Του Robert
Kurz
Στην ιδεολογία
της πολιτικής οικονομίας, το χρήμα είναι ένα εξελιγμένο εργαλείο
για πιο αποτελεσματική παροχή υλικών αγαθών και υπηρεσιών στην κοινωνία, για αυτό και θα έπρεπε να είναι ανευ σημασίας, με την οικονομική έννοια του όρου,αφού δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα απλό "πέπλο" πάνω στην πραγματική παραγωγή καi διανομή.
Ο Μαρξ, όμως, έδειξε ότι το χρήμα, ως μέσο αξιοποίησης του κεφαλαίου, είναι
αυτοσκοπός, ένα φετίχ,και επομένως έχει προτεραιότητα σε σχέση με την ικανοποίηση των υλικών
αναγκών.
Τα πραγματικά αγαθά παράγονται μόνο αν εξυπηρετούν τον αυτοσκοπό του
πολλαπλασιασμού του χρήματος, διαφορετικά η παραγωγή τους διακόπτεται,αν και μπορεί να είναι
τεχνικά εφικτή και παρά το γεγονός ότι έχουν ζωτική σημασία. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές σε τομείς όπως των συντάξεων
και της υγείας, αν και οι ίδιοι δεν είναι φορείς αξιοποίησης του κεφαλαίου, αλλά πρέπει να
χρηματοδοτούνται από τους μισθούς και τα κέρδη. Σε καθαρά υλικό επίπεδο, υπάρχουν αρκετοί διαθέσιμοι πόροι για να παρέχονται στον πληθυσμό, τροφή και ιατρική
φροντίδα, ακόμη και αν ένα αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού δεν αποτελεί μέρος του ενεργού εργατικού δυναμικού. Κάτω,όμως, από τις προσταγές του χρήματος φετίχ, αυτή η αντικειμενική
δυνατότητα γίνεται "θνησιγενής"
Τα συνταξιοδοτικά συστήματα και τα συστήματα υγείας υποτάσσονται έμμεσα στις προσταγές της
αφηρημένης αξιοποίησης.Σε συνθήκες δημοσιονομικής κρίσης, και στα δύο εφαρμόζονται
"προγράμματα εξοικονόμησης δαπανών".
Αυτό σημαίνει ότι η διαχείρηση τους θα πρέπει να γίνεται
με οικονομικά κριτήρια, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν στις χρηματοοικονομικές κινήσεις. Ακόμα
και μια ιατρική διάγνωση γίνεται εμπόρευμα, υπόι την
πίεση του ανταγωνισμού. Στόχος δεν είναι η υγεία και η ευημερία των ανθρώπων,
αλλά η χορήγηση φαρμάκων για την εξασφάλιση της παραγωγικότητας, από τη μία,
και η διαχείριση της ασθένειας, από την άλλη.
Ο ιδανικός εργαζόμενος, για τα υπάρχοντα συστήματα υγείας, θα πρέπει να έχει την κράση ενός αθλητή ολυμπιακών αγώνων (για να αυξάνεται το Ακαθάριστο Εθνικό Προίόν), αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει και να υποφέρει από κάποια χρόνια πάθηση (για να γεμίζουν τα ταμεία του συστήματος υγείας), και να τα ''τινάζει'' εγκαίρως, όταν φτάνει σε ηλικία συνταξιοδότησης (για να μη γίνεται βάρος στον καπιταλισμό).
Η ίδια η ιατρική επιστήμη ήταν αυτή που άνοιξε το δρόμο για τον υπέροχο αυτό υπολογισμό. Έχει προχωρήσει μάλιστα, τόσο πολύ που όλο και περισσότεροι ζουν πολύ περισσότερο αφού βγουν σε σύνταξη. Και αυτό είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για το πώς ο ανταγωνισμός άσκεί πίεση στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων η οποία δεν είναι πλέον συμβατή με τη λογική του κεφαλαίου. Η "βουβή δύναμη των περιστάσεων" (Μαρξ) δημιουργεί έτσι μια τάση, αντιστροφής των αναμφισβήτητων ιατρικών κατακτήσεων.
Η παραγωγή τεχνητής φτώχειας έχει προληπτικό χαρακτήρα. Στη Γερμανία, το προσδόκιμο όριο ζωής των χαμηλότερα αμοιβόμενων εργατών, μειώθηκε κατά 2 χρόνια (από 77,5 χρόνια στα 75,5), από το 2001. Όσοι δεν βγάζουν αρκετά, ούτε για την απλή επιβίωση τους, αν και εργάστηκαν σκληρά σε θέσεις πλήρους απασχόλησης , στα γεράματα τους είναι τόσο εξαντλημένοι, που η ιατρική πλέον δεν μπορεί να τους προσφέρει καμία βοήθεια. Επιπλέον,έχουν και μικρότερη πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη , ανάλογα με το βαλάντιο του καθενός.
Παράδειγμα τα ελληνικά νοσοκομεία που ουσιαστικά έχουν χρεοκοπήσει, και όπου οι
μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες έχουν αναστείλει την προμήθεια φαρμάκων για τον
καρκίνο, το AIDS και την ηπατίτιδα, και έχουν διακόψει και την παροχή
ινσουλίνης. Αυτό δεν αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα, αλλά είναι η εικόνα του
μέλλοντος που μας περιμένει. Τουλάχιστον για τους φτωχούς αρρώστους και τους "περιττούς",
και για όλους όσους είναι άχρηστοι πια με τη λογική του καπιταλισμού. Σε όλους αυτούς,
οι ειδικοί, οι τεχνικοί, θα κάνουν την ίδια ερώτηση που έκανε ο βασιλιάς της
Πρωσίας Φρειδερίκος στους στρατιώτες του, καθώς λιποτακτούσαν από το πεδίο της
μάχης:
"Σκυλιά! Θέλετε να ζήσετε αιώνια;"
- 9 Ιανουαρίου 2012 -
