Ο Francisco Boix ή Πάκο, από μια λαϊκή
συνοικία της Βαρκελώνης, χαρακτήρας ζωηρός και ρέμπελος από μικρός, ήταν ήδη
φωτογράφος,όπως και ο πατέρας του πολύ πριν πάρει τα όπλα και πολεμήσει στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο ενάντια στο φασισμό. Εξάλλου τον Ιούλιο του 1936 δεν είχε καν κλείσει τα δεκαέξι,και το
Φεβρουάριο του 1939 ήταν κάτι παραπάνω από δεκαοχτώ όταν πέρασε τα Πυρηναία μαζί με άλλους 200.000
ισπανούς φυγάδες και αρχικά κατάληξε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Vernetd'Ariège και, στη συνέχεια, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Septfonds. Μόλις που πρόλαβε να βγει από εκεί και με την εισβολή των ναζιστικών στρατευμάτων στο Παρίσι μεταφέρεται, μαζί με χιλιάδες άλλους Ισπανούς, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μάουτχαουζεν,
στην Αυστρία όπου με την ιδιότητα του φωτογράφου,τοποθετείται στο
εργαστήριο φωτογραφίας της διοίκησης του στρατοπέδου.
Αλλά ούτε εκεί κάθεται στ’ αυγά του και μαζί με άλλους Ισπανούς από τους 7.000 συνολικά έγκλειστους στο στρατόπεδο Ισπανούς ρεπουμπλικάνους , οργανώνει,, μια παράνομη οργάνωση του Ισπανικού Κομμουνιστικού Κόμματος στο στρατόπεδο. Αδελφοσύνη και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προστασία των κρατούμενων, παράλληλα όμως φωτογραφίζει, με τη φωτογραφική μηχανή στο στρατόπεδο, ως μαρτυρία των καθημερινών βιαιοπραγιών και των πρακτικών εξόντωσης, τα πρόσωπα των υπεύθυνων του στρατοπέδου και των αξιωματικών των Ναζί που τον επισκέπτονται, συχνά, για να βεβαιωθούν ότι όλα λειτουργούν όπως πρέπει. Ένα μεγάλο πακέτο με 2.000 αρνητικά φωτογραφιών που το κρύβει και παραμένουν εκεί επί χρόνια, στο τοίχο του κήπου μιας γερμανίδας θα χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά στοιχεία ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης - όπου ο Boix θα είναι ο μοναδικός ισπανός που θα καταθέσει σε βάρος υψηλόβαθμων στελεχών της ναζιστικής κυβέρνησης- όπως και στη δίκη του Νταχάου.
Ο Πάκο για ένα διάστημα θα δουλέψει ως φωτογράφος στη Γαλλία, στο Παρίσι, στον φίλα
προσκείμενο στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα,τύπο. Αυτό μέχρι τον Ιανουάριο του
1951 όταν ο εγκλεισμός του στο Μάουτχαουζεν θα του στείλει το λογαριασμό και σε ηλικία μόλις 30
χρονών θα πεθάνει από προβλήματα στα νεφρά του. Ο Πάκο θα πάει να συναντήσει όλους εκείνους
τους Ισπανούς και όχι μόνο, που έπαιξαν ένα καθοριστικό ρόλο στην ιστορία, και η ιστορία τους έχει ξεχάσει. Το 2000, ο σκηνοθέτης Lorenzo Soler θα του αφιερώσει
το ντοκιμαντέρ Ένας φωτογράφος στην
κόλαση! (Francisco Boix, un fotógrafo en el infierno ).
