Του Σαράντη Δημητριάδη,
ομότιμου καθηγητή γεωλογίας ΑΠΘ
Στο τεύχος 287 του περιοδικού ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ, το οποίο η εφημερίδα
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ μας έκανε τη χάρη να συμπεριλάβει ως προσφορά στην Κυριακάτική
της έκδοση (της 7ης Οκτωβρίου), υπάρχει ειδικό άρθρο που υπογράφει ο Γιώργος
Καλφόπουλος με τίτλο: «Ορυκτός Πλούτος και Υδρογονάνθρακες στην ΑΟΖ: Πώς
μπορούν να σώσουν την Ελλάδα. Το δυσεπίλυτο πρόβλημα ασφάλειας των
κοιτασμάτων».
Είναι η πρώτη φορά που ανοίγω τις σελίδες ενός τέτοιου
περιοδικού (και η πρώτη φορά που αγόρασα τη συγκεκριμένη εφημερίδα, μόνο και
μόνο γιατί υπέπεσε στην αντίληψή μου η συμπερίληψη του συγκεκριμένου περιοδικού
με το συγκεκριμένο άρθρο). Και από περιέργεια το διάβασα, όσο μπορούσα και
άντεχα, σχεδόν όλο.
Μια πρώτη μου διαπίστωση είναι πως στις σελίδες του πρέπει
να γίνεται, εκτός από τις σχετικές αξιολογήσεις, και ένα διαφημιστικό παζάρι
πανάκριβων εξοπλιστικών συστημάτων. Προς πάντα τυχόν ενδιαφερόμενο. Και γέμισε
το κεφάλι μου βλέποντας τα φανταστικής τεχνολογίας όπλα του ολοκληρωτικού
ολέθρου με δυσοίωνες σκέψεις για το μέλλον, αν και όσο υπάρξει, της
ανθρωπότητας -για να μην πω του πλανήτη ολόκληρου. Αλλά ας επικεντρωθώ στο περί
ορυκτού πλούτου και υδρογονανθράκων άρθρο.
Εκεί ξανασυναντώ τα γνωστά και πολυδιαφημισμένα περί της
σωτηρίας ημών -των τε μελωδούντων και των σιωπούντων. Νούμερα για την αξία
αποθεμάτων ορυκτών (χωρίς αναφορές στις απαιτούμενες δαπάνες εγκαταστάσεων,
εξόρυξης και επεξεργασίας που μπορεί να μηδενίζουν αυτές τις αξίες και χωρίς
αποτιμήσεις των παράπλευρων περιβαλλοντικών ζημιών): διαβάζει κανείς και
τρελαίνεται για 12 δις, 18 δις, 79 δις, δις, δις, δις και έχουμε ακούσει στο
παρελθόν ακόμα και κάτι για τρις (και τρισαλί).
Ένα κλασικό παράδειγμα της
αφέλειας τέτοιων προσεγγίσεων παρέχει μια αναφορά στο ίδιο το άρθρο του κ.
Καλφόπουλου για την, όπως την αναφέρει «βιώσιμη και πλουτοπαραγωγική δεξαμενή
μετάλλων της Χαλκιδικής» (αξίας πλέον των 12 δις κατά την εκτίμηση ποίων δεν
μας λέει). Ο σχετικός λογαριασμός φαίνεται πως έγινε ως εξής:
Χάσαμε λέει στο παρελθόν, πριν από 33 χρόνια (το 1985) μια
ευκαιρία δημιουργίας της «Μεταλλευτικής Μονάδας Στρυμόνα» που είχε εξαγγείλει ο
τότε υπουργός οικονομίας Γεράσιμος Αρσένης με τη συνεννόηση της ΕΤΒΑ και του
Μποδοσάκη. Θα είχαμε λέει μόνο από τη λειτουργία του συγκροτήματος αυτού 3
τόννους χρυσού και 150 τόννους ασημιού (αργύρου) ετησίως, ενώ από τα άλλα
υποπροϊόντα θα είχαμε κάθε χρόνο 40.000 τόννους μολύβδου, 40.000 τόννους
ψευδαργύρου, 160.000 τόννους αρσενικού, 360.000 τόννους θειικού οξέος και
90.000 τόννους φωσφορικού οξέος. Σε αυτή δε τη μονάδα, όπως και σε μερικές
άλλες παρόμοιες που θα δημιουργούταν στη βόρεια Ελλάδα (πάντοτε) θα κατέληγαν
και μεταλλεύματα από τη Θράκη και τη Θάσο, το Παγγαίο το Κιλκίς και τη
….Λακωνία παρακαλώ.
Από τότε (που χάσαμε την ευκαιρία) διέρρευσαν 33 χρόνια, αλλά
στο άρθρο του κ. Καλφόπουλου αναφέρονται 26 (πράγμα που τοποθετεί τους
σχετικούς υπολογισμούς στους οποίους αναφέρεται στο 2011) και κατά το άρθρο χάσαμε
78 τόννους χρυσού (3 τον. x 26) και 4.000 τόννους ασήμι (150 τον. x 26). Το
προφανώς δανεισμένο από το 2011 άρθρο του κ. Καλφόπουλου δεν μας λέει βέβαια με
ποια μεταλλουργική μέθοδο θα γινόταν η ανάκτηση των καθαρών μετάλλων, χρυσού
και αργύρου. Γιατί η μέθοδος δεν θα ήταν άλλη από την υδρομεταλλουργία με χρήση
κυανιούχων αλάτων.
Θα πρέπει λοιπόν για να κάνουμε σωστούς λογαριασμούς να
συνυπολογίσουμε και το πόσοι τόννοι κυανιούχων απόβλητων θα είχαν αποτεθεί στην
κατά τα άλλα «βιώσιμη και πλουτοπαραγωγική Χαλκιδική» κατά τα 26 (ή 33) χρόνια
λειτουργίας της «Μεταλλευτικής Μονάδας Στρυμόνα» των Αρσένη, ΕΤΒΑ, Μποδοσάκη
(κάποια από αυτά τα απόβλητα από την επεξεργασία και των μεταλλευμάτων που θα
έρχονταν από την Λαπωνία, συγνώμη Λακωνία ήθελα να πω, η οποία θα παρέμενε
καθαρή και άσπιλη από τοξικά απόβλητα).
Αλλά, το σπουδαιότερο, να
συνυπολογίσουμε και τι θα κάναμε με τους 41.600.000 τόννους του τοξικότατου
αρσενικού που θα μας προέκυπταν τα 26 χρόνια λειτουργίας της Μεταλλευτικής
Μονάδας Στρυμόνα (160.000 x 26).
Πού θα βόλευαν αυτήν την τεράστια ποσότητα του
τοξικότατου αρσενικού οι Αρσένης, ΕΤΒΑ, Μποδοσάκης; Στη βιώσιμη βέβαια και
πλουτοπαραγωγική Χαλκιδική πάλι φαντάζομαι. Στα μουλωχτά δε και στο τζάμπα,
όπως γινόταν και ακόμα γίνονται οι απορρίψεις των ανεπιθύμητων τοξικών
αποβλήτων. Και για κάτι τέτοια ο Μποδοσάκης ιδίως πολλά έχει να τον βαρύνουν
εκεί που βρίσκεται.
Και κάτι ακόμα. Παρά το ότι η ’’Μεταλλευτική Μονάδα Στρυμόνα’’
ναυάγησε, τα άλλα χρήσιμα μεταλλικά ’’υποπροϊόντα’’: μόλυβδος, ψευδάργυρος και
μεγάλο μέρος του αργύρου, μια χαρά εξορύχτηκαν και εξορύσσονται από τον
Μποδοσάκη αρχικά και τους συνεχιστές του μετά και μέχρι σήμερα, χωρίς να δούμε
και μεγάλο χαΐρι εξ αυτού. Και η Ελληνικός Χρυσός ήδη εξορύσσει για πάρτη της
αποκλειστικά τους χρυσοφόρους πυρίτες της Ολυμπιάδας.
Τώρα, για τους υδρογονάνθρακες το πράγμα είναι ακόμα στους
υπολογισμούς χωρίς τον ξενοδόχο, χωρίς δηλαδή καθόλου βεβαιότητες, παρά τα
λεγόμενα από ’’διακεκριμένους επιστήμονες’’ αυθεντίες ή ’’αυθεντίες’’ σε τέτοια
θέματα, καθηγητές ημεδαπών ή αλλοδαπών πανεπιστημίων αλλά και κάμποσους από
αυτούς στελέχη ταυτόχρονα πετρελαϊκών εταιρειών.
Τα νούμερα εδώ αφορούν
πιθανολογούμενα αποθέματα (σε εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ή κυβ. μέτρα
φυσικού αερίου) και βέβαια η αποτίμησή τους πρέπει να γίνεται με γνώμονα τα
μερίδια υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου που συμφωνούνται με τις σχετικές συμβάσεις
παραχώρησης για κάθε ’’οικόπεδο’’ και όχι με υπολογισμό της συνολικής αξίας των
πιθανολογούμενων αποθεμάτων, γιατί η εκμετάλλευσή τους δεν θα γίνεται από
κάποιον εθνικό φορέα και υπέρ αποκλειστικά της εθνικής οικονομίας αλλά από τις
πετρελαϊκές εταιρείες. Και τα μερίδια αυτά, όσα μέχρι τώρα έχουν καθοριστεί,
δεν είναι καθόλου, μα καθόλου γενναιόδωρα για εμάς.
Αλλά δεν θα πω περισσότερα
παρά μόνο θα επαναλάβω πως των οικιών ημών εμπιπραμένων λόγω της επελαύνουσας
κλιματικής αλλαγής ημείς ονειρευόμαστε να ρίξουμε λάδι (πετρέλαιο) για να
δυναμώσουμε τη φωτιά που θα μας κατακάψει –ώστε να σωθούμε (από τα εγκόσμια
προφανώς). Δέστε τι αναγκάστηκε να παραδεχτεί ακόμα και ο Διοικητής της
Τράπεζας της Ελλάδας προ ολίγων ημερών: «Οι τρέχουσες και οι μελλοντικές
επιπτώσεις για την κοινωνία και τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι τέτοιες που καθιστούν
πλέον απαγορευτική τη χρήση των ορυκτών καυσίμων».
Εκείνο όμως που μου έμεινε σε ότι αφορά τους υδρογονάνθρακες
από το άρθρο του κ. Καλφόπουλου είναι πως αν θέλουμε να εξασφαλίσουμε τα όποια
κέρδη μπορεί στο μέλλον να έχουμε από την εξόρυξή τους, θα πρέπει στο παρόν να
επενδύσουμε πολλά, πάρα πολλά σε εξοπλισμούς για να μπορούμε να προστατεύουμε
τα συμφέροντά μας στις πολλές εκατοντάδες χιλιάδες τετρ. χιλιόμετρα των
θαλάσσιων ’’οικοπέδων μας’’ (το δυσεπίλυτο παρακαλώ, όπως λέει ο κ.
Καλφόπουλος, πρόβλημα της ασφάλειας των κοιτασμάτων μας).
Οπότε, από τα αναμενόμενα όποια κέρδη στο απώτερο μέλλον, αφαιρέστε παρακαλώ για να είναι σωστότερος ο υπολογισμός τις σχετικές και καθόλου ευκαταφρόνητες εξοπλιστικές δαπάνες στις οποίες πρέπει να υποβληθούμε τώρα για την επίλυση του δυσεπίλυτου αυτού προβλήματος.
Εκτός αν αφεθούμε στην ξένη προστασία, που όπως κάθε προστασία πληρώνεται πολύ ακριβά, ίσως πιο ακριβά από το αναμενόμενο μεριδιακό επί των υδρογονανθράκων ’’μας’’ κέρδος.
Οπότε, από τα αναμενόμενα όποια κέρδη στο απώτερο μέλλον, αφαιρέστε παρακαλώ για να είναι σωστότερος ο υπολογισμός τις σχετικές και καθόλου ευκαταφρόνητες εξοπλιστικές δαπάνες στις οποίες πρέπει να υποβληθούμε τώρα για την επίλυση του δυσεπίλυτου αυτού προβλήματος.
Εκτός αν αφεθούμε στην ξένη προστασία, που όπως κάθε προστασία πληρώνεται πολύ ακριβά, ίσως πιο ακριβά από το αναμενόμενο μεριδιακό επί των υδρογονανθράκων ’’μας’’ κέρδος.
Έτσι λοιπόν, για να δουλέψει ο Ήφαιστος για μας πρέπει να
πληρώσουμε και τον Άρη για προστασία, αλλιώς όλα τα άλλα είναι λόγια του
αιθεροβάμονα Άβαρι.
Και ένα κερασάκι στην τούρτα: στην κυριακάτικη Ελεύθερη Ώρα
βλέπω πως φιλοξενείται άρθρο ενός από τους θεωρούμενους ως αυθεντίες στα περί
των υδρογονανθράκων, του κ. Ηλία Κονοφάγου, στελέχους πετρελαϊκών εταιρειών, με
τίτλο: Θησαυρός 1,4 τρις στην Κρήτη. Να τα τρις που λέγαμε: 1,4 δε ακριβώς,
παρά λίγο ενάμισι τρις. Μη με ρωτήσετε τι λέει παραπέρα το άρθρο. Να ζητούσα
και την Ελεύθερη Ώρα μαζί με τον Ελεύθερο Τύπο ξεπερνάει κάθε όριο αυτοσεβασμού
μου.
