O κορονοϊός, το Κεφάλαιο, το κράτος, οι αγελάδες και εμείς

Ο άνθρωπος δεν είναι καλός: ο κορονοϊός, το Κεφάλαιο, το κράτος, οι αγελάδες και εμείς

- (τοποθέτηση του Franco Piperno στο σχολείο της Μπολόνια, 2 Απριλίου 2020) -

«Στον κίνδυνο αυτό που δεν σκοτώνει, σώζει»  W.Benjamin

Το τελευταίο διάστημα, ένας προβληματισμός, που να μην στέκεται απολογητικά, απέναντι στις επιστημονικές γνώσεις και πρακτικές δεν μπορεί να μην αναφερθεί , λαμβάνοντας ως πραγματικό σημείο εκκίνησης, στην πανδημία του κορονοϊού, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη σε παγκόσμιο επίπεδο. 

Για να αποφύγω τυχόν παραλήψεις και την όποια ερμηνεία συνωμοσιολογικού χαρακτήρα, επειδή αρνούμαι , εν ολίγοις τις εύκολες ,ο Covid19 δεν κατασκευάστηκε άμεσα από τίποτα ξωτικά στην υπηρεσία του Κεφαλαίου ή αποκλειστικά από τον ξέφρενο καπιταλιστικό μετασχηματισμό της γεωργίας - ως απόδειξη, απλώς να θυμίσω ότι η μετάλλαξη των μικροβίων ζώων σε παθογόνους οργανισμούς που προσβάλλουν τον άνθρωπο δεν είναι ασφαλώς μια νέα ή ακόμη και πρόσφατη διαδικασία: έχει κάνει την εμφάνισή της ήδη στη Νεολιθική εποχή, με την εφεύρεση της γεωργίας, όταν άρχισε η αποψίλωση των δασών για να επεκταθούν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις και με την εξημέρωση των ζώων για παραγωγή ζώων ως υποζύγια ή σφαγή . 

Τότε τα ζώα, με τη σειρά τους, μας το  ανταπόδωσαν όπως μας άξιζε και μας έκαναν δώρο περισσότερο από έναν δηλητηριώδεις ιούς ,ανάλογα με το είδος τους : οπότε θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τα βοοειδή για την ιλαρά και τη φυματίωση, τις πάπιες για τη γρίπη, τους χοίρους για το βήχα, τα κουνούπια για την ελονοσία και, ίσως, τα άλογα για την ευλογιά, τα ποντίκια για την πανούκλα και πάει λέγοντας. 

Με άλλα λόγια, η κατάσταση που τυχαίνει να ζούμε, έκανε την εμφάνισή της σταδιακά σε πλανητικό επίπεδο, δηλαδή στην παγκόσμια αγορά, δεν είναι μια ταξική, δομική σύγκρουση μεταξύ εργαζομένων και κεφαλαίου, μια συγκεκριμένη αντίφαση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής (ανάγκες αύξησης για αξιοποίηση και δεσποτικός έλεγχος επί της ζωντανής εργασίας, διάλυση του βιομηχανικού τομέα του δημόσιου υπέρ του ιδιωτικού, ενοποίηση της παγκόσμιας αγοράς κ.λπ.) · όχι, αλλά είναι μάλλον η παρουσία μιας βαθιάς σύγκρουσης μεταξύ ανθρώπινης και μη ανθρώπινης φύσης, μεταξύ του είδους μας και όλων των άλλων ειδών, είτε πρόκειται για φυτά είτε για ζώα.

Και πράγματι, βλέποντας τα πράγματα με μεγαλύτερη προσοχή, η ολοένα και πιο συχνή εκδήλωση μικροβιακής δραστηριότητας - η οποία υπάρχει, κατά κάποιο τρόπο, σε λανθάνουσα κατάσταση στα ζώα αλλά η οποία εξελίσσεται σε πανδημία μόλις κάνει το άλμα των ειδών και εισχωρήσει στον ανθρώπινο οργανισμό- καθιστά προφανές πως το ζήτημα της αλλαγής του κλίματος και το ζήτημα της πανδημίας είναι δύο χρονικές πλευρές του ίδιου ζητήματος: μόνο που το πρώτο εμφανίζεται μακροπρόθεσμα, ενώ το δεύτερο, βραχυπρόθεσμα. Και για να γίνουμε σαφείς: η πανδημία δεν οφείλεται στην άγρια φύση, που μολύνθηκε με θανατηφόρα παθογόνα μικρόβια, τα οποία παραμονεύουν, έτοιμα να μας μολύνουν. 

Η συντριπτική πλειοψηφία των μικροβίων που υπάρχουν στην άγρια φύση ζουν ως ευπρόσδεκτοι επισκέπτες και δεν προκαλούν κανένα κακό. Τα πράγματα αλλάζουν ριζικά και καταλήγουν σε μεγάλη τραγωδία όταν η αποψίλωση, η τσιμεντοποίηση, η ανεξέλεγκτη αστικοποίηση δημιουργούν τις συνθήκες υπό τις οποίες τα μικρόβια αυτά έρχονται σε επαφή με το ανθρώπινο σώμα και ορισμένα από αυτά αισθάνονται άνετα και προσαρμόζονται σε αυτό. 

Ανάμεσα στα είδη που απειλούνται εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας υπάρχουν πολλά φαρμακευτικά φυτά και πολλά ζώα που επί αιώνες παρέχουν στον άνθρωπο την ίδια τη βάση της φαρμακευτικής δραστηριότητας. Τα είδη που κατορθώνουν να επιβιώσουν το κάνουν προσαρμοζόμενα στους περιορισμένους χώρους που τους άφησε η ανθρώπινη δραστηριότητα. Ετσι όμως αυξάνεται η πιθανότητα στενών και επαναλαμβανόμενων επαφών, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η είσοδος μικροβίων στο σώμα μας, όπου, από αβλαβείς οργανισμοί, συχνά μετατρέπονται σε θανατηφόρους παθογόνους.

Σαν παράδειγμα, αναφέρουμε την Οδύσσεια της νυχτερίδας όπως την περιγράφει η Σόνια Σαχ, (συγγραφέας του Pandemic: Tracking Contagions, from Cholera to Ebola and Beyond.) : η υλοτόμηση του δάσους αναγκάζει το νυχτερίδα να μετακινήσει τη φωλιά της πάνω στη μηλιά ή την αχλαδιά ενός κήπου ή μιας αγροικίας. ένας άνθρωπος δαγκώνοντας ένα φρούτο καταπίνει το σάλιο μιας νυχτερίδας που το καλύπτει, ή προσπαθώντας να διώξει και να σκοτώσει αυτόν τον απρόσκλητο επισκέπτη, εκτίθεται σε μικρόβια που φωλιάζουν στους ιστούς του ζώου. 

Με αυτόν τον τρόπο ένα πλήθος ιών, των οποίων η νυχτερίδα είναι υγιής φορέας, μπορεί να μολύνει εκατοντάδες ανθρώπους. Αυτό συνέβη με τον Έμπολα αλλά και με τον Νίπα ή τον Μάρμπουργκ. Το φαινόμενο είναι γνωστό ως «άλμα του φράγματος των ειδών». Αν και αυτό το άλμα δεν συμβαίνει πολύ συχνά, η συχνότητά του είναι αρκετή για να επιτρέψει στα μικρόβια που βρίσκονται στους ιστούς νυχτερίδων να προσαρμοστούν στον ανθρώπινο οργανισμό και στη συνέχεια να εξελιχθούν σε σημείο που να γίνουν παθογόνοι.

Η απειλητική εμφάνιση πανδημικών φαινομένων τον τελευταίο αιώνα δεν οφείλεται μόνο στην καταστροφή των οικότοπων άγριων ειδών αλλά ακόμη περισσότερο στην αντικατάστασή τους με βιομηχανικά συγκροτήματα ζωικού κεφαλαίου. 

Σε αυτές τις περιοχές, ισοδύναμες σε έκταση με την αφρικανική ήπειρο, το ανθρώπινο είδος προκειμένου να ικανοποιήσει την πείνα του για κρέας, εκτρέφει είδη για σφαγή: εκατομμύρια ζώα, σε ελάχιστους χώρους, στοιβαγμένα το ένα πάνω από το άλλο, περνούν τη σύντομη ζωή τους παχαίνοντας υποχρεωτικά, χωρίς σεξουαλική ζωή, περιμένουν να σφαγούν, χωρίς να έχουν ζήσει ποτέ. Πρόκειται για ένα ιδανικό μηχανισμό που επιτρέπει στα μικρόβια να μεταλλάσσονται σε θανατηφόρα παθογόνα.

 Έτσι, είδη, τα οποία στη φύση δεν επρόκειτο ποτέ να έρθουν σε επαφή μεταξύ τους, τώρα έρχονται : τα μικρόβια διευκολύνονται να περάσουν από το ένα είδος στο άλλο. Αυτό συνέβη στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με τον κορονοϊό που ευθυνόταν για την επιδημία του σοβαρού οξέος αναπνευστικού  συνδρόμου (SARS), και αυτό ή ένα παρόμοιο φαινόμενο θα μπορούσε να είναι η αιτία του παράνομου κορονοϊού, Covid-19, ο οποίος πολιορκεί τους τελευταίους μήνες τα μέρη όπου ζουν οι άνθρωποι.

II). Μια τεχνική παρέκβαση.

Συνηθίζουμε να λέμε, όταν περιγράφουμε τη διευρυμένη αναπαραγωγή ενός πλήθους ιών, ότι πρόκειται για μια εκθετική ανάπτυξη σε συνάρτηση με το χρόνου. Με αυτήν την έκφραση περιγράφουμε ποσοτικά μια κατάσταση όπου, για παράδειγμα, αν υποθέσουμε ίσο με 100 τον αρχικό πληθυσμό, μια αύξηση κατά 7% μετά από μια μονάδα χρόνου - είτε είναι μια μέρα, ένας μήνας ή και περισσότερο - υπονοεί ότι ο πληθυσμός τους έχει γίνει 107. Στο τέλος μιας άλλης μονάδας χρόνου, η αύξηση 7% δεν θα αφορά τον αρχικό πληθυσμό αλλά τη νέα τιμή δηλαδή το 107 και ούτω καθεξής. 

Για να γίνει κατανοητό πώς λειτουργεί η εκθετική διαδικασία, για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με τα μαθηματικά, μπορούμε να καταφύγουμε σε μια λογική προσέγγιση, η οποία μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: εάν ο ρυθμός ανάπτυξης είναι X τοις εκατό, ο αρχικός πληθυσμός θα διπλασιαστεί μετά από 70 / X μονάδες χρόνου. Έτσι, στο 10% ο διπλασιασμός θα συμβεί μετά από επτά μονάδες χρόνου, στο 6% σε περίπου δώδεκα μονάδες χρόνου, και θα συνεχίσει να διπλασιάζεται κάθε επτά ή δώδεκα μονάδες χρόνου, ανάλογα με το ρυθμό ανάπτυξης. Η εκθετική ανάπτυξη δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα, ειδάλλως από διπλασιασμό σε διπλασιασμό θα γίνει άπειρος - και το άπειρο είναι μια απατηλή έννοια, τόσο για την κοινή λογική όσο και για τα μαθηματικά.

Στην πραγματικότητα, δεδομένου ότι η ανάπτυξη λαμβάνει χώρα σε ένα περιβάλλον (χωροχρόνος πεπερασμένων διαστάσεων), η ανάπτυξη τρέφεται από την ενέργεια που περιέχεται σε αυτό το περιβάλλον, ενέργεια η οποία είναι και η ίδια πεπερασμένη και ως εκ τούτου αναπόφευκτα θα εξαντληθεί. Με άλλα λόγια, στο περιβάλλον όπου λαμβάνει χώρα η ανάπτυξη, λόγω αυτής της ίδιας της ανάπτυξης, αναπτύσσονται φαινόμενα, τα οποία ονομάζονται μη γραμμικά , που αποτρέπουν την ανάπτυξη, περιορίζουν το μέγεθός της μέχρι να την εξαφανίσουν. 

Για παράδειγμα, στην περίπτωση των ιών, ο  πληθυσμός των παθογόνων αυξάνεται όσο υπάρχουν ιστοί να μολύνουν. Όταν η λοίμωξη έχει μολύνει όλα σχεδόν τα διαθέσιμα σώματα, τότε η ανάπτυξη του πλήθους των ιών μειώνεται, γίνεται εκθετική μείωση, έως ότου εξαφανιστεί ή σχεδόν.

Εδώ είναι καλό να θυμόμαστε ότι το φαινόμενο της επιταχυνόμενης ή εκθετικής ανάπτυξης δεν είναι μια αποκλειστικότητα ούτε των ιών ούτε των βακτηρίων ούτε των μικροβίων γενικότερα. Όλα τα είδη, ζωικά ή φυτικά, περνούν περιόδους ανάπτυξης όπως και επιταχυνόμενης ανάπτυξης.

Συγκεκριμένα, η ανθρωπότητα, το ζώο άνθρωπος, βρίσκεται σε μία φάση εκθετικής ανάπτυξης, περίπου από τον 16ο αιώνα  η οποία θα κορυφωθεί, σύμφωνα με τους δημογράφους, στα μέσα αυτής της χιλιετίας - ήμασταν ένα δισεκατομμύριο στην Αναγέννηση, σήμερα είμαστε κατά προσέγγιση πάνω από επτά δισεκατομμύρια και θα είμαστε πάνω κάτω δέκα δισεκατομμύρια στο τέλος του XXV αιώνα – αν το επιτρέψουν μικρόβια και Κοσμικές καταστροφές. Αλλά αυτό που είναι ίσως πιο ενδιαφέρον όταν εξετάζουμε εκθετικές αυξήσεις όχι τόσο αυτές που γίνονται σύμφωνα με το μεγαλείο της «αρχαίας και πανίσχυρης μη ανθρώπινης φύσης», αλλά μάλλον αυτές που χαρακτηρίζουν φαινόμενα που τα επινόησαν τα ανθρώπινα όντα, αλλά εκείνες που ανιχνεύονται χωρίς υπολείμματα στην κοινωνικότητα της φύσης μας. Υπάρχουν πολλές, σε κάθε περίπτωση πολύ περισσότερες από αυτές που θα περίμενε κανείς, με δεδομένη τη δυσαναλογία μεταξύ ανθρώπου και φύσης.

Από αυτήν την άποψη, είναι σκόπιμο να θυμηθούμε ειδικότερα ένα πολιτικοοικονομικό μηχανισμό που ρυθμίζει κρυφά την άβυσσο των συναισθημάτων μας, με τον οποίο είμαστε τόσο εξοικειωμένοι που υποβαθμίζουμε σε επίπεδο της κοινής λογικής, την όποια συνειδητοποίηση της ύπαρξής του. 

Αναφερόμαστε στο μηχανισμό του χρήματος υπό τη μορφή του ανατοκισμού. Με λίγα λόγια πρόκειται γι αυτό: αν έχω ένα ποσό 100 ευρώ (ή το αντίστοιχο σε δολάρια ή λίρες ή ρούβλια κ.λπ.) υπάρχουν δημόσιοι χώροι, γνωστοί ως τράπεζες, όπου μπορώ να πάω και να συμφωνήσω πόσο θα αυξηθεί το αρχικό κεφάλαιο χρόνο με το χρόνο χωρίς να χρειάζεται να το φροντίσω. 

Έτσι, εάν ο ανατοκισμός που συμφωνήσαμε είναι 6% σε 100 χρόνια θα διπλασιαστεί λίγο περισσότερο από οκτώ φορές ή θα γίνει σχεδόν 26.000 ευρώ, ή δολάρια ή ρούβλια. Είναι ο ανατοκισμός, το χρήμα που κάνει θαύματα : όχι μια λογιστική μονάδα ή συναλλαγής αλλά το χρήμα που παράγει χρήμα, το χρήμα στον τρίτο προσδιορισμό του, για να επικαλεστούμε τον Μαρξ (Βασικές γραμμές της κριτικής της πολιτικής οικονομίας, Τετράδιο ΙΙ ).

Ως ανατοκισμός, το χρήμα παραμελεί το παρόν και προωθεί ένα είδος δικτατορίας του μέλλοντος: αντί να δώσω 100 ευρώ στην εγγονή μου να το ξοδέψει σήμερα, πιο καλά να τα δεσμεύσετε για κάτι που δεν υπάρχει, για όταν θα γίνει γιαγιά.

Σύμφωνα με τον  Alfred Sohn-Rethel, ο ανατοκισμός πρωτοεμφανίζεται στη Λυδία αμέσως μετά την εφεύρεση του χρήματος και το πέρασμα  από την ανταλλαγή εμπορευμάτων (υλικών και άυλων) χωρίς τη διαμεσολάβηση του χρήματος στην ανταλλαγή εμπορευμάτων με χρήματα. Για αιώνες, ωστόσο, η πρακτική του ανατοκισμού θεωρείται αμάρτημα και χαρακτηρίζεται ως τοκογλυφία. Για παράδειγμα, στη Δύση, μέχρι τα τέλη του Μεσαίωνα, ήταν νόμιμος μόνο για μη χριστιανικές κοινότητες. Στη συνέχεια, στην αρχή της Αναγέννησης, στη Φλωρεντία, γεννιέται η «τράπεζα», δηλαδή ο μηχανισμός που προωθεί τη σύγχρονη εποχή νομιμοποιώντας την τοκογλυφία και διασφαλίζοντας τη διάδοσή της στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Εν ολίγοις, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο ανατοκισμός είναι ένα είδος εικονικού ιού που, ο οποίος μπαίνοντας στη ζωή μας, βλάπτει ακόμη περισσότερο από τον πραγματικό.

III). Η πανδημία και oι ειδικοί.

Η παγκόσμια πανδημία είναι, όπως γράφει ο Alain Supiot, «συνολικό κοινωνικό γεγονός», ένα φαινόμενο που συγκλονίζει ολόκληρη την κοινωνία και τους θεσμούς της. Η προσπάθεια κατανόησής της θα πρέπει εκ προοιμίου να μην διαχωρίζεται σύμφωνα με το πεδίο της γνώσης (βιολογικό, γεωγραφικό, ιστορικό, οικονομικό, νομικό, δημογραφικό, πολιτικό, ψυχολογικό, οικονομικό και πάει λέγοντας) γιατί μόνο με μια συνολική αντίληψη μπορούμε να κατανοήσουμε την ουσία. Ενόψει ενός συνολικού κοινωνικού γεγονότος, η επιστημονική γνώση δεν μπορεί να περιορίζεται στην εξήγηση του φαινομένου, αλλά θα πρέπει να θέτει υπό διερεύνηση και εκείνους που το ερευνούν καθώς και τα αποτελέσματα της έρευνας. Ο προβληματισμός για τα όρια κάποιου και ως εκ τούτου για τις ευθύνες που έχει κάποιος δεν είναι μια διαδεδομένη συνήθεια μεταξύ των ειδικών, που υποτίθεται ότι διαθέτουν τις επιστημονικές γνώσεις. 

Η αμφιβολία - η οποία είναι η αληθινή επιστημονική στάση - γίνεται μια ολοένα και πιο δύσκολη άσκηση, καθώς, στη νεοτερικότητα, όσοι έχουν την οικονομική-πολιτική εξουσία, αδυνατώντας πλέον να στηρίξουν την άσκηση αυτής της εξουσίας στη θρησκευτική εξουσία, ισχυρίζονται ότι διαχειρίζονται επιστημονικά τους ανθρώπους σαν να ήταν πράγματα. Ως εκ τούτου, αρκετές ειδικές γνώσεις ή «επιστήμες», όπως η βιολογία ή τα οικονομικά ή το δίκαιο, τους τελευταίους δύο αιώνες, έχουν καταστεί κανονιστικές αναφορές με στόχο την καθοδήγηση της πολιτικής εξουσίας και την αναδιοργάνωση του νομικού συστήματος.

Η τρέχουσα «κατάσταση εξαίρεσης», όπως παρατηρεί ο Giorgio Agamben, προσφέρει μια κάπως παράδοξη περιγραφή της παρούσας κατάστασης: η κυβέρνηση ενεργεί νομιμοποιημένη από μια «επιστημονική τεχνική επιτροπή» και περιορίζει δραστικά τη θεμελιώδη στοιχειώδη ελευθερία, την ελευθερία κινήσεων του σώματος ενώ το συνταγματικό δικαστήριο από την πλευρά του σιωπά για αυτήν την κατάφωρη παραβίαση του δημοκρατικού συντάγματος.

Όταν η επιστήμη γίνεται το θεμέλιο της αλήθειας, όχι μόνο επιτρέπει στην πολιτική εξουσία να πετάξει από πάνω της τις όποιες ευθύνες της αναλογούν, αλλά καταλήγει να παίζει το ρόλο που προηγουμένως ανήκε στη θρησκεία, και γίνεται επιστημονισμός ή, ανάλογα με την περίπτωση, βιολογισμός, οικονομισμός και ούτω καθεξής. 

Ήδη  από τον εικοστό αιώνα, είχε εδραιωθεί η τάση, τόσο στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής όσο και στον λεγόμενο σοσιαλιστικό, να βασίζονται οι θεσμοί στην επιστήμη και όχι να βασίζεται η ελευθερία της επιστημονικής δραστηριότητας στα ιδρύματα. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε μια «κυβέρνηση των αριθμών» που εκπροσωπεί τους ανθρώπους και τις κοινωνίες ως προγραμματιζόμενα όντα, που υποβάλλονται σε πειράματα. Μια τέτοια κυβέρνηση είναι εκ φύσεως ξένη και εχθρική με τις δημοκρατικές πρακτικές που υποτάσσουν το δικαίωμα στην διαφορετικότητα και τη μη προβλεψιμότητα της κοινωνικής εμπειρίας.

 Όπως γράφει ο Supiot, ο κάθε ασθενής έχει μια εμπειρία της ασθένειάς του που δεν έχει ο γιατρός του. Ο πιο ταπεινός μεταξύ αυτών που έρχονται σε άμεση επαφή με ανθρώπους, για να περιορίσουν και να ανακουφίσουν τα δεινά τους, έχει μια εμπειρία της εξελισσόμενης πανδημίας που σίγουρα λείπει για όσους εργάζονται μόνο με αριθμούς και με ότι είναι εικονικό. Και να λοιπόν ο ιός, ο μη προαναγγελθείς παραγωγός ενός συνολικού κοινωνικού γεγονότος, επιτελεί το καλό του έργο αμφισβητώντας τη νομιμότητα των ανισοτήτων που διαμορφώνουν τον καταμερισμό της εργασίας, ή την κοινωνική ασφάλιση ή τις δημόσιες υπηρεσίες. Αφού, είναι σαφές ,ότι  ένα νοσοκομείο δεν είναι εταιρεία. Έτσι, για μια στιγμή τουλάχιστον, η κρίση διαλύει την αυταπάτη των οικονομολόγων ότι η ανθρώπινη εργασία δεν είναι παρά ένα εμπόρευμα, έστω  και ειδικό και ότι  η αξία του καθορίζεται τελικά από την αγορά.

Αλλά υπάρχουν κι άλλα : η πανδημία αναδεικνύει μια οργάνωση υγείας διαρθρωμένη όχι σε τοπική βάση, με υπηρεσίες που να λαμβάνουν υπόψη την εδαφική ιδιαιτερότητα. αλλά μέσω ενός δικτύου νοσοκομείων που βρίσκονται κυρίως στις πρωτεύουσες των περιφερειών, νοσοκομεία δημόσια και ιδιωτικά, που τα διαχειρίζονται όπως μια αλυσίδα επιχειρήσεων. Σε αυτές τις επιχειρήσεις, σχεδόν πάντα προβληματικές, το έργο των γιατρών κατανέμεται σύμφωνα με τις διάφορες ιατρικές εξειδικεύσεις. Ο ασθενής έρχεται σε επαφή με τις υπηρεσίες υγείας συνήθως μέσω του λεγόμενου «ιατρού γενικής ιατρικής» που το καθήκον του είναι να διαγνώσκει τις παθολογίες του ασθενούς και να τον παραπέμπει σε ειδικούς που εργάζονται ως επί το πλείστον σε νοσοκομεία. Η κατάληξη ενός τέτοιου συστήματος είναι ότι κανείς δεν νοιάζεται για τον ασθενή - ο οποίος μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου είναι ένα ενιαίο ον, από μυαλό και σώμα - και όλοι θεραπεύουν τις ασθένειες ... χωρίς συχνά να το παίρνουν υπόψη.

Ο γατρός γενικής ιατρικής είναι για την ακρίβεια, ένας περισσότερο ή λιγότερο ευγενικός γραφειοκράτης: περιορίζεται, αφού έχει ρωτήσει αφηρημένος τον ασθενή, χωρίς να σταματήσει να συνομιλεί στο τηλέφωνο με άλλους ασθενείς του ή διάφορους φίλους του, στο να συντάξει ένα σύντομο ιατρικό ιστορικό, όπου στην ουσία αναφέρονται τα ονόματα των ειδικών που θα πρέπει να φροντίσουν τον ασθενή: σε μια εβδομάδα αν όλα πάνε καλά ή ένα μήνα ή ίσως περισσότερο. Εάν ο ιατρός γενικής ιατρικής είναι γραφειοκράτης, οι ειδικοί σίγουρα δεν είναι: στην πραγματικότητα ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία εργατών, που δημιουργήθηκε από τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, οι οποίοι «γνωρίζουν τα πάντα πάνω στο τίποτα».

 Όπως και οι εργάτες του φορντικού εργοστασίου, είναι «ειδικευμένοι ηλίθιοι». π.χ. γνωρίζουν τη λειτουργία μιας μονάδας μέτρησης (ΣτΜ.rotolo =παλιά μονάδα μέτρησης του βάρους ) με κάθε λεπτομέρεια, αλλά αγνοούν  ή σχεδόν αγνοούν τις αρθρώσεις των δακτύλων. Fach-Idiot, τους ονόμαζαν οι Γερμανοί φοιτητές στις συνελεύσεις του ‘68.

Τέλος, ένα τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, μια σκέψη: χάρη στην πανδημία που βρίσκεται σε εξέλιξη, να που αποκαλύπτονται χωρίς να μπορούν να κρυφτούν η σπατάλη και η αναποτελεσματικότητα  της βιομηχανίας και ιδίως η φαρμακευτική έρευνα.

Εκτός από την πείνα, υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο, κυρίως παιδιά, που πεθαίνουν από ασθένειες, επιδημίες, πανδημίες για τις οποίες εδώ και χρόνια υπάρχουν στη Δύση αντίδοτα, θεραπείες και εμβόλια που μπορούν , αν δεν θεραπεύουν πλήρως, τουλάχιστον να αναστείλουν τη μετάδοση και να προσφέρουν φροντίδα. 

Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να πεθαίνουν από την ευλογιά, την ιλαρά, τη γρίπη, την πολιομυελίτιδα, τη φυματίωση και ούτω καθεξής επειδή η φαρμακευτική βιομηχανία βγάζε πολύ μεγαλύτερα κέρδη με την έρευνα και την παραγωγή φαρμάκων - όπως μεταμοσχεύσεις οργάνων ή γεροντική άνοια ή κρέμες για χρωματισμό και στη συνέχεια αποχρωματισμό του προσώπου κ.λπ. - πόσα μπορεί να βγάλει παράγοντας φάρμακα για ασήμαντες ασθένειες, όπως αυτές που πλήττουν το τεράστιο κοινό των φτωχών.

 Τα μικρά ερευνητικά εργαστήρια που λειτουργούσαν στα πανεπιστήμια σχεδόν διαλύθηκαν , και μόνο η μεγάλη φαρμακευτική βιομηχανία είναι σε θέση τώρα να διαχειριστεί ένα συστηματικό ερευνητικό σχέδιο για τα εμβόλια - ένα σχέδιο που έγινε ακόμη πιο επείγον από την πρόβλεψη, που συμμερίζεται η συντριπτική πλειοψηφία των ερευνητών, για αναπόφευκτη εμφάνιση νέων παθογόνων μικροβίων στο βαθμό που ο ανθρώπινος πληθυσμός θα συνεχίσει να αυξάνεται - χωρίς να υπολογίζουμε και την επιστροφή ιών που έχουν ήδη εμφανιστεί και βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση μέχρι να επανεμφανιστούν.

 Αυτή η υπερβολική εξουσία της φαρμακευτικής βιομηχανίας διασφαλίζεται από τους κανόνες που διέπουν το καθεστώς των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας είναι ένας μηχανισμός που αποφάσισε για πρώτη φορά η Σύγκλητος της Αναγεννησιακής Βενετίας για να προστατέψει τη μη διάδοση των εφευρέσεων, π.χ. τις  σχετικές με την επεξεργασία του γυαλιού, που παραδοσιακά κρατούσαν μυστικές. Με την κατοχύρωση της εφεύρεσής του, ο τεχνίτης την κατέχει νόμιμα, δηλαδή. έχει το δικαίωμα να την πουλήσει και αυτό το δικαίωμα εγγυάται την κυκλοφορία της.

Στις μέρες μας, στη φαρμακευτική βιομηχανία, παρατηρούμε μια παράδοξη αντιστροφή της αρχικής λειτουργίας του διπλώματος ευρεσιτεχνίας, αντιστροφή που οδηγεί σε πραγματική φαρσοκωμωδία: πρώτα οι φαρμακοβιομηχανίες αγοράζουν το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και στη συνέχεια το καταχωνιάζουν προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η ανακάλυψη του δεν θα οδηγήσει στην παραγωγή ενός νέου φαρμάκου που μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικό. και να μπορούν έτσι να ανταγωνιστούν με επιτυχία προϊόντα που η ίδια βιομηχανία που έχει αγοράσει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας έχει ήδη κυκλοφορήσει στην αγορά.

IV). Κορονοϊός και κοινωνικό άτομο: τι κάνουμε;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτοί οι πρώτοι μήνες του έτους 2020 σηματοδοτούν ένα τραγικό διάλειμμα μεταξύ «πριν και μετά». Τίποτα δεν θα είναι όπως πριν, ακούμε να λένε όχι χωρίς μια δυσάρεστη αδιαθεσία. Λες και ο ιός, με την εκθετική εξάπλωσή του σε ολόκληρο τον πλανήτη, να έχει σχίσει για πάντα το πέπλο που, τουλάχιστον από τη νεωτερικότητα και δώθε, καλύπτει την «πραγματικότητα», κρύβοντάς την. Στα μάτια εκατοντάδων εκατομμυρίων γυναικών και ανδρών, η πρόοδος, ο πολιτισμός, φαίνεται να είναι μια ιδεολογική εκδήλωση, ψευδούς συνείδησης που έφερε τις κοινωνίες μας στο χείλος της αβύσσου, για την ακρίβεια του συλλογικού θανάτου.

Αξίζει να επαναλάβουμε, ότι αυτή η τραγωδία δεν είναι το απροσδόκητο αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ εργαζομένων και αφεντικών, ούτε αποκλειστική συνέπεια της εκβιομηχάνισης, καπιταλιστικής ή σοσιαλιστικής. Εδώ λειτουργεί μια πρωτότυπη, συνολική, ίσως ανίατη αντίφαση: αυτή μεταξύ ανθρώπου και φύσης. 

Αιώνες προόδου έχουν οδηγήσει σε έναν αποικισμό των συνειδήσεων, μια νοοτροπία κυριευμένη από τη ματαιοδοξία της κατανάλωσης. όπου το μέτρο της ανθρώπινης ευημερίας υπολογίζεται με όρους εκθετικής αύξησης της παραγωγής · ενώ τα μέρη, η ποικιλομορφία των τόπων, που κατοικούνται από ζώα και φυτά, έχουν γίνει εμπορικά γραφεία, τυποποιημένα σημεία πώλησης που τα καταπίνει η παγκόσμια αγορά · και, από την άλλη πλευρά, η ανάπτυξη της γνώσης εξαρτάται πλέον από την ανάγκη της βιομηχανίας να δημιουργεί νέα προϊόντα για να αποφευχθεί ο κορεσμός των αγορών. 

Στον σύγχρονο κόσμο, ειδικά στις πλουσιότερες χώρες, ο άνθρωπος, χάνοντας την επαφή με τη ζωικότητά του, φαίνεται να έχει βγει από τα όριά του και να περνά τη ζωή του στερώντας τον εαυτό του από το σώμα του, σε μια εικονική πραγματικότητα. Τώρα η ιστορία δείχνει με κάθε τρόπο ότι ο άνθρωπος πρέπει να επανασυνδεθεί με τη ζωικότητά του, το σώμα του.

Αυτή η ανάγκη επανασύνδεσης εξηγεί ακόμη και τη δεξιότητα αποπλάνησης που ασκήθηκε αρχικά από τη σύγχρονη επιστήμη και ακόμα σήμερα, στην Ασία και την Αφρική, αποτελεί μεγάλο μέρος της πνευματικά ελκυστικής δύναμης των παραδοσιακών θρησκειών. Αντιθέτως, είναι ακριβώς η εγκατάλειψη αυτής της επαφής η βασική αιτία αυτής της «περιττής αγωνίας»  με την οποία οι πολίτες των λεγόμενων προηγμένων κοινωνιών φαίνεται ότι περνούν τη ζωή τους. Στην πραγματικότητα, όταν χάνεται η σχέση με την πραγματικότητα, τα μόνα κριτήρια αξίας που μπορούν να δώσουν μια συνέχεια στην πνευματική δραστηριότητα είναι η «αλλαγή» και το «νέο». Αλλά αν είναι προφανές πως αυτά τα στοιχεία είναι απαραίτητα, τότε είναι εξίσου προφανές πως, αν γίνουν και τα μοναδικά, όπως συμβαίνει στην εποχή μας, τότε θα είναι καταστροφικά για την κοινωνική ζωή: επειδή τότε καταλήγουν να εκτιμούν και μετά να υποτιμούν άκριτα το οτιδήποτε. Έτσι, παρεμπιπτόντως, εκείνοι οι διανοούμενοι που αισθάνονται παθιασμένοι με τη μοίρα της Αφρικής θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη όχι μόνο της «εξαγωγής» των πολλών αληθειών μας, αλλά και της «εισαγωγής» ορισμένων από αυτές που καλλιεργούνται σε αυτήν την ήπειρο,  μία από τις οποίες θα μπορούσε να είναι ακριβώς η αίσθηση της πραγματικότητας, η σχέση με τη ζωικότητα των ανθρώπων.

Σε σχέση με τη νεωτερικότητα, η εποχή στην οποία μόλις μπήκαμε, χάρη στον κορονοϊό, απαιτεί ένα συλλογικό υποκείμενο δημιουργημένο όχι  σε κλίμακα έθνους ή κοινωνικής τάξης αλλά με τις ιδιότητες του είδους.

Θα πρέπει να αναγνωριστεί ότι το περιβαλλοντικό κίνημα, από την πλευρά του έχει θέσει - σε κάποιο βαθμό, έστω κι αν δεν έχει καταφέρει να αποφύγει την αφέλεια της καταστροφολογίας - το ζήτημα της ζωικότητας, του πραγματικού , των τόπων: τη σχέση δηλαδή μεταξύ όλων των μορφών ζωής που κατοικεί στον πλανήτη Γη.

Αν προσέξουμε, ένα τέτοιο υποκείμενο υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό. Για παράδειγμα, ο Μαρξ το αποκαλεί «κοινωνικό άτομο» και τον χαρακτηρίζει ως «φορέα μιας τεράστιας συνείδησης, μιας συνείδησης που ανταποκρίνεται στο είδος». 

Το υποκείμενο αυτό δεν ενεργεί με την προοπτική της ανάληψης της πολιτικής εξουσίας αλλά με αυτή, εξ’ ορισμού, πιο ασφαλή, όπου μέσα και στόχοι μετασχηματίζονται το ένα στο άλλο: η αλλαγή στον τρόπο ζωής και η συμφιλίωση με τη μη ανθρώπινη φύση. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αυθόρμητη στρατηγική του κοινωνικού ατόμου είναι να αναγνωρίσει τα ίδια του τα όρια, ως όρια του είδους, ενώ η αρχή αναγνώρισης που τον χαρακτηρίζει τον οδηγεί να ενεργεί, σε μια κοινωνία όπως η δική μας επικεντρωμένη στο εικονικό, με συμβολικές χειρονομίες. Θα πρέπει να αναμένουμε ότι η πρώτη από αυτές τις χειρονομίες θα είναι αυτές που θα απευθύνονται σε ζώα και ειδικότερα τα θηλαστικά, λόγω της εγγύτητας των ειδών. 

Ίσως μετά από μια απογραφή, ανά τόπο, σε βιομηχανικά εκτροφεία, να βρεθούμε, κατά χιλιάδες, να σπάμε τους φράκτες αυτών των επαίσχυντων εγκαταστάσεων, να ελευθερώνουμε αγελάδες και βόδια που στριμώχνονται το ένα επάνω στο άλλο – τα οποία σε τελική ανάλυση είναι συγγενείς μας, αν και πολύ μακρινοί, λίγο λιγότερο από εξαδέλφες και ξαδέλφια.

 Franco Piperno,2/4/2020 -

πηγή: Oreste Scalzone & συνένοχοι

Πρωτομαγιά του '44: η εκτέλεση των 200 «Αυτή η εκτέλεση κράτησε σχεδόν ολόκληρη την ημέρα»

—Θα πω μια πραγματική ιστορία. 

Μικρός μεγάλωσα στο Βύρωνα, σε ένα ύψωμα. 

Εκεί ακούγαμε κάθε μέρα τα μυδράλια από το Σκοπευτήριο της Καισαριανής και από τις ριπές υπολογίζαμε περίπου πόσες ήταν οι εκτελέσεις.
Την Κυριακή την 1η του Μάη του 1944, έγινε η μεγάλη εκτέλεση των 200.
Αυτή η εκτέλεση κράτησε σχεδόν ολόκληρη την ημέρα. Όλος ο κόσμος ήταν στις πόρτες και στα παράθυρα. Νεκρική σιγή. Δεν μιλούσε κανείς. 

Κάποτε τα μυδράλια σταμάτησαν. 

Προς στο σούρουπο, από κάτω στο δρόμο φάνηκαν κάποιες μικρές φλογίτσες που ανέβαιναν.

 Όσο η πορεία ανέβαινε πλήθαινε, γιατί ο κόσμος έβγαινε από τα σπίτια του και ακολουθούσε.

Κρατούσαν μικρά δαδιά. Τότε δεν υπήρχαν κεριά. Ακολουθήσαμε κι εμείς. 

Φτάσαμε σ’ ένα πλάτωμα που ήταν ένα μεγάλο σταυροδρόμι.

Από όλους τους δρόμους ερχόταν κόσμος με δαδιά αναμμένα. Εκεί σιωπηλά γονατίσαμε και με σκυφτό το κεφάλι, ψάλλαμε, το «Πέσατε θύματα, αδέλφια μου εσείς». 

Αυτή η ενότητα, και αυτή η ομοψυχία που υπήρχε, ήταν αυτό που έκανε τη διαφορά με το σήμερα.

Η ουσία, είναι μία τώρα, να ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή θα αφυπνιστεί ο κόσμος, και θα κατέβει πραγματικά στους δρόμους να διεκδικήσει αυτό που του ανήκει. 

Γιατί αυτό πρέπει να γίνει. 

Δεν έχουμε καμία άλλη λύση. 

Δεν θα μας λυπηθεί κανένας, δεν θα φροντίσει κανένας για μας, παρά μόνο εάν διεκδικήσουμε. 

Πρέπει να απαιτούμε, και όχι να επαιτούμε…

[---->]

ΟI ΜΥΣ ΚΑΙ Η ΣΚΕΨΗ

                           

Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια δύσκολη κατάσταση. Η επιδημία δεν είναι εφεύρημα Και το να προσπαθείς με κάθε τρόπο να βρεις επιχειρήματα για να ελαχιστοποιήσεις τον κίνδυνο και να στείλεις ανθρώπους στη δουλειά, δεν αποτελεί απάντηση. Όπως δεν είναι λύση να λες αρλούμπες, κατασκευάζοντας απίθανες θεωρίες, μόνο και μόνο επειδή μας έχουν επιβάλει κατ ' οίκον περιορισμό. Απαράδεκτο.

Ας θυμηθούμε: οι ίδιοι κυβερνώντες που στην αρχή αρνήθηκαν τη σημασία του κινδύνου, στη συνέχεια έσπευσαν, να ορίσουν ως πόλεμο κάτι που είναι μόνο μία λοίμωξη.

Κάνοντά το υποτίμησαν μια αντίφαση, αυτή μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης... σε αντιπαράθεση. Εβαλαν σε κίνηση, με αγριότητα, το αστυνομικό κράτος,το οποίο είναι μόνιμα στη διάθεσή τους.

Το καπιταλιστικό σύστημα αποδεικνύει λοιπόν πως δεν μπορεί να κατανοήσει αυτό που συμβαίνει και επομένως δεν έχει καμία πιθανή απάντηση σε αυτό που είναι, αντίθετα, μια βαθιά αντίφαση. Μια αντίφαση μεταξύ  ανθρώπινης φύσης και  μη ανθρώπινης φύσης.

Μια αντίφαση μεταξύ του είδους μας και όλων των άλλων ειδών, είτε αυτά είναι φυτά είτε ζώα. Πώς να περιμένεις, λοιπόν, από ένα σύστημα που αυτό το ίδιο  είναι η αιτία της καταστροφής, της κατάπτωσης, της πλανητικής τραγωδίας με την αποψίλωση των δασών, την τσιμεντοποίηση, την αχαλίνωτη αστικοποίηση, τη ρύπανση, τόσο του περιβάλλοντος όσο και των ψυχών, πώς να περιμένεις ότι μπορεί να δώσει μια λύση, μια απάντηση σε ένα πρόβλημα... το οποίο το ίδιο το σύστημα γέννησε ;

Να δημιουργείς τις συνθήκες στις οποίες τα μικρόβια έρχονται σε επαφή με το ανθρώπινο σώμα, και ορισμένα από αυτά να αισθάνονται άνετα και να προσαρμόζονται  και όλα αυτά για ένα και μόνο λόγο. Το Κέρδος.

Μένει σ’ εμάς να βρούμε τις λύσεις που να συνδυάζουν την αλλαγή του τρόπου ζωής και τη συμφιλίωση μεταξύ ανθρώπινης και μη ανθρώπινης φύσης.

[----->]

Υποκρισία, κυνισμός, αστυνομικό κράτος;

Υποκρισία και κυνισμό καταλογίζει στην πολιτική της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας για το προσφυγικό ζήτημα η Χιακή Συμπολιτεία, τονίζοντας ότι τα μέτρα και «οι πολιτικές με την σφραγίδα Μητσοτάκη – Μηταράκη μας έβρισκαν και θα μας βρίσκουν αποφασιστικά αντίθετους».

• Οι συνθήκες αθλιότητας στο κολαστήριο της ΒΙΑΛ κορυφώνονται με υπερπληθυσμό, ελάχιστο νερό καθημερινά και ανύπαρκτες συνθήκες υγιεινής.

• Οι υποσχέσεις του υπουργού Μηταράκη για απεγκλωβισμό προσφύγων από τα νησιά αποδεικνύονται μνημείο υποκρισίας. Την ίδια στιγμή που γίνεται αναφορά σε αριθμούς, την ίδια στιγμή αυτά τα μέτρα ανακαλούνται.

• Στην Υπηρεσία Ασύλου με τρόπο κυνικά εκδικητικό γίνονται απροκάλυπτα απολύσεις των πιο έμπειρων εργαζομένων.

• Εξαγγέλλεται η μείωση των δομών φιλοξενίας (ξενοδοχεία και διαμερίσματα) προσφύγων σε όλα τη χώρα πράγμα που θα οδηγήσει σε τεράστια κολαστήρια με ακόμα πιο άθλιες συνθήκες.

• Με το πρόσχημα της πανδημίας covid 19 έχει κοπεί βάναυσα ακόμα και το ελάχιστο επίδομα που λάμβαναν οι πρόσφυγες.

• Με μεθόδους αστυνομικού κράτους «διαρρέεται» η πιθανότητα άσκησης διώξεων εις βάρος αιρετών και πολιτών της Χίου που εναντιώθηκαν στα κυβερνητικά σχέδια και στην εισβολή των ΜΑΤ στο νησί μας.

Όλες αυτές είναι όψεις της υποκρισίας και του κυνισμού της πολιτικής της ΝΔ για το προσφυγικό ζήτημα. Όλα αυτά είναι μέτρα που έχουν ονοματεπώνυμο και καταδικάζουν σε αθλιότητα τους πρόσφυγες και σε μαρασμό τις κοινωνίες των νησιών. Αυτές οι πολιτικές με τη σφραγίδα Μητσοτάκη-Μηταράκη μας έβρισκαν και θα μας βρίσκουν αποφασιστικά αντίθετους.

Στηρίζουμε και υπογράφουμε το κείμενο συλλογής υπογραφών της εκστρατείας «Εκκενώστε άμεσα τα Κέντρα Υποδοχής Προσφύγων»:

https://secure.avaaz.org/…/elliniki_kyvernisi_ekk…/details/…

ΧΙΑΚΗ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑ

[---->]

Κορονοϊός και κατάρρευση της νεωτερικότητας

                  

           

του cybergodz

Προτείνουμε ένα κείμενο από τον κύκλο Γερμανών διανοούμενων που κινούνται γύρω από την «Κριτική της αξίας» [1]. Οι συντάκτες του κειμένου, Roswitha Scholz και Herbert Böttcher,πιο συγκεκριμένα, ανήκουν στο χώρο που έχει σαν σημείο αναφοράς το περιοδικό Exit και τον ιστότοπο www.exit-online.org.

Η κριτική της αξίας βασίζεται στη θέση σύμφωνα με την οποία ο καπιταλισμός, που είναι ουσιαστικά αξιοποίηση της αξίας, έχει φτάσει στο ακραίο όριό του, πέρα ​​από το οποίο δεν μπορεί να προχωρήσει. Αυτό οφείλεται κυρίως στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό, ο οποίος οδήγησε τον κόσμο σε αυτό που ονομάστηκε «τρίτη βιομηχανική επανάσταση», και χαρακτηρίζεται από παραγωγικότητα με κινητήριο δύναμη την υπερανάπτυξη της τεχνολογίας και την μικροηλεκτρονική.

Οι νέες απαιτήσεις αυτής της ακραίας καπιταλιστικής παραγωγικότητας απαιτούν έναν ισχυρό εξορθολογισμό του κόστους, επομένως η μαζική αποβολή  του «εργατικού δυναμικού» (όπως ορίζει η καπιταλιστική οικονομία αυτούς που εργάζονται) από την παραγωγή, αλλά και τους ανθρώπους γενικά εάν όχι από την ανθρώπινη κοινότητα, σίγουρα από την κοινωνική ζωή και τα οφέλη της - όταν υπάρχουν. 

Η απίστευτα υψηλή παραγωγική ικανότητα αγαθών με εξαιρετικά χαμηλό κόστος υπερφορτώνει τις υπάρχουσες αγορές, οι οποίες δεν μπορούν πλέον να απορροφήσουν τα παραγόμενα αγαθά βγάζοντας κέρδος, και δεν επιτρέπει να ανοίξουν νέες, λόγω της έλλειψης της αναγκαίας κερδοφορίας. 

Ταυτόχρονα υπονομεύει τη «ζήτηση» (για να χρησιμοποιήσουμε και πάλι αυτή τη μισητή εμπορική ορολογία) καθώς υπονομεύει την αγοραστική δύναμη της δυνητικής καταναλωτικής βάσης, λόγω ακριβώς - όπως ήδη υπογραμμίστηκε – του εξοβελισμού  της από το «παραγωγικό πλαίσιο», εννοούμενο με την ευρεία έννοια. Όλα αυτά γεννούν, σύμφωνα με την κριτική της αξίας, μια κρίση χωρίς επιστροφή. 

Προφανώς, μια τέτοια κατάσταση δεν μπορεί να υποχρεώσει το καπιταλιστικό θηρίο να αλλάξει κατεύθυνση ή να επανεξετάσει τις προϋποθέσεις ύπαρξης του συστήματος. 

Αλλά αντίθετα, αντιπροσωπεύει ακόμα μια φορά ένα όριο που πρέπει να ξεπεράσει (το οποίο όμως αυτή τη φορά είναι αξεπέραστο, πράγμα που καθιστά αυτήν την κρίση ιδιαίτερα επικίνδυνη και ασταθή).

Τίποτα δεν μπορεί ούτε και πρέπει να εμποδίζει την τρελή πορεία του καπιταλισμού προς το τίποτα, ούτε αργόσχολα επιχειρήματα οικολογικού τύπου ή ακόμα χειρότερα, ηθικού, πόσο μάλλον η πιο άγρια ​​απτή πραγματικότητα της τεράστιας μάζας κεφαλαίων που δεν βρίσκουν τρόπο να αξιοποιηθούν (παρά μόνο στον χρηματοπιστωτικό τομέα, κάτι που, ωστόσο, δεν αποτελεί λύση από καπιταλιστική άποψη, αλλά ένα σημάδι ανησυχητικό της επιδείνωσης της ίδιας της κρίσης, καθώς το τελικό αποτέλεσμα είναι η διόγκωση τεράστιων οικονομικών φουσκών που δεν μπορούν να κρατήσουν για πάντα και οι επιπτώσεις τους όταν σκάσουν θα είναι καταστροφικές, όπως συνέβη για παράδειγμα το 2008 με την κρίση των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων).

Η κρίση του κορονοϊού που ονομάζεται COVID-19 εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο, τονίζοντας το καθεστώς κρίσης ειδικά από οικολογική άποψη. Ο καπιταλισμός σε κρίση, ένα «τρελό θηρίο», αδιαφορεί πλήρως για τη φύση όπως και για τον άνθρωπο (και δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά, διαφορετικά δεν θα ήταν καπιταλισμός, δηλαδή - επαναλαμβάνουμε – ένα κοινωνικό σύστημα που σαν Μοναδικό του σκοπό έχει την αξιοποίηση του κεφαλαίου, επομένως του ίδιου του εαυτού του) όπως μας επισημαίνει η μαρξική έννοια του «αυτόματου υποκειμένου»), που δεν μπορεί παρά να προκαλέσει τεράστιες καταστροφές.

 Ο COVID-19 αντιπροσωπεύει τη σημερινή κατάσταση έκτακτης ανάγκης από περιβαλλοντική άποψη αλλά πολλά άλλα φαινόμενα των τελευταίων ετών (οι διάφοροι πόλεμοι, η ολοένα και πιο διαδεδομένη φτώχεια, η κατεδάφιση των ελάχιστων κοινωνικών εγγυήσεων, ο ανεξέλεγκτος ρατσισμός και σεξισμός κ.λπ.) δεν είναι παρά διαφορετικές πτυχές, που όμως όλες ανάγονται σε αυτή την μοναδική «αιτία», δηλαδή στο σύστημα του κεφαλαίου και τον μηχανισμό λειτουργίας του [1].

Το κείμενο της Roswitha και του Herbert προσπαθεί να τονίσει ξανά όσα ειπώθηκαν πιο πάνω, εστιάζοντας την προσοχή σε συγκεκριμένες πτυχές, όπως το καταστροφικό έργο των νεοφιλελεύθερων ιδιωτικοποιήσεων, το ρόλο των γυναικών στην κρίση, την ολοένα και πιο επιτακτική ανάγκη για καπιταλισμό σε κρίση να πειθαρχήσει τις μάζες , την επιστροφή του (κοινωνικού) κράτους. Ακριβώς σε αυτό το τελευταίο σημείο αξίζει ίσως να σταθούμε για λίγο.

Το κράτος πρόνοιας, όπως υποστηρίζουν οι δύο συγγραφείς - αλλά για να είμαστε ειλικρινείς όχι μόνο αυτοί – ξαναέγινε της μόδας. Αφού υπέστη τα πάνδεινα και αφού χλευάστηκε από το νεοφιλελεύθερο ρεύμα, σήμερα όλοι επιστρέφουν για να χτυπήσουν την πόρτα του και, σαν άσωτοι ιυοί, αφού κατασπατάλησαν τον πλούτο του, έρχονται να ζητήσουν και πάλι τη βοήθειά του. 

Αυτό τουλάχιστον φαίνεται, κάτι που θα μας έκανε να πιστέψουμε ότι το κράτος πρόνοιας μπορεί για άλλη μια φορά να σώσει το σύστημα. Τα πράγματα,όμως, δεν είναι τόσο απλά, δυστυχώς (επειδή όλοι θα ήθελαν να έχουν έναν καλό αρχηγό οικογενείας ο οποίος, την κατάλληλη στιγμή, θα αναλάμβανε τα ηνία και θα οδηγούσε σε ασφαλή προσγείωση). 

Το κράτος πρόνοιας, στην πραγματικότητα, δεν είναι κάτι διαφορετικό από το σύστημα που το δημιούργησε. Το Welfare State (το κράτος πρόνοιας), ή Etat providence (κράτος πρόνοιας στα γαλλικά) ή κεϋνσιανισμός ή όπως αλλιώς ονομάζεται στις διάφορες γλώσσες και κουλτούρες,  γεννήθηκε σαν ένα σημαντικό δεκανίκι για την ορθή λειτουργία του καπιταλισμού.

 Ο Foucault, στα έργα του ειδικά στις διαλέξεις του στο Collège de France, [2] υπογραμμίζει λεπτομερώς αυτό το εδάφιο, και από ένα σημείο και μετά το θεωρεί απαραίτητο για την καπιταλιστική επέκταση. 

Το κράτος πρόνοιας εκτός από ότι στηρίζει το σύστημα, ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται και αυτό το ίδιο το σύστημα επειδή αντλεί πόρους από αυτό. 

Δημιουργείται λοιπόν ένας φαύλος κύκλος όπου το σύστημα ζητάει βοήθεια από το κράτος πρόνοιας επειδή δεν μπορεί πλέον να ανταπεξέλθει οικονομικά ή κοινωνικά και το κράτος δεν ξέρει πώς να το κάνει γιατί, για να βοηθήσει το σύστημα, θα πρέπει να αντλήσει πόρους ακριβώς από αυτό το σύστημα που καταρρέει και δεν μπορεί πλέον να του προσφέρει τίποτα. Είναι ένα σκυλί που δαγκώνει την ουρά του, ένα ακόμη πρόβλημα χωρίς λύση.

Το κράτος πρόνοιας που επικαλούμαστε, επομένως, δεν μπορεί πια να σώσει κανέναν, γιατί δεν υπάρχει πια πίσω του η καπιταλιστική κερδοφορία που να το στηρίζει. Αυτό, όπως και το κράτος γενικά, δεν μπορεί να είναι η λύση του προβλήματος (δεν ήταν ποτέ), αλλά τώρα ούτε καν σαν παρηγοριά. Η λύση θα πρέπει να αναζητηθεί αλλού, έχοντας βέβαια κατά νου ότι δεν μπορεί να ανατεθεί σε ένα είδος επίκλησης στην «ανθρώπινη φύση» που από μόνη της θα δημιουργούσε ένα εναλλακτικό κοινωνικό σύστημα. Αλλά, αντίθετα, έχει έλθει η στιγμή να σκεφτούμε μια κοινωνική οργάνωση τουλάχιστον για μία φορά «συνειδητή», που να μπορεί να σχεδιάζει λογικά, πάνω σε αρχές ριζικά διαφορετικές από την «αξιοποίηση του κεφαλαίου» .[3] Αλλά από αυτή την άποψη, η πορεία είναι ακόμα μακρά και βασανιστικό. Καλή ανάγνωση

                                   ****************

Κορονοϊός και κατάρρευση της νεωτερικότητας

Roswitha Scholz & Herbert Böttcher

O κορονοϊός  είναι ο καταλύτης και όχι η αιτία της κλιμάκωσης της κρίσης. Θα επιταχύνει μόνο την κατάρρευση του καπιταλισμού. Σε σύγκριση με την κρίση του 2007/8, που επηρέασε κυρίως τις «συστημικές» τράπεζες, τώρα και η πραγματική οικονομία χρειάζεται δισεκατομμύρια ευρώ βοήθεια. Ακόμα μια φορά, καλείται να βοηθήσει το (κοινωνικό) κράτος, το οποίο κράτος όσο θριάμβευε ο νεοφιλελευθερισμός είχε απαξιωθεί ως «δημόσιο τεμπελχανείο» και ως βαρίδι για τον ανταγωνισμό. Αυτός ο εθνικός καπιταλισμός, στο κυνήγι των επενδυτών, και με ατμομηχανή το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, που είχε παρουσιαστεί ως πετυχημένο μοντέλο , δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια στρατηγική αναβολής της κρίσης του καπιταλισμού. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι ο κορονοϊός βρίσκει μπροστά του ένα μερικώς ιδιωτικοποιημένο και υποχρηματοδοτούμενο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, και στις περιοχές της κρίσης σε πλήρη σχεδόν κατάρρευση των δομών του κράτους και της αγοράς.

Ήδη από τα πρώτα νεοφιλελεύθερα πειράματα της δεκαετίας του '70, που ο Αύγουστος Πινοσέτ – με την υποστήριξη των Chicago Boys,του περιβάλλοντος του Milton Friedman - είχε εφαρμόσει στη Χιλή σε καθεστώς στυγνής στρατιωτικής δικτατορίας, οι πιο προσεκτικοί παρατηρητές είχαν παρατηρήσει πως το σύνθημα της ήταν :  «το κοινωνικό κράτος σκλαβώνει, το αστυνομικό κράτος απελευθερώνει». 

Πρακτικά, η ιστορία του νεοφιλελευθερισμού συνδέεται με την εντατικοποίηση της καταστολής, ειδικά ενάντια σε ανθρώπους που είναι πλέον περιττοί από την άποψη της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης: άνεργους, προσωρινά εργαζόμενους, πρόσφυγες, ασθενείς, μη επικερδείς ηλικιωμένους. Ο αποκλεισμός και η καταστολή δεν είναι απλά προϊόντα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, αλλά μια έκφραση της στενής σύνδεσης μεταξύ καπιταλισμού και δημοκρατίας, μεταξύ φιλελευθερισμού και καταστολής, που αποτελεί και το θεμέλιο της «κατάστασης έκτακτης ανάγκης». Τις τελευταίες δεκαετίες, η «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» γίνεται ολοένα και περισσότερο «κανονικότητα», ειδικά για τους πρόσφυγες. 

Υπό την πίεση της κρίσης του κορονοϊού έχουν ήδη υπάρξει συλλογικές αναγκαστικές επαναπροωθήσεις από την Ελλάδα στην Τουρκία. Υπάρχει φόβος ότι η ήδη γνωστή κρατική καταστολή θα ενταθεί σε αυτήν την κρίση - μαζί με την αυξανόμενη αγριότητα της αστυνομίας και του δικαστικού σώματος (διαφθορά, δεσμοί μαφίας κ.λπ.)

Όπως και το 2015 με τη λεγόμενη «κουλτούρα υποδοχής», έτσι και αυτή τη φορά οι διάφορες διακηρύξεις περί αλληλεγγύης δεν είναι αξιόπιστες. Κανένας πολιτικός δεν έχει σκεφτεί ποτέ σοβαρά να βελτιώσει τη θέση των άστεγων και των ζητιάνων κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης. Οι πιθανότητές τους να επιβιώσουν χάρη στις δωρεές από περαστικούς ή τη συλλογή τροφίμων εδώ και εκεί είναι πολύ περιορισμένες. Ούτε και έχει επιδειχθεί πολιτική αλληλεγγύη υπέρ αυτών που εξαρτώνται από το  πρόγραμμα Hartz IV [4] και τη βασική φροντίδα στα γηρατειά, ή που αντιμετωπίζουν επιδείνωση των συνθηκών διατροφής τους λόγω της κερδοσκοπίας στα προϊόντα χαμηλού κόστους, τόσο  που να μπορεί να προκαλέσουν την κατάρρευση των συσσιτίων για τους φτωχούς. Η πολιτική αλληλεγγύη επεκτείνεται, στην καλύτερη περίπτωση, σε όσους είναι αξιοποιήσιμοι και «σημαντικοί για το σύστημα» και, το πολύ,-πολύ στους ηλικιωμένους που πρέπει να ξεκουραστούν όπως τους αξίζει μετά από μια ζωή δουλειάς.

Σε αυτήν την περίπτωση, εκτιμάται ειδικότερα ο ρόλος των γυναικών ως «ο τελευταίος προμαχώνας» ενάντια στην κρίση. Σε αυτόν τον ρόλο λαμβάνουν, αυτήν τη στιγμή, πολλού επαίνους. Πρέπει να θυμόμαστε, όμως, ότι αυτή η αναγνώριση έρχεται σε μια στιγμή που η καπιταλιστική πατριαρχία διαλύεται. Για αυτόν τον λόγο, οι γυναίκες είναι τώρα εκείνες που πιέζονται περισσότερο στον αγώνα για επιβίωση. Επομένως, η σημασία και ο ρόλος τους θα πρέπει να εξετάζετε σε αυτό το πλαίσιο, αντί να απαιτούν απλώς την επανεκπαίδευση της εργασίας των γυναικών και μια κατάλληλη αμοιβή. Θα ήταν σημαντικό να εξεταστεί τώρα η τρέχουσα διαδικασία διαρθρωτικής κρίσης στο σύνολό της ως σημείο εκκίνησης για μια ανάλυση, καθώς και για προβληματισμό σχετικά με τον τρόπο παρέμβασης.

Εν τω μεταξύ, αυξάνονται οι φωνές που ζητούν «φιλελεύθερα» δικαιώματα και ταυτόχρονα υπογραμμίζουν την ανάγκη προετοιμασίας για την επιστροφή στην κανονικότητα για το συμφέρον της οικονομίας. Για το λόγο αυτό, είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν τους ανθρώπους στο βωμό της κοινωνικο-Δαρβινικής τρέλας. 

Συγκεκριμένα, οι ηλικιωμένοι είναι αυτοί που βλέπουν να τους στερείται το δικαίωμα στη ζωή.[5 ] Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ακόμη και οι λεγόμενοι «ηθικοί επιχειρηματίες», όπως ο Dominik H. Enste στο Tagesspiegel της 24ης Μαρτίου, έχουν πολλά να πουν επ’ αυτού. Η ωφελιμιστική  λογική επισημαίνει ότι η υγεία δεν πρέπει να αντιπροσωπεύει ένα υπερβολικό κόστος. Το σημείο αναφοράς είναι οι Βρετανοί, οι οποίοι «έχουν καθορίσει με σαφήνεια πόσο μπορεί να κοστίσει μια επέκταση της ζωής: 30.000 στερλίνες, με εξαιρέσεις μέχρι 70.000 στερλίνες ή 80.000 στερλίνες». Δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να φανταστεί κανείς πώς τα αιτήματα να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον παράγοντα «ανθρώπινο κόστος» θα συνεχίσουν να αυξάνονται στο μέλλον.

Όλα θα  πρέπει να είναι έτοιμα για τη στιγμή που θα γίνει εφικτή η επανεκκίνηση της υποτιθέμενης κανονικότητας του καπιταλισμού και της οικονομίας. 

Πρέπει να φοβόμαστε ότι αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω κοινωνικούς περιορισμούς και αναταραχές, οι οποίοι θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε αναταραχές και λεηλασίες, όπως συμβαίνει ήδη στη Σικελία. Για το λόγο αυτό, η αστυνομία και ο στρατός βρίσκονται ήδη σε κατάσταση συναγερμού προκειμένου να  αντιμετωπίσουν την «κατάσταση έκτακτης ανάγκης». 

Ως προς την εφαρμογή των μέτρων, για παράδειγμα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών έχει ήδη έτοιμο ένα σχέδιο για επ 'αόριστον κράτηση των συλληφθέντων χωρίς παραπομπή σε δίκη.[6] Πρακτικά,δηλαδή, επεκτείνεται το Γκουαντάναμο σε ολόκληρη την κοινωνία. Οι τρέχουσες διαμάχες στη Γερμανία δείχνουν την τάση να διασφαλιστεί ότι υπάρχει μια χαλάρωση της γενικής κοινωνικής «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» υπέρ μιας «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» για τους ηλικιωμένους και τις ομάδες υψηλού κινδύνου δηλαδή της απομόνωσής τους.

Στην απομόνωση και σε περαιτέρω κύματα φτώχειας καταστολής και βαρβαρότητας είναι εκτεθειμένοι ειδικά αυτοί που έχουν μετατραπεί σε «Εγώ Α.Ε.», [ 7] καθοδηγούμενοι από την ανταγωνιστικότητα στο πλαίσιο της εξατομίκευσης . Κυρίως, τα μέλη της μεσαίας τάξης που είναι διχασμένα μεταξύ άγχους, το οποίο έχει γίνει σχεδόν σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης και επιταγών χαλάρωσης από τη βιομηχανία αυτογνωσίας, όπου η «χαλάρωση» γίνεται κορυφαία απόδοση, χωρίς εξ αυτού να είναι και πραγματικά υγιής. Οι κοινωνικο-ψυχολογικές συνέπειες της απομόνωσης ήδη εκδηλώνονται με τη μορφή της κατάθλιψης και της κλιμάκωσης της βίας, ειδικά κατά των γυναικών, σε καταστάσεις όπου οι άνθρωποι απορρίπτουν τον εαυτό τους και το άμεσο περιβάλλον τους. Όσο λιγότερο διαφαίνεται η επιστροφή στην κανονικότητα και όσο περισσότερο εξαπλώνεται η φτώχεια και η κοινωνική παρακμή, τόσο περισσότερο το υποκείμενο του ανταγωνισμού που έχει σαν στόχο τη «μάχη όλων εναντίων όλων» απειλεί να διεξάγει έναν πόλεμο κοινωνικού δαρβινισμού που δεν λαμβάνει καν υπόψη τις απώλειες .

Αυτό που ο Robert Kurz περιέγραψε σε πολλά από τα βιβλία του, και αυτό που γνωρίζουμε κυρίως από τις περιοχές του κόσμου σε αποσύνθεση, κατά πάσα πιθανότητα θα το βιώσουμε τώρα κι εμείς και με έναν τρόπο πραγματικά αισθητό. Τόσο τα κοινωνικά κινήματα όσο και η αριστερά αγνοούν εντελώς ή δεν λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις θεωρίες της κρίσης και της κατάρρευσης, καθώς και την κριτική της αξίας και της σεξουαλικότητας. Αντ 'αυτού, κυκλοφορούν αμφιλεγόμενες φαντασιώσεις συνωμοσίας όπως αυτές του συμβούλου επενδύσεων Dirk Müller ("Mr. Dax") [8 ] και αναλύσεις για την κατάρρευση, όπως αυτές του Friedrich / Weik, [9 ] οι οποίοι μετά το «μεγαλύτερο κραχ όλων των εποχών» αγωνίζονται τώρα για ένα καπιταλισμό νέο και τελειοποιημένο. Η αριστερά επιδίδεται σε έναν υπερ-σοσιαλδημοκρατισμό με συνθήματα όπως Green New Deal, ανακατανομή, απαλλοτρίωση κ.λπ. Ολόκληρη η ανθρωπότητα ερμηνεύεται εδώ ως «εργατική τάξη» ενάντια στο «ένα τοις εκατό» των κατόχων του πλούτου και οποιαδήποτε καταστροφή δεν αποδίδεται στον καπιταλισμό και στην εγγενή του  «αντίφαση σε εξέλιξη», αλλά στον νεοφιλελευθερισμό.

Ανάλογα με την πορεία της κρίσης, γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να καταλαμβάνουμε από καιρό σε καιρό τους πόλους της αγοράς ή του κράτους, καθώς η κρίση στην πορεία της επιδεινώνεται και ολοένα και πλησιάζει όλο και πιο καθαρά τα εσωτερικά της όρια. Μια επιστροφή στο Κράτος έθνος θα ήταν μοιραία. Το κλείσιμο των συνόρων δείχνει ανικανότητα και είναι μάλλον πράξη αναδίπλωσης. Αντίθετα, θα χρειαστεί ο ρεαλισμός και η διεθνής συνεργασία για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης από τον κορονοϊό. Η έρευνα, η μεταφορά αγαθών, η παραγωγή ζωτικών αγαθών θα πρέπει να ρυθμίζονται ξέχωρα από τα εθνικά σύνορα με έναν μη γραφειοκρατικό και ελεύθερο τρόπο ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω βαρβαρότητες. Η κατάσταση ανάγκης απαιτεί αμοιβαία βοήθεια και συνεργασία. Ωστόσο, ο ρεαλισμός αυτός και η συνεργασία δεν πρέπει να συγχέονται ανόητα με την εμφάνιση μιας άλλης κοινωνίας. Αυτή η κοινωνία θα δει το φως μόνο όταν η σκέψη και η δράση οδηγήσουν σε ρήξη με τις μορφές κοινωνικοποίησης της αξίας.

 Roswitha Scholz & Herbert Böttcher , (για το «EXIT»),γράφτηκε στα τέλη Μαρτίου του 2020

                                                          ΠΗΓΗ : EXIT

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Σε όσους υποστηρίζουν ότι οι ιογενείς κρίσεις που έχουν αποδεκατίσει την ανθρωπότητα υπήρχαν από πάντα (βλ. Για παράδειγμα William Hardy McNeill, Η πανούκλα στην ιστορία), μπορούμε να τους ανταπαντήσουμε ότι, αν και ένα τέτοιο πρόβλημα δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο την «Κεφαλαιόκαινο» ,όπως ονομάζεται από ορισμένους,ωστόσο, σήμερα, θα μπορούσαμε να έχουμε ένα μεγάλο πλεονέκτημα αφού έχουμε τις δυνατότητες μιας αποτελεσματικής αντιμετώπισης τέτοιων προβλημάτων, χάρη στην επιστημονική έρευνα που, όταν δεν γίνεται δούλα των καπιταλιστικών επιθυμιών, καταφέρνει συχνά να εντοπίζει σχετικά έγκαιρα ορισμένα προβλήματα και να δίνει τη δυνατότητα πρόληψης ανεπιθύμητων παρενεργειών, τουλάχιστον σε κοινωνικό επίπεδο.

Αυτή ακριβώς είναι και η περίπτωση του COVID-19, κάτι που πολλοί είχαν αντιληφθεί πολύ νωρίτερα και υπό μία έννοια ήταν μέχρι και αναμενόμενη, στο βαθμό που είναι γνωστή η διαταραχή του φυσικού περιβάλλοντος από την ολοένα και πιο μαζική και επεμβατική βιομηχανική εκτροφή ζώων.

Αλλά, το ενδιαφέρον γι αυτά τα ζητήματα, τα οποία πάνω από όλα έχουν ένα κόστος, είναι κάτι που δεν αφορά τον «ώριμο» καπιταλισμό, ειδικά σε περιόδους δομικής κρίσης. Αντίθετα, αυτό που θεωρείται ότι θα πρέπει να γίνει είναι να διευκολυνθεί η κατάληψη ακαλλιέργητων εκτάσεων για αγροτικές επιχειρήσεις, η μαζική αποψίλωση δασών, η μη βιώσιμη γεωργία και… «όλα θα πάνε καλά» - όπως λέει και ένα πάντα επίκαιρο σύνθημα. Και μετά, όταν ξεσπάσει μια οικολογική κρίση όπως αυτή, τότε : έχουμε δει πολλές, μία πάνω, μία κάτω... Το παιχνιδάκι όμως αυτό κάποια μέρα μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχό μας, και μάλλον αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα.

[2] Σ’ αυτά τα μαθήματα ο Foucault δομεί κάπως καλύτερα κυρίως την έννοια της «βιοπολιτικής», απαραίτητη για να γίνει κατανοητό αυτό το θεμελιώδες βήμα του καπιταλισμού. Μέσα σε αυτήν την έννοια, ενυπάρχει πλήρως αυτή του «κράτους πρόνοιας», πιθανότατα ως η πιο ακραία κατάστασή του. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι με τη «Βιοπολιτική»  ο Foucault δεν θέλει απλώς να διακρίνει μια προσέγγιση της εξουσίας από τα σώματα και μόνο, για να την «περιγράψει». Αυτό που προσπαθεί να κάνει είναι να καταλάβει το λόγο που η εξουσία, η οποία ιστορικά παίρνει σίγουρα διάφορες μορφές, αλλά ως θεμελιώδες παράδειγμα παραμένει «πανομοιότυπη», από ένα συγκεκριμένο σημείο και μετά αντί να «κάνει κομμάτια» τα σώματα, αρχίζει να «τα φροντίζει». Για ποιο λόγο γίνεται αυτό το βήμα, τι συμβαίνει; Μήπως η εξουσία γίνεται καλή; Κάθε άλλο! 

Αντίθετα, η εξουσία ανακαλύπτει ότι τα σώματα μπορούν να αξιοποιηθούν και ότι μπορεί να αξίζουν πολύ. Αυτό το βήμα συμπίπτει με την έλευση της νεωτερικότητας, που την ονομάζει «κλασική εποχή» ακολουθώντας μια δική του συγκεκριμένη χρονολογία, μια έλευση που δεν συμπίπτει συμπτωματικά και με τη γέννηση του καπιταλισμού. Κάνουν την εμφάνισή τους τα κράτη, τα κοινοβούλια, οι νόμοι, η (αφηρημένη) εργασία, γεννιούνται «θεσμοί καταναγκασμού» όπως φυλακές, άσυλα κ.λπ. Ο Foucault αναλύει αυτό το βήμα αξιοθαύμαστα, ειδικά στα μαθήματα με τίτλο Η τιμωρητική κοινωνία, Υπεράσπιση της κοινωνίας, Ασφάλεια, επικράτεια ,πληθυσμός , Η Γέννηση της Βιοπολιτικής, και το Περί της κυβέρνησης των ζωντανών. Η Βιοπολιτική είναι επομένως η λέξη που περιγράφει αυτήν την «εποικοδομητική» προσέγγιση της εξουσίας πάνω στα σώματα.

[3]  Θεωρούμε αυτονόητο ότι δεν θέλουμε να προτείνουμε ένα είδος «υπαρκτού νεο-σοσιαλισμού», πόσο μάλλον ένα είδος μετα-καπιταλιστικής φιλο-Οργουελιανής κοινωνίας όπου όλα «κατασκοπεύονται», «παρακολουθούνται» και «κανονικοποιούνται» (αυτή μάλλον  φαίνεται να είναι η τελική κατάληξη του καπιταλισμού της κρίσης, όπως φαίνεται να δείχνει η τρέχουσα εμπειρία που σχετίζεται με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω του COVID-19). Για να κατανοηθεί λίγο καλύτερα τι σημαίνει μη καπιταλιστική κοινωνική οργάνωση, ικανή να σχεδιάζει ορθολογικά τους «πόρους» (ίσως θα πρέπει να αρχίσουμε να τους αποκαλούμε με άλλο όνομα, επειδή η υπέρβαση του καπιταλισμού περιλαμβάνει και την υπέρβαση της αντικειμενοποίησης της σκέψης και της γλώσσας ), ίσως είναι χρήσιμο να αναφερθεί ένα εκτενές απόσπασμα από συνέντευξη του Robert Kurz στο «μακρινό» 2010 για ένα συλλογικό τόμο που θα δημοσιευτεί στη Γαλλία (πρωτότυπο κείμενο εδώ: https://www.exit-online.org/druck.php ? tables = autoren & posnr = 449, tr.it.https: //www.sinistrainrete.info/marxismo/3615-robert-kurz-la-te--marx-the-crisis-and-the-bolition-of-capitalism.html ).

Βλέποντας κριτικά τον αφελή και ηθικολογικό αντιβιομηχανισμό, ο συντάκτης ρωτά τον Kurz τι πιστεύει πως είναι μια μετα-καπιταλιστική κοινωνία. Και η απάντηση είναι η εξής: «Ο Μαρξ, σωστά είπε, ότι ο αφηρημένος αντιβιομηχανισμός είναι αντιδραστικός, επειδή απορρίπτει τις δυνατότητες κοινωνικοποίησης και, όπως και οι απολογητές του καπιταλισμού, μπορεί μόνο να φανταστεί ένα γενικό πλαίσιο κοινωνικής αναπαραγωγής με τις μορφές του κεφαλαίου. Ο αντιβιομηχανισμός καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αυτοδιάθεση του ανθρώπου μπορεί να υπάρξει μόνο σε βάρος της «αποκοινωνικοποίησης», σε μικρά δίκτυα που βασίζονται σε μια οικονομία επιβίωσης (το μικρό είναι όμορφο) [….] Το ζήτημα, ωστόσο, είναι να ελευθερώσουμε την κοινωνική αναπαραγωγή από το φετίχ του κεφαλαίου και τις βασικές του μορφές. Οι δυνατότητες της κοινωνικοποίησης στον καπιταλισμό καθορίζονται ,όμως,με καθαρά αρνητικό τρόπο, ως υποταγή των ανθρώπων στον αυτοσκοπό της αξιοποίησης. Ακόμη και η υλική πλευρά της βιομηχανικής παραγωγής υπακούει σε αυτή την επιτακτική ανάγκη του «αυτόματου υποκείμενου» (Mαρξ). Για αυτό και το υλικό περιεχόμενο της βιομηχανικής κοινωνικοποίησης δεν μπορεί να ξεπεραστεί θετικά, αλλά θα πρέπει να καταργηθεί μαζί με τις φετιχιστικές μορφές του κεφαλαίου. Αυτό δεν αφορά μόνο τις κοινωνικές σχέσεις παραγωγής αλλά και τη σχέση με τη φύση. Κατά συνέπεια, δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι δεν θα υπάρξουν ρήξεις με την καπιταλιστική βιομηχανία και τον εγγενή σε αυτή παραγωγισμό. Ωστόσο, μια εξίσου αφηρημένη «αντιπαραγωγικότητα», ή η οπισθοδρόμιση σε μια ειδυλλιακή φτώχεια μιας οικονομίας επιβίωσης και η κοινωνικά καταπιεστική ατμόσφαιρα των συγχυσμένων «κοινοτήτων», δεν είναι εναλλακτική λύση, αλλά η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος.

Επομένως, στόχος είναι η ανατροπή των υλικών συνθηκών παραγωγής σε παγκόσμιο κοινωνικό επίπεδο και η ικανοποίηση των αναγκών, καθώς και η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορεί πλέον να συνεχιστεί η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη σύμφωνα με το γενικό και αφηρημένο κριτήριο του λεγόμενου ορθολογισμού της οικονομίας των επιχειρήσεων […] Αυτή η λογική της αξίας, η οποία μετατρέπει τις παραγωγικές δυνάμεις σε δυνάμεις καταστροφής, θα πρέπει επίσης να αλλάξει ριζικά και στη βιομηχανία. Όπου ζωτικοί τομείς παροπλίζονται λόγω πτώσης της «κερδοφορίας». Επομένως, δεν θα πρέπει να σταματήσει ο κόσμος να  μετακινείται, ή να γίνεται με κάρα που θα τα τραβούν γαϊδουράκια, αλλά μάλλον, ξεκινώντας από την καταστροφική μορφή των μεμονωμένων μεταφορών με αυτοκίνητο, και τον μετασχηματισμό της σε ένα ποιοτικά νέο δίκτυο δημόσιων μεταφορών. Τα «απορρίμματα της παραγωγής» (Μαρξ) δεν μπορούν να συνεχίσουν να βρίσκονται διάσπαρτα στη φύση, αντί να ενσωματώνονται σε ένα βιομηχανικό κύκλωμα. Και η καπιταλιστική «κουλτούρα των καυσίμων» δεν μπορεί να συνεχίσει να υφίσταται, αλλά απαιτείται μια διαφορετική χρήση της ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Τέλος, οι στιγμές της αναπαραγωγής, οι οποίες διαχωρίστηκαν από την επίσημη κοινωνία και ανατέθηκαν ιστορικά στις γυναίκες (οικιακές δραστηριότητες, πρόνοια, φροντίδα κ.λπ.),πρέπει να οργανωθούν με τρόπο συνειδητά κοινωνικό και αποσυνδεδεμένες από τον σεξουαλικό χαρακτηρισμό τους.

Αυτή η ευρεία διαφοροποίηση της βιομηχανικής παραγωγής και των υπηρεσιών,με καθαρά ποιοτικά κριτήρια, είναι κάτι διαφορετικό από έναν αφηρημένο αντιβιομηχανισμό. αλλά απαιτεί την κατάργηση της καπιταλιστικής λογικής, της σύνθεσης μέσω της αξίας και τον προκύπτοντα επιχειρηματικό οικονομικό υπολογισμό.

Ωστόσο, αυτό μπορεί να συμβεί μόνο ως κοινωνική διαδικασία, μέσω ενός κοινωνικού αντι-κινήματος από την ίδια την κοινωνία και όχι μέσω ψευδο-ουτοπικών «μοντέλων», τα οποία το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να γενικευτούν [...] Αυτό που μπορεί να αναπτύξει η θεωρία, ως κριτική στον καπιταλιστικό οικονομισμό, είναι τα κριτήρια για μια διαφορετική κοινωνικοποίηση. Εδώ, καταρχάς, περιλαμβάνεται ο συνειδητός σχεδιασμός των πόρων, ο οποίος πρέπει να αντικαταστήσει την τυφλή δυναμική των «καταναγκαστικών νόμων του ανταγωνισμού» (Μαρξ). Ο κοινωνικός σχεδιασμός έχει δυσφημιστεί, ακόμη και στα αριστερά, επειδή η ιδέα του δεν έχει γίνει ποτέ κατανοητή πέρα ​​από τον εξαφανισμένο γραφειοκρατικό κρατικό σοσιαλισμό. Όμως αυτός ο σοσιαλισμός δεν αποτελούσε εναλλακτική λύση στον καπιταλισμό, αλλά ουσιαστικά, έναν «καθυστερημένο εκσυγχρονισμό» στην περιφέρεια της παγκόσμιας αγοράς, ο οποίος χρησιμοποιούσε τους μηχανισμούς του καπιταλιστικού κράτους. Η λογική της αξίας δενείχε καταργηθεί, αλλά απλώς εθνικοποιήθηκε […] Επρόκειτο απλώς για τη συμμετοχή των περιφερειακών περιοχών στην παγκόσμια αγορά με ίσα δικαιώματα, μια συμμετοχή που κατέληξε σε αποτυχία. Επομένως, αυτός ο σχηματισμός παρέμεινε δέσμιος της αμηχανίας ενός «σχεδιασμού της αξίας», ο οποίος από τη φύση του δεν μπορεί να σχεδιαστεί, αλλά συνεπάγεται τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, σύμφωνα με τις υπαγορεύσεις ενός αφηρημένου παραγωγισμού. Αν σήμερα η αρνητική κοινωνικοποίηση μέσω της αξίας προσκρούσει σε ιστορικά όρια σε παγκόσμια κλίμακα, ένα νέο πρότυπο κοινωνικού σχεδιασμού βρίσκεται στην ατζέντα, πέρα ​​από την αγορά και το κράτος, την αξία και το χρήμα ».

[4]  Το Hartz IV είναι μια φάση του λεγόμενου «σχεδίου Hartz», που εφαρμόζεται στη Γερμανία από τον Ιανουάριο του 2003. Ο Peter Hartz, σύμβουλος του Γερμανού Καγκελάριου Gerhard Schröder κατά τη δεύτερη θητεία του (2002-2005), είχε μία σύντομη ευνοϊκή δημόσια παρουσία στη Γερμανία, ιδίως στις αρχές του 21ου αιώνα, αρχικά ως διευθυντής προσωπικού της Volkswagen, στη συνέχεια ως μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) και του συνδικάτου IG Metall. Σκοπός του σχεδίου Hartz, ήταν η μείωση του κόστους εργασίας χωρίς θεωρητικά να βλάψει τους εργαζόμενους και τους μη εργαζόμενους. 

Το αποτέλεσμα όμως ήταν καταστροφικό και οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι στη Γερμανία πληρώνουν τις συνέπειες μέχρι σήμερα. Για να κατανοήσετε την προσωπικότητα του Hartz, ίσως είναι χρήσιμο να αναφέρουμε ένα απόσπασμα από ένα κείμενο του Robert Kurz, το das Weltkapital, το οποίο είναι προς δημοσίευση στην Ιταλία, όπου περιγράφεται η φοβερή μορφή του εν λόγω τύπου: «… 

Τον Ιούλιο του 2005 ο  Hartz  αποκαλύφθηκε ότι συμμετείχε σε σκάνδαλο διαφθοράς που έπληξε τη Volkswagen και το οποίο ο εισαγγελέας άρχισε να διερευνά. Το ζήτημα αφορά παράνομες εταιρείες φαντάσματα, για παράδειγμα στην Ινδία, στο οποίο συμμετείχε και ο επικεφαλής της εσωτερικής επιτροπής Volkert, στενός φίλος του καγκελάριου Schröder. Για να μην αναφέρουμε δωροδοκίες και παραστατικά διογκωμένων και μη τεκμηριωμένων δαπανών προς όφελος αξιωματούχων της συνδικαλιστικής οργάνωσης, για την ευχαρίστηση των οποίων η εταιρεία προσέλαβε πόρνες υψηλού επιπέδου στη Βραζιλία με δικά της έξοδα. Ο Hartz υποχρεώθηκε να παραιτηθεί, μαζί με τον Volkert» και προσθέτει  σαν υποσημείωση «Το 2007 ο Hartz καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών για διαφθορά  και υπόθαλψη πορνείας».

[5] [σημείωση των Roswitha Scholz & Herbert Böttcher ] πρβ. Klaus Benesch: Money before Lives, Telepolis , 26.3.2020

[6] [ σημείωση των Roswitha Scholz & Herbert Böttcher] πρβ. Florian Rötzer: US-Justizministerium will im Notstand unbegrenzt ohne Prozess inhaftieren können (μετάφραση : Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ζητά τη  , την επ’αόριστο κράτηση χωρίς την παραπομπή σε δίκη για όλη την περίοδο έκτακτης ανάγκης). Telepolis , 23.3.2020

[7]  Αυτός ο όρος μεταφράζει τη γερμανική έκφραση "Ich AG", δηλαδή «μονοπρόσωπη εταιρεία» (AG στην κυριολεξία σημαίνει Aktiengesellschaft, το αντίστοιχο της «Α.Ε.» στα γερμανικά) και εισήχθη στη γερμανική νομοθεσία από τον πανταχού παρόντα Peter Hartz ( βλ. σημείωση 4). Ως εργαλείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας που είχε αρχίσει να γίνεται πιεστική στη Γερμανία στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η στρατηγική αυτή αποδείχθηκε φιάσκο, έως ότου γίνει ένα είδος φάρσας.

[8]  Γνωστός στη Γερμανία κυρίως για το βιβλίο του Crashkurs, που κυκλοφόρησε το 2009 μετά τη μεγάλη κρίση, ο σύμβουλος επενδύσεων Dirk Müller είναι ένας από τους πολλούς υποστηρικτές της οικονομικής συνωμοσίας ενάντια στον καλό καπιταλισμό, ο οποίος, διαφορετικά, θα κρατούσε γερά και θα οδηγούσε τις υπέροχες τύχες του κόσμου στην ομαλότητα και τη συλλογική ευτυχία. Κ. Dax είναι το παρατσούκλι που του κόλλησαν τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, επειδή το γραφείο του βρίσκεται κοντά σε αυτό του πιο σημαντικού χρηματιστηριακού δείκτη στη Γερμανία, του DAX (Deutscher Aktienindex), και φαίνεται ότι οι δημοσιογράφοι χρησιμοποιούσαν εικαστικά τις εκφράσεις του προσώπου του για να δείξουν αν αυτός ο δείκτης σημείωνε άνοδο ή κάθοδο.

[9]  Πολύ γνωστοί «συνωμοσιολόγοι-οπαδοί της εθνικής κυριαρχίας» σύμβουλοι επενδύσεων στη Γερμανία και όχι μόνο. Για να πάρετε μια ιδέα δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε τον ιστότοπό τους (στα γερμανικά): http://www.friedrich-weik.de/

ΠΗΓΗ :  [--->]