Περιοριστική νομισματική πολιτική, πληθωρισμός και χρεοκοπίες τραπεζών

Michael Roberts

Την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Fed των ΗΠΑ Τζέι Πάουελ έδωσε κατάθεση στο Κογκρέσο των ΗΠΑ σχετικά με τον πληθωρισμό και τη νομισματική πολιτική της Fed.  Προκάλεσε τρόμο στις χρηματοπιστωτικές αγορές όταν εμφανίστηκε να λέει ότι τα τελευταία στοιχεία για την οικονομία πιθανόν να απαιτούν περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων και μάλιστα με ταχύτερο ρυθμό.  Ο Πάουελ υποστήριξε ότι, αν και ο γενικός πληθωρισμός είχε υποχωρήσει, ο "δομικός" πληθωρισμός, ο οποίος δεν περιλαμβάνει τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, παραμένει και ότι η αμερικανική αγορά εργασίας εξακολουθούσε να φαίνεται εξαιρετικά ισχυρή, γεγονός που δικαιολογούσε την ανάγκη ελέγχου των επιπτώσεων τυχόν αυξήσεων των μισθών. Αυτό που πρότεινε πάλι ήταν ότι θα χρειαστεί να αυξηθεί περαιτέρω το επιτόκιο της Fed (το οποίο θέτει το κατώτατο όριο για όλα τα άλλα επιτόκια δανεισμού) μέχρι να τεθεί υπό έλεγχο το μισθολογικό κόστος.

 

 

Για άλλη μια φορά, ο Πάουελ, όπως και άλλοι διοικητές κεντρικών τραπεζών, υποστήριξε ότι ο πληθωρισμός οφείλεται στην "υπερβολική ζήτηση" και στον κίνδυνο αύξησης των μισθών που θα προκαλέσει ένα σπιράλ "αύξησης μισθών-αύξησης τιμών".  Υπάρχουν όμως πολλές ενδείξεις ότι δεν είναι η υπερβολική ζήτηση ή οι αυξήσεις των μισθών που προκάλεσαν την επιτάχυνση του πληθωρισμού.  Σε προηγούμενες αναρτήσεις μου αυτό το έχω αποδείξει αρκετές φορές.  Και σε πρόσφατη ανάρτηση, αναφέρθηκα σε μια μακροσκελή μελέτη του Joseph Stiglitz ο οποίος με ολοκληρωμένα στοιχεία αποδείκνυε ότι ο πληθωρισμός προκλήθηκε από ελλείψεις στην πλευρά της προσφοράς και όχι από "υπερβολική ζήτηση".

Έκτοτε, εμφανίστηκαν περισσότερα στοιχεία που υποστηρίζουν την ιστορία της προσφοράς.  Σε πρόσφατη δημοσίευση διαπιστώνεται πως όταν η οικονομία βγήκε από τα λουκέτα της πανδημίας COVID και την ύφεση, υπήρξε μια στροφή προς την αγορά περισσότερων αγαθών.  Ωστόσο, οι παραγωγοί δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσουν αυτό το κύμα.  "Το κύριο συμπέρασμά μας είναι ότι η μετατόπιση της καταναλωτικής ζήτησης από τις υπηρεσίες στα αγαθά μπορεί να εξηγήσει ένα μεγάλο μέρος της αύξησης του πληθωρισμού στις ΗΠΑ μεταξύ 2019:Q4 και 2021:Q4. Αυτό το σοκ ανακατανομής της ζήτησης είναι πληθωριστικό λόγω του κόστους αύξησης της παραγωγής στους τομείς που παράγουν αγαθά και επειδή οι εν λόγω τομείς τείνουν να έχουν πιο ευέλικτες τιμές από εκείνους που παράγουν υπηρεσίες".

Και υπάρχουν περαιτέρω ενδείξεις ότι η πληθωριστική έξαρση οφείλεται κυρίως στο μη εργατικό κόστος (πρώτες ύλες, εξαρτήματα και μεταφορές) και στις απότομες αυξήσεις των περιθωρίων κέρδους.  Οι αυξήσεις των μισθών είχαν τη μικρότερη συμβολή.

 

Τα τελευταία στοιχεία για τις αυξήσεις των μισθών στις ΗΠΑ επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει πληθωρισμός που να οφείλεται στους μισθούς.

 

 

Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στις ΗΠΑ.  Στην Ευρωζώνη, είναι ακόμη πιο εμφανές ότι το μη εργατικό κόστος και τα κέρδη είναι αυτά που επηρέασαν τον πληθωρισμό.  Σε πρόσφατη δημοσίευσή της η ΕΚΤ εκτιμά τη συμβολή των κερδών, των φόρων και του εργατικού κόστους στον πληθωρισμό της Ευρωζώνης.

 

 

Αλλά,ακόμα και έτσι, είναι δυνατόν να υποστηρίζουμε ότι μια περισσότερο περιοριστική νομισματική πολιτική, δηλαδή αύξηση των επιτοκίων προκειμένου να αυξηθεί το κόστος δανεισμού και να μειωθεί η προσφορά χρήματος με πώληση των αποθεμάτων ομολόγων των κεντρικών τραπεζών, μπορεί να μειώσει τον πληθωρισμό;  Λοιπόν, όχι, σύμφωνα με την ανάλυση της ίδιας της ΕΚΤ.  Σε μελέτη της, η ΕΚΤ διαπίστωσε ότι μια αύξηση των επιτοκίων κατά 1 ποσοστιαία μονάδα μειώνει τον πληθωρισμό μόνο κατά περίπου 0,1 έως 0,2 ποσοστιαίες μονάδες. Η ΕΚΤ εκτιμά επίσης ότι η μεγαλύτερη αρνητική ετήσια επίδραση της αύξησης των επιτοκίων στο ΑΕΠ θα φανεί μετά από εννέα τρίμηνα!

 

 

Το κλειδί για τον πληθωρισμό είναι η προσφορά και μακροπρόθεσμα, ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας της κάθε οικονομίας.  Εάν η αύξηση της παραγωγής ανά εργαζόμενο επιβραδυνθεί ή πέσει, τότε,το κόστος ανά μονάδα παραγωγής θα αυξηθεί και αυτό θα αναγκάσει τις εταιρείες να αυξήσουν τις τιμές. Σε άλλη πρόσφατηεπιστημονική εργασία υποστηρίζεται ότι "τα σοκ κόστους σε επίπεδο τομέα και οι φραγμοί στην  προσφορά" δημιουργούν τις προϋποθέσεις σε εταιρείες που έχουν κάποια δυνατότητα να διαμορφώνουν τις τιμές να αυξάνουν τις τιμές προκειμένου να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους.  Ο λεγόμενος "πληθωρισμός των πωλητών"(‘sellers inflation’) .

 

Το κλειδί για τον πληθωρισμό είναι η αύξηση της παραγωγικότητας. Παρατηρείται μια έντονη αντίστροφη συσχέτιση (0,45) μεταξύ της αύξησης της παραγωγικότητας και των ρυθμών πληθωρισμού τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

 

 

Ο Πάουελ υποστηρίζει τώρα ότι θα πρέπει να ανέβουν περισσότερο τα επιτόκια και ταχύτερα.  Όμως οι επιπτώσεις από τις προηγούμενες αυξήσεις ελάχιστα επηρέασαν τον πληθωρισμό.  Και αντίθετα με όσα πιστεύουν οι μονεταριστές ο έλεγχος της προσφοράς χρήματος δεν φαίνεται να έχει μεγάλη επίδραση στον πληθωρισμό.  Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) είναι η διεθνής ένωση των κεντρικών τραπεζών σε παγκόσμιο επίπεδο.  Οι οικονομολόγοι της σταθερά μονεταριστές και υποστηρικτές της αυστριακής σχολής της ελεύθερης αγοράς.  Σε πρόσφατημελέτη της, η BIS διαπίστωσε "μια στατιστικά και οικονομικά σημαντική συσχέτιση, σε μια σειρά από χώρες, μεταξύ της υπερβολικής αύξησης του χρήματος το 2020 και του μέσου πληθωρισμού το 2021 και το 2020".  Ο John Plender των Financial Times, ένας άλλος ειδήμων της αυστριακής σχολής, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι "δεν χρειάζεται να είναι κανείς απόλυτος θιασώτης της θεωρίας της ποσότητας του χρήματος για να διαπιστώσει ότι η άνοδος των τιμών των κατοικιών και των μετοχών στις ΗΠΑ πέρυσι οφειλόταν ουσιαστικά στο ότι μια ιδιαίτερα μεγάλη ποσότητα χρήματος το οποίο κυνηγούσε πολύ λίγα  περιουσιακά στοιχεία".

 

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθούν δύο πράγματα.  Πρώτον, υπάρχει μια αιτιότητα.  Όπως παραδέχεται η BIS "Η συζήτηση σχετικά με την κατεύθυνση της αιτιότητας στη σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού δεν έχει διευθετηθεί πλήρως. Η παρατήρηση ότι η αύξηση του χρήματος σήμερα συμβάλλει στην πρόβλεψη του πληθωρισμού αύριο δεν συνεπάγεται από μόνη της κάποια αιτιότητα".  Θα μπορούσε "το εισόδημα και όχι το χρήμα να προκαλεί την αύξηση των δαπανών, με την εξέλιξη των χρηματικών υπόλοιπων να λειτουργούν ως σήμα".  Αλλά στη συνέχεια η BIS υποστηρίζει ότι "η αιτιότητα δεν είναι ούτε αναγκαία ούτε επαρκής για να έχει το χρήμα χρήσιμο πληροφοριακό περιεχόμενο για τον πληθωρισμό – που είναι ο στόχος μας ".  Αλήθεια;  Δεν είναι σημαντικό ότι η οικονομική δραστηριότητα, η παραγωγή και η αύξηση των δαπανών οδηγούν τη συνολική προσφορά χρήματος ή το αντίστροφο;

Δεύτερον, ο Plender σημειώνει ότι η αυξημένη προσφορά χρήματος συνδέεται με την άνοδο της  τιμής των κατοικιών και των μετοχών – χωρίς να κάνει καμία αναφορά στις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών.  Και αυτό είναι το ζητούμενο.  Η έντονη αύξηση της προσφοράς χρήματος και τα χαμηλά επιτόκια μέχρι την πανδημία δεν οδήγησαν σε αύξηση των τιμών και επιτάχυνση του πληθωρισμού στα καταστήματα.  Αντίθετα, η προσφορά χρήματος τροφοδότησε μια έκρηξη του δανεισμού που εκφράστηκε με μια αλματώδη άνοδο της αγοράς ακινήτων και των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων.

 

Αυτό που λείπει από το επιχείρημα των μονεταριστών είναι ότι οι μεταβολές στην προσφορά χρήματος μπορεί επίσης να σημαίνουν μεταβολές στην ταχύτητα του χρήματος, δηλαδή στον ρυθμό κυκλοφορίας του υπάρχοντος χρηματικού αποθέματος.  Αν η ταχύτητα του χρήματος μειωθεί, αυτό θα σημαίνει ότι οι κάτοχοι μετρητών δεν τα ξοδεύουν για αγαθά και υπηρεσίες αλλά τα συσσωρεύουν σε καταθέσεις ή τα επενδύουν σε ακίνητα και χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία.  Έτσι, καθώς η αύξηση της προσφοράς χρήματος επιταχύνθηκε τις δύο πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας, η ταχύτητα του χρήματος μειώθηκε, καθώς τα μετρητά χρησιμοποιήθηκαν σε κερδοσκοπικές δραστηριότητες στον χρηματοπιστωτικό τομέα και την κερδοσκοπία σε ακίνητα.

 

 

 

Σημειώστε όμως την αλλαγή μετά την πανδημία.  Η Fed περιόρισε την προσφορά χρήματος για να ελέγξει τον πληθωρισμό και ενώ το 2020 κατά την κρίση της πανδημίας ο πληθωρισμός εκτοξεύτηκε, τώρα η προσφορά χρήματος συρρικνώνεται.

 

Αλλά, αντίθετα, αυξάνεται η ταχύτητα αυτού του χρηματικού αποθέματος εξισορροπώντας τις επιπτώσεις της αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής.  Αυτό καθιστά αναποτελεσματική οποιαδήποτε περιοριστική νομισματική πολιτική ως προς την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, αλλά όχι απαραίτητα για την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση.  Η πολιτική της Fed δεν θα λειτουργήσει παρά μόνο για να επιταχύνει την όποια διολίσθηση στην οικονομική ύφεση.  Οι ερευνητές της Cleveland Fed ανέλυσαν τις τελευταίεςοικονομικές προβλέψεις της FOMC. Το μοντέλο τους προβλέπει ότι η τρέχουσα πρόβλεψη της FOMC για την ανεργία θα έριχνε τον δομικό πληθωρισμό PCE στο 2,75%, αλλά μόνο μέχρι το 2025 και για να επιτευχθεί η πρόβλεψη για πληθωρισμό 2,1% που επιδιώκει η Fed " θα χρειαστεί μια βαθιά ύφεση " .

 

Και τώρα έχουμε την κατάρρευση της τράπεζας SVB λόγω της αύξησης των επιτοκίων από την Fed. Αυτό, θα αναγκάσει τη Fed να αναστείλει το σχέδιό της για μεγαλύτερη και ταχύτερη αύξηση των επιτοκίων.  Η Fed βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα: περισσότερες αυξήσεις επιτοκίων θα ισοδυναμούσαν με περισσότερες χρεοκοπίες τραπεζών και ύφεση- αλλά αν σταματήσει να αυξάνει τα επιτόκια δεν θα καταφέρει να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό.

 

Τα χειρότερα έρχονται για τον λεγόμενο παγκόσμιο Νότο.  Εάν η Fed συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια, τότε το αμερικανικό δολάριο θα ανακτήσει και πάλι την ισχύ του μετά την πρόσφατη σύντομη πτώση του  (ακολουθεί γράφημα).

 

 

Σήμερα το συνολικό παγκόσμιο χρέος έχει ξεπεράσει τα 300 τρις δολάρια ή το 345% του συνδυασμένου ΑΕΠ τους, από 255 τρις δολάρια ή το 320% του ΑΕΠ, που ήταν πριν από την πανδημία του Covid-19.  Όσο πιο υπερχρεωμένος γίνεται ο κόσμος, τόσο πιο επώδυνες είναι οι αυξήσεις των επιτοκίων. Θέλοντας να εκτιμήσει τη συνδυασμένη επίδραση του δανεισμού και των υψηλότερων επιτοκίων, ο Economist , υπολόγισε τους τόκους που θα έπρεπε να πληρώσουν οι επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά και οι κυβερνήσεις 58 χωρών. Ολες μαζί αυτές οι οικονομίες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το 2021 το κόστος αποπληρωμής των τόκων ήταν 10,4 τρισ. δολάρια, ή 12% του συνδυασμένου ΑΕΠ τους.  Μέχρι το 2022 είχε φτάσει τα 13 τρισ. δολάρια, ή το 14,5%.  Καθώς ένα μεγάλο μέρος του χρέους που οφείλουν οι οικονομίες του Παγκόσμιου Νότου είναι σε δολάρια, η ανατίμηση του δολαρίου σε σχέση με τα νομίσματά τους αποτελεί ένα πρόσθετο βάρος.  Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες ξοδεύουν πλέον περισσότερα για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους παρά για την υγεία των πολιτών τους!

 

Έτσι, όχι μόνο η ύφεση βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη στις οικονομίες των G7, αλλά η χρεοκοπία και η ύφεση έχουν ήδη πάρει μπροστά στις "αναπτυσσόμενες" οικονομίες (π.χ. Σρι Λάνκα, Ζάμπια, Πακιστάν, Αίγυπτος).

 

https://thenextrecession.wordpress.com/2023/03/13/monetary-tightening-inflation-and-bank-failures/

 

Ένας Σκύθης ... ...έγινε Δημόσιος Υπάλληλος !!!!

                       

"Με είχε σακατέψει η αφραγκία. Γύρναγα ξελιγωμένος. Ώσπου μια μέρα, έρχονται και μου λένε για δουλειά.

- «Μπορώ να μάθω, ρε παιδιά, σαν τι δουλειά θα κάνω;»

- «Πολύ εύκολη…» μου λένε. «Θα ρίχνεις ξύλο σε κάτι ρεμάλια.»

- «Στοπ!» τους λέω. «Με το χέρι θα βαράω ή με στειλιάρι;»

- «Με στειλιάρι» μου λένε.

Κουτρουμπάκο, λέω, σου ΄φεξε, αδερφέ μου. Εμ, κορόιδο ήμουνα να μη δεχτώ; Συσσίτιο, μισθό, κι από πάνω στειλιάρι σε ξένη πλάτη. Γιατί όχι; Σάματις θα τις μαζεύω εγώ; δέχτηκα και έκανα και έναν τεμενά.

Πρώτον, γλίτωσα.

Δεύτερον, υπηρετώ την Πατρίδα, που λένε.

Τρίτον, χαρτζιλικώνομαι!

Θα μου πείτε τώρα… Για στάσου λιγάκι, ρε Κουτρουμπά, το βαστάει η ψυχή σου να βαρείς άνθρωπο που δεν σου ΄φταιξε;

«Δεν είναι τίποτις, ρε παιδιά – ναι, μα το Θεό! Στην αρχή είναι λιγάκι δύσκολο, αλλά κατόπι το συνηθίζεις και αρχίζει να το γυρεύει ο οργανισμός σου…»

------------

Μενέλαος Λουντέμης

«Οδός Αβύσσου, Αριθμός 0»

 

Άλλη μια χρεοκοπία μεγάλης αμερικανικής τράπεζας

 

Πριν ακόμη ανοίξουν τα γραφεία, στα μέσα της Κυριακής, μια άλλη αμερικανική τράπεζα,η Signature Bank,κατέβασε ρολά. Και όχι μια οποιαδήποτε τράπεζα, αλλά "η τρίτη μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία στην ιστορία του τραπεζικού συστήματος των ΗΠΑ" (η χρεοκοπία της Svb ήταν η δεύτερη, πίσω από τη Lehmann Brothers, το 2008).

Η Ομοσπονδιακή Εταιρεία Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC) - η κρατική υπηρεσία που επιβλέπει τις πτωχεύσεις τραπεζών - ανέλαβε τον έλεγχο της Signature, η οποία στο τέλος του περασμένου έτους είχε ενεργητικό ύψους 110,36 δισεκατομμυρίων δολαρίων και καταθέσεις ύψους 88,59 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Τα ειδησεογραφικά πρακτορεία αναφέρουν ότι οι εργαζόμενοι είχαν συγκεντρωθεί στα γραφεία της εταιρείας στο Μανχάταν για μια κυριακάτικη ενημέρωση, παραγγέλνοντας ως συνήθως catering από το Carmine's και καφέ από τα Starbucks. Όμως η συνάντηση άνοιξε και έκλεισε αμέσως : "είμαστε εκτός λειτουργίας".....

Η Signature Bank ήταν μια εμπορική τράπεζα με γραφεία στη Νέα Υόρκη, το Κονέκτικατ, την Καλιφόρνια, τη Νεβάδα και τη Βόρεια Καρολίνα και διέθετε εννέα εθνικούς επιχειρηματικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών ακινήτων και υπηρεσίες ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων.

Τον Σεπτέμβριο, σχεδόν το ένα τέταρτο των καταθέσεών της προερχόταν από τον τομέα των κρυπτονομισμάτων, αλλά τον Δεκέμβριο η τράπεζα ανακοίνωσε ότι θα μειώσει τις καταθέσεις της σε κρυπτονομίσματα κατά 8 δισεκατομμύρια δολάρια. Η κατάρρευση της αγοράς κρυπτονομισμάτων, μετά την πτώχευση ορισμένων από αυτά, επιτάχυνε και την πτώχευση της Signature.

Σε αυτή την περίπτωση, το έναυσμα φαίνεται να είναι διαφορετικό από αυτό που σάρωσε την Silicon Valley Bank , που κατάρρευσε λόγω της πτώσης της αξίας των κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ μετά την αύξηση των επιτοκίων, που αποφάσισε η Fed (όπως και η ΕΚΤ) για να περιορίσει τον πληθωρισμό. Η αλήθεια όμως είναι ότι το επίπεδο της έκθεσης της Signature σε κρατικά ομόλογα είναι ακόμη άγνωστο.

Από πολιτική πλευρά, η τράπεζα αυτή είχε σίγουρα ενδιαφέρον, καθώς είχε μακροχρόνια σχέση με τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και την οικογένειά του, παρέχοντας στον ίδιο και την εταιρεία του τρεχούμενους λογαριασμούς και χρηματοδοτώντας διάφορες οικογενειακές πρωτοβουλίες.

Στη συνέχεια, η Signature Bank διέκοψε τους δεσμούς της με τον Τραμπ το 2021, μετά τις ταραχές της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο, καλώντας τον να παραιτηθεί.

Και τώρα η πτώχευση, η οποία απειλεί να διευρύνει την περιοχή της "κακοδαιμονίας" στο τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ. του οποίου η δύσκολη θέση γίνεται πλέον εμφανής....

Ετσι τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια όλα πήραν μια μάλλον δραματική τροπή σήμερα το πρωί. Ο δείκτης Ftse Mib της Piazza Affari βυθίστηκε κατά 4,34% στις 26.098 μονάδες, με τέσσερις μετοχές να βρίσκονται σε αναστολή διαπραγμάτευσης στον πάτο.

Ο Dax έχασε 2,88%, ο Cac40 2,89% και ο Ftse100 2,44%, παρά το γεγονός ότι τα futures της Wall Street προέβλεπαν ένα ανοδικό ξεκίνημα μετά την ένωση των δυνάμεων της Fed, του Υπουργείου Οικονομικών και της Fdic για τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος μετά την πτώχευση των Silicon Valley Bank, Silvergate και Signature Bank.

Μπορεί να είναι τυχαίο, αλλά τα ασιατικά - και κυρίως τα κινεζικά - χρηματιστήρια τα πήγαν πολύ καλά. Αλλά εκεί, καρδιά της οικονομίας είναι η παραγωγή και όχι το χρηματοπιστωτικό σύστημα...

[---->]

Νερό: Μία ακόμη προσπάθεια προς την ιδιωτικοποίηση, με «Ρυθμιστική Αρχή», εν μέσω πένθους

 Του Θάνου Καμήλαλη

 

Το τριήμερο εθνικό πένθος δεν φάνηκε ικανό να σταματήσει τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα, που κατέθεσε ένα τεράστιο πολυνομοσχέδιο στη Βουλή, μέσα στο οποίο, προβλέπεται η επέκταση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε «Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων». Το ερώτημα είναι, σε τι χρειάζεται μία «Ρυθμιστική Αρχή» για το Νερό, από τη στιγμή που, με συνεχείς αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, το Νερό ορίζεται ως αποκλειστικά δημόσιο αγαθό. «Για μας είναι προφανής ο λόγος: Θέλουν λυσσαλέα να μπουν και στην αγορά του νερού, να ελέγξουν ακόμα ένα κοινωνικό αγαθό, μετά την Ενέργεια, την Υγεία, την Παιδεία» τόνισε στο TPP ο Ηλίας Κορλός, Πρόεδρος του Επιστημονικού Συλλόγου της ΕΥΔΑΠ, εξηγώντας τα πολύ σοβαρά ζητήματα που τίθενται, τόσο για τις μεγάλες Εταιρείας Ύδρευσης της χώρας, όσο και για τις περίπου 100 δημοτικές εταιρείες.

 

Όπου ακούμε για «Ρυθμιστική Αρχή», εννοείται κάποιου είδους ιδιωτικοποίηση, με μόνο σκοπό το κέρδος. Για παράδειγμα, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων δημιουργήθηκε το 2010, όταν ο ΟΣΕ είχε κοπεί σε κομμάτια και σχεδιαζόταν η ιδιωτικοποίηση του τμήματος που θα απέδιδε κέρδη στον «επενδυτή». Το ξεπούλημα ήρθε 7 χρόνια αργότερα.

 

Στο ζήτημα του νερού, οι επίμονες προσπάθειες ιδιωτικοποίησης, με οποιονδήποτε τρόπο, μπλοκάρονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Το ΣτΕ, εξέδωσε τον Φεβρουάριο του 2022 μία απόφαση – σταθμό, κατοχυρώνοντας τον δημόσιο έλεγχο στο νερό και απαιτώντας την επιστροφή των μετοχών της ΕΥΔΑΠ – ΕΥΑΘ, που είχαν μεταβιβαστεί στο Υπερταμείο το 2016, πίσω στο Δημόσιο.

 

Τι έκανε η κυβέρνηση; Ακύρωσε την απόφαση του ΣτΕ. Τον Ιούλιο του 2022, το Υπουργείο Περιβάλλοντος πέρασε νόμο με τον οποίο προβλέπεται ότι το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών παραμένει στο Υπερταμείο «και ούτε επιστρέφεται, ούτε παραχωρείται». Παράλληλα, σκανδαλωδώς, φρόντισε να θωρακιστεί από το σενάριο νέας προσφυγής στο ΣτΕ, από τους εργαζόμενους στις εταιρείες ύδρευσης. Επειδή για να προσφύγει κάποιος στο ΣτΕ απαιτείται να υπάρχει μία διοικητική πράξη, την οποία θέλει να προσβάλει, στον νέο νόμο προβλέφθηκε ότι «δεν απαιτείται επανάληψη προβλεπόμενων ενεργειών από τη νομοθεσία». Οι εργαζόμενοι περιμένουν την απόφαση της Επιτροπής Συμμόρφωσης του ΣτΕ.

 

Την ώρα που συνέβαιναν αυτά, η κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπαθούσε να δώσει σε ιδιώτες, μέσω ΣΔΙΤ (Σύμπραξης Ιδιωτικού και Δημοσίου Τομέα) το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα της Αττικής, ένα τεράστιο έργο, με προϋπολογισμό ύψους 291 εκατ ευρώ, που αφορούσε την υδροδότηση ολόκληρης της Αθήνας. Σκανδαλωδώς ξανά, από τον διαγωνισμό εξαιρέθηκε η δημόσια ΕΥΔΑΠ. Για το έργο έφτασαν στην τελική ευθεία δύο κοινοπραξίες, οι ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – ΗΛΕΚΤΩΡ και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Intrakat. Τα σχέδια αυτά κατέρρευσαν πάλι στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που ακύρωσε τη ΣΔΙΤ, τασσόμενο ξανά υπέρ του δημοσίου ελέγχου στο νερό.

 

Τέλος, τον Δεκέμβριο του 2022, το Συνταγματικό Δικαστήριο μπλόκαρε τα κυβερνητικά σχέδια και για την εμπορική τιμολόγηση του νερού

 

Τώρα, σύμφωνα με τους εργαζόμενους, έρχεται μία ακόμη απόπειρα ιδιωτικοποίησης, αυτήν τη φορά μέσω της δημιουργίας «Ρυθμιστικής Αρχής» για το Νερό. Με ένα πολυνομοσχέδιο  εκατοντάδων σελίδων, που κατατέθηκε στη Βουλή την περασμένη Πέμπτη, εν μέσω μάλιστα του τριήμερου εθνικού πένθους προβλέπεται μεταξύ πολλών αλλων «η μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων» καθώς και «η διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων» αλλά και η «ενίσχυση της υδατικής πολιτικής».

 

«Οι ρυθμιστικές αρχές υπάρχουν σε αγορές όπως οι τηλεπικοινωνίες ή άλλα ζητήματα που άνοιξαν στη χώρα μας ως αγορές και εκεί υποτίθεται ότι χρειάζεσαι μια τέτοια αρχή έτσι ώστε να περιορίζει αυτό το ολιγοπώλιο» εξήγησε στο TPP, στη «Φάρμα των Ζώων» ο Ηλίας Κορλός, Πρόεδρος του Επιστημονικού Συλλόγου της ΕΥΔΑΠ.

 

«Εδώ πρόκειται για ένα άλλο ζήτημα. Στο νερό ευτυχώς, χάρη στις προσπάθειες των κινημάτων, των πολιτών, των εργαζομένων στον κύκλο του νερού, καταφέραμε να έχουμε μια σειρά αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας ως εργαλεία για να μην προχωρήσουνε στην αγορά, στο άνοιγμα της αγοράς στο νερό. Ευτυχώς δηλαδή μέσα από την ευαισθησία που επέδειξε σ’ αυτό το ζήτημα το ΣτΕ καταφέραμε να υπάρχει ακόμα το νερό και να λειτουργεί σε ένα σημαντικό βαθμό κάτω από την προστασία του κράτους και τον έλεγχο του κράτους. Το νερό ανήκει στο Δημόσιο, στον δημόσιο έλεγχο, η ΕΥΔΑΠ ευτυχώς μετά τις αλλεπάλληλες αποφάσεις και η ΕΥΑΘ συνεχίζουν να ελέγχονται από το Δημόσιο, παρότι έχουν γίνει σοβαρές προσπάθειες προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η ΔΕΥΑ, οι δημοτικές επιχειρήσεις ανά την Ελλάδα, γύρω στις 120, λειτουργούν στα πλαίσια των δήμων, σαν δημοτικές επιχειρήσεις, χωρίς να έχουν κάποιο κέρδος, αλλά κυρίως με γνώμονα να παρέχουν νερό στους πολίτες. Γιατί λοιπόν προχωράνε στην ίδρυση μιας αρχής τέτοιας; Μία αρχή η οποία δεν είναι μια καινούρια, απλώς διευρύνεται η γνωστή ΡΑΕ».

 

 

 

«Θέλουν λυσσαλέα να μπουν στην αγορά του νερού, να ελεγξουν ένα ακόμα κοινωνικό αγαθό»

Το «γιατί;» είναι ρητορικό ερώτημα για τους εργαζόμενους, καθώς πιστεύουν πως «είναι προφανής ο λόγος. Θέλουν, λυσσαλέα θα λέγαμε, να μπουν και στην αγορά του νερού, να ελέγξουν και ένα άλλο κοινωνικό αγαθό, μετά το ρεύμα ή οποιοδήποτε άλλο, την Υγεία, την Παιδεία».

 

Εκτός από την απόπειρα ιδιωτικοποίησης, στο νομοσχέδιο προβλέπονται και άλλες ρυθμίσεις που θα βάλουν σοβαρά εμπόδια στην εύρυθμη λειτουργία των εταιρειών ύδρευσης. «Αυτή η συγκεκριμένη αρχή, με ένα ελάχιστο προσωπικό 2-3 ατόμων, θα προσπαθεί να ελέγχει και να πιστοποιεί το σύνολο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο του νερού. Θα πρέπει δηλαδή ένας οργανισμός, όπως είναι η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ, που έχει ένα πολυσύνθετο έργο, να πιστοποιείται από έναν ή δύο υπαλλήλους της Ρυθμιστικής Αρχής. Να δίνονται άδειες παρόχων και όλα αυτά, που είναι ασύλληπτα για τη δική μας πραγματικότητα».

 

Παράλληλα, η Ρυθμιστική Αρχή αναβαθμίζεται θεσμικά και οι πράξεις της δεν θα ελέγχονται από τον αρμόδιο Υπουργό, γεγονός που θα διευκολύνει και τη μετακύλιση της ευθύνης όταν θα υπάρχουν αντιδράσεις. Η δικηγόρος Κατερίνα Γεωργιάδου, που εκπροσώπησε τους εργαζόμενους στο ΣτΕ, γράφει σε άρθρο της:

 

«Η μεταφορά κρίσιμων αποφασιστικών, ελεγκτικών και κυρωτικών αρμοδιοτήτων στον τομέα των υδάτων σε Ρυθμιστική Αρχή, η οποία δεν υπάγεται ούτε καν στην εποπτεία του Δημοσίου και οι πράξεις της είναι άμεσα εκτελεστές και πλήρως ανέλεγκτες από τον αρμόδιο Υπουργό, συνιστά από την πλευρά του Κράτους απεμπόλιση εξουσίας του σε δημόσια αγαθά και απώλεια δημοσίου ελέγχου».

 

H Ρυθμιστική Αρχή θα πληρώνεται με ποσοστό επί του τζίρου των Εταιρειών Ύδρευσης

Οι εργαζόμενοι στις Εταιρείες Ύδρευσης καταγγέλλουν και το άρθρο 20 του πολυνομοσχεδίου, σύμφωνα με το οποίο η διορκωμένη αυτή Ρυθμιστική Αρχή θα χρηματοδοτείται και από «ποσοστό επί του ετήσιου κύκλου εργασιών των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, εξαιρουμένων των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων, το οποίο καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών.»

[----->]

Ωχ!