Daniela Πάλμα και Guido
Iodice
Πολλοί
σχολιαστές αναρωτιούνται τους τελευταίους μήνες για τις πιθανές συνέπειες μιας αθέτησης
πληρωμών και την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.Για κάποιους, αυτό δεν θα ήταν και το τέλος του ενιαίου νομίσματος και υπογραμμίζουν ότι σήμερα κάτι τέτοιο δεν θα προκαλούσε
αλυσιδωτές αντιδράσεις στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα (κάτι που θα μπορούσε να
είχε συμβεί το 2010), επειδή σήμερα το ελληνικό δημόσιο χρέος βρίσκεται σχεδόν εξ
ολοκλήρου στα χέρια των ''θεσμών'' (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) ,ΕΚΤ και ΔΝΤ). Αυτό αποδεικνύεται
από το ότι δεν επικράτησε κάποιος πανικός στις αγορές χρήματος κατά τις διαπραγματεύσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης και της
(πρώην) Τρόικας.
Ο συλλογισμός αυτός έχει κάποια λογική βάση, αλλά φαίνεται να υποτιμά τον εύθραυστο χαρακτήρα της Ευρωζώνης . Όλοι γνωρίζουν ότι, αν το ευρώ εξακολουθεί να υπάρχει είναι επειδή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρενέβη με το πρόγραμμα OMT τον Ιούλιο του 2012, και τώρα με την αποκαλούμενη ποσοτική χαλάρωση, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα του κοινού νομίσματος. Αλλά μια στάση πληρωμών της Ελλάδας, θα έστελνε στις αγορές το αντίθετο μήνυμα. Αν η Ελλάδα αφεθεί να πτωχεύσει, οι αγορές θα αρχίσουν να αναρωτιούνται ''ποιος έχει τώρα σειρά να πτωχεύσει ή να εγκαταλείψει το ευρώ;''. Ότι ακριβώς έγινε το 2008 στις ΗΠΑ με την μη διάσωση της Lehman Brothers. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα κρίση δημόσιου χρέους (και μια νέα πιστωτική κρίση), με τη διαφορά όμως, ότι αυτή τη φορά η ΕΚΤ θα άφηνε να πτωχεύσει και να βγει από το ευρώ μια χώρα της οποίας ήταν πιστωτής, και ως εκ τούτου οι αγορές θα μπορούσαν να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στην "ανταλλαξιμότητα" του κοινού νομίσματος, και μπορεί να άρχιζε μια διαδικασία ανεξέλεγκτης διάλυσης.
Αυτό ο Μάριο Ντράγκι το δήλωσε καθαρά στο Ελσίνκι τον περασμένο Νοέμβριο (σημειώστε ότι η Φινλανδία είναι μία από τις χώρες που θα ήθελε το Grexit). Στην ομιλία του ο Ντράγκι αποσαφήνισε και ανέπτυξε την περιβόητη ομιλία στο Λονδίνο του 2012, ότι ''θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να διατηρήσουμε το ευρώ'', το οποίο, μετά το Ελσίνκι, έγινε θα κάνουμε τα πάντα για να διατηρηθεί η ευρωζώνη, "Αν μια χώρα μπορεί ενδεχομένως να βγει από την νομισματική ένωση, - δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΚΤ – τότε δημιουργείται ένα προηγούμενο και μπορεί να επαναληφθεί και από άλλους. Η κατάσταση αυτή, με τη σειρά της, θα μπορούσε να υπονομεύσει την ανταλλαξιμότητα του νομίσματος, αφού οι τραπεζικοί λογαριασμοί και οι άλλες χρηματοοικονομικές συμβάσεις οποιασδήποτε χώρας θα έμεναν εκτεθειμένες στον κίνδυνο της μετονομασίας. Επομένως, θα πρέπει να είναι σαφές ότι η επιτυχία της νομισματικής ένωσης σε οποιοδήποτε χώρα μέλους της, εξαρτάται από την επιτυχία της σε όλα τα μέρη της. Το ευρώ είναι και θα πρέπει να είναι ανέκκλητο σε όλα τα κράτη μέλη που το έχουν υιοθετήσει, όχι μόνο επειδή αυτό γράφεται στις συνθήκες, αλλά επειδή σε αντίθετη περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει ένα νόμισμα πραγματικά κοινό. " Ενα "τυχαίο" πιστωτικό γεγονός σε μια χώρα της Ευρωζώνης, και ακόμη χειρότερα η έξοδό της από το ευρώ, θα μπορούσε να πυροδοτήσει καταστάσεις δυνητικά ανεξέλεγκτες.
Οι αισιόδοξοι λοιπόν στο Βερολίνο θα πρέπει να σκεφτούν ότι, ακόμη και αν η πιθανότητα μετάδοσης του κινδύνου σε άλλες χώρες, από ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ είναι πολύ μικρή, το διακύβευμα θα ήταν τόσο υψηλό ώστε η ανάληψη ενός τέτοιου ρίσκου, θα ήταν πραγματικά κάτι ανεύθυνο. Η δέσμευση για τη μη διάλυση του ευρώ, με λίγα λόγια, είναι μια υποχρέωση που έχουν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και οι ίδιοι οι πιστωτές. Μια υποχρέωση που η Ελλάδα, παρά το μικρό μέγεθος της και τα όριά της, δείχνει πρόθυμη να εκμεταλλευτεί προς όφελός της.
Ο συλλογισμός αυτός έχει κάποια λογική βάση, αλλά φαίνεται να υποτιμά τον εύθραυστο χαρακτήρα της Ευρωζώνης . Όλοι γνωρίζουν ότι, αν το ευρώ εξακολουθεί να υπάρχει είναι επειδή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρενέβη με το πρόγραμμα OMT τον Ιούλιο του 2012, και τώρα με την αποκαλούμενη ποσοτική χαλάρωση, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα του κοινού νομίσματος. Αλλά μια στάση πληρωμών της Ελλάδας, θα έστελνε στις αγορές το αντίθετο μήνυμα. Αν η Ελλάδα αφεθεί να πτωχεύσει, οι αγορές θα αρχίσουν να αναρωτιούνται ''ποιος έχει τώρα σειρά να πτωχεύσει ή να εγκαταλείψει το ευρώ;''. Ότι ακριβώς έγινε το 2008 στις ΗΠΑ με την μη διάσωση της Lehman Brothers. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια νέα κρίση δημόσιου χρέους (και μια νέα πιστωτική κρίση), με τη διαφορά όμως, ότι αυτή τη φορά η ΕΚΤ θα άφηνε να πτωχεύσει και να βγει από το ευρώ μια χώρα της οποίας ήταν πιστωτής, και ως εκ τούτου οι αγορές θα μπορούσαν να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στην "ανταλλαξιμότητα" του κοινού νομίσματος, και μπορεί να άρχιζε μια διαδικασία ανεξέλεγκτης διάλυσης.
Αυτό ο Μάριο Ντράγκι το δήλωσε καθαρά στο Ελσίνκι τον περασμένο Νοέμβριο (σημειώστε ότι η Φινλανδία είναι μία από τις χώρες που θα ήθελε το Grexit). Στην ομιλία του ο Ντράγκι αποσαφήνισε και ανέπτυξε την περιβόητη ομιλία στο Λονδίνο του 2012, ότι ''θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να διατηρήσουμε το ευρώ'', το οποίο, μετά το Ελσίνκι, έγινε θα κάνουμε τα πάντα για να διατηρηθεί η ευρωζώνη, "Αν μια χώρα μπορεί ενδεχομένως να βγει από την νομισματική ένωση, - δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΚΤ – τότε δημιουργείται ένα προηγούμενο και μπορεί να επαναληφθεί και από άλλους. Η κατάσταση αυτή, με τη σειρά της, θα μπορούσε να υπονομεύσει την ανταλλαξιμότητα του νομίσματος, αφού οι τραπεζικοί λογαριασμοί και οι άλλες χρηματοοικονομικές συμβάσεις οποιασδήποτε χώρας θα έμεναν εκτεθειμένες στον κίνδυνο της μετονομασίας. Επομένως, θα πρέπει να είναι σαφές ότι η επιτυχία της νομισματικής ένωσης σε οποιοδήποτε χώρα μέλους της, εξαρτάται από την επιτυχία της σε όλα τα μέρη της. Το ευρώ είναι και θα πρέπει να είναι ανέκκλητο σε όλα τα κράτη μέλη που το έχουν υιοθετήσει, όχι μόνο επειδή αυτό γράφεται στις συνθήκες, αλλά επειδή σε αντίθετη περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει ένα νόμισμα πραγματικά κοινό. " Ενα "τυχαίο" πιστωτικό γεγονός σε μια χώρα της Ευρωζώνης, και ακόμη χειρότερα η έξοδό της από το ευρώ, θα μπορούσε να πυροδοτήσει καταστάσεις δυνητικά ανεξέλεγκτες.
Οι αισιόδοξοι λοιπόν στο Βερολίνο θα πρέπει να σκεφτούν ότι, ακόμη και αν η πιθανότητα μετάδοσης του κινδύνου σε άλλες χώρες, από ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ είναι πολύ μικρή, το διακύβευμα θα ήταν τόσο υψηλό ώστε η ανάληψη ενός τέτοιου ρίσκου, θα ήταν πραγματικά κάτι ανεύθυνο. Η δέσμευση για τη μη διάλυση του ευρώ, με λίγα λόγια, είναι μια υποχρέωση που έχουν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και οι ίδιοι οι πιστωτές. Μια υποχρέωση που η Ελλάδα, παρά το μικρό μέγεθος της και τα όριά της, δείχνει πρόθυμη να εκμεταλλευτεί προς όφελός της.
