ευρώπη, φαίνεται ότι δεν βοηθάει τους νέους να βρουν μια δουλειά. Αυτό προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία για την ανεργία στους νέους που δημοσιεύτηκαν με την ευκαιρία της  διάσκεψης των πολιτικών υποστήριξης για τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην ΕΕ, 'Jobs 4 Europe',που διοργανώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αρχίζει σήμερα στις Βρυξέλλες. 

Τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης είναι σαφή: τον Απρίλιο του 2012 στην Ευρώπη, μόνο το 13,3% των πτυχιούχων, κάτω από τα 25, είχε μια θέση εργασίας. Ένα στοιχείο που δεν διαφέρει στις χώρες της Ευρωζώνης, όπου κατά μέσο όρο, μόνο το 13,7% των νέων της ίδιας ηλικιακής ομάδας έχει μια δουλειά. 

Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις της Ελλάδας και της Ιταλίας. 

Στην Ελλάδα, επισημαίνει ο ΟΟΣΑ, τον Απρίλιο του 2012, μόνο το 2% των νέων απόφοιτων είχε μια θέση εργασίας, ενώ στη Ιταλία,το 2,7%. Σε χειρότερη ακόμα θέση είναι η Σλοβακία (1,4%) και η Ουγγαρία (1,6%). Αντίθετα, το πτυχίο φαίνεται ότι ανοίγει τις πόρτες του κόσμου της εργασίας στη Δανία και τις Κάτω Χώρες. Τον Απρίλιο του 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, στις χώρες αυτές δούλευε, αντίστοιχα, το 42,4% και το 45,1% των νέων πτυχιούχων.  

[--->]