Στα πλαίσια της οικονομικής ιδεολογίας της Δύσης,για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αντιπαρατάχθηκαν
δύο αντίπαλα μοντέλα : το μοντέλο των ΗΠΑ, νεοφιλελεύθερο ή ριζοσπαστικό, που είναι προσανατολισμένο
στην αγορά, και το κεϋνσιανό μοντέλο του κράτους πρόνοιας, της βιομηχανικής πολιτικής στην
Ευρώπη, γνωστό και σαν "καπιταλισμός της Ρηνανίας". Οι ιδεολόγοι της αγοράς
στοιχημάτιζαν σε μια πολιτική της προσφοράς (περικοπές δαπανών με οποιοδήποτε κόστος, κυρίως
το μισθολογικό κόστος), ενώ οι ιδεολόγοι του κράτους στοιχημάτιζαν σε μια
πολιτική της ζήτησης (αύξηση της κατανάλωσης μέσω των δημόσιων δαπανών και αυξήσεις μισθολογικές ).
Για πάνω από τριάντα χρόνια το ευρωπαϊκό μοντέλο θεωρήθηκε εντελώς αναξιόπιστο, στο βαθμό που οι μεγάλες δαπάνες του δημοσίου έφερναν πληθωρισμό, ενώ η ανάπτυξη παρέμεινε στάσιμη (στασιμοπληθωρισμός). Η κατάρρευση του κρατικού σοσιαλισμού φάνηκε να επιβεβαιώνει αυτή τη διάγνωση. Στο σημείο αυτό, η αμερικάνικη αντίληψη του υπερφιλελευθερισμού ξεκίνησε τη θριαμβευτική πορεία της, και οι Ευρωπαίοι μετατράπηκαν σε καλούς μαθητές του,με τελευταίους αλλά όχι έσχατους τους Σοσιαλδημοκράτες με επικεφαλής τους Σρέντερ και Μπλερ.
Η μεγάλη "επιτυχία" της νεοφιλελεύθερης επανάστασης, όπως όλοι γνωρίζουν, ήταν η δημιουργία χρηματοοικονομικών φουσκών τεραστίων διαστάσεων που τροφοδότησαν παγκόσμια κύματα χρέους για περισσότερο από μια δεκαετία. Όταν το κραχ του 2008, έβαλε ένα τέλος σε αυτήν την εποχή ξέσπασε μια καταιγίδα τεραστίων διαστάσεων. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με επικεφαλής το "μεγάλο συνασπισμό" της Γερμανίας, βγήκαν ξεδιάντροπα να κατηγορήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και το νεοφιλελεύθερο δόγμα τους - λες και δεν είχαν και αυτές εφαρμόσει τις ίδιες πολιτικές.
Για κάποιο διάστημα φάνηκε να έχει γίνει
κάποια αλλαγή και ότι οι κυβερνήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού με
προγράμματα διάσωσης και αναθέρμανσης της οικονομίας, θα ακολουθούσαν το ευρωπαϊκό
μοντέλο.
Τα όρια όμως της κρατικής χρηματοδότησης δεν άργησαν να φανούν με τη
μορφή της κρίσης του δημόσιου χρέους.Ετσι, ο παραδοσιακός ανταγωνισμός έφτασε
στο σημείο ανάφλεξης, με τους ρόλους τώρα να έχουν αντιστραφεί, τουλάχιστον εκ
πρώτης όψεως : οι ΗΠΑ και η οικονομική ελίτ της τώρα στοιχημάτιζαν στην κρατική παρέμβαση
του κράτους, προκειμένου να τονωθεί η αγορά, ενώ η Ευρώπη, υπό την ηγεσία της Μέρκελ,
προσανατολίστηκε προς τα προγράμματα άγριας λιτότητας.
Αλλά η αλήθεια είναι ότι το μοντέλο που ακολουθείται είναι το ίδιο, με την κάθε πλευρά να προσπαθεί να τα φορτώσει στην άλλη. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, από τη μία πλευρά ψηφίζουν προγράμματα δημοσιονομικής λιτότητας στις δαπάνες, ενώ από την άλλη, οι κεντρικές τράπεζες δεσμεύονται να διασφαλίσουν στις αγορές χρήματα. Από τα κράτη μέλη ζητούν να κάνουν οικονομίες και από τις εταιρείες να επενδύουν.
Αλλά η αλήθεια είναι ότι το μοντέλο που ακολουθείται είναι το ίδιο, με την κάθε πλευρά να προσπαθεί να τα φορτώσει στην άλλη. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, από τη μία πλευρά ψηφίζουν προγράμματα δημοσιονομικής λιτότητας στις δαπάνες, ενώ από την άλλη, οι κεντρικές τράπεζες δεσμεύονται να διασφαλίσουν στις αγορές χρήματα. Από τα κράτη μέλη ζητούν να κάνουν οικονομίες και από τις εταιρείες να επενδύουν.
Μόνο που οι τράπεζες, αν και φορτωμένες με φτηνό χρήμα, χορηγούν δάνεια με το
σταγονόμετρο, προτιμώντας να έχουν τα χρήματα τους στις κεντρικές τράπεζες. Από
την άλλη , οι εταιρείες έχουν σταματήσει να ζητούν πιστώσεις προκειμένου
να προχωρήσουν σε επενδύσεις, και ακολουθούν την παλιά γνωστή συνταγή της δραστικής
μείωσης του κόστους. Χωρίς τις δαπάνες του δημοσίου δεν λειτουργεί πλέον τίποτα, αλλά
αυτές θα πρέπει να περικόπτωνται ολοένα και περισσότερο. Η αλήθεια είναι πως όταν οι
κεντρικές τράπεζες αγοράζουν δημόσιο χρέος δεν το κάνουν για να στηρίξουν την
αύξηση της πραγματικής ζήτησης, αλλά για να μη πέσει η αξία αυτών των
τίτλων και να σωθούν οι τράπεζες που αδυνατούν να τους ξεφορτωθούν.
Αυτή η υποκριτική πολιτική οδήγησε στην επιστροφή μιας χειρότερης μορφής στασιμοπληθωρισμού, αλλά δεν θα σταματήσει εδώ. Προς το παρόν, οι ΗΠΑ φαίνεται να ευνοούν τον πληθωρισμό και η Ευρώπη της Μέρκελ το δρόμο της ύφεσης και τη δημοσιονομική πολιτική ενός κράτους σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.Ούτε το ένα ούτε το άλλο μοντέλο θα βγάλουν πουθενά. Αυτοί που θέλουν να διασώσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ρίξουν τη ζήτηση, και αυτοί που θέλουν να διασώσουν τη ζήτηση είναι υποχρεωμένοι να καταστρέψουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η παράλογα αντιφατική διάρθρωση των δύο οικονομικών μοντέλων δείχνει ότι οι κοινές καπιταλιστικές βάσεις τους τώρα καταρρέουν.
Robert Kurz - από τη "Neues Deutschland", 6 Φεβ 2012
Αυτή η υποκριτική πολιτική οδήγησε στην επιστροφή μιας χειρότερης μορφής στασιμοπληθωρισμού, αλλά δεν θα σταματήσει εδώ. Προς το παρόν, οι ΗΠΑ φαίνεται να ευνοούν τον πληθωρισμό και η Ευρώπη της Μέρκελ το δρόμο της ύφεσης και τη δημοσιονομική πολιτική ενός κράτους σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.Ούτε το ένα ούτε το άλλο μοντέλο θα βγάλουν πουθενά. Αυτοί που θέλουν να διασώσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ρίξουν τη ζήτηση, και αυτοί που θέλουν να διασώσουν τη ζήτηση είναι υποχρεωμένοι να καταστρέψουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η παράλογα αντιφατική διάρθρωση των δύο οικονομικών μοντέλων δείχνει ότι οι κοινές καπιταλιστικές βάσεις τους τώρα καταρρέουν.
Robert Kurz - από τη "Neues Deutschland", 6 Φεβ 2012
