Έρευνα των Ηνωμένων Εθνών καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα χρήματα που παρείχε η Ευρωπαϊκή Ένωση σε κρατικές οντότητες στη Λιβύη διευκόλυναν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, από την καταναγκαστική εργασία και τη σεξουαλική δουλεία έως τα βασανιστήρια.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ, η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της οικονομικής στήριξης της λιβυκής ακτοφυλακής και της λιβυκής διεύθυνσης για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης (DCIM), βοήθησε και υποκίνησε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Στις 27 Μαρτίου 2023, τα Ηνωμένα Έθνη δημοσιοποίησαν τα πορίσματα τριετούς έρευνας, επιβεβαιώνοντας ότι "οι αυθαίρετες κρατήσεις, οι δολοφονίες, οι βιασμοί, η δουλεία, η σεξουαλική δουλεία, οι δολοφονίες και οι "εξαφανίσεις" έχουν γίνει "διαδεδομένη πρακτική" στο άλλοτε ευημερούν έθνος της Λιβύης, το οποίο βυθίστηκε στον εμφύλιο πόλεμο, από τον πόλεμο του ΝΑΤΟ για την αλλαγή καθεστώτος πριν από μια δεκαετία.
Ενώ η έκθεση διαπιστώνει ότι τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας είναι ευρέως διαδεδομένα σε ολόκληρη τη χώρα, επικεντρώνεται στη δεινή θέση των μεταναστών και κατηγορεί την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι επέτρεψε στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας με έδρα την Τρίπολη να εγκρίνει καταχρήσεις κατά των Αφρικανών που ζητούν άσυλο στην Ευρώπη.
Η έκθεση στην εισαγωγική της ενότητα αναφέρει : "Η Αποστολή διαπίστωσε ότι διαπράχθηκαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σε βάρος μεταναστών σε χώρους κράτησης υπό τον πραγματικό ή ονομαστικό έλεγχο της Διεύθυνσης για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης της Λιβύης, της λιβυκής ακτοφυλακής και του μηχανισμού υποστήριξης της σταθερότητας. Αυτές οι οντότητες έλαβαν τεχνική, υλικοτεχνική και χρηματική υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, μεταξύ άλλων, για την αναχαίτιση και την επιστροφή των μεταναστών στις χώρες τους".
Με άλλα λόγια, αντί να αναχαιτίζει απευθείας τους μετανάστες που ταξιδεύουν με βάρκες προς την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναθέσει τη βρώμικη δουλειά στη λιβυκή ακτοφυλακή. Μόλις η ακτοφυλακή συλλάβει τους μετανάστες, τους στέλνει πίσω στη Λιβύη και τους μεταφέρει τόσο σε επίσημες όσο και σε "μυστικές φυλακές", όπου συχνά τους εκμεταλλεύονται για οικονομικό όφελος μέσω καταναγκαστικής εργασίας, λύτρων ή σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
"Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι οι μετανάστες ζουν υπό καθεστώς σκλαβιάς στα κέντρα κράτησης της Διεύθυνσης Καταπολέμησης της Παράνομης Μετανάστευσης", αναφέρει η έκθεση, προσθέτοντας ότι το προσωπικό και οι αξιωματούχοι της DCIM και του Λιμενικού Σώματος εμπλέκονται "σε όλα τα επίπεδα", ενώ υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι "συνωμότησαν" με διακινητές και λαθρεμπόρους τόσο στο πλαίσιο της κράτησης όσο και της αναχαίτισης.
"Η Αποστολή έχει βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι οι φρουροί απαιτούσαν και λάμβαναν πληρωμές για την απελευθέρωση μεταναστών. Η εμπορία ανθρώπων, η υποδούλωση, η καταναγκαστική εργασία, η φυλάκιση, ο εκβιασμός και το λαθρεμπόριο απέφεραν σημαντικά έσοδα σε άτομα, ομάδες και κρατικούς θεσμούς", υποστηρίζει η έκθεση.
Το 2017, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης ανέφεραν την αναβίωση του δουλεμπορίου στην Αφρική λόγω των συνεχιζόμενων επιπτώσεων της υποστηριζόμενης από το ΝΑΤΟ επιχείρησης αλλαγής καθεστώτος για την απομάκρυνση του ηγέτη της Λιβύης Μοαμάρ Καντάφι. Τα Ηνωμένα Έθνη επιβεβαιώνουν τώρα ότι η πρακτική αυτή όχι μόνο συνεχίζεται, αλλά και ότι έχει καταστεί δυνατή από την ΕΕ.
"Η υποστήριξη που παρείχε η ΕΕ στη λιβυκή ακτοφυλακή... οδήγησε σε παραβιάσεις ορισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων", δήλωσε στους δημοσιογράφους ο ερευνητής του ΟΗΕ Chaloka Beyani. "Είναι επίσης σαφές ότι η DCIM ευθύνεται για πλήθος εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στα κέντρα κράτησης που διαχειρίζεται και ότι η υποστήριξη που παρείχε η ΕΕ το διευκόλυνε. Αν και δεν λέμε ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της διέπραξαν αυτά τα εγκλήματα, το θέμα είναι ότι η υποστήριξη που δόθηκε βοήθησε και υποκίνησε τη διάπραξη των εγκλημάτων".
Σύμφωνα με έκθεση του Ινστιτούτου Brookings του 2021, η ΕΕ έχει δώσει 455 εκατομμύρια δολάρια στη λιβυκή ακτοφυλακή και σε άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες από το 2015.
Εν τω μεταξύ, έρευνα του Outlaw Ocean Project και του New Yorker διαπίστωσε ότι με τα χρήματα της ΕΕ "πληρώνουν τα πάντα, από τα λεωφορεία που μεταφέρουν τους αιχμάλωτους μετανάστες στη θάλασσα από το λιμάνι στις φυλακές μέχρι τις σακούλες πτωμάτων που χρησιμοποιούνται για τους μετανάστες που χάνονται στη θάλασσα ή ενώ κρατούνται.
Σύμφωνα με την κοινή τους έρευνα, η Διεύθυνση για την Καταπολέμηση της Παράνομης Μετανάστευσης της Λιβύης "έλαβε 30 ειδικά τροποποιημένα Toyota Land Cruiser για να αναχαιτίζει μετανάστες στη νότια έρημο της Λιβύης", ενώ τα χρήματα από την ΕΕ βοήθησαν την DCIM να αγοράσει "10 λεωφορεία για να μεταφέρει τους αιχμάλωτους μετανάστες στις φυλακές μετά τη σύλληψή τους".
Η βίαιη ανατροπή της κυβέρνησης Καντάφι από το ΝΑΤΟ και τις ομάδες των σαλαφιστών ανταρτών που χρηματοδοτούσε το 2011 βύθισε τη Λιβύη σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου, με περιοχές της χώρας να έχουν καταληφθεί από ληστές που πρόσκεινται στην Αλ Κάιντα και το ISIS. Καθώς το ΝΑΤΟ και οι τζιχαντιστές που δούλευαν για λογαριασμό της Β.Ατλαντικής Συμμαχίας τον καταδίωκαν, ο Καντάφι προειδοποίησε ότι η απομάκρυνσή του θα είχε ως αποτέλεσμα την αποσταθεροποίηση ολόκληρων περιοχών της ηπείρου και μια νέα μεταναστευτική κρίση για την Ευρώπη, με τη Μεσόγειο να μετατρέπεται σε "θάλασσα χάους".
Ο γιος του Καντάφι, προειδοποιούσε επίσης : "Η Λιβύη μπορεί να γίνει η Σομαλία της Βόρειας Αφρικής, της Μεσογείου. Θα δείτε τους πειρατές στη Σικελία, στην Κρήτη, στη Λαμπεντούζα. Θα δείτε εκατομμύρια παράνομους μετανάστες. Ο τρόμος θα είναι δίπλα σας".
Ο ερευνητής του ΟΗΕ, καθηγητής Μπεγιάνι, απέδωσε την τρέχουσα κρίση της Λιβύης σε μια "διαμάχη για την εξουσία", υπονοώντας το κενό εξουσίας που δημιούργησε η Δύση στη Λιβύη με τον πόλεμο για την αλλαγή καθεστώτος, αποφεύγοντας όμως να κάνει άμεση αναφορά σε αυτό. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ( η Human Rights Watch) απείχε επίσης από τη συζήτηση για την επέμβαση του ΝΑΤΟ το 2011 κατά την κάλυψη της έκθεσης του ΟΗΕ, την οποία χαρακτήρισε "βάναυση και καταδικαστική". Ίσως αυτό να οφείλεται στο γεγονός ότι ο τότε διευθυντής της, ο Ken Roth, ήταν ένθερμος υποστηρικτής της επίθεσης στη Λιβύη.
Η μετατροπή της Λιβύης σε ένα άναρχο κολαστήριο μείωσε δραματικά τον κίνδυνο να περάσουν οι επίδοξοι μετανάστες στην Ευρώπη. Η έκθεση του ΟΗΕ εκτιμά ότι περισσότεροι από 670.000 μετανάστες βρισκόντουσαν στη Λιβύη κατά τη διάρκεια της έρευνάς της.
Η έλλειψη μιας ισχυρής, σταθερής κεντρικής κυβέρνησης στην Τρίπολη επέτρεψε την ανάπτυξη μιας ολόκληρης βιομηχανίας με επιχειρηματικό μοντέλο την εκμετάλλευση των μεταναστών. "Η κράτηση, η εμπορία μεταναστών, είναι μεγάλη επιχείρηση στη Λιβύη. Είναι ένα επιχειρηματικό σχέδιο", δήλωσε ο Beyani στο France 24 μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης.
Ενώ το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει απαγγείλει κατηγορίες στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για ισχυρισμούς που μαγειρεύτηκαν από ερευνητές που χρηματοδοτήθηκαν από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ, η νέα έκθεση του ΟΗΕ για τη Λιβύη αντιμετωπίστηκε από τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης σε μεγάλο βαθμό ως παρωνυχίδα, παρά τον ρόλο της Δύσης ως βασικού αρχιτέκτονα του συνεχιζόμενου εφιάλτη της χώρας.
