Σε άρθρο της ιστοσελίδας Strategic Culture, δημοσιεύονται
πολλά στοιχεία και ειδήσεις (δείτε τους πολλούς συνδέσμους) σχετικά με τη
διαδικασία σταδιακής απελευθέρωσης από την ηγεμονία του δολαρίου σε πολλές
χώρες. Μια διαδικασία που ξεκίνησε από τις ίδιες τις ΗΠΑ από την κατάχρηση κυρώσεων
και την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων, η οποία έχει υπονομεύσει την αναγκαία
σχέση εμπιστοσύνης που αποτελεί τη βάση του εμπορίου.
από F.M. Shakil, 15 Ιανουαρίου 2023
Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών
σε δολάρια ΗΠΑ μειώνονται, όπως και η επιρροή των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία.
Αυτό είναι μοναδική ευκαιρία για τα περιφερειακά νομίσματα και τα εναλλακτικά
συστήματα πληρωμών προκειμένου να καλύψουν το κενό.
Η επιβολή από τις ΗΠΑ εμπορικών περιορισμών και κυρώσεων σε
μια σειρά από κράτη, όπως η Ρωσία, το Ιράν, η Κούβα, η Βόρεια Κορέα, το Ιράκ
και η Συρία, ήταν πολιτικά αναποτελεσματική και στράφηκε τελικά εναντίον των δυτικών
οικονομιών. Το αποτέλεσμα είναι, το δολάριο ΗΠΑ να χάνει το ρόλο του ως το βασικό
νόμισμα αναφοράς για τον διακανονισμό διεθνών επιχειρηματικών απαιτήσεων.
Πάνω
από 24 χώρες έχουν υποστεί μονομερείς ή μερικές εμπορικές κυρώσεις επειδή
δεν ευθυγραμμίζονται με τις πολιτικές των ΗΠΑ και άλλων δυτικών δυνάμεων. Οι
περιορισμοί αυτοί, ωστόσο, αποδείχθηκαν επιζήμιοι για τις οικονομίες των χωρών
της Ομάδας των Επτά (G7) και άρχισαν να επηρεάζουν την ηγεμονία του δολαρίου
ΗΠΑ στο παγκόσμιο εμπόριο.
Στη θέση του έχει έρθει στο προσκήνιο ένα "νέο παγκόσμιο εμπορικό
μπλοκ", ενώ έχουν δημιουργηθεί εναλλακτικές λύσεις στο δυτικό
τραπεζικό σύστημα μεταφοράς χρημάτων SWIFT για διασυνοριακές πληρωμές.
Ο γεωπολιτικός αναλυτής Andrew Korybko δήλωσε στο The Cradle
ότι οι έκτακτες κυρώσεις της Δύσης και η κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών
στοιχείων στο εξωτερικό υπονόμευσαν
την εμπιστοσύνη στο δυτικοκεντρικό παράδειγμα της παγκοσμιοποίησης, το
οποίο βρίσκεται σε παρακμή εδώ και χρόνια, αλλά ακόμη τα καταφέρνει και αποτελεί
το παγκόσμιο πρότυπο:
"Απαντώντας σε αυτή την οικονομική και χρηματοπιστωτική
αναταραχή, οι ανερχόμενες πολυπολικές χώρες επιτάχυναν τα σχέδιά τους για
απο-δολαριοποίηση και διαφοροποίηση, παίρνοντας αποστάσεις από το
δυτικοκεντρικό μοντέλο παγκοσμιοποίησης υπέρ ενός πιο δημοκρατικού, ισότιμου
και δίκαιου μοντέλου παγκοσμιοποίησης με επίκεντρο τις μη δυτικές χώρες".
ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΣΕ ΔΟΛΑΡΙΑ
Το τέταρτο τρίμηνο του 2020, το Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) κατέγραφε μείωση των αποθεμάτων των κεντρικών
τραπεζών σε δολάρια ΗΠΑ από 71% σε 59%, γεγονός που αντανακλά τη φθίνουσα
επιρροή του αμερικανικού δολαρίου στην παγκόσμια οικονομία.
Και η κατάσταση συνεχίζει να επιδεινώνεται: απόδειξη αυτού
είναι το γεγονός ότι οι απαιτήσεις σε δολάρια ΗΠΑ που
κατέχουν οι τράπεζες μειώθηκαν από 7 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2021 σε 6,4
τρισεκατομμύρια δολάρια στο τέλος Μαρτίου 2022.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ για τη Νομισματική Σύνθεση των
Επίσημων Συναλλαγματικών Αποθεμάτων (COFER), το μερίδιο των δολαρίων ΗΠΑ στα
αποθέματα των κεντρικών τραπεζών έχει μειωθεί κατά 12% από το 1999, ενώ το
μερίδιο άλλων νομισμάτων, ιδίως του κινεζικού γιουάν, παρουσιάζει αυξητική
τάση, με αύξηση 9% την ίδια περίοδο.
Η μελέτη υποστηρίζει ότι ο ρόλος του δολαρίου μειώνεται λόγω
του ανταγωνισμού από άλλα νομίσματα που κατέχουν οι τράπεζες για τις διεθνείς
συναλλαγές-συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής του ευρώ - και αποκαλύπτει ότι αν
τα αποθέματα δολαρίου συνεχίσουν να μειώνονται, αυτό θα έχει αντίκτυπο τόσο
στις αγορές συναλλάγματος όσο και στις αγορές ομολόγων.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ
Για να ενισχύσει το παγκόσμιο εμπόριο και τις ινδικές
εξαγωγές, η Κεντρική
Τράπεζα της Ινδίας (Reserve Bank of India, RBI) επινόησε τον Ιούλιο του
περασμένου έτους έναν μηχανισμό διακανονισμού της ρουπίας για να χαλαρώσει τις
πιέσεις που δέχθηκε το ινδικό νόμισμα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία
και τις κυρώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ.
Η Ινδία συνήψε πρόσφατα συμφωνίες για
ανταλλαγές συναλλάγματος ύψους 75,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τα Ηνωμένα
Αραβικά Εμιράτα, την Ιαπωνία και διάφορα κράτη της Νότιας Ασίας. Το Νέο Δελχί
έχει επίσης ενημερώσει τη Νότια Κορέα και την Τουρκία για τις συναλλαγματικές
ισοτιμίες της χωρίς μεσολάβηση του δολαρίου για το νόμισμα κάθε χώρας. Επί του
παρόντος, η Τουρκία διεξάγει συναλλαγές χρησιμοποιώντας τα εθνικά νομίσματα της
Κίνας (γιουάν) και της Ρωσίας (ρούβλι).
Το Ιράν έχει επίσης προτείνει στον Οργανισμό
Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) ένα νόμισμα SCO που θα μοιάζει με το ευρώ για
τις συναλλαγές εντός του ευρασιατικού μπλοκ, προκειμένου να ελεγχθεί η χρήση
του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος που κυριαρχείται από το δολάριο ΗΠΑ
ως όπλο επίθεσης.
Ο Mehdi Safari, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Ιράν αρμόδιος
για την οικονομική διπλωματία, ενημέρωσε τα μέσα ενημέρωσης νωρίτερα τον
περασμένο Ιούνιο ότι ο SCO έλαβε την πρόταση πριν από σχεδόν δύο μήνες.
"Για να μετριάσουν τις επιπτώσεις των εμπορικών
περιορισμών, πρέπει να χρησιμοποιήσουν πολυμερείς θεσμούς όπως οι BRICS και ο
SCO και άλλους συναφείς, όπως οι ομάδες νομισμάτων(Currency Pools) και ενδεχομένως και η δημιουργία ενός νέου
νομίσματος, η συναλλαγματική ισοτιμία του οποίου θα βασίζεται σε ένα καλάθι των
νομισμάτων τους", σημείωσε ο Korybko.
Ο Διεθνής
Διάδρομος Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC) αναβιώνει ως σχέδιο "κατάργησης των κυρώσεων" από τη
Ρωσία και το Ιράν. Ο INSTC συγκέντρωσε νέο ενδιαφέρον μετά τις "κυρώσεις από
την κόλαση" που επέβαλε η Δύση στη Μόσχα. Η Ρωσία ολοκληρώνει τώρα τους
κανονισμούς που θα επιτρέψουν στα ιρανικά πλοία την ελεύθερη ναυσιπλοΐα κατά
μήκος των ποταμών Βόλγα και Ντον.
Ο INSTC
σχεδιάστηκε ως ένα πολυτροπικό δίκτυο μεταφορών μήκους 7.200 χιλιομέτρων, το
οποίο περιλαμβάνει θαλάσσιες, οδικές και σιδηροδρομικές γραμμές για τη μεταφορά
εμπορευμάτων μεταξύ της Ρωσίας, της Κεντρικής Ασίας και των περιοχών της
Κασπίας.
ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΡΟΥΒΛΙΑ-ΓΙΟΥΑΝ
Στις 30 Δεκεμβρίου 2022, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και
ο Κινέζος ομόλογός του Σι Τζινπίνγκ πραγματοποίησαν βιντεοδιάσκεψη στην οποία ο
Πούτιν ανέφερε ότι το διμερές εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών είχε φτάσει σε
ιστορικά υψηλά επίπεδα με ρυθμό ανάπτυξης 25% και ότι ο όγκος του εμπορίου ήταν
σε καλό δρόμο για να φτάσει τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το επόμενο
έτος, παρά τις δυτικές κυρώσεις και το εχθρικό εξωτερικό περιβάλλον.
Ο Πούτιν δήλωσε ότι σημειώθηκε "σημαντική αύξηση του
όγκου των εμπορικών συναλλαγών" μεταξύ Ιανουαρίου και Νοεμβρίου 2022, με
αποτέλεσμα το εμπόριο να αυξηθεί κατά 36% στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Είναι
πιθανό ότι ο στόχος των 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το διμερές εμπόριο,
εάν επιτευχθεί μέχρι το επόμενο έτος, θα γίνει σε ρωσικά ρούβλια και κινεζικά γουάν, αν και
οι λεπτομέρειες του διμερούς εμπορικού διακανονισμού δεν διευκρινίστηκαν στη μετάδοση της βιντεοδιάσκεψης.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Μόσχα και το Πεκίνο έχουν ήδη
δημιουργήσει ένα διασυνοριακό
διατραπεζικό δίκτυο πληρωμών παρόμοιο με το SWIFT, έχουν αυξήσει τις αγορές
χρυσού για να δώσουν στα νομίσματά τους μεγαλύτερη σταθερότητα και έχουν
υπογράψει συμφωνίες για την ανταλλαγή εθνικών νομισμάτων σε διάφορες
περιφερειακές και διμερείς συμφωνίες.
Επιπλέον, τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα φαίνεται να έχουν
προβλέψει μια πιθανή κατάσχεση των χρηματοπιστωτικών περιουσιακών τους
στοιχείων από τις ΗΠΑ και το 2014 συνεργάστηκαν σε συνθήκες με επίκεντρο την
ενέργεια για την ενίσχυση των στρατηγικών εμπορικών τους δεσμών.
Το 2017, το σύστημα "πληρωμή έναντι πληρωμής" σε
ρούβλια-γιουάν εφαρμόστηκε κατά μήκος της κινεζικής πρωτοβουλίας Πρωτοβουλία
μιας ζώνης και ενός δρόμου (Belt and Road Initiative,BRI). Το 2019, οι δύο
χώρες υπέγραψαν
συμφωνία για την αντικατάσταση του δολαρίου με εθνικά νομίσματα στις
διασυνοριακές συναλλαγές και μετέτρεψαν το εμπόριο αξίας 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων
σε γουάν (RMB) και ρούβλια.
ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΟΛΑΡΙΟ
Η μετατόπιση αυτή μείωσε την αμοιβαία εξάρτησή τους από το
δολάριο, και σήμερα, λίγο πάνω από το ήμισυ των εξαγωγών
της Ρωσίας διακανονίζονται σε δολάρια ΗΠΑ, από 80% το 2013. Το μεγαλύτερο
μέρος του εμπορίου μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας διεξάγεται πλέον σε τοπικά
νομίσματα.
Το
Σιντζιάνγκ στη δυτική Κίνα έχει επίσης καθιερωθεί ως βασικό κέντρο
διασυνοριακών διακανονισμών μεταξύ της Κίνας και της Κεντρικής Ασίας,
καθιστώντας το σημαντικό οικονομικό κόμβο στην περιοχή. Ο σωρευτικός
διασυνοριακός διακανονισμός σε γουάν που διεκπεραιώθηκε στο Σιντζιάνγκ ξεπέρασε
τα 100 δισεκατομμύρια γουάν (14 δισεκατομμύρια δολάρια) ήδη από το 2013 και
έφτασε τα 260 δισεκατομμύρια γουάν το 2018.
Σύμφωνα με τον αναλυτή Korybko, στο διεθνές εμπόριο έχει
σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη μείωση της εξάρτησης από το δολάριο ΗΠΑ, αλλά
υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει. Σημειώνει ότι οι ΗΠΑ είναι απίθανο να
δεχθούν απλώς τις προκλήσεις για την οικονομική ηγεμονία τους και το πιο πιθανό
είναι να δράσουν για να την υπερασπιστούν.
"Για το λόγο αυτό, αναμένεται ότι οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν
να προσεταιριστούν τους βασικούς παίκτες προσφέροντάς τους προνομιακές
εμπορικές συμφωνίες ή την υπόσχεση τέτοιων συμφωνιών, ενώ ταυτόχρονα θα
υποδαυλίζουν τις εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας, της Κίνας, της Ινδίας και του Ιράν
μέσω πολέμου πληροφοριών και ενδεχομένως θα απειλήσουν να αυστηροποιήσουν το
καθεστώς των δευτερογενών κυρώσεών τους με στόχο την αναχαίτηση τους '’.
ΕΥΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
Η Ρωσία εργάζεται για τη σύναψη συμφωνιών ανταλλαγής
νομισμάτων (currency swap) με διάφορους εμπορικούς εταίρους, μεταξύ των
οποίων η Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EEU), η οποία περιλαμβάνει τη Ρωσία, την
Αρμενία, τη Λευκορωσία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν.
Οι συμφωνίες αυτές επέτρεψαν στη Ρωσική Ομοσπονδία να διεξάγει
πάνω
από το 70% του εμπορίου της σε ρούβλια και άλλα περιφερειακά νομίσματα. Με
πληθυσμό 183 εκατομμυρίων κατοίκων και ΑΕΠ άνω των 2,2 τρισεκατομμυρίων
δολαρίων, η ΕΕΑΕ αποτελεί τρομερή πρόκληση για τη δυτική ηγεμονία στις
παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.
Το Ιράν και η EEU ολοκλήρωσαν πρόσφατα τις διαπραγματεύσεις
για τους όρους μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου που καλύπτει πάνω από 7.500
κατηγορίες αγαθών. Όταν το επόμενο ιρανικό έτος ξεκινήσει στις 21 Μαρτίου 2023,
τα ιρανικά αγαθά και υπηρεσίες θα έχουν στη διάθεσή τους μια αγορά με δυνητικό
μέγεθος 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
ΟΙ BRICS( Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Λαϊκή Δημοκρατία
της Κίνας, Νότια Αφρική ) ΠΡΟΩΘΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΛΑΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
Η τάση για απο-δολαριοποίηση στο διεθνές εμπόριο, ιδίως μεταξύ των BRICS, έχει
αποκτήσει σημαντική δυναμική τα τελευταία χρόνια: οι χώρες αυτές
αντιπροσωπεύουν το 41% του πληθυσμού, το 24% του ΑΕΠ και το 16% του παγκόσμιου
εμπορίου.
Το 2015, η Νέα
Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS, συνέστησε τη χρήση των εθνικών νομισμάτων
στο εμπόριο. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η τράπεζα έχει παράσχει χρηματοδοτική
βοήθεια σε τοπικά νομίσματα σε ποσοστό 25% των 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων της
και σχεδιάζει να το αυξήσει στο 50% τα επόμενα χρόνια.
Αυτή η στροφή προς την απο-δολαριοποίηση είναι ένα σημαντικό
βήμα για τις αναδυόμενες οικονομίες που επιδιώκουν να διεκδικήσουν το ρόλο τους
στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και να μειώσουν την εξάρτησή τους από το αμερικανικό
δολάριο. Αν και η απο-δολαριοποίηση μπορεί να παρουσιάσει ορισμένες προκλήσεις
και αβεβαιότητες, αποτελεί σημαντικό βήμα προς μια πιο διαφοροποιημένη και
ισορροπημένη παγκόσμια οικονομία.
ΠΗΓΗ: http://vocidallestero.blogspot.com/2023/01/la-de-dollarizzazione-del-commercio.html
