Υπάρχει μεγάλη ασάφεια γύρω από την
υποτιθέμενη επίθεση χημικών όπλων στην Douma, που λέγεται ότι έγινε αργά
το Σάββατο, αλλά υπάρχουν μερικά ζητήματα που είναι σαφή.
Πρώτον, σύμφωνα με τη Wall Street Journal
[1] και το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών [2], οι αναφορές είναι «μη
επαληθευμένες» και δεν επιβεβαιώνονται, σύμφωνα με το Υπουργείο
Εξωτερικών των ΗΠΑ [3]. Επιπλέον, οι New York Times σημείωσαν ότι «δεν
ήταν δυνατό να επαληθευτούν ανεξάρτητα οι αναφορές» [4], ενώ η
Associated Press πρόσθεσε ότι «οι εκθέσεις δεν μπορούσαν να ελεγχθούν
ανεξάρτητα» [5].
Δεύτερον, σύμφωνα με τη Wall Street
Journal, δεν είναι «ξεκάθαρο ποιος διεξήγαγε την επίθεση» [6],
υποθέτοντας έστω, ότι αυτή πραγματοποιήθηκε.
Τρίτον, οι «μη επαληθευμένες φωτογραφίες
και βίντεο» [7] που αποτελούν το βασικό υλικό των (μη επαληθευμένων)
αποδεικτικών στοιχείων, παρήχθησαν από δύο ομάδες που έχουν συμφέρον να
κατασκευάσουν και να παρουσιάσουν θηριωδίες της συριακής κυβέρνησης ώστε
να τραβήξουν τις Ηνωμένες Πολιτείες πιο βαθιά στη συριακή διαμάχη. Και
οι δύο ομάδες, τα Λευκά Κράνη και η Συριο-Αμερικανική Ιατρική Εταιρεία,
χρηματοδοτούνται από τις δυτικές κυβερνήσεις [8], οι οποίες επιδιώκουν
ανοιχτά την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία και, κατά συνέπεια, έχουν
συμφέρον να δημιουργήσουν ένα ανθρωπιστικό πρόσχημα για να
δικαιολογήσουν την όλο και μεγαλύτερη παρέμβασή τους στη χώρα. Τα Λευκά
Κράνη με τη χρηματοδότηση δυτικών κυβερνήσεων και η Συριακή Αμερικανική
Ιατρική Εταιρεία είναι σύμμαχοι οργανισμοί με τους αντικυβερνητικούς
τζιχαντιστές και δραστηριοποιούνται μόνο «σε περιοχές που ελέγχονται από
την αντιπολίτευση» [9]. Πρόκειται για ομάδες που έχουν σαφώς συμφέρον
από αυτή την ιστορία.
Τέταρτον, οι New York Times αποκάλυψαν
έμμεσα ένα πιθανό κίνητρο για τις δύο ομάδες να προωθήσουν
κατασκευασμένες ιστορίες θηριωδιών που ενοχοποιούν τη συριακή κυβέρνηση.
«Μια νέα επιβεβαιωμένη χημική επίθεση στη Συρία,» ανέφερε η εφημερίδα,
«θα αποτελούσε δίλημμα για τον Πρόεδρο Τραμπ, ο οποίος … πρόσφατα δήλωσε
ότι θέλει να αποσύρει τις δυνάμεις των ΗΠΑ από τη Συρία.» [10]
Οι πρόσφατες σκέψεις του Τραμπ σχετικά με
τον τερματισμό της αμερικανικής στρατιωτικής κατοχής, σχεδόν του ενός
τρίτου της συριακής επικράτειας, συμπεριλαμβανομένων των πλουσιότερων
κοιτασμάτων πετρελαίου της χώρας, αποκρούστηκαν γρήγορα από το
αντιπολιτευόμενο Πεντάγωνο, υπό την ηγεσία του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ,
Jim Mattis. Ο Αμερικανός πρόεδρος, απρόθυμα δέχθηκε μια συνεχιζόμενη
κατοχή, εφόσον τελειώνει μέσα σε μήνες και όχι χρόνια.
Η κατασκευή μιας «συριακής θηριωδίας» θα
πίεζε τον Τραμπ να διατηρήσει την αμερικανική κατοχή απεριόριστα και
πιθανόν να κλιμακώσει την αμερικανική στρατιωτική παρέμβαση στη Συρία.
Πράγμα που θα ευχαριστούσε σε μέγιστο βαθμό τους ισλαμιστές αντάρτες,
τους συμμάχους τους – τα Λευκά κράνη και τη Συριο-Αμερικανική Ιατρική
Εταιρεία, καθώς και τους φιλοπόλεμους σχεδιαστές των ΗΠΑ.
Εάν αυτή είναι η πρόθεση, ο ελιγμός
φαίνεται να έχει επιτυχία. Ο Τραμπ αντέδρασε μέσω Twitter στις μη
επαληθευμένες (και μη επαληθεύσιμες) αναφορές, αποκαλώντας τον Σύριο
πρόεδρο Μπασάρ Αλ Άσαντ «ζώο», τον οποίο ο Αμερικανός πρόεδρος θεωρεί
υπεύθυνο για μια «αναιτιολόγητη ανθρωπιστική καταστροφή». Το ότι το
Υπουργείο Εξωτερικών αναγνώρισε ότι οι αναφορές ήταν ανεπιβεβαίωτες δεν
μπόρεσε να συγκρατήσει τον γρήγορο πιστολέρο Τραμπ από το να αντιδράσει
με τον τρόπο που αντέδρασε.
Πέμπτον, μια χημική επίθεση από τη
συριακή κυβέρνηση θα ήταν προφανώς αυτοκαταστροφική και, κατά συνέπεια,
φαίνεται ότι είναι εξαιρετικά απίθανη. Ο Συριακός Αραβικός Στρατός
βρίσκεται στα πρόθυρα μιας εφόλης της ύλης και αναπόφευκτης νίκης στην
Ανατολική Γκούτα. Γιατί να ακυρώσει τα κέρδη του δημιουργώντας στις
Ηνωμένες Πολιτείες το πρόσχημα για να συνεχίσουν τη στρατιωτική
παρέμβασή τους στη Συρία, αμέσως μετά την δηλωμένη πρόθεση του Τραμπ να
αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα;
Έκτο, είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς
οποιοδήποτε στρατιωτικό όφελος για τον Συριακό Αραβικό Στρατό και την
κυβέρνηση Άσαντ, από τη χρήση χημικών όπλων. Ο στρατός της Συρίας έχει
πολύ πιο θανατηφόρους, συμβατικούς τρόπους εκτελέσεων από τα χημικά
όπλα, τα αποτελέσματα των οποίων είναι απρόβλεπτα και συνήθως μικρής
κλίμακας. Σε όλα τα φερόμενα επεισόδια χημικών επιθέσεων στη Συρία, ο
ισχυριζόμενος αριθμός των θυμάτων είναι πάντα μικρότερος από εκείνον που
θα μπορούσε εύκολα να προκληθεί με αεροπορικές επιθέσεις και
πυροβολικό. Γιατί λοιπόν, η κυβέρνηση της Συρίας να χρησιμοποιήσει
σχετικά αναποτελεσματικά χημικά όπλα, δημιουργώντας ένα πρόσχημα για τη
συνέχιση της αμερικανικής παρέμβασης, όταν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει
πιο θανατηφόρα συμβατικά όπλα χωρίς να ξεπεράσει κάποια κόκκινη γραμμή;
Έβδομο, μεγάλο μέρος της συζήτησης
σχετικά με τα χημικά όπλα στη Συρία σιωπηλά θεωρεί ότι η συριακή
κυβέρνηση έχει χημικά όπλα, παρόλο που η χώρα συνεργάζεται με τον
Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW) ώστε να τα
εξαλείψει εδώ και χρόνια.
Όγδοο και τελευταίο, οι ισχυρισμοί
σχετικά με τη χρήση χημικών όπλων γίνονται συνήθως εναντίον της συριακής
κυβέρνησης και, ενώ μέσω της διαρκούς επανάληψης προσλαμβάνονται ως
αληθείς, έχουν αποδειχθεί όλοι μη επαληθεύσιμοι. Ο Jim Mattis, Υπουργός
Εξωτερικών των ΗΠΑ, αναγνώρισε το γεγονός αυτό σε συνέντευξη Τύπου στις 2
Φεβρουαρίου.
Ερ: Απλά για να βεβαιωθώ ότι σας άκουσα σωστά, λέτε ότι
νομίζετε ότι είναι πιθανό να το έχουν χρησιμοποιήσει (σ.μτφ. χημικό
αέριο) και ψάχνετε τα στοιχεία; Αυτό είπατε;
Jim Mattis: … Δεν έχουμε αποδείξεις γι’ αυτό… ψάχνουμε για αποδείξεις …
Ερ: Δεν το χαρακτηρίζετε δηλαδή ως πιθανό; Νόμιζα ότι χρησιμοποιούσατε τη λέξη αυτή. Υποθέτω ότι σας παρανόησα.
Jim Mattis: Λοιπόν, υπάρχουν σίγουρα ομάδες που λένε ότι το έχουν
χρησιμοποιήσει. Και έτσι νομίζουν ότι υπάρχει πιθανότητα να έχει
χρησιμοποιηθεί χημικό αέριο, επομένως ψάχνουμε τα στοιχεία.
Ερ: Υπάρχουν λοιπόν αξιόπιστες αποδείξεις ότι τόσο το σαρίν όσο και το χλώριο…
Jim Mattis: Όχι, δεν έχω τα στοιχεία, όχι συγκεκριμένα. Δεν έχω τα
στοιχεία. Αυτό που λέω είναι ότι άλλοι – οι ομάδες στο έδαφος, οι ΜΚΟ,
οι μαχητές στο έδαφος, είπαν ότι έχει χρησιμοποιηθεί το σαρίν. Επομένως,
ψάχνουμε για αποδείξεις. Δεν έχω αποδείξεις, αξιόπιστες ή μη
αξιόπιστες. [11]
Η απουσία αποδεικτικών στοιχείων δεν
αποτελεί απόδειξη απουσίας χημικών, αλλά ούτε και απόδειξη ενοχής. Η
πλήρης έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων, μαζί με ένα πολιτικό πλαίσιο που
ευνοεί την παραγωγή και διασπορά ψευδών ισχυρισμών, υποδηλώνει ότι οι
πρόσφατοι ισχυρισμοί για χρήση χημικών όπλων είναι -όπως όλοι οι
προηγούμενοι- στην καλύτερη περίπτωση, αμφίβολοι.
1. Raja Abdulrahim, “Dozens killed in alleged chemical-weapons attack in Syria,” The Wall Street Journal, April 8, 2018.
2. Ben Hubbard, “Dozens suffocate in Syria as government is accused of chemical attack,” The New York Times, April 8, 2018.
3. Hubbard.
4. Hubbard.
5. Zeina Karam and Philip Issa, “Syrian rescuers say at least 40
people killed in eastern Ghouta has attack,” The Associated Press, April
8, 2018.
6. April 8.
7. Abdulrahim, April 8.
8. Raja Abdulrahim, “Syria airstrikes hit hospitals in rebel
territory,” The Wall Street Journal, February 5, 2018; Louisa Loveluck
and Erin Cunningham, “Dozens killed in apparent chemical weapons attack
on civilians in Syria, rescue workers say,” The Washington Post, April
8, 2018.
9. Abdulrahim, April 8; Abdulrahim, February 5.
10. Hubbard.
11. Media Availability by Secretary Mattis at the Pentagon, Secretary of Defense James N. Mattis, Feb. 2, 2018,
https://www.defense.gov/News/Transcripts/Transcript-View/Article/1431844/media-availability-by-secretary-mattis-at-the-pentagon/
