Ο κλιματολόγος Φράνκο Πρόντι: «Οι καταστροφολογικές
προβολές δεν είναι ρεαλιστικές, διαδηλώστε για τη ρύπανση του περιβάλλοντος,
όχι για την υπερθέρμανση του πλανήτη»
«Οι κινδυνολογικές προβλέψεις δεν είναι αξιόπιστες, επειδή βασίζονται
σε μοντέλα τα συμπεράσματα των οποίων έρχονται σε αντίθεση με τα πειραματικά
δεδομένα. Η ευθύνη του ανθρώπου στην αλλαγή του κλίματος είναι αδικαιολόγητα υπερβολική».
Η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του
Κλίματος (IPCC) του ΟΗΕ
[*], παρουσίασε ένα δραματικό σενάριο: ωκεανοί ολοένα και πιο θερμοί και όξινοι,
λιώσιμο των πάγων και συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα λόγω της
υπερθέρμανσης του πλανήτη και για όλα αυτά ευθύνονται οι εκπομπές διοξειδίου
του άνθρακα στην ατμόσφαιρα λόγω των δραστηριοτήτων του ανθρώπου. Η IPCC ως τρόπο αντιμετώπισης προτείνει την
κατεπείγουσα ανάληψη δράσης για την μείωση των εκπομπών και την προστασία
ορισμένων περιοχών των ωκεανών από τις ανθρώπινες δραστηριότητες .
Όπως είπαμε, η έκθεση παρουσίασε ένα καταστροφολογικό σενάριο,
με το οποίο όμως δεν συμφωνεί όλη η επιστημονική κοινότητα. Για παράδειγμα, ομάδα 500 επιστημόνων με επιστολή τους στον ΟΗΕ αναφέρει ότι «δεν ισχύει ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια κλιματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και
πολλοί άλλοι ειδικοί είναι αντίθετοι με ένα τέτοιο καταστροφολογικό σενάριο για
το κλίμα, ενώ δεν αρνούνται ότι η επιστήμη θα πρέπει να εμβαθύνει στο πρόβλημα
της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, αυτοί,πολύ συχνά κατηγορούνται ως αρνητές.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Il Mattino, ο Φράνκο Πρόντι , ένας διεθνώς
αναγνωρισμένος κλιματολόγος, πρώην πανεπιστημιακός, πρώην διευθυντής του
Ινστιτούτου Ατμοσφαιρικών Επιστημών και Κλίματος του ιταλικού Εθνικού Ιδρύματος
Ερευνών (CNR),συντονιστής
ευρωπαϊκού σχεδίου για την πρόβλεψη των πλημμυρών, όταν έκφρασε την άποψή του για την αλλαγή του κλίματος,
αμφισβητώντας τα κλισέ, δεν άργησαν να
του κολλήσουν την ταμπέλα του αρνητή, εξηγεί στους αναγνώστες της εφημερίδας την άποψή του για το κλίμα.
«Για μένα, υπάρχει μόνο η επιστήμη και τις θέσεις μου τις βασίζω μόνο σε αυτήν, οτιδήποτε άλλο το θεωρώ αναξιόπιστο. Έχω
κουραστεί με αυτές τις αντιπαραθέσεις , όπου αν δεν συμφωνείς με την καταστροφολογική
θεωρία θεωρείσαι υποχρεωτικά αρνητής: αυτή είναι αντιπαράθεση γηπέδου. Όποτε εμείς οι επιστήμονες επιχειρούμε να αμφισβητήσουμε στοιχεία ή κινδυνολογικά επιχειρήματα, κινδυνεύουμε να μας στήσουν στον τοίχο. Ξεκινάμε από
τη βασική προϋπόθεση ότι η επιστήμη θα πρέπει να σέβεται το περιβάλλον.
Ένας επιστήμονας πρέπει να υποστηρίζει τους ισχυρισμούς του με αδιαμφισβήτητα
στοιχεία, διαφορετικά δεν θα πρόκειται παρά μόνο για εικασίες ».
Σύμφωνα με τον καθηγητή Πρόντι, μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχθεί
επιστημονικά «ότι οι εκπομπές CO2
προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη και ότι αυτές οφείλονται στις ανθρώπινες
παρεμβάσεις. Πρόκειται για ισχυρισμούς που δεν αποδεικνύονται επιστημονικά,
επομένως όταν διατυπώνεται ένας τέτοιος ισχυρισμός είναι επιπολαιότητα.
Κι όμως, σε όλες τις εκθέσεις της IPCC επιβεβαιώνεται η σχέση μεταξύ
ανθρώπινης δραστηριότητας και κλιματικής αλλαγής. Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι
το διοξείδιο του άνθρακα αυτό καθ’ εαυτό δεν είναι ρυπογόνος
παράγοντας. Αντίθετα, είναι απαραίτητο για τη ζωή στον πλανήτη μας».
Οσον αφορά τις εκθέσεις της IPCC, ο κλιματολόγος προσθέτει: «Οι παράμετροι
που χρησιμοποιούν είναι συζητήσιμες, το λέμε εδώ και δεκαετίες, ακόμη και
πριν εμφανιστεί αυτός ο νεανικός ακτιβισμός. Τα μοντέλα προσομοίωσης που
χρησιμοποιούν προτείνουν μη αξιόπιστα σενάρια. Έχουν υποβληθεί αναφορές υπογεγραμμένες από χιλιάδες επιστήμονες από όλο τον
κόσμο οι οποίοι διαφωνούν με την υπόθεση της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης του
πλανήτη. Μεταξύ αυτών και αυτή, το 2007,του φυσικού Seitz, πρώην πρόεδρου της Αμερικανικής
Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών και αυτή της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης, International
Panel on Climate Change (NIPCC), Διεθνής Ομάδα για την Αλλαγή του Κλίματος, η
έκθεση της οποίας, το 2009, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η φύση και όχι
η η ανθρώπινη δραστηριότητα επηρεάζουν το κλίμα».
Και ο Πρόντι προσθέτει: «Η επιστημονική μέθοδος και μόνο αυτή υπαγορεύει
ότι μόνο τα γεγονότα, και όχι ο αριθμός των υποστηρικτών, είναι αυτά που καθιστούν μια
υπόθεση εδραιωμένη επιστημονική θεωρία. Και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ούτε μια επιστημονική
μελέτη που να συνδέει την αλλαγή του κλίματος και την υπερθέρμανση του πλανήτη
με τον άνθρωπο. Οι κινδυνολογικές προβλέψεις που διατυπώνονται δεν είναι
αξιόπιστες αφού βασίζονται σε μοντέλα τα συμπεράσματα των οποίων έρχονται σε
αντίθεση με τα πειραματικά δεδομένα.
Όλα τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι τα
μοντέλα αυτά υπερεκτιμούν την συμβολή του ανθρώπου και υποτιμούν τη φυσική κλιματική
μεταβλητότητα, ειδικά αυτή που προκαλείται από τον ήλιο, το φεγγάρι και τις
ωκεανικές ταλαντώσεις. Τα ηφαίστεια και ο φλοιός της γης εκπέμπουν επίσης αέρια
του θερμοκηπίου, αλλά αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη από την IPCC. Η ευθύνη του ανθρώπου για την κλιματική αλλαγή τον προηγούμενο αιώνα είναι λοιπόν αδικαιολόγητα υπερβολική και οι
καταστροφολογικές προβλέψεις μη ρεαλιστικές.
Οπότε, οι διαμαρτυρίες των νέων θα
πρέπει να γίνονται με βάση αυτό που γνωρίζουμε ότι δηλαδή η αλλαγή του κλίματος
οφείλεται στον πλανήτη Γη, υπήρχε ακόμη και όταν ο άνθρωπος δεν ήταν παρών. Ας κατέβουν
στους δρόμους για να ζητήσουν την προστασία του περιβάλλοντος ξεκινώντας από
την ποσοτικοποιημένη επιδείνωση, όπως η ρύπανση του εδάφους, της θάλασσας ...
Τις αιτίες αυτών τις γνωρίζουμε και οι διεθνείς συμφωνίες μπορούν να κάνουν πολλά
για να τις περιορίσουν ».
Σε άλλη του συνέντευξη ,για τις κατά καιρούς δηλώσεις
του ΟΗΕ, ο Πρόντι λέει ότι «μιλούν για καταστροφικές προβλέψεις και προτάσσουν
πάντα : «Σύμφωνα με την επιστήμη». Αυτό είναι λάθος, το σωστό θα ήταν να λένε: «σύμφωνα
με την άποψη της IPCC».
«Η IPCC, αν και σ’ αυτήν συμμετέχουν και επιστήμονες
κύρους, αποφαίνεται με βάση μαθηματικά μοντέλα που προκύπτουν από μοντέλα
γενικής κυκλοφορίας, τα GCM (Global
Circulation Model) , τα οποία χρονολογούνται από τη δεκαετία
του 1990 και τα οποία με την πάροδο του χρόνου έχουν εξελιχθεί. Tα πρώτα, απλώς ελάμβαναν υπόψη τους μόνο την ατμοσφαιρική κυκλοφορία, αργότερα
προστέθηκαν παράγοντες όπως η επιφάνεια των ωκεανών, η βλάστηση, οι χημικοί
μετασχηματισμοί και πολλά άλλα. Ως φυσικός των νεφών, προσπάθησα να εξακριβώσω
με ποιο τρόπο αυτά τα μοντέλα προσομοιώνουν τα νέφη και διαπίστωσα ότι τα αντιμετωπίζουν
πολύ πρόχειρα.
Παίρνουν υπόψη μόνο τα στρώματα και όχι το τρισδιάστατο σχήμα
τους, δεν υπάρχει η εξίσωση μεταφοράς της ατμοσφαιρικής ακτινοβολίας στα
σύννεφα και λείπουν άλλα στοιχεία. Τα συμπεράσματα από αυτά τα μοντέλα θα πρέπει
να αξιολογούνται με μεγάλη προσοχή. Δεν είναι εκλεπτυσμένα μοντέλα αφού δεν μπορούν να παραμετροποιήσουν σημαντικούς παράγοντες. Μιλώ ως γεωφυσικός, οι
άλλοι συνάδελφοι θα πουν τη γνώμη τους: η κλιματολογία προκύπτει από το
συνδιασμό πολλών επιστημονικών κλάδων. Αλλά μια επεξεργασία τόσο πρόχειρη για τη
φυσική των νεφών δημιουργεί πολλές αμφιβολίες».
«Η κλιματολογία εξετάζει τα στοιχεία που προέρχονται
από τον ήλιο, από τη Γη και και την αλληλεπίδραση με τα λεγόμενα αέρια
θερμοκηπίου όπως το διοξείδιο του άνθρακα, αλλά και τους υδρατμούς, το όζον, το
μεθάνιο και άλλα. Υπάρχει η αλληλεπίδραση με τα αιωρούμενα σωματίδια και υπάρχουν
και τα νέφη. Τα ηλιακά φωτόνια φθάνουν και στην κορυφή των νεφών, κάποια αντανακλώνται,
άλλα εισχωρούν στα σύννεφα », εξηγεί ο Πρόντι.
« Στη συνέχεια, έχουμε την επιφάνεια της Γης η οποία «με
τη σειρά της εκπέμπει και αυτή θερμότητα, όπως κάθε σώμα. Και τα επίγεια
φωτόνια αλληλεπιδρούν με τα αέρια και με τη βάση των νεφών. Ορισμένα διαφεύγουν
προς το εξωτερικό διάστημα. Ολοι αυτοί οι παράγοντες, που πολύ δύσκολα μπορούν να υπολογιστούν, με υποχρεώνει, ως
επιστήμονα, να συστήσω σύνεση στους καταστροφολόγους του κλίματος».
«Δεν υποστηρίζω ότι το κλίμα δεν αλλάζει ούτε ότι ο άνθρωπος δεν
έχει και αυτός ένα μερίδιο ευθύνης. Αυτό που εγώ υποστηρίζω είναι άλλο, ότι η
επιστήμη δεν έχει καταφέρει να ποσοτικοποιήσει τον ανθρωπογενή παράγοντα σε
σχέση με τις φυσικές επιπτώσεις στο κλίμα ».
Ο Πρόντι προσθέτει ότι οι
φυσικές επιπτώσεις στο κλίμα «βασικά είναι δύο: η αστρονομική συνιστώσα και η
αστροφυσική.Η ηλιακή ακτινοβολία δεν είναι σταθερή: μπορούμε να μιλάμε επί ώρες για τη μεταβλητότητα του ήλιου, τις ηλιακές κηλίδες, τα στοιχειώδη σωματίδια
που αλληλεπιδρούν με το μαγνητικό πεδίο της Γης. Αυτή είναι η αστροφυσική
συνιστώσα. Στα αστρονομικά στοιχεία περιλαμβάνονται οι βαρυτικές επιδράσεις των
πλανητών του ηλιακού συστήματος, η διακύμανση της ελλειπτικής τροχιάς, η
κλίση του άξονα της Γης στο επίπεδο της εκλειπτικής. Για να μην αναφέρουμε άλλα
φαινόμενα, όταν για παράδειγμα το 1816, δεν υπήρξε καλοκαίρι σε ολόκληρο τον πλανήτη
λόγω των εκπομπών στη στρατόσφαιρα του ηφαιστείου Tambora στην Ινδονησία μετά την έκρηξή του».
Όσον αφορά,όμως, τη συμμετοχή του ανθρώπου, ο Πρόντι προσθέτει:
«Αυτή είναι ορατή ειδικά μετά την εφεύρεση της ατμομηχανής, στα τέλη του δέκατου
όγδοου αιώνα, όταν ο" βιομηχανικός άνθρωπος "άρχισε να χρησιμοποιεί μαζικά
ορυκτά καύσιμα: άνθρακα, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, πυρηνικά. Ως φυσικός των
νεφών, ανιχνεύω το σχηματισμό σταγονιδίων και κρυστάλλων σε σωματίδια από
βιομηχανικές διεργασίες, οικιακή θέρμανση, κυκλοφορία οχημάτων που επηρεάζουν και
τη μικροφυσική των νεφών».
«Ο άνθρωπος λοιπόν έχει το μερίδιο ευθύνης του «αλλά από το σημείο αυτό μέχρι να υποστηρίζουμε ότι η ανθρώπινη δράση αντιπροσωπεύει το 95% των αιτιών
της κλιματικής αλλαγής, όπως ισχυρίζεται η IPCC, υπάρχει μεγάλη απόσταση.
Υπάρχει μια αλλαγή στο κλίμα, αλλά η ανθρωπογενής επίδραση δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί
σε σχέση με τον αστροφυσικό και αστρονομικό παράγοντα», διευκρινίζει ο Πρόντι, προσθέτοντας ότι θα πρέπει να αναληφθεί δράση για την προστασία της Γης χωρίς
περιττή κινδυνολογία για αλλαγή του κλίματος, αλλά επιμένοντας ότι αυτός είναι ο
μόνος πλανήτης που έχουμε».
Ο Πρόντι δηλώνει «απογοητευμένος» από την σύγχυση που
επικρατεί σχετικά με το κλίμα: «Η Γκρέτα κάνει καλά να πιέζει για την
προστασία του περιβάλλοντος του πλανήτη: την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, την
ποιότητα του αέρα και του εδάφους, την ποσότητα των βαρέων μετάλλων στις
θάλασσες. Αυτό το καταλαβαίνω. Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι πως είναι δυνατό
οι επιστήμονες να τρέχουν πίσω από ένα 16χρονο κορίτσι.
Το παίρνω υπόψη μου,
αλλά εκπλήσσομαι όταν βλέπω τον κόσμο να επηρεάζεται κατ'αυτό το τρόπο. Είναι καλό που οι νέοι ξεσηκώνονται,
αλλά θα πρέπει και να καταλάβουν ότι θα πρέπει να μελετήσουμε το κλίμα. Ας καθίσουν
λοιπόν να μελετήσουν, ειδικά τη γεωφυσική της ατμόσφαιρας, και τότε θα επανέλθουμε.
Η πραγματική πρόκληση είναι αυτή της γνώσης».
Οσο για τις διαμαρτυρίες των
μαθητών στην Ιταλία για το κλίμα, προσθέτει ότι «αν εξηγούσαμε τα βασικά
στοιχεία της επιστήμης του κλίματος και τους τρόπους με τους οποίους λειτουργεί
ο άνθρωπος και η φύση θα ήταν ό,τι το καλύτερο. Είδα πολλούς να κατεβαίνουν στους
δρόμους χωρίς να γνωρίζουν το λόγο».
Ο Πρόντι,ανάφερε και μερικά κλιματικά δεδομένα: «Από τις αρχές του
δέκατου ένατου αιώνα σημειωνόταν μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 7 δέκατα του βαθμού
ανά αιώνα. Αυτό είναι γεγονός. Αλλά δεν ήταν μία αύξηση αργή και σταθερή : είχαμε
και φαινόμενα πτώσης της θερμοκρασίας κάτι που όμως δεν μας εξηγούν τα μοντέλα της IPCC».
---------------------------------------------------
[*] Η IPCC ιδρύθηκε το 1988 και αποτελείται από φυσικούς, αλλά και
αγρονόμους ,οικονομολόγους και άλλες ειδικότητες. Τα μέλη της Επιτροπής είναι πάνω από
1500.Πολλοί την θεωρούν ως έδρα της επιστημονικής έρευνας για το κλίμα αλλά δεν είναι παρά ένα φόρουμ τα μέλη του οποίου δεν ορίζονται από
πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα αλλά από κυβερνήσεις. Η επιστήμη όμως ακολουθεί
άλλες μεθόδους, τα πορίσματά της δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά και
αξιολογούνται από διεθνείς επιστημονικές επιτροπές, κλπ .
Το βιογραφικό του Φράνκο Πρόντι :
https://servizi.comune.fe.it/attach/ambiente/docs/cv-prodi.pdf
