Carlo Formenti
Ο εκδότης Fazi εξέδωσε ένα βιβλίο του οποίου ο τίτλος - Η
μεγαλύτερη φυλακή του κόσμου, Ιστορία των Κατεχομένων - υποδηλώνει ήδη την άποψη
του συγγραφέα για την ισραηλινή πολιτική απέναντι στον παλαιστινιακό λαό. Κι αν
ο τίτλος δεν είναι αρκετός, η αφιέρωση διαλύει κάθε αμφιβολία: "Στα παιδιά
της Παλαιστίνης, που σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν και έζησαν τραυματικές
εμπειρίες στη μεγαλύτερη φυλακή του κόσμου". Μήπως πρόκειται για το έργο
ενός κομμουνιστή διανοούμενου προκατειλημμένου κατά του Ισραήλ, ενός εκφραστή
της αντισημιτικής δεξιάς, ενός συμπαθούντα τη Χαμάς ή ενός ειρηνιστή; Όχι, ο
συγγραφέας του βιβλίου είναι ο Ίλαν Παπέ , ένας επιφανής ισραηλινός ιστορικός (καθηγητής
στο Πανεπιστήμιο του Exeter, στην Αγγλία), συγγραφέας ήδη πολλών μπεστ σέλερ,
μεταξύ των οποίων "Παλαιστίνη και Ισραήλ: τι να κάνουμε;" (με τον
Νόαμ Τσόμσκι).
Ο Παπέ είναι σαν τη μύγα μες το γάλα σε μια χώρα όπου οι μόνες
δυνάμεις που καταγγέλλουν την ισραηλινή πολιτική στα κατεχόμενα εδάφη ως άδικη,
σκληρή, για να μην πω εγκληματική, είναι το μικρό Κομμουνιστικό Κόμμα, μερικά
μικροσκοπικά αντισιωνιστικά κινήματα και αυτή η μικρή μειοψηφία των
"πεφωτισμένων" διανοουμένων, των οποίων ο ίδιος ο Ίλαν Παπέ είναι
εκπρόσωπος. Ωστόσο, το έργο του δεν αποτελεί ούτε ιδεολογικό κήρυγμα ούτε ηθικό
(ή ακόμη χειρότερα ηθικιστικό) κήρυγμα, αλλά μάλλον μια αυστηρή έκθεση
ιστορικών γεγονότων συνοδευόμενη από εκτενή τεκμηρίωση (πρακτικά κυβερνητικών
συνεδριάσεων, απομνημονεύματα των πρωταγωνιστών, εθνικά και διεθνή χρονικά,
αποφάσεις στρατιωτικών και πολιτικών δικαστηρίων, κείμενα νόμων, διαταγμάτων,
κανονισμών που εκδόθηκαν από τις αρχές κατοχής, δηλώσεις των ηγετών των
κομμάτων κ.λπ.). Ένας τόσο τεράστιος όγκος υλικού που όσοι δεν έχουν
παρακολουθήσει με ιδιαίτερη προσοχή τα γεγονότα της παλαιστινιακής σύγκρουσης
από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών (1967) μέχρι σήμερα κινδυνεύουν να χαθούν μέσα σε
αυτό (όταν λέω προσοχή, δεν αναφέρομαι τόσο στη μαχητική δραστηριότητα των
φιλοπαλαιστινιακών κινημάτων όσο στη συνεχή προσπάθεια τεκμηρίωσης της
πραγματικότητας των γεγονότων). Για τον λόγο αυτό, προκειμένου να αφηγηθώ το
βιβλίο και να αναδείξω τα σημαντικότερα στοιχεία του, θα οργανώσω την έκθεση
κατά θεματικά κεφάλαια.
Το Ισραήλ δεν ήθελε πόλεμο και απλώς αντέδρασε
στις απειλές των αραβικών χωρών; Είναι ψέμα.
Οι πηγές που παραθέτει ο Παπέ δεν συμφωνούν μεταξύ τους, σε
σημείο που να μην αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας: κανένας από τους πολέμους
κατά των Αράβων που διεξήγαγε το Ισραήλ από το 1948 έως σήμερα δεν προέκυψε από
την ανάγκη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τις απειλές ενός εχθρού
αποφασισμένου να εξαφανίσει το εβραϊκό κράτος από τον χάρτη. Η αλήθεια είναι
ότι επρόκειτο μάλλον για ένα εξαιρετικό στρατηγικό σχέδιο,προμελετημένο που
ακολούθησε με αδίστακτη αποφασιστικότητα.
Μετά την εθνοκάθαρση του 1948 - που πραγματοποιήθηκε με
εκφοβισμούς, πολιορκία παλαιστινιακών χωριών, βομβαρδισμούς, αναγκαστική
εκδίωξη των τοπικών πληθυσμών (παγιδεύοντας τα χαλάσματα με δυναμίτη για να
εμποδίσει την επιστροφή τους) - η ισραηλινή πολιτικοστρατιωτική ελίτ περίμενε
μια ευνοϊκή ιστορική ευκαιρία για να βάλει στο χέρι και τη Δυτική Όχθη. Μια
αναμονή που κράτησε μετά το 1956,το έτος της αποτυχημένης προσπάθειας της ανατροπής
του Νάσερ με την υποστήριξη της Γαλλίας και της Βρετανίας. Δεν είναι τυχαίο,
υποστηρίζει ο Παπέ ότι η συζήτηση για τη
διαχείριση των κατεχόμενων αραβικών περιοχών βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη το 1963,
όταν διεξήχθη μια άσκηση κατά την οποία προσομοιώθηκαν οι πρώτες ημέρες της
κατάληψης της εξουσίας. Στην πραγματικότητα, προσθέτει ο Παπέ, τα έγγραφα
επιβεβαιώνουν ότι από τότε είχαν καθοριστεί οι κανόνες συμπεριφοράς για την
ενθάρρυνση των συνεργατών και την τιμωρία όσων πρόβαλαν αντίσταση.Τα έγγραφα
επιβεβαιώνουν ακόμα ότι η ενδεχόμενη κατοχή νέων εδαφών δεν είχε ποτέ
σχεδιαστεί ως ένα παροδικό γεγονός, και στην πραγματικότητα τα μεταγενέστερα
ιστορικά γεγονότα επιβεβαίωσαν ότι για το Ισραήλ η απόλυτη κυριαρχία στη Γάζα
και τη Δυτική Όχθη είναι αδιαπραγμάτευτη. Για να μην μιλήσουμε για τα μέσα
μαζικής ενημέρωσης, τα οποία ποτέ δεν έκρυψαν την ύπαρξη ενός
"αυτοκρατορικού" σχεδίου, της δημιουργίας του Μεγάλου Ισραήλ.
Στα χρόνια λίγο πριν τον Πολέμο των Έξι Ημερών, καταβλήθηκαν
προσπάθειες να προετοιμαστεί η εγχώρια και διεθνής κοινή γνώμη για την
επικείμενη σύγκρουση με το φάντασμα του αραβικού "ριζοσπαστισμού" (το
καθεστώς Νάσερ στην Αίγυπτο και το καθεστώς Μπάαθ στη Συρία), μια απειλή με την
οποία επεδίωκαν να κερδίσουν τη δυτική -ιδίως την αμερικανική- υποστήριξη
παρουσιάζοντάς την ως ένα είδος κομμουνισμού με αραβική σάλτσα. Γι' αυτό, το
'67, δεν ήταν μόνο ο στρατός έτοιμος για πόλεμο: ο γραφειοκρατικός μηχανισμός
που θα διαχειριζόταν τις κατακτήσεις ήταν κι αυτός έτοιμος. Όσον για την αφήγηση
της ανάγκης να εξαπολυθεί ένα προληπτικό χτύπημα για να εξουδετερωθούν οι
δυνάμεις ενός εχθρού που ετοιμαζόταν να εξοντώσει το Ισραήλ, πρόκειται για ένα
ψέμα ανάλογο της υποτιθέμενης επίθεσης των Βιετναμέζων σε αμερικανικά πλοία
στον Κόλπο του Τόνκινου και των "αποδείξεων" για όπλα μαζικής
καταστροφής των Ιρακινών. Η αλήθεια, υποστηρίζει ο Ίλαν Παπέ , είναι ότι οι
ισραηλινές ελίτ γνώριζαν την αραβική στρατιωτική κατωτερότητα και ότι η Συρία
και η Αίγυπτος την γνώριζαν εξίσου και ούτε που θα τους περνούσε ποτέ από το
μυαλό να επιτεθούν πρώτες.
Σιωνισμός: κοινή ιδεολογική μήτρα της Δεξιάς και
της Αριστεράς
Για να κατανοήσουμε σε ποιο βαθμό οι πιο αμφισβητήσιμες πλευρές
της ισραηλινής πολιτικής έναντι του παλαιστινιακού λαού είναι το λογικό αποτέλεσμα
της σιωνιστικής ιδεολογίας, υποστηρίζει ο Παπέ, θα
πρέπει να ανατρέξουμε στο πνεύμα της "μεσσιανικής αποικιοκρατίας" στα
τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Το όραμα της επιστροφής στους
βιβλικούς χρόνους (και τόπους) είναι η βάση του σιωνισμού. Δημιούργημα μιας
αναζήτησης ενός ασφαλούς καταφυγίου ενάντια στον αντισημιτισμό και ενός χώρους
που θα διαμόρφωνε τον Ιουδαϊσμό ως έθνος, ο Σιωνισμός δεν θα είχε γνωρίσει τον
σημερινό εκφυλισμό του αν, για να πραγματοποιήσει τις νόμιμες φιλοδοξίες του,
δεν είχε επιλέξει ένα ήδη κατοικημένο χώρο, γεγονός που τον μετέτρεψε
αναπόφευκτα σε ένα αποικιοκρατικό σχέδιο (παρεμπιπτόντως: στην Αμερική και την
Αυστραλία παρόμοια σχέδια περιελάμβαναν τη συστηματική εξόντωση των γηγενών
πληθυσμών).
Η υλοποίηση του σχεδίου σήμαινε τον έλεγχο του μεγαλύτερου
μέρους της ιστορικής Παλαιστίνης και τη δραστική μείωση του αριθμού των
Παλαιστινίων που ζούσαν εκεί- ο στόχος ήταν, εν ολίγοις, η οικοδόμηση ενός
εθνοτικά-θρησκευτικά "καθαρού" εβραϊκού κράτους, η επιθυμία (κρυφή
από ορισμένους, διακηρυγμένη από άλλους) ήταν ότι στην αρχαία γη του Ισραήλ θα
έπρεπε να υπάρχουν μόνο Εβραίοι. Ως εκ τούτου, η εθνοκάθαρση του 1948 κατέστη
δυνατή: 1) από τη βρετανική απόφαση να εγκαταλείψει τα εδάφη που κυβερνούσε επί
30 χρόνια- 2) τον αντίκτυπο του Ολοκαυτώματος στη δυτική κοινή γνώμη- 3) την
πολιτική αναταραχή στον παλαιστινιακό αραβικό κόσμο. Αρπάζοντας την ευκαιρία,
μια εξαιρετικά αποφασιστική σιωνιστική ηγεσία εκδίωξε μεγάλο μέρος του ντόπιου
πληθυσμού καταστρέφοντας τα χωριά και τις πόλεις τους, έτσι ώστε μέσα σε πολύ
σύντομο χρονικό διάστημα το 80% της υπό βρετανική εντολή Παλαιστίνης να γίνει
το εβραϊκό κράτος του Ισραήλ.
Αναφερόμενος στις δρακόντειες αποφάσεις σχετικά με τη
διαχείριση των κατεχομένων εδαφών που έλαβε η κυβέρνηση που ηγήθηκε της χώρας στον
πόλεμο του '67, ο Pappé τονίζει πως αυτή περιλάμβανε όλα τα ιδεολογικά ρεύματα:
Εργατικούς, κοσμικούς φιλελεύθερους, θρησκευόμενους και φανατικούς
θρησκευόμενους, αντιπροσωπεύοντας έτσι την ευρύτερη δυνατή σιωνιστική συναίνεση.
Για τη σκληρότητα των αποφάσεων θα επανέλθουμε αργότερα, αυτό που είναι
σημαντικό να τονιστεί καταρχήν είναι η απουσία ουσιαστικών διαφορών μεταξύ
δεξιάς και αριστεράς. Μια ενότητα προθέσεων που επικυρώθηκε από το γεγονός ότι
ούτε καν η εναλλαγή μεταξύ των Εργατικών (που κυβέρνησαν μέχρι το 1977) και της
Δεξιάς (το Λικούντ κυριάρχησε την επόμενη δεκαετία, από το 1977 έως το 1987),
δεν επέφερε κάποια ουσιαστική αλλαγή εκτός από την "αφήγηση": οι
Εργατικοί ήταν επιδέξιοι στο να εξαπατούν τον κόσμο σχετικά με τις ειρηνευτικές
προθέσεις του Ισραήλ (ο Σιμόν Πέρες τα κατάφερε τόσο καλά που του απονεμήθηκε
βραβείο Νόμπελ), αλλά δεν άλλαξαν ούτε ίχνος από τη στρατηγική που υιοθετήθηκε
το 67. Όσον αφορά το Λικούντ, η μόνη πραγματική αλλαγή συνίστατο στη δημιουργία
όλο και στενότερων δεσμών του με το κίνημα των εποίκων (Gush Emunim). Κατά την
εν λόγω δεκαετία, οι υπερορθόδοξοι είχαν τη δυνατότητα να δημιουργούν
θεοκρατικούς θύλακες με διαφορετικούς κανόνες και νομικές διαδικασίες από
εκείνους που ισχύουν στο Ισραήλ. Ο εβραϊκός φονταμενταλισμός εξουσιοδοτήθηκε de
facto να παίξει ρόλο στη "στρατιωτικοποίηση" των εποίκων, μέχρι του
σημείου να δημιουργηθούν ομάδες αυτοδικίας που πραγματοποιούσαν τιμωρητικές
εκστρατείες με την ανοχή του κράτους (από 48 δολοφονίες με δράστες βίαιους
εποίκους που δρούσαν σε οργανωμένες συμμορίες, αναφέρει ο Παπέ , μόνο ένας
παραπέμφθηκε σε δίκη).
Το μαστίγιο και το καρότο. Η μεγαλύτερη φυλακή του
κόσμου
Αλλά,ας έρθουμε στις προκλήσεις που οδήγησαν το Ισραήλ να
δημιουργήσει αυτό που ο Παπέ αποκαλεί τη μεγαλύτερη φυλακή όλων των εποχών
(αρχικά ενάμισι εκατομμύριο "κρατούμενοι", που αργότερα αυξήθηκε στα
4 εκατομμύρια) και στις μεθόδους με τις οποίες διοικείται και εξακολουθεί να
διοικείται. Στην πραγματικότητα, στους κατοίκους της Δυτικής Όχθης και της
Γάζας επιλέχθηκε η επέκταση της στρατιωτικής εξουσίας, που είχε ήδη επιβληθεί
στην παλαιστινιακή μειονότητα εντός του Ισραήλ και για το λόγο αυτό εμπνεύστηκαν
από τους κανονισμούς έκτακτης ανάγκης που είχαν εκδώσει οι Βρετανοί, και τους
οποίους οι ίδιοι οι σιωνιστές ηγέτες είχαν χαρακτηρίσει ναζιστικούς. Αρκεί να
αναφέρουμε την οδηγία 109 (η οποία επέτρεπε στον στρατιωτικό διοικητή να
εκδιώκει τον πληθυσμό), την οδηγία 110 (η οποία του έδινε το δικαίωμα να καλεί
κάθε πολίτη σε αστυνομικό τμήμα) και την περιβόητη 111 (η οποία επέτρεπε
διοικητικές συλλήψεις επ' αόριστον χωρίς κατηγορία ή δίκη). Ακόμη και το
σύστημα στρατολόγησης συνεργατών το αντέγραψαν από αυτό που ακολουθούσε η
βρετανική αποικιακή κυβέρνηση στην Αίγυπτο και την Ινδία.
Η βασική αντίφαση που κατέστησε αναγκαία την προσφυγή σε αυτή
την ανελέητη λύση ήταν το γεγονός ότι τα εδάφη που κατακτήθηκαν το 1967
μπορούσαν να προσαρτηθούν de facto αλλά όχι de jure, και αυτό για δύο λόγους:
1) το διεθνές δίκαιο τα θεωρούσε κατεχόμενα εδάφη, σε αντίθεση με εκείνα που
αποκτήθηκαν το 1948, τα οποία αναγνωρίζονταν ως αναπόσπαστο τμήμα του κράτους
του Ισραήλ- 2) οι Παλαιστίνιοι δεν μπορούσαν να εκδιωχθούν αλλά ούτε και να
ενσωματωθούν ως πολίτες με ίσα δικαιώματα, επειδή ο αριθμός τους και η δημογραφική
τους αύξηση θα έθετε σε κίνδυνο την εβραϊκή πλειοψηφία. Η ταυτόχρονη επίτευξη
τριών αντιφατικών στόχων - να διατηρηθούν τα εδάφη, να μην εκδιωχθούν οι
κάτοικοί τους αλλά και να μην τους χορηγηθεί η ιθαγένεια - ήταν βέβαιο ότι θα
δημιουργούσε μια απάνθρωπη πραγματικότητα, δηλαδή μια φυλακή που επιβλήθηκε όχι
σε άτομα αλλά σε μια ολόκληρη κοινωνία. Ένας τεράστιος αριθμός προσωπικού
("η γραφειοκρατία του κακού", όπως την αποκαλεί ο Παπέ) κλήθηκε να διαχειριστεί αυτή τη μεγα-φυλακή,
επιφορτισμένος με τη διαχείριση σχεδόν πέντε εκατομμυρίων
"κρατουμένων" που ήταν κλειδωμένοι σε περιοχές που κάποτε ήταν τα
δικά τους εδάφη.
Για να επιτύχουν το έργο τους, οι δεσμοφύλακες κατέφυγαν σε
μια πολιτική καρότου και μαστίγιου, επιβραβεύοντας όσους αποδέχονταν τους
κανόνες που επέβαλε ο κατακτητής και τιμωρώντας όσους αντιδρούσαν σε αυτούς. Το
στρατηγικό όπλο για την αποδυνάμωση των αόριστων προσπαθειών αντίστασης ήταν η
εγκατάσταση ενός αυξανόμενου αριθμού Εβραίων εποίκων. Ο τόπος όπου εφαρμόστηκε
υποδειγματικά αυτή η στρατηγική ήταν η Ανατολική Ιερουσαλήμ και οι παρακείμενες
περιοχές. Η Μεγάλη Ιερουσαλήμ που έγινε η νέα πρωτεύουσα του Ισραήλ
δημιουργήθηκε με κλοπή παλαιστινιακής γης από το Κράτος, απαλλοτριώσεις χωρίς
αποζημίωση, κατεδαφίσεις σπιτιών και χωριών και την οικοδόμηση νέων συνοικιών
που προορίζονται για τους Εβραίους πάνω στα ερείπια. Ήδη το 68, γράφει ο Παπέ ,
μόνο το 14% της έκτασης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ ανήκε στους Παλαιστίνιους, οι
οποίοι μόλις ένα χρόνο νωρίτερα ήταν οι αποκλειστικοί ιδιοκτήτες της.
Στα υπόλοιπα κατεχόμενα εδάφη, η εγκατάσταση Εβραίων εποίκων βασίστηκε
στη "στρατηγική της σφήνας", με στόχο την παρεμπόδιση της χωρικής
συνέχειας και της γεωγραφικής ομοιογένειας των κατεχόμενων από τους
Παλαιστίνιους περιοχών. Λειτουργεί ως εξής: μια απομακρυσμένη τοποθεσία
αποικίζεται, και στη συνέχεια η περιοχή μεταξύ του Ισραήλ και του νέου οικισμού
(συμπεριλαμβανομένων των δρόμων που οδηγούν σε αυτόν) διεκδικείται ως
αποκλειστικά εβραϊκή. Αυτό δημιουργεί εδαφική συνέχεια μεταξύ των εβραϊκών
οικισμών και ασυνέχεια μεταξύ των χωριών και των παλαιστινιακών πόλεων που
γίνονται θύλακες απομονωμένοι ο ένας από τον άλλο και "ενσωματωμένοι"
σε μια συνεχώς διευρυνόμενη συνέχεια εδαφών που προσαρτώνται στο Ισραήλ.
Αφού είπαμε ότι το μαστίγιο είναι πάντα αυτό του 1948 -
κατεδαφίσεις σπιτιών, μαζικές συλλήψεις χωρίς δίκη, απαγόρευση κυκλοφορίας,
βίαιες επιδρομές σε σπίτια κ.λπ. - τι είναι το καρότο; Η απάντηση παραπέμπει
στη χρήση της οικονομίας ως ειρηνευτικού εργαλείου. Η πρόσληψη φτηνού
παλαιστινιακού εργατικού δυναμικού, που παρουσιάζεται ως "ανταμοιβή"
για την καλή συμπεριφορά (σε πείσμα του γεγονότος ότι οι Παλαιστίνιοι εργάτες
δεν πληρώνονται όπως οι Εβραίοι εργάτες, πόσο μάλλον να απολαμβάνουν τα
δικαιώματα και την προστασία τους), δημιούργησε μια κατάσταση σχετικής
ευημερίας μέχρι το ξέσπασμα των δύο Ιντιφάντα. Ωστόσο, η κατάσταση αυτή δεν
επέτρεψε την ανάπτυξη μιας αυτόνομης παλαιστινιακής οικονομίας, δεδομένου ότι
υπάρχουν μόνο δύο ροές μεταξύ του Ισραήλ και των Κατεχόμενων εδαφών: της εισόδου
ισραηλινών αγαθών και της εξόδου της εργατικής δύναμης των Παλαιστινίων, οπότε
η μόνη άλλη πηγή πόρων είναι η διεθνής βοήθεια. Αυτό έφτανε για να κερδίσει το
Ισραήλ τη συνεργασία μιας μειοψηφίας πλούσιων Παλαιστινίων (δήμαρχοι, έμποροι,
δικηγόροι κ.λπ.), τουλάχιστον μέχρις ότου η συνεργασία σήμαινε ότι δεν θα
διακινδύνευαν το τομάρι τους.
Οι δύο Ιντιφάντα
Βασιζόμενη στη σχετική ευημερία των Κατεχόμενων που μόλις
αναφέραμε, η ισραηλινή προπαγάνδα αποδίδει το ξέσπασμα της πρώτης Ιντιφάντα
στην υποκινούμενη δράση των "τρομοκρατών". αποκρύπτοντας παράλληλα
τους λόγους της δυσαρέσκειας του πληθυσμού (περιορισμός σε υπερπληθυσμιακές
περιοχές, άρνηση των στοιχειωδών ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων,
εκμετάλλευση του εργατικού δυναμικού κ.λπ.). Η περίφημη πρόκληση του Σαρόν (ο
περίπατος στην Εσπλανάδα των Τζαμιών) ήταν μόνο μια συγκυριακή αφορμή που
πυροδότησε τη λαϊκή οργή. Μια οργή που, όπως επισημαίνει ο Παπέ , εκφράστηκε
αρχικά με ειρηνικές μεθόδους: απεργίες, μποϊκοτάζ ισραηλινών προϊόντων, άρνηση
πληρωμής φόρων, στη χειρότερη περίπτωση με πετροπόλεμο, διαδηλώσεις στις οποίες
ο στρατός αντέδρασε με πρωτοφανή βία προκαλώντας πολυάριθμους θανάτους και
τραυματισμούς (τα δύο πρώτα χρόνια σχεδόν 30.000 παιδιά, το ένα τρίτο από αυτά
κάτω των δέκα ετών, χρειάστηκε να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη για τα τραύματά
τους), ενώ οι διεθνείς αντιδράσεις δεν ξεπέρασαν την ήπια κριτική για αυτό που
κατ' ευφημισμόν ονομάζαν "υπερβολική χρήση βίας". Αυτή η αγριότητα
ήταν το καύσιμο που τροφοδότησε τον ριζοσπαστισμό της Χαμάς και οι επιθέσεις
της Χαμάς αποτέλεσαν με τη σειρά τους την αφορμή για την περαιτέρω
αυστηροποίηση της καταστολής, η οποία, μεταξύ των πολλών μισητών πλευρών της, ήταν
και η άρνηση της ελευθερίας της μετακίνησης και κάθε ιδιωτικής πρωτοβουλίας:
στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι άρχισαν να ζητούν άδειες για τα πάντα, για να
εργαστούν, να σπουδάσουν, να χτίσουν και να εμπορευτούν (άδειες που χορηγούνται
ή απορρίπτονται κατά την απόλυτη κρίση των γραφειοκρατών).
Και ερχόμαστε στη δεύτερη Ιντιφάντα, η οποία ξέσπασε μετά τις
"ειρηνευτικές συμφωνίες" του Όσλο (1993). Ο Παπέ αμφισβητεί την
αφήγηση των μέσων ενημέρωσης (όχι μόνο των ισραηλινών) που εκείνη την εποχή
βασιζόταν σε δύο μυθεύματα: το πρώτο ήταν ότι επρόκειτο για μια γνήσια
προσπάθεια ειρήνευσης- η δεύτερη ότι ναυάγησε σκόπιμα από τη στάση του Αραφάτ.
Όσον αφορά το πρώτο ψέμα: η ισραηλινή πρόταση συνίστατο στη δημιουργία ενός
αποστρατιωτικοποιημένου παλαιστινιακού μίνι-κράτους με πρωτεύουσα το Abu Dis
(ένα χωριό κοντά στην Ιερουσαλήμ), το οποίο θα στερούνταν ένα μεγάλο μέρος της
Δυτικής Όχθης, το οποίο δεν θα είχε το δικαίωμα να ασκεί ανεξάρτητη οικονομική
και εξωτερική πολιτική και το οποίο θα έπρεπε να παραιτηθεί από τη διεκδίκηση
του δικαιώματος επιστροφής των προσφύγων του '48. Αυτή η παρωδία, που
πλασάρεται ως λύση "δύο κρατών", προέβλεπε ότι το Ισραήλ θα αποφάσιζε
μονομερώς τόσο για το πόσα εδάφη θα παραχωρούσε όσο και για το τι θα συνέβαινε
στα εν λόγω εδάφη. Όσον αφορά το υποτιθέμενο σαμποτάζ του Αραφάτ: η αλήθεια,
υποστηρίζει ο Παπέ, είναι ότι ορισμένοι
όροι που καθορίστηκαν στη διαπραγμάτευση, αρχής γενομένης από τον όρο σύμφωνα
με τον οποίο οι παλαιστινιακές αρχές θα έπρεπε να διαχειρίζονται την ασφάλεια
των εδαφών, διασφαλίζοντας ότι δεν θα φιλοξενούσαν αντιστασιακές
δραστηριότητες, ήταν αδύνατο να τηρηθούν. Αυτή η συνθηκολόγηση και η συνενοχή
των αραβικών χωρών που την αποδέχθηκαν, εξόργισαν τον παλαιστινιακό πληθυσμό, ο
οποίος θεώρησε τη συμφωνία ως "προδοσία του Όσλο", ενίσχυσε την
ηγεμονία της Χαμάς και επανεκκίνησε τις διαμαρτυρίες με πολύ λιγότερο ειρηνικές
μορφές από την πρώτη Ιντιφάντα, για την οποία η ισραηλινή αντίδραση ήταν ακόμη
πιο βίαιη: όχι αστυνομικές επιχειρήσεις αλλά ένας πραγματικός πόλεμος: αντί να
κυνηγούν τρομοκράτες, άρχισαν να χρησιμοποιούν βαρέα όπλα (τανκς και κανόνια)
εναντίον του άμαχου πληθυσμού, υιοθετώντας την αρχή της συλλογικής τιμωρίας που
εφάρμοζαν οι Ναζί ως αντίποινα μετά από επιθέσεις ανταρτών. Ειδικότερα, μετά
την ανάληψη από τη Χαμάς του έλεγχου της Γάζας, η λωρίδα δέχθηκε επανειλημμένα
επιθέσεις ως εχθρικό έθνος, μέσω στρατιωτικών επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας από
ξηράς, αέρος και θαλάσσης που προκάλεσαν μεγάλες απώλειες μεταξύ των αμάχων. Οι
τελευταίες σελίδες του βιβλίου είναι ένα χρονικό αυτού του υφέρποντος πολέμου
που σέρνεται από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα (η αρχική έκδοση είναι του 2017).
Η ανικανότητα της εγχώριας και διεθνούς κοινής
γνώμης
Αναφερθήκαμε στην ακραία αδυναμία των δυνάμεων της ισραηλινής
αντιπολίτευσης, που καταδυναστεύονται από
τη σιωνιστική ιδεολογία με την οποία ταυτίζονται όλα τα μεγάλα κόμματα, δεξιά
και αριστερά, κοσμικά και θρησκευτικά, που σκεπάζεται τη φωνή τους από ένα
σύστημα ενημέρωσης ομόφωνα ευθυγραμμισμένο με το σχέδιο του Μεγάλου Ισραήλ και
αποτελούν μειοψηφία ακόμη και στους τομείς του ακαδημαϊκού και λογοτεχνικού
πολιτισμού. Οι δυτικές αντιδράσεις ήταν σχεδόν ανύπαρκτες: στην πρώτη φάση της
διαδικασίας - την εθνοκάθαρση του 1948 - η Ευρώπη έπρεπε να εξιλεωθεί για τα
εγκλήματα που είχαν διαπραχθεί στο έδαφός της κατά των Εβραίων προκειμένου να
επιτύχει ειρήνη και συμφιλίωση, οπότε αποδέχθηκε την εβραϊκή αποικιοκρατία
χωρίς να διστάσει καθόλου, τη στιγμή που η διεθνής κοινότητα χαρακτήριζε την
αποικιοκρατία ως μισητή κληρονομιά του παρελθόντος. Από το 1967 και μετά, η
άνευ όρων υποστήριξη της Δύσης στο Ισραήλ έγινε βασικό στοιχείο του Ψυχρού
Πολέμου, καθώς το εβραϊκό κράτος λειτούργησε ως προκεχωρημένο φυλάκιο στον
αγώνα κατά των καθεστώτων της περιοχής που συμμάχησαν με τη Μόσχα και, μετά την
πτώση της ΕΣΣΔ, κατά των αραβικών χωρών που επέμεναν να αντιτίθενται στη δυτική
ηγεμονία (από τον Τζόνσον και μετά, κανένας Αμερικανός πρόεδρος δεν αρνήθηκε να
παράσχει στους Ισραηλινούς τα πιο προηγμένα όπλα). Πριν κλείσω, θα ήθελα να
επισημάνω ότι παρέλειψα, για λόγους χώρου, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές
του έργου του Παπέ, δηλαδή την ακριβή ανάλυση των νομικών μηχανισμών με τους
οποίους το Ισραήλ νομιμοποίησε ακόμη και τις πιο αποτρόπαιες ενέργειες του
στρατού του (και των συμμοριών των υπερορθόδοξων εποίκων). Θα περιοριστώ στο να
υπενθυμίσω όσα σημειώνει ο συγγραφέας σχετικά με την εμπλοκή του Ανώτατου
Δικαστηρίου: καλούμενο να παίξει το ρόλο του εγγυητή, περιορίστηκε στο να
νομιμοποιεί τις πράξεις των στρατιωτικών αρχών στα εδάφη, καλύπτοντάς τες με
τον μανδύα της νομιμότητας.
Μερικές παρατηρήσεις
Σε δύο περιπτώσεις (αναφέρομαι στην κριτική για τους κανόνες
της Βρετανικής Εντολής που εκδόθηκε από τους ίδιους Σιωνιστές οι οποίοι με τη
σειρά τους,τους υιοθέτησαν, και στη
μέθοδο της συλλογικής τιμωρίας που πλήττει μια ολόκληρη κοινότητα αντί για τον
ένοχο) χρησιμοποίησα το χαρακτηρισμό ναζί. Θα ήθελα να επισημάνω ότι στο βιβλίο
του Παπέ, το οποίο είναι μια από τις πιο σκληρές καταγγελίες των ισραηλινών
εγκλημάτων που έχω διαβάσει ποτέ, η αντιπαράθεση αυτή ("απαγορευμένη"
όχι μόνο λόγω της εβραϊκής ευαισθησίας στη μνήμη του Ολοκαυτώματος, αλλά και
την πολιτική ορθότητα που κυριαρχεί στις δυτικές χώρες) δεν προτείνεται ποτέ.
Επομένως, εναπόκειται σε μένα να απαντήσω στο ερώτημα αν και σε ποιο βαθμό
θεωρώ ότι είναι δικαιολογημένη.
Ο κατάλογος των γεγονότων που θα μπορούσαν να με ωθήσουν να
αμφισβητήσω την κατηγορία του αντισημιτισμού, η οποία θα έπληττε αμέσως όποιον
τολμούσε να το κάνει (στην πραγματικότητα, σήμερα κινδυνεύει κανείς με μια
τέτοια κατηγορία για πολύ λιγότερα), είναι μακρύς: εθνοκάθαρση (αν και εδώ
διακυβεύεται η θρησκευτική και όχι η εθνοτική καθαρότητα: οι Εβραίοι
αφρικανικής καταγωγής, για παράδειγμα, δεν υφίστανται διακρίσεις), βία κατά του
άμαχου πληθυσμού (άνδρες, γυναίκες, ηλικιωμένοι και παιδιά), παραβίαση των
στοιχειωδέστερων πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εντατική εκμετάλλευση
της εργασίας, παραβίαση του διεθνούς δικαίου κ.λπ. Ωστόσο, ένας βασικός
παράγοντας λείπει: δεν υπήρξε συστηματική εξόντωση του παλαιστινιακού λαού. Ετσι,
είμαι πολύ λιγότερο σίγουρος ότι η κατηγορία της γενοκτονίας μπορεί να
απορριφθεί αν εφαρμόσει κανείς τα κριτήρια εκείνου που επινόησε τον όρο, του
Πολωνού νομικού εβραϊκής καταγωγής Ραφαέλ Λέμκιν, ο οποίος μίλησε για την
"καταστροφή ενός έθνους ή μιας εθνοτικής ομάδας", εννοώντας όχι μόνο
τη φυσική εξόντωση, αλλά και πρακτικές όπως η καταστολή των θεσμών
αυτοδιοίκησης, η καταστροφή της κοινωνικής δομής, η στέρηση των μέσων
διαβίωσης, η καταστροφή των χώρων λατρείας, ο εξευτελισμός και η ηθική
υποβάθμιση. Όπως βλέπουμε, είναι θεμιτό να αμφιβάλουμε για περισσότερα από ένα
ζητήματα.
Ο σκοπός αυτού του σύντομου σημειώματος, ωστόσο, δεν είναι να
δείξει περαιτέρω με το δάχτυλο τις ευθύνες του ισραηλινού κράτους, αλλά να
εκθέσει την αφόρητη υποκρισία της δυτικής προπαγάνδας: Ο Μιλόσεβιτς δικάστηκε
για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου στην πρώην
Γιουγκοσλαβία (με αφορμή τα ευρωπαϊκά γεωπολιτικά συμφέροντα, πρώτα και κύρια
τα γερμανικά)- για τα υποτιθέμενα κινεζικά εγκλήματα κατά των λαών του Θιβέτ
και των Ουιγούρων, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης χύνουν ποταμούς δακρύων κάθε μέρα-
τέλος, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, βιώνουμε την πιο φρενήρη
αντιρωσική εκστρατεία από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Όσον αφορά το τελευταίο
σημείο, θα ήθελα να επισημάνω ότι, ανεξάρτητα από τη νομιμότητα της
στρατιωτικής επέμβασης στο Ντόμπας (η οποία, από τη Μόσχα, θα μπορούσε να
δικαιολογηθεί, με πιο ισχυρά επιχειρήματα από εκείνα που προέβαλε το Ισραήλ το
1967, ως προληπτική κίνηση για να αποφευχθεί η περικύκλωσή της από το ΝΑΤΟ), η
Ρωσία εισέβαλε σε περιοχές που κατοικούνται από ρωσόφωνες μειονότητες που αποτέλεσαν
αντικείμενο εθνοκάθαρσης από τις παραφασιστικές πολιτοφυλακές του Κιέβου και
όχι, όπως στην περίπτωση των ισραηλινών πολέμων, σε περιοχές που κατοικούνται
επί αιώνες από έναν λαό που δεν είχε επιτεθεί ούτε απειλήσει κανέναν. Αν και
αυτό δεν αρκεί για να ξυπνήσει κανείς τα φαντάσματα του ναζισμού ή να μιλήσει
για γενοκτονία, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι πρόκειται για επιθετικές
ενέργειες αποικιοκρατικού χαρακτήρα, ούτε ότι η Δύση τις αθωώνει εφαρμόζοντας
διπλά μέτρα και σταθμά, μια στάση που υπαγορεύεται από το πιο κυνικό
γεωπολιτικό συμφέρον και στην οποία οι αρχές και οι αξίες δεν έχουν καμία
βαρύτητα.
[----->]
