Ο Σόιμπλε αλλάζει πάλι τους «κανόνες που πρέπει να τηρούνται»

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Η κόντρα με την Κομισιόν, η συμπαιγνία με το ΔΝΤ και οι γερμανικοί σχεδιασμοί για… συντεταγμένη «διάλυση» και ανασύνθεση της Ευρωζώνης.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ερμηνεία της τελευταίας γερμανικής «τρικλοποδιάς» εις βάρος της Ελλάδας στον ESM και στο Eurogroup, που δεν σχετίζεται καθόλου με το βοήθημα στους συνταξιούχους, φωτίζει η τοποθέτηση του Γερμανού υφυπουργού Οικονομικών Γενς Σπαν στο γερμανικό Κοινοβούλιο, πριν από μια εβδομάδα.

Όπως αποκαλύπτει η FAZ (παρ’ ότι δεν νοείται «αποκάλυψη» μιας δημόσιας τοποθέτησης), μιλώντας στην επιτροπή προϋπολογισμού της Bundestag ο υφιστάμενος του Β. Σόιμπλε εξήγησε στους βουλευτές ότι η βάση της αντίθεσης με το ΔΝΤ στο θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων που πρέπει να παράγει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια είναι ότι, αν γίνει παραδεκτή η εκτίμηση του ΔΝΤ ότι ρεαλιστικό είναι ένα πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ, κι όχι 3,5% όπως προβλέπει το Μνημόνιο, η Ελλάδα θα χρειαστεί πρόσθετο δανεισμό ύψους 100 δισ., σύμφωνα με εκτιμήσεις του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. Κι αυτό δεν είναι διατεθειμένη να το αναλάβουν η γερμανική και πολλές άλλες κυβερνήσεις.

Οι αριθμοί που ενώνουν Βερολίνο και ΔΝΤ

Δεν είπε κάτι συγκλονιστικό ο κ. Σπαν. Αλλά ο υπολογισμός του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών για χρηματοδοτικές ανάγκες 100 δισ. φωτίζει τη λαθροχειρία βάσει της οποίας υπολογίστηκαν τα –παγωμένα προς το παρόν- βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, που κατά τον ESM οδηγούν σε μια μείωση του χρέους κατά 21% μέχρι… το 2060.

 Παρ’ ότι αυτό το ποσοστό αμφισβητείται, τυπικά αντιστοιχεί σε περίπου 60 δισ. ευρώ, σε τρέχουσες τιμές. Άλλα τόσα αντιστοιχούν στο πλεόνασμα 3,5% επί μια δεκαετία, σύμφωνα με την κατ’ αρχήν πρόβλεψη του Μνημονίου. Άρα, η Ελλάδα υποτίθεται ότι μ’ αυτά τα μέτρα εξασφαλίζει ως έμμεση ή άμεση χρηματοδότηση άνω των 120 δισ. για τα επόμενα 40 χρόνια, πέρα από τον δανεισμό της από τις αγορές.

Το ΔΝΤ, όμως, που αμφισβητεί αυτή τη δυνατότητα και συστήνει περιορισμό του πλεονάσματος στο 1,5%, φωτογραφίζει ένα χρηματοδοτικό κενό ύψους περίπου 36 δισ., που το ίδιο, φυσικά, δεν είναι διατεθειμένο να αναλάβει και θα προτιμούσε να καλυφθεί με πρόσθετη ελάφρυνση χρέους (τα λεγόμενα μεσοπρόθεσμα μέτρα). Αλλά επειδή «κατανοεί» τη δυσκολία των κρατών –μελών του ESM να σηκώσουν το βάρος, «συμβιβάζεται» με το να αναλάβει αυτό το βάρος η Ελλάδα, με από τώρα νομοθετημένα μέτρα.

Το συμπέρασμα είναι ότι ΔΝΤ και γερμανικό υπουργείο Οικονομικών τα έχουν βρει στα νούμερα για τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας. Αλλά τις όποιες διαφορές τους για τα μέτρα κάλυψής του φρόντισαν να τις φορτώσουν στην Κομισιόν, που έχει καταρτίσει το τρίτο Μνημόνιο και τις βασικές παραδοχές του, σε αντίθεση με τα δυο προηγούμενα που έφεραν κυρίως τη σφραγίδα του ΔΝΤ, παρά την ομολογημένη παταγώδη αποτυχία τους.

Αυτή η υπόγεια συνεννόηση ΔΝΤ και Βερολίνου επιβεβαιώνεται από τη δημόσια αντιπαράθεση Τόμσεν- Κομισιόν για τις βασικές δημοσιονομικές προβλέψεις του τρίτου Μνημονίου. Συνιστώσα αυτού του ανομολόγητου deal είναι και το φρενάρισμα των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέους και της αξιολόγησης από το Βερολίνο, που επιτρέπει στο ΔΝΤ να αναβάλει την έκθεσή του για το ελληνικό χρέος και την απόφαση για συμμετοχή του σε δανεισμό. Και πιθανότατα να τα ματαιώσει δια παντός, περιοριζόμενο στον ρόλο του τεχνικού συμβούλου.

Το «κουρασμένο» μοντέλο ολοκλήρωσης της ΟΝΕ

 Η μεθοδευμένη από το Βερολίνο, με τη συναίνεση του ΔΝΤ ή τουλάχιστον του Π. Τόμσεν, χρονοκαθυστέρηση χρησιμοποιεί ως μέσο την Ελλάδα, αλλά έχει ως τελικό στόχο το σύνολο της Ευρωζώνης, τον βηματισμό ολοκλήρωσής της και τον ρόλο της Κομισιόν.

 Ο Β. Σόιμπλε, στην πρόσφατη συνέντευξή του στη DIEZEIT, στην οποία θύμισε ότι υπάρχει «όριο στην αλληλεγγύη των άλλων χωρών προς την Ελλάδα» κι ότι «οι κανόνες πρέπει να τηρούνται γιατί αλλιώς θα διαλυθεί η Ευρωζώνη», προανήγγειλε την αλλαγή αυτών των κανόνων. Μίλησε για «βαθιές αλλαγές στην Ευρωζώνη», γιατί «με το σημερινό μοντέλο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης υπάρχει κόπωση».

 Το «σημερινό μοντέλο» είναι ο οδικός χάρτης που έχει καταρτίσει η Κομισιόν, η περίφημη Έκθεση των Πέντε Προέδρων», η οποία προβλέπει ότι μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2017 πρέπει να ολοκληρωθεί η τραπεζική ένωση -που ήδη μπλόκαρε η Γερμανία-, να προωθηθεί η Ένωση Κεφαλαιαγορών, να δημιουργηθεί σύστημα Αρχών Ανταγωνιστικότητας και Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, να ενσωματωθούν στο νομικό κεκτημένο της Ε.Ε. το Δημοσιονομικό Σύμφωνο και το σύμφωνο για το ευρώ+, να ενσωματωθεί στο νομικό πλαίσιο της Ε.Ε. ο ESM, που σήμερα δεν λογοδοτεί πουθενά και σε κανέναν, κ.ά.

 Η Κομισιόν θέλει όλα αυτά να μπουν κάτω από την ομπρέλα της, αλλά ο Β. Σόιμπλε έχει άλλα σχέδια. Δεν θέλει μια «πολιτική» Κομισιόν που να ελέγχει τη δημοσιονομική, οικονομική και χρηματοοικονομική ένωση, αλλά έναν «ανεξάρτητο» ESM που να παίζει αυτόν τον ρόλο. «Ανεξάρτητο» από τον έλεγχο των κυβερνήσεων και φυσικά του Ευρωκοινοβουλίου. Δηλαδή, περίπου όπως είναι σήμερα, αλλά με πολύ ευρύτερες αρμοδιότητες στην επιτήρηση όχι μόνο των χωρών που δανείζει, αλλά όλων. Και φυσικά με σταθερό σύμβουλο το ΔΝΤ, όπως ήδη προβλέπει η συνθήκη για τον ESM, μέχρι να γίνει ο ίδιος ένα πλήρες ευρωπαϊκό ΔΝΤ.

Ο εκλογικός κύκλος και η χρονοκαθυστέρηση της αξιολόγησης Το χρονοδιάγραμμα της διαπραγμάτευσης για τη θεσμική ολοκλήρωση της ΟΝΕ σε σημαντικό βαθμό συμπίπτει με τη χρονοκαθυστέρηση στην δεύτερη αξιολόγηση. Όσοι βλέπουν ως απώτατο ορόσημό της τον Μάρτιο, οπότε ανοίγει ο μεγάλος εκλογικός κύκλος στις χώρες της Ευρωζώνης (Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία) ίσως χρειαστεί να προσαρμόσουν τους σχεδιασμούς τους σε αυτούς της γερμανικής ηγεσίας.

Στη σκέψη του Β. Σόιμπλε η πίεση που δέχονται τα πολιτικά συστήματα στις τρεις χώρες από την ακροδεξιά διευκολύνει τη μετατόπιση όλων δεξιότερα, κι απ’ αυτή τη μετατόπιση μπορεί να προκύψουν κυβερνήσεις φιλικότερες προς τους δικούς του σχεδιασμούς για τη συντεταγμένη (διάλυση και) ανασύνθεση της Ευρωζώνης, μακριά από τον οδικό χάρτη της Κομισιόν, προς μια ακόμη πιο αυταρχική, πολιτικά ανεξέλεγκτη και διοικούμενη από μια «ανεξάρτητη» αρχή τύπου ESM Ευρωζώνη.

Στο σχέδιο αυτό, προφανώς, πολλές απ’ τις σημερινές χώρες της ΟΝΕ δεν χωρούν, ενώ η Ελλάδα αξιοποιείται πάλι ως εργαλείο θεσμικής μετάλλαξης της Ευρωζώνης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια πολύμηνη καθυστέρηση της αξιολόγησης και το χαλαρό μέτωπο Κομισιόν και ορισμένων κυβερνήσεων της Ευρωζώνης υπέρ της ελληνικής κυβέρνησης, προς το παρόν, φαίνεται εξαιρετικά αδύναμο να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη.

www.dikaiologitika.gr