Η ΕΕ ΕΓΚΡΙΝΕΙ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε το πράσινο φως στο νέο κανονιστικό πλαίσιο για τις λεγόμενες «Νέες Γενετικές Τεχνικές» (NGT),: μεγάλο μέρος των φυτών που παράγονται με αυτές τις τεχνικές θα θεωρείται ισοδύναμο με τις συμβατικές ποικιλίες και, ως εκ τούτου, θα εξαιρείται από τις υποχρεώσεις σήμανσης, αξιολόγησης κινδύνου και περιβαλλοντικής παρακολούθησης. Οι αγροτικές, βιολογικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις καταδικάζουν ανεπιφύλακτα τη συμφωνία, καταγγέλλοντας την απουσία επαρκούς παρακολούθησης των επιπτώσεων στην υγεία και τη βιοποικιλότητα, τους σοβαρούς κινδύνους για τον βιολογικό τομέα και την πλήρη απουσία περιορισμών στην υπερδύναμη των πολυεθνικών εταιρειών σπόρων.

Μετά από διαπραγματεύσεις που κράτησαν πάνω από δύο χρόνια, η ΕΕ   https://www.consilium.europa.eu/.../new-genomic.../  καθόρισε μια σαφή ταξινόμηση: οι ΝΓΤ θα χωριστούν σε δύο κατηγορίες, ΝΓΤ-1 και ΝΓΤ-2. Τα φυτά της κατηγορίας ΝΓΤ-1 – τα οποία περιλαμβάνουν προϊόντα εργαστηρίου που θεωρούνται ισοδύναμα με τα φυσικά, με ελάχιστες τροποποιήσεις στο γονιδίωμα – θα αντιμετωπίζονται ως συμβατικά φυτά. Για αυτά δεν θα υπάρχει υποχρέωση επισήμανσης ή ιχνηλασιμότητας, ούτε άλλα περιοριστικά μέτρα. Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτει σήμερα το 94% των νέων ΓΤΟ που βρίσκονται σε φάση μελέτης. Οι ποικιλίες που κατατάσσονται ως ΝΓΤ-2, δηλαδή εκείνες με τροποποιήσεις που υπερβαίνουν ένα αυθαίρετο όριο 20 νουκλεοτιδίων ή με χαρακτηριστικά που ενδέχεται να είναι ευαίσθητα – όπως αντοχή στα ζιζανιοκτόνα ή εντομοκτόνα – θα εξακολουθήσουν να υπόκεινται στην ισχύουσα νομοθεσία για τους ΓΤΟ: άδειες, έλεγχοι, ετικέτες ενημέρωσης.

Τα κράτη μέλη θα έχουν επίσης το δικαίωμα να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν την καλλιέργεια στο έδαφός τους. Σύμφωνα με τις κοινοτικές αρχές και ορισμένους εκπροσώπους του αγροτικού κόσμου, η κίνηση αυτή αποτελεί μια ευκαιρία για την ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό του ευρωπαϊκού αγροτικού τομέα: οι νέες ποικιλίες θα είναι πιο ανθεκτικές στο περιβαλλοντικό στρες, όπως η ξηρασία ή οι πλημμύρες, και ανεκτικές στις όλο και πιο δύσκολες συνθήκες που προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, θα απαιτούν μικρότερη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, με οφέλη για τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα της αγροδιατροφικής παραγωγής.

Ωστόσο, η απόφαση https://data.consilium.europa.eu/.../ST-6426-2025.../en/pdf  προκάλεσε την ανησυχία πολλών ενώσεων βιολογικής γεωργίας, περιβαλλοντολόγων και προστασίας των οι οποίες χαρακτηρίζουν τη συμφωνία ως σοβαρό βήμα οπισθοδρόμησης για την προστασία της βιοποικιλότητας, του περιβάλλοντος και της επισιτιστικής κυριαρχίας. «Οι ΝΓΤ είναι ΓΤΟ και ως τέτοιες πρέπει να ρυθμιστούν», εξηγεί η FederBio, η οποία καλεί την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να απορρίψει την πρόταση και τις κυβερνήσεις να την απορρίψουν. Το κεντρικό σημείο των επικρίσεων αφορά την απελευθέρωση των NΓΤ-1: η εξαίρεση από τη ρύθμιση των φυτών που έχουν παραχθεί με γενετικές τεχνικές, χωρίς υποχρεώσεις σήμανσης και ιχνηλασιμότητας, σημαίνει ότι ανοίγει ο δρόμος για τη διάδοση σε μεγάλη κλίμακα ποικιλιών που ενδέχεται να κατοχυρωθούν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

Οι νέοι κανόνες θα ευνοήσουν, τις πολυεθνικές εταιρείες, επιτρέποντάς τους να κατοχυρώσουν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τους σπόρους. Αυτό θα θέσει σε κίνδυνο την πιστοποίηση των παραγωγών βιολογικών ή τροφίμων που δεν περιέχουν Οργανισμούς Γενετικά Tροποποιημένους και να θέσει σε κίνδυνο τις παραδοσιακές και τοπικές ποικιλίες, που αποτελούν βασικό στοιχείο της αγροτικής βιοποικιλότητας. Η γενετική μόλυνση των χωραφιών δεν θα ήταν πλέον ελεγχόμενη και οι συμβατικές ή βιολογικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις θα κινδύνευαν να χάσουν τη θέση τους και την εμπιστοσύνη της αγοράς. Επίσης,υπάρχει ένα πρόβλημα διαφάνειας και επιβαρύνσεων: σε περίπτωση περιβαλλοντικών ή υγειονομικών ζημιών, οι επιχειρήσεις που διαθέτουν στην αγορά προϊόντα NΓΤ-1 θα μπορούσαν να αποφύγουν τους ελέγχους ή τις ευθύνες, καθιστώντας δύσκολη την ιχνηλασιμότητα και την προστασία των καταναλωτών.

Η συμφωνία πρέπει ακόμη να εγκριθεί επίσημα: το κείμενο θα υποβληθεί σε ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και θα επικυρωθεί από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν οι πλειοψηφίες είναι σταθερές. Εάν τεθεί σε ισχύ, ο νέος κανονισμός θα αλλάξει ριζικά το πρόσωπο της γεωργίας στην Ευρώπη αφού θα υπάρξουν κρίσιμα σενάρια για τη βιολογική γεωργία, τη βιοποικιλότητα, την ιχνηλασιμότητα των τροφίμων και τη διαφάνεια προς τους καταναλωτές. Η ήδη έντονη συζήτηση κινδυνεύει να ενταθεί. Για πολλές ενώσεις, το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει: ζητούν να απορριφθεί ο κανονισμός ή τουλάχιστον να αναθεωρηθεί στα ευρωπαϊκά κοινοβούλια πριν από οποιαδήποτε τελική έγκριση. Το διακύβευμα δεν είναι μόνο κανονιστικό αλλά αφορά το ίδιο το μέλλον των τροφίμων που καλλιεργούμε και τρώμε.

 

[---->] 

Jeffrey Sachs: ΟΛΑ ΤΑ ΧΕΡΑΚΙΑ ΤΟΥ ΝΑΤΟ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ

 

Από την ανεξαρτησία του Κιέβου και μετά, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους υπονόμευσαν κάθε προσπάθεια συμφωνίας μεταξύ των δύο πρώην κρατών της ΕΣΣΔ, με σκοπό να αποσπάσουν την πρώην σοβιετική δημοκρατία από την επιρροή του Κρεμλίνου.

https://www.ilfattoquotidiano.it/.../jeffrey.../8216247/

 

 

Jeffrey Sachs - εφημερίδα Fatto Quotidiano, 4 Δεκεμβρίου 2025

 

Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι το αποκορύφωμα μιας τριάνταχρονης κατάρρευσης της ευρωπαϊκής τάξης ασφάλειας.

Όχι μόνο δεν ήταν αναπόφευκτος ή προκαθορισμένος, αλλά, προήλθε από μια συστηματική αποσύνθεση των αρχών που εδραίωσαν τη μεταψυχροπολεμική συμφωνία: την ουδετερότητα των κρατών που βρίσκονται μεταξύ στρατιωτικών μπλοκ, τη δέσμευση των ΗΠΑ και της Γερμανίας να μην επεκτείνουν το ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, στην πρώην σοβιετική σφαίρα, και τo δόγμα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) σύμφωνα με τo  οποίo η ασφάλεια πρέπει να είναι αδιαίρετη, δηλαδή κανένα κράτος δεν μπορεί να ενισχύει την ασφάλειά του σε βάρος ενός άλλου.

Σε αντίθεση με τις κυρίαρχες δυτικές αφηγήσεις που περιγράφουν τη Ρωσία ως τον μονομερή επιτιθέμενο, είναι αποδεδειγμένο ότι οι διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις, υποστηριζόμενες σε κρίσιμες στιγμές από την ΕΕ, απομάκρυναν την Ουκρανία από τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ουδετερότητά της, παρασύροντάς την σε μια γεωπολιτική σύγκρουση. Σε διάφορες στιγμές – από το 1990, 1994, 2008, 2014, 2015, 2021 και 2022 μέχρι σήμερα – υπήρξαν ρητές διπλωματικές οδοί (exit ramps) που θα μπορούσαν να εγγυηθούν την κυριαρχία της Ουκρανίας, να προστατεύσουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια και να αποτρέψουν τον πόλεμο αλλά κάθε φορά η Δύση τις απόρριπτε.

Όταν η Ουκρανία απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1991, η ουδετερότητα ήταν ένας από τους πυλώνες της πολιτικής συμφωνίας. Η Διακήρυξη Κρατικής Κυριαρχίας του 1990 δήλωνε ότι η χώρα σκόπευε να είναι ένα «μόνιμα ουδέτερο κράτος» που δεν θα εντασσόταν σε στρατιωτικούς συνασπισμούς. Η αρχή αυτή έγινε νόμος: το άρθρο 18 του Συντάγματος του 1996 δεσμεύει το κράτος στην ουδετερότητα και τη μη ευθυγράμμιση. Η ουκρανική κοινή γνώμη ενίσχυσε αυτή τη θέση. Από τη δεκαετία του '90 έως τις αρχές του 2014, η πλειοψηφία ήταν πάντα αντίθετη στην ένταξη της χώρας  στο ΝΑΤΟ.

Από το 1989 έως το 1991, οι δυτικοί ηγέτες διαβεβαίωσαν επανειλημμένα τους σοβιετικούς αξιωματούχους ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκτεινόταν προς τα ανατολικά εάν η Μόσχα δεχόταν την επανένωση της Γερμανίας, όπως αποδεικνύεται από αποχαρακτηρισμένα αρχεία. Στις 9 Φεβρουαρίου 1990, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μπέικερ είπε στον Γκορμπατσόφ: «Η δικαιοδοσία του ΝΑΤΟ δεν θα μετακινηθεί ούτε ένα εκατοστό προς τα ανατολικά». Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γκένσερ δήλωνε τον Ιανουάριο του 1990: «Δεν θα υπάρξει επέκταση του εδάφους του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά».

Η Τελική Πράξη του Ελσίνκι (1975) και η Χάρτα του Παρισιού (1990) καθόριζαν ότι η ασφάλεια στην Ευρώπη πρέπει να είναι συλλογική, όχι μηδενικού αθροίσματος. Η Χάρτα για την ευρωπαϊκή ασφάλεια του ΟΑΣΕ του 1999  το επιβεβαίωνε: «Κανένα κράτος... δεν θα ενισχύσει την ασφάλειά του σε βάρος της ασφάλειας άλλων κρατών». Η διεύρυνση, ιδίως στην Ουκρανία, παραβίαζε την αρχή αυτή.

Το 1994, η Ουκρανία επέστρεψε στη Ρωσία τον έλεγχο του πυρηνικού οπλοστασίου της σοβιετικής εποχής βάσει του Μνημονίου της Βουδαπέστης, σε ένα πλαίσιο ασφάλειας που καθοριζόταν από τρεις προϋποθέσεις: 1) η Ουκρανία θα παρέμενε ουδέτερη, 2) το ΝΑΤΟ δεν θα επεκτεινόταν προς την Ουκρανία, 3) η ευρωπαϊκή ασφάλεια θα βασιζόταν στις αρχές του ΟΑΣΕ και όχι στην πολιτική του μπλοκ.

(…) Το τραγικό είναι ότι, με το πέρασμα της δεκαετίας του '90, η στρατηγική των ΗΠΑ ακολούθησε τη λογική που διατύπωσε ο Brzezinski στο βιβλίο του Η μεγάλη σκακιέρα (1997): «Χωρίς την Ουκρανία, η Ρωσία παύει να είναι μια ευρασιατική αυτοκρατορία». «Αν η Μόσχα ανακτήσει τον έλεγχο της Ουκρανίας... η Ρωσία θα αποκτήσει ξανά τα μέσα για να γίνει ένα ισχυρό αυτοκρατορικό κράτος». Από τότε, η σκέψη αυτή έχει διαμορφώσει τη στρατηγική προοπτική των ΗΠΑ. Ο στόχος ήταν λοιπόν να ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ.

(…) Το 2004, οι ΗΠΑ και η ΕΕ υποστήριξαν την Πορτοκαλί Επανάσταση, παρέχοντας οικονομική βοήθεια σε ομάδες της κοινωνίας των πολιτών μέσω του National Endowment for Democracy, της USAID και διαφόρων ιδρυμάτων. (…) Στη συνέχεια, το 2008, στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Βουκουρέστι, και παρά τη σθεναρή αντίθεση της Γερμανίας και της Γαλλίας, οι ΗΠΑ ανάγκασαν το ΝΑΤΟ να δηλώσει: «Η Ουκρανία και η Γεωργία θα γίνουν μέλη». Η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ παραδέχτηκε στη συνέχεια: «Από την πλευρά της Ουκρανίας, αυτό θα ήταν μια κήρυξη πολέμου [στον Πούτιν]». Ωστόσο, η κοινή γνώμη παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αντίθετη στην ένταξη: ο υποψήφιος για την προεδρία Βίκτορ Γιανουκόβιτς κέρδισε τις εκλογές του 2009/10 με ένα πρόγραμμα ουδετερότητας και η κυβέρνησή του ψήφισε νόμο που καθιστούσε την Ουκρανία κράτος που δεν ανήκει στο μπλοκ.

Ωστόσο, οι δυνάμεις που τάσσονται υπέρ του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και τη Δύση βρήκαν την ευκαιρία όταν, το 2013, ο Γιανουκόβιτς ανέβαλε την υπογραφή μιας συμφωνίας σύνδεσης με την ΕΕ, γεγονός που πυροδότησε μαζικές διαμαρτυρίες που τροφοδοτήθηκαν από τις ΗΠΑ. Ο αμερικανικός μηχανισμός για την αλλαγή καθεστώτος τέθηκε σε δράση. (...) Στις 21 Φεβρουαρίου 2014, η ΕΕ μεσολάβησε για μια συμφωνία με τον Γιανουκόβιτς, βασισμένη σε συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, κυβέρνηση εθνικής ενότητας και πρόωρες εκλογές. Αντ' αυτού, μέσα σε λίγες ώρες, ένοπλες ομάδες κατέλαβαν κυβερνητικά κτίρια και ο Γιανουκόβιτς έφυγε, αλλά δεν παραιτήθηκε. Το Κοινοβούλιο τον απομάκρυνε χωρίς συνταγματικές διαδικασίες και οι ΗΠΑ υποστήριξαν το καθεστώς: η ΕΕ παρέμεινε σιωπηλή και άφησε το «βαθύ κράτος» των ΗΠΑ να αναλάβει την πρωτοβουλία.

Η νέα κυβέρνηση υιοθέτησε εθνικιστικές πολιτικές και κήρυξε στρατιωτική επιχείρηση «κατά της τρομοκρατίας» ενάντια στις διαμαρτυρίες στις ανατολικές περιοχές με ρωσικό πληθυσμό. Αυτό οδήγησε στη στρατιωτικοποίηση μιας πολιτικής διαμάχης και κατέστησε αδύνατη την επίτευξη συμβιβασμού. Η νέα πολιτική τάξη άρχισε να μιλάει για την απομάκρυνση της Ρωσίας από τη ναυτική της βάση στην Κριμαία. Τελικά, η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία, επικαλούμενη ανησυχίες για την εθνική της ασφάλεια και  τον Στόλο της Μαύρης Θάλασσας.

Για να σταματήσει τις μάχες στην Ανατολή, η Ρωσία συνέβαλε στη διαμεσολάβηση της συμφωνίας Μινσκ II. Η συμφωνία αυτή, που εγκρίθηκε ομόφωνα με την απόφαση 2202 του Συμβουλίου Ασφαλείας, προέβλεπε κατάπαυση του πυρός, αυτονομία («ειδικό καθεστώς») για το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, συνταγματικές μεταρρυθμίσεις για την προστασία της ρωσικής εθνοτικής μειονότητας και την απόσυρση των βαρέων όπλων. Η Ουκρανία αρνήθηκε να εφαρμόσει τη συμφωνία, ιδίως όσον αφορά την αυτονομία του Ντονμπάς. Η Μέρκελ παραδέχτηκε στη συνέχεια ότι η συμφωνία είχε ως στόχο να «δώσει χρόνο στην Ουκρανία» προκειμένου να ενισχύσει τη στρατιωτική της δύναμη.

(...) Μεταξύ 2015 και 2021, η Ουκρανία έγινε de facto εταίρος του ΝΑΤΟ, χάρη σε κοινές ασκήσεις, νέες δομές διοίκησης σύμφωνες με τα πρότυπα της Συμμαχίας, εκπαιδευτικές αποστολές μεταξύ ΗΠΑ και Ηνωμένου Βασιλείου, ενοποίηση των υπηρεσιών πληροφοριών και, κυρίως, δισεκατομμύρια δολάρια σε όπλα. Το 2021, η Ουκρανία είχε τον μεγαλύτερο στρατό της Ευρώπης εκτός της Ρωσίας.

Τον Δεκέμβριο του 2021, η Ρωσία παρουσίασε δύο σχέδια συνθηκών, ένα για τις ΗΠΑ και ένα για την ΕΕ, καλώντας τη Δύση να παραιτηθεί από την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, να αποσύρει τα όπλα του ΝΑΤΟ από τα ρωσικά σύνορα, να επιστρέψει στα επίπεδα ανάπτυξης του 1997 και να αποκαταστήσει τις αρχές ασφάλειας του ΟΑΣΕ.

Οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να διαπραγματευτούν με τη Ρωσία τη διεύρυνση, υποστηρίζοντας ότι η «πολιτική των ανοιχτών θυρών» του ΝΑΤΟ δεν τους αφορούσε. Η αποτυχία της προσπάθειας οδήγησε τη Ρωσία να ξεκινήσει την Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση (Smo). Το 2023, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Stoltenberg συνόψισε την κατάσταση ως εξής: «Ο Πούτιν, το φθινόπωρο του 2021, είχε δηλώσει και είχε πράγματι στείλει ένα σχέδιο συνθήκης που ήθελε να υπογράψει το ΝΑΤΟ, με την υπόσχεση ότι δεν θα υπήρχε περαιτέρω διεύρυνση. Αυτό ήταν προϋπόθεση για να μην εισβάλει στην Ουκρανία. Φυσικά, δεν το υπογράψαμε... Έτσι, μπήκε σε πόλεμο για να εμποδίσει το ΝΑΤΟ να πλησιάσει τα σύνορά του. Πέτυχε ακριβώς το αντίθετο».

(…) Εν ολίγοις, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν ήταν αποτέλεσμα παλαιάς εχθρότητας ή μιας ξαφνικής πράξης επιθετικότητας, αλλά το προβλέψιμο αποτέλεσμα μιας σειράς αποφάσεων των ΗΠΑ και της ΕΕ που κατέστρεψαν την ουκρανική ουδετερότητα, απέρριψαν την οδό της  διπλωματίας με τη Ρωσία και υπόταξαν την ασφάλεια της Ουκρανίας σε μια αποτυχημένη γεωπολιτική στρατηγική της Δύσης. Μια βιώσιμη λύση αποτροπής του πολέμου απαιτεί την επιστροφή στις αρχές που καθοδήγησαν την περίοδο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο: την ουδετερότητα της Ουκρανίας, την αδιαίρετη ασφάλεια της Ευρώπης και την οδό μιας πραγματικής διπλωματίας μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας.

Μια πρόταση που δεν μπορεί να απορριφθεί

 

 

Dante Barontini

 

Στη διάσημη τηλεοπτική αντιπαράθεση στο Λευκό Οίκο, ο Τραμπ είχε εκφοβίσει τον Ζελένσκι επαναλαμβάνοντας του πολλές φορές «Δεν έχεις τα χαρτιά» (ένας περίπου ευγενικός τρόπος για να του πει «έχεις ήδη χάσει»). Τώρα έχει αναλάβει τον ρόλο του «Νονά» και του έχει δώσει ένα σχέδιο 28 σημείων «που δεν μπορεί να αρνηθεί». Και έχει μόνο έξι ημέρες για να απαντήσει, γιατί μετά ... Για να γίνει πιο κατανοητός, έδωσε επίσης εντολή να μειωθούν δραστικά οι στρατιωτικές ενισχύσεις προς το Κίεβο.

Και ο Ζελένσκι αυτή τη φορά φαίνεται να έχει καταλάβει καλύτερα. Επέλεξε τον συνηθισμένο μονόλογο για να καταστήσει σαφές – χωρίς να διακινδυνεύσει να εκτελεστεί στο τέλος της εγγραφής του βίντεο – ότι δεν θα ήθελε να δεχτεί να συζητήσει αυτό το σχέδιο, αλλά δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο. Αν όλοι συμφωνούν...

«Η Ουκρανία μπορεί τώρα να βρίσκεται μπροστά σε μια πολύ δύσκολη επιλογή: να χάσει την αξιοπρέπειά της ή να διακινδυνεύσει να χάσει έναν βασικό εταίρο· ή 28 δύσκολα σημεία ή έναν εξαιρετικά δύσκολο χειμώνα, τον πιο δύσκολο που έχει δει ποτέ, και περαιτέρω κινδύνους. Μια ζωή χωρίς ελευθερία, χωρίς αξιοπρέπεια, χωρίς δικαιοσύνη. Και να εμπιστευτούμε κάποιον που μας έχει ήδη επιτεθεί δύο φορές. Δεν θα κάνουμε μεγαλόφωνα δηλώσεις, θα συνεργαστούμε ήρεμα με την Αμερική και όλους τους εταίρους μας. Θα παρουσιάσω επιχειρήματα, θα πείσω, θα προσφέρω εναλλακτικές λύσεις, αλλά σίγουρα δεν θα δώσουμε στον εχθρό το επιχείρημα ότι η Ουκρανία δεν θέλει την ειρήνη».

Είτε τα 28 σημεία, είτε τα καλοριφέρ σβηστά το χειμώνα (παραφράζοντας τον Μάριο Ντράγκι, ο οποίος τον Απρίλιο του 2022 κάλεσε την «Ευρώπη» να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία). Έτσι, θα καθίσει στο τραπέζι – πρώτα με τον Τραμπ, μετά ίσως και με τον Πούτιν – προσπαθώντας να τεντώσει όσο το δυνατόν περισσότερο το σχοινί, αλλά χωρίς να το σπάσει.

Ο χώρος υπάρχει, πρακτικά για κάθε ενδεχόμενο. Τα 28 σημεία είναι μόνο τίτλοι, τα μεμονωμένα κεφάλαια πρέπει να γραφτούν όλα. Και η αμφισημία κυριαρχεί, όπως και σε κάθε άλλο «σχέδιο Τραμπ» που έχει τεθεί σε οποιοδήποτε τραπέζι.

Ας αρχίσουμε να τα διαβάζουμε:

2. Θα συναφθεί μια συνολική συμφωνία μη επίθεσης  μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και Ευρώπης. Όλες οι αμφιβολίες που παρέμειναν σε εκκρεμότητα τα τελευταία 30 χρόνια θα θεωρηθούν επιλυμένες.

3. Προβλέπεται ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει στις γειτονικές χώρες και ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω.

4. Θα ξεκινήσει διάλογος μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ, με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, με σκοπό την επίλυση όλων των ζητημάτων που αφορούν την ασφάλεια και τη δημιουργία των συνθηκών για μια χαλάρωση των εντάσεων.

Αν το πάρουμε κυριολεκτικά, οι ΗΠΑ του Τραμπ θεωρούνται de facto εκτός ΝΑΤΟ, αν και δεν το έχουν ακόμη ανακοινώσει επίσημα στους «συμμάχους» τους. Η «συμφωνία μη επίθεσης» θα υπογραφεί μόνο από τους άλλους αντιπάλους, ενώ οι ΗΠΑ και η Ρωσία θα ρυθμίσουν τις σχέσεις τους με βάση τις στρατηγικές συνθήκες που έχουν υπογραφεί στο παρελθόν.

Μάλιστα οι ΗΠΑ τοποθετούνται ως «μεσολαβητής» μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ. Για όσους γνωρίζουν την ιστορία της μεταπολεμικής περιόδου, αυτό μοιάζει σχεδόν με ανέκδοτο ή με μια «επανάσταση» που κανείς δεν είχε αντιληφθεί.

Εξίσου ασαφές είναι και το εξής:

5. Η Ουκρανία θα λάβει αξιόπιστες εγγυήσεις ασφάλειας.

6. Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις θα περιοριστούν σε 600.000 στρατιώτες.

7. Η Ουκρανία συμφωνεί να συμπεριλάβει στο σύνταγμά της ότι δεν θα προσχωρήσει στο ΝΑΤΟ, και το ΝΑΤΟ συμφωνεί να συμπεριλάβει στο καταστατικό του μια διάταξη που θα ορίζει ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο μέλλον.

Το να θεωρηθεί ο αριθμός των 600.000 στρατιωτών ως «περιορισμός», για παράδειγμα, είναι παράλογο. Αυτή τη στιγμή, ο ουκρανικός στρατός αριθμεί 1,2 εκατομμύρια άνδρες, αλλά μόνο επειδή υπάρχει γενική κινητοποίηση λόγω πολέμου. Πριν από τον πόλεμο – όταν, άλλωστε, δεν είχαν φύγει εκατομμύρια από τη χώρα – ήταν 190.000. Επομένως, ο «περιορισμός» θα είχε λογική αν μειωνόταν ο τελευταίος αριθμός. Αλλά και επειδή η διατήρηση ενός στρατού άνω του μισού εκατομμυρίου ατόμων – όταν πρέπει να ξαναχτίσεις τη χώρα, σου λείπει το εργατικό δυναμικό και τα χρήματα – είναι μια αποστολή αδύνατη.

Το πιο ασαφές σημείο είναι όμως ένα άλλο: «8. Το ΝΑΤΟ συμφωνεί να μην αναπτύξει στρατεύματα στην Ουκρανία.» Τι σημαίνει αυτό; Ότι, μεμονωμένες χώρες – με επικεφαλής τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία – θα μπορούν ενδεχομένως να το κάνουν «ιδιωτικά», αλλά χωρίς να επικαλούνται το άρθρο 5 της Συμμαχίας; Είναι δύσκολο να εγκρίνει η Μόσχα μια τέτοια διατύπωση χωρίς έναν μακρύ και διεξοδικό κατάλογο «διευκρινίσεων».

Συνδεδεμένο με αυτές τις αμφιβολίες είναι και το θέμα της ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση – η οποία, παρεμπιπτόντως, δεν κλήθηκε να συμμετάσχει στη διαμόρφωση του «σχεδίου» – από το σημείο 11 και μετά. «Η Ουκρανία είναι κατάλληλη για ένταξη στην ΕΕ και θα επωφεληθεί από προτιμησιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ το θέμα βρίσκεται υπό εξέταση.»

Είναι γνωστό ότι η διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ είναι αρκετά μακρά, διότι κάθε νέο μέλος πρέπει να συμμορφωθεί με τους ευρωπαϊκούς κανόνες σε θέματα κράτους δικαίου, κανονισμών, γεωργικών πολιτικών κ.λπ. Η εγγύηση «προνομιακής πρόσβασης» σημαίνει τη δημιουργία «αθέμιτου ανταγωνισμού» με τις χώρες που μόλις ολοκλήρωσαν με κόπο αυτή τη διαδικασία ή που τη διαπραγματεύονται αυτή τη στιγμή.

Συγκεκριμένα, σημαίνει, να αλλάξει δραστικά η κατανομή των ευρωπαϊκών κονδυλίων (αρκεί να σκεφτούμε μόνο το κονδύλια για τη γεωργία), να γίνουν εξαιρέσεις όσον αφορά τις μεθόδους παραγωγής και την τήρηση των περιβαλλοντικών ορίων κ.λπ. Είναι δύσκολο να επιτευχθεί ομόφωνη συναίνεση μεταξύ των 27, ή τουλάχιστον να αποφευχθεί μια ισχυρή μειοψηφία αντιθέτων.

Όσον αφορά το θέμα των «χρημάτων» (σημεία 12, 13 και 14),  στα βασικά ζητήματα είναι ότι το κόστος της ανοικοδόμησης θα βαρύνει την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ τα τυχόν κέρδη θα μοιραστούν – σύμφωνα με την πρόταση – μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Απλό, έτσι;

Δεν έχει νόημα να συνεχίσουμε. Είναι κατανοητό ότι κάθε σημείο θα πρέπει να «συγκεκριμενοποιηθεί» με πολύ λεπτομερή τρόπο, ώστε να αποφευχθεί η «ελεύθερη ερμηνεία» κάθε συμβαλλόμενου μέρους να οδηγήσει αμέσως σε έναν νέο πόλεμο. Πρόκειται για ένα προσχέδιο συζήτησης, γραμμένο «σε στυλ Τέξας», με τα μπότες πάνω στο τραπέζι και χωρίς καν χάρτη. Καθορίζει μια κατεύθυνση, αλλά κανείς δεν θα το δεχόταν ως «πρόταση συνθήκης».

Για να γίνει κατανοητό. Στο σημείο 10 αναφέρεται: «Εάν η Ουκρανία εκτοξεύσει πύραυλο κατά της Μόσχας ή της Αγίας Πετρούπολης χωρίς βάσιμο λόγο, η εγγύηση ασφάλειας θα θεωρηθεί άκυρη και ανίσχυρη.» Σε οποιαδήποτε άλλη ρωσική πόλη είναι Ο.Κ;

Έχουμε μπροστά μας έναν ακόμη αρκετά ανώμαλο δρόμο, εν τέλει, αν και η εντύπωση ότι άνοιξε μια πιθανότητα ειρήνης αρκούσε για να καταρρεύσουν οι μετοχές των στρατιωτικών βιομηχανιών στο χρηματιστήριο.

Το ότι η Ουκρανία δέχεται να «το σκεφτεί» είναι προφανώς αποφασιστικής σημασίας. Πέρα από κάθε ηθικολογικό συλλογισμό, θα ήταν περίπλοκο να «εγγυηθεί την ειρήνη», ενώ ένοπλες ομάδες χρησιμοποιούν «τρομοκρατικές» τακτικές για να αναζωπυρώσουν εκτός προθεσμίας ένα εστιακό σημείο πολέμου.

Το θέμα που φαίνεται εντελώς αποκλεισμένο είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και η Μεγάλη Βρετανία που δεν ανήκει πλέον σε αυτήν. Οι Στάρμερ, Μερτς και Mακρόν – χωρίς καν να συμβουλευτούν τη Μελόνι, για να δείξουν πόσο σημαντική είναι… – έσπευσαν αμέσως να προτείνουν ένα «εναλλακτικό σχέδιο». Αυτό που δεν είχαν καν εξετάσει επί τέσσερα χρόνια, τυφλωμένοι από τον στόχο να «νικήσουν τη Ρωσία, τελεία και παύλα».

Το πόσο ρεαλιστικό είναι να σκεφτόμαστε να συνεχίσουμε τον πόλεμο χωρίς τη συμβολή των Ηνωμένων Πολιτειών είναι το σημείο εκκίνησης της «ομιλίας του Ζελένσκι. προς τον λαό» «Είναι μια πρόταση που δεν μπορεί να απορριφθεί».

 

[----->]