Νεότερα από το μέτωπο της Συρίας

Το Ι.Κ. υποχωρεί χωρίς να προβάλλει αντίσταση στην προέλαση των Κούρδων

 Του Mauro Indelicato

Ήταν Αύγουστος του 2016 όταν, λίγο πιο ανατολικά από την πόλη του Χαλεπιού η οποία βρισκόταν ακόμα σε πλήρη εμπόλεμη κατάσταση και εξακολουθούσαν να την διεκδικούν κυβέρνηση και ισλαμιστές στη Mambiji έκαναν θριαμβευτικά την είσοδο τους τα στρατεύματα του SDF [*], του συνασπισμού των Κούρδων και άλλων αραβικών δυνάμεων και φυλών των ανατολικών περιοχών της Συρίας. 

Τότε, η κατάκτηση της πόλης θεωρήθηκε σημαντική δεδομένου ότι πρακτικά ήταν το τελευταίο προπύργιο του Ι.Κ. στο βόρειο τμήμα της χώρας και η είσοδος του SDF στην πόλη ήταν η κορύφωση μιας αιφνίδιας όσο και ταχείας προέλασης κατά του Χαλιφάτου το οποίο, σε αντίθεση με αυτό που είδαμε να γίνεται στο κοντινό Κομπάνι δύο χρόνια νωρίτερα, δεν προέβαλε ιδιαίτερη αντίσταση. Τότε, μια εικόνα ήταν ιδιαίτερα αντιπροσωπευτική της κατάστασης, με ολόκληρα τμήματα του Ι.Κ. να υποχωρούν με απόλυτη τάξη από τα περίχωρα της Mambiji, σημάδι μιας συμφωνίας και μιας παράδοσης που δύσκολα συναντάται σε άλλες εμπόλεμες καταστάσεις στη Συρία. Σήμερα, η ίδια σκηνή επαναλαμβάνεται εν μέρει στα βόρεια της Ντέιρ εζ-Ζορ .
 
 

Η επίθεση του SDF στην ανατολική επαρχία της Συρίας
Λίγες ώρες μετά την επίσημη ανακοίνωση της κυβέρνησης της Συρίας για το τέλος της πολιορκίας της πόλης Ντέιρ εζ-Ζορ , τα ανώτερα κλιμάκια του SDF ανακοίνωσαν αμέσως την επικείμενη επίθεση των φιλοκουρδικών δυνάμεων στην ανατολική πρωτεύουσα της χώρας. Bόρια του Ευφράτη, το ποτάμι που χωρίζει την πόλη που απελευθερώθηκε  πρόσφατα, το Ισλαμικό Κράτος εξακολουθεί να έχει σημαντική παρουσία και ελέγχει πολλές από τις πετρελαιοπηγές της μεγάλης κοιλάδας που καταλήγει ανατολικά στα σύνορα με το Ιράκ και οι οποίες είναι ο στόχος των δύο δυνάμεων, του συριακού στρατού και του κουρδικού, οι οποίες είναι έτοιμες να εισβάλλουν σε αυτές τις περιοχές από τις οποίες οι πολιτοφυλακές του Χαλιφάτου έχουν αρχίσει να υποχωρούν εδώ και μήνες.

 Αυτός είναι  ο λόγος που αμέσως μετά το τέλος της πολιορκίας της Ντέιρ εζ-Ζορ   και παρά τις δυσκολίες του εγχειρήματος, λόγω κυρίως της φθοροποιού και ανολοκλήρωτη μέχρι τώρα μάχης για την κατάληψη της Ράκκα,ο SDF  μπήκε στα χωριά και  κατέλαβε θέσεις στους λόφους, βόρεια της Ντέιρ εζ-Ζορ .

Μία «επικίνδυνη» συνάντηση αναμένεται  να συμβεί μεταξύ των συριακών δυνάμεων και των φιλοκουρδικών στους λόφους του Ευφράτη. Εκτός του ότι είναι δύο διαφορετικοί στρατοί, με τον SDF να συγκεντρώνει στο εσωτερικό του και υπολείμματα του πρώην FSA (ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός που διαλύθηκε σχεδόν αμέσως μεταξύ 2012 και 2013 από τις δυνάμεις των ισλαμιστών), οι Σύριοι και οι Κούρδοι έχουν και πολύ συγκεκριμένες συμμαχίες  σε διεθνές επίπεδο: η Δαμασκός είναι και παραμένει πιστός σύμμαχος της Μόσχας, ενώ ο SDF παίρνει βοήθεια και εκπαιδεύεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

 Αν μέχρι στιγμής, η συνύπαρξη μεταξύ τακτικού στρατού και φιλοκουρδικών δυνάμεων προχώρησε σε όλα τα σημεία επαφής, τόσο στην επαρχία του Χαλεπιού όσο και στη Ράκκα, χωρίς μεγάλες και σοβαρές εντάσεις εκτός από κάποιες συγκρούσεις στην πόλη Αλ Χασάκα το καλοκαίρι του 2016,ωστόσο η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο περίπλοκη, αν ο αγώνας δρόμου για την κατάληψη των πετρελαιοπηγών βόρεια της Ντέιρ εζ-Ζορ  βγάλει στην επιφάνεια ένα ισχυρό σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο δυνάμεων.


Το Ι.Κ. προβάλλει μικρή αντίσταση στις φιλοκουρδικές δυνάμεις
Και να που ξαναμπαίνει στο παιχνίδι ο παραλληλισμός με όσα συνέβησαν στην πόλη Mambiji, καθώς και στην πιο πρόσφατη μάχη της Τάμπκα: οι δυνάμεις που εκπαιδεύουν οι Ηνωμένες Πολιτείες κατάφεραν αρκετές φορές να κερδίσουν ολόκληρες περιοχές μέσα σε λίγες ημέρες από τις πολιτοφυλακές του ισλαμικού χαλιφάτου και αυτό οφείλεται, κυρίως, στην εφήμερη αντίσταση που προέβαλε το Ισλαμικό Κράτος.

 Στην Mambiji, ο SDF για πρώτη φορά διέσχισε τον ποταμό Ευφράτη με κατεύθηνση το Χαλέπι αλλά, σε λιγότερο από μία εβδομάδα ένα ολόκληρο κομμάτι της επαρχίας κατακτήθηκε από τους φιλοκούρδους, με τους τζιχαντιστές πολιτοφύλακες να εγκαταλείπουν μια περιοχή με ιδιαίτερη στρατηγική σημασία για τα δικά τους πιστεύω : τη δημιουργία ενός μεγάλου χαλιφάτου μεταξύ Συρίας και Ιράκ. Στους χάρτες των συγκρούσεων όπου περιγράφεται η χωρική κατάσταση όσον αφορά τη σύγκρουση της Συρίας, το κίτρινο χρώμα (με το οποίο γενικά υποδεικνύεται ο SDF) τον Αύγουστο του 2016 υπερίσχυσε μέσα σε λίγες ημέρες σε αυτό το μέρος της επαρχίας του Χαλεπιού.

Και τώρα το ίδιο φαίνεται να συμβαίνει βόρεια της Ντέιρ εζ-Ζορ : μέσα σε λίγες ημέρες, οι δυνάμεις του SDF κέρδισαν τουλάχιστον 50 χιλιόμετρα κατεβαίνοντας από τις θέσεις τους στην επαρχία της Ράκκα με κατεύθυνση τον Ευφράτη.Ενώ το Ι.Κ. το οποίο πούλησε ακριβά το τομάρι του με αντεπιθέσεις και επιθέσεις αυτοκτονίας κατά της εμπροσθοφυλακής του στρατού της Δαμασκού, αποσύρθηκε από πολλά υψώματα και πεδιάδες της ερήμου έξω από την Ντέιρ εζ-Ζορ . Μια στάση,που όπως επισημάναμε ήδη με την ευκαιρία της μάχης της Mambiji, ουσιαστικά δείχνει αντιφατική και διφορούμενη και, από αυτό μπορούμε να βγάλουμε ουκ ολίγα συμπεράσματα σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις του πολέμου της Συρίας,που τώρα βρίσκεται στον έκτο χρόνο του. 48 μόνο ώρες μετά την αιφνίδια προέλαση του SDF, στο Twitter  ανακοινώθηκαν αντεπιθέσεις του Ι.Κ. βόρεια του Ντέιρ εζ-Ζορ , αλλά στη συνέχεια οι ειδήσεις αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν.
 

 Ο μόνος πραγματικός εχθρός του Ισλαμικού Κράτους είναι ο στρατός της Συρίας
Θα ήταν, άδικο αν μιλούσαμε για «περίπατο» των φιλοκουρδικών δυνάμεων στα εδάφη που κατείχε προηγουμένως το Χαλιφάτο. Στις αστικές περιοχές, για παράδειγμα, η αντίσταση των τζιχαντιστών ήταν πολύ ισχυρή, στην  ίδια τη  Mambiji εκατό περίπου Κούρδοι μαχητές σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της κατάληψης   της πόλης σημάδι μιας διστακτικής, αλλά σημαντικής αρχικής προσπάθειας του Ι.Κ. να σταματήσει την προέλαση.

 Ακόμη και στην Ράκκα η αντίσταση των ανδρών του χαλιφάτου ήταν αρκετά σημαντική: στην πρώην πρωτεύουσα του ισλαμικού κράτους, εκεί όπου Αλ Μπαγκντάντι είχε στήσει το στρατηγείο του, το Ι.Κ. εφαρμόζει τεχνικές αντάρτικου πόλεων  οι οποίες εδώ και μήνες δεν επιτρέπουν στο επιτελείο του SDF να ανακοινώσει τη πλήρη κατάληψη της πόλης. Σε γενικές γραμμές, όμως, δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για οργανωμένη αντίσταση όταν οι ισλαμιστές είχαν να αντιμετωπίσουν τα φιλοκουρδικά στρατεύματα . Στα αστικά κέντρα όσοι υπό το Χαλιφάτο κατέλαβαν θέσεις κύρους και δεν μπορεί παρά να έχουν κάθε συμφέρον να επιβραδυνθεί η είσοδος αντιπάλων δυνάμεων του Ι.Κ. και, επομένως, και στη Ράκκα και στη Mambiji, οι τζιχαντιστές πήραν τα όπλα και πολέμησαν από σπίτι σε σπίτι πριν υποχωρήσουν.

Αλλά στην ύπαιθρο και στην έρημο, εκεί όπου οποιαδήποτε στρατιωτική δύναμη πρέπει υποχρεωτικά να οργανώσει θέσεις άμυνας με στόχο την πρόληψη της κατάληψης των εδαφών  της προς όφελος του εχθρού, η προστασία του Ι.Κ. ήταν ανεπαρκής στις περιοχές τις οποίες στη συνέχεια κατέλαβε ο SDF , ενώ, τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ, η αντίσταση στα αντίστοιχα κυβερνητικά στρατεύματά στις αγροτικές περιοχές συχνά ήταν συμπαγής και σε ορισμένες περιπτώσεις αποτελεσματική, όπως δείχνουν τα τρία χρόνια που η Δαμασκό και η Βαγδάτη έπρεπε να περιμένουν πριν αρχίσουν να σκέφτονται σοβαρά την ανάκτηση της ερήμου.

 Με απλά λόγια, το Ι.Κ. προσπαθούσε πάντα να επιβραδύνει με οποιοδήποτε μέσο και με τίμημα τη θυσία των καλύτερων ανδρών του, την προέλαση των κυβερνητικών δυνάμεων, ενώ αντίθετα στους Κούρδους αντιστάθηκε μόνο όταν ο SDF έφτασε στην πόρτα των διαφόρων πόλεων. Και «χωρίς αμφιβολία αυτό είναι το πιο σημαντικό στοιχείο που επιβεβαιώνει ότι, στα πλαίσια του πολέμου στη Συρία, το ΙΚ. μόνο τις δυνάμεις της Δαμασκού (και φυσικά της Βαγδάτης στο Ιράκ) είχε εχθρούς.Το χαλιφάτο  όλα αυτά τα χρόνια έχει δείξει ότι η παρουσία και η προέλαση των φιλοκουρδικών δυνάμεων κατά κάποιο τρόπο γινόταν ανεκτή ή, στην καλύτερη περίπτωση, τη θεωρούσε ως το «μικρότερο κακό».

Εν τω μεταξύ, στο Ντέιρ εζ-Ζορ  οι μάχες συνεχίζονται και στις δύο όχθες του Ευφράτη: ο αγώνας δρόμου  μεταξύ Κούρδων και Σύριων για το μαύρο χρυσό της επαρχίας αυτής μόλις έχει αρχίσει, με το Ι.Κ. το οποίο, αν από τη μία πλευρά υποχωρεί, από την άλλη δεν φαίνεται να θέλει  να παίξει το ρόλο του «αμερόληπτου ηττημένου» και ίσως θα μπορούσε να είναι το επίπεδο της αντίστασης του ενάντια στη μία δύναμη ή την άλλη αυτό που θα καθορίσει την έκβαση αυτής που θα μπορούσε να είναι μία από τις τελευταίες μάχες στο ανατολικό τμήμα της Συρίας.

[*] Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας, συντ. SDF

 

[--->]