"Η νεοκλασική οικονομική σκέψη είναι ένα ανάθεμα για τον σύγχρονο
κόσμο." Ο Samir Amin, 81 ετών, δεν μασάει τα λόγια του όταν αναφέρετε σε
πολλούς συναδέλφους του οικονομολόγους. Και ακόμα λιγότερο στην πολιτική των
κυβερνήσεων. " Λιτότητα για να μειωθεί το χρέος; Ψεύδονται ασύστολα".
"Ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος; Φράσεις κενές περιεχομένου."
του RubenRamboer
Ξεχάστε το Nouriel
Roubini, γνωστό και ως Δρ Doom, τον
Αμερικανό οικονομολόγο που έγινε διάσημος επειδή το 2005 προέβλεψε το τσουνάμι,
του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο Samir Amin, ήταν αυτός που είχε ανακοινώσει
την κρίση στις αρχές της δεκαετίας του 1970. "Εκείνη την εποχή,
οικονομολόγοι όπως ο Frank, ο Arrighi, ο Wallerstein, ο Magdoff, ο Sweezy και εγώ,
είχαμε πει ότι η νέα Μεγάλη Ύφεση είχε ήδη αρχίσει. Η Μεγάλη. Όχι κάποια
συνηθισμένη με τις ταλαντώσεις της, όπως τόσες πολλές μέχρι τότε, θυμάται ο Samir Amin, Επίτιμος Καθηγητής, Διευθυντής του
Φόρουμ του Τρίτου Κόσμου στο Ντακάρ και συγγραφέας πολλών βιβλίων μεταφρασμένα
σε όλο τον κόσμο. "Μας πέρασαν για ανόητους. Ή για κομμουνιστές που
επιθυμούσαν να γίνει κάτι τέτοιο. Όλα πήγαιναν κατ’ευχή, κυρία Μαρκησία του ...
Αλλά η Μεγάλη Ύφεση άρχισε πραγματικά εκείνη την περίοδο και η πρώτη φάση της κράτησε
από το 1972-73 μέχρι το 1980. "
Μιλάμε για την κρίση των τελευταίων πέντε χρόνων. Ή μάλλον τις κρίσεις: των ενυπόθηκων δανείων χαμηλής αξιοπιστίας, την πιστωτική, την κρίση χρέους, την οικονομική, του ευρώ ... Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε;
Μιλάμε για την κρίση των τελευταίων πέντε χρόνων. Ή μάλλον τις κρίσεις: των ενυπόθηκων δανείων χαμηλής αξιοπιστίας, την πιστωτική, την κρίση χρέους, την οικονομική, του ευρώ ... Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε;
Samir Amin. Όταν το 2007 με την κρίση των ενυπόθηκων δανείων
χαμηλής αξιοπιστίας τα πάντα τινάχτηκαν στον αέρα, οι πάντες έκαναν πως δεν έβλεπαν.
Οι Ευρωπαίοι σκεφτόντουσαν ότι: "Η κρίση έρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες,
θα την απορροφήσουμε γρήγορα." Αλλά αν η κρίση δεν είχε έρθει από εκεί, θα
είχε αρχίσει από αλλού. Το ναυάγιο του συστήματος αυτού ήταν προδιαγεγραμμένο και
μάλιστα από τη δεκαετία του 1970. Οι αντικειμενικές συνθήκες μιας συστημικής
κρίσης υπήρχαν παντού. Οι κρίσεις είναι εγγενείς στον καπιταλισμό, που τις
γεννά, περιοδικά, και κάθε φορά βαθύτερες. Τις κρίσεις δεν θα πρέπει να τις εξετάζουμε
ξεχωριστά, αλλά συνολικά.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την οικονομική κρίση. Αν περιοριστούμε σε αυτή, θα πούμε ότι αυτή οφείλεται αποκλειστικά σε καθαρά οικονομικούς λόγους, όπως η απελευθέρωση των αγορών. Επιπλέον, αυτοί που φαίνονται πως ευνοούνται περισσότερο από αυτή την επέκταση κεφαλαίου είναι οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, το οποίο μας διευκολύνει να πούμε ότι έχουν την αποκλειστική ευθύνη. Αλλά θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι μόνο οι οικονομικοί κολοσσοί, αλλά και οι πολυεθνικές εταιρείες σε γενικές γραμμές, οι οποίες επωφελήθηκαν από την επέκταση των αγορών χρήματος. Το 40% των κερδών τους προέρχεται από χρηματοοικονομικές πράξεις.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την οικονομική κρίση. Αν περιοριστούμε σε αυτή, θα πούμε ότι αυτή οφείλεται αποκλειστικά σε καθαρά οικονομικούς λόγους, όπως η απελευθέρωση των αγορών. Επιπλέον, αυτοί που φαίνονται πως ευνοούνται περισσότερο από αυτή την επέκταση κεφαλαίου είναι οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, το οποίο μας διευκολύνει να πούμε ότι έχουν την αποκλειστική ευθύνη. Αλλά θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι μόνο οι οικονομικοί κολοσσοί, αλλά και οι πολυεθνικές εταιρείες σε γενικές γραμμές, οι οποίες επωφελήθηκαν από την επέκταση των αγορών χρήματος. Το 40% των κερδών τους προέρχεται από χρηματοοικονομικές πράξεις.
Ποιοι ήταν οι αντικειμενικοί λόγοι εξάπλωσης της κρίσης;
Samir Amin. Οι αντικειμενικές συνθήκες υπήρχαν παντού. Είναι η κυριαρχία " των ολιγοπωλίων ή γενικευμένων μονοπωλίων " που οδήγησε την οικονομία σε κρίση συσσώρευσης, η οποία είναι ταυτόχρονα υποκατανάλωσης και μια κρίση κερδοφορίας. Μόνο οι τομείς των κυρίαρχων μονοπωλίων ήταν σε θέση να αποκαταστήσουν το υψηλό ποσοστό των κερδών τους, καταστρέφοντας όμως τα κέρδη και την αποδοτικότητα των παραγωγικών επενδύσεων, των επενδύσεων στην πραγματική οικονομία.
Samir Amin. Οι αντικειμενικές συνθήκες υπήρχαν παντού. Είναι η κυριαρχία " των ολιγοπωλίων ή γενικευμένων μονοπωλίων " που οδήγησε την οικονομία σε κρίση συσσώρευσης, η οποία είναι ταυτόχρονα υποκατανάλωσης και μια κρίση κερδοφορίας. Μόνο οι τομείς των κυρίαρχων μονοπωλίων ήταν σε θέση να αποκαταστήσουν το υψηλό ποσοστό των κερδών τους, καταστρέφοντας όμως τα κέρδη και την αποδοτικότητα των παραγωγικών επενδύσεων, των επενδύσεων στην πραγματική οικονομία.