Πολ Κρούγκμαν: Ο εφιάλτης της Ελλάδας έλαβε τέλος

Μεταξύ θριάμβου και υπευθυνότητας. Ο Νομπελίστας οικονομολόγος του Πανεπιστήμιουτ Πρίνσετον και αρθρογράφος των New York Times, στο πρώτο κείμενο που έγραψε αμέσως μετά το τέλος των εκλογών στην Ελλάδα κάνει λόγο για για τον «εφιάλτη» της Ελλάδας που έλαβε τέλος.

Αίφνης, ο Αλέξης Τσίπρας γίνεται ο πρώτος πρωθυπουργός που εξελέγη με ρητή υπόσχεση να αμφισβητήσει τις πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν το 2010, σημειώνει ο εξέχων οικονομολόγος και συμπληρώσει με νόημα, «φυσικά θα βρεθούν πολλοί άνθρωποι που θα προειδοποιήσουν τον Τσίπρα να εγκαταλείψει την υπόσχεσή του και να συμπεριφερθεί υπεύθυνα».

Κατά τον Γκρούγκμαν για να γίνει απόλυτα κατανοητός ο πολιτικός σεισμός στην Ελλάδα, θα πρέπει κανείς να ανατρέψει στον Μάιο του 2010 τότε που η Τρόικα έδωσε τα πρώτα δάνεια και ως αντιστάθμισμα απαίτησε μεταρρυθμίσεις συνδυασμένες με λιτότητα. Κι ενώ οι δανειστές προσποιούνταν τους έξυπνες και τους ρεαλιστές στην πραγματικότητα πλάσαραν μια οικονομική φαντασία.
 Ο ελληνικός λαός πλήρωσε το τίμημα της αυταπάτης που είχε η οικονομική ελίτ. Μα, δεν τελείωσε εκεί η κατάπτωση της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον Κρούγκμαν η Τρόικα πίστευε πως η σκληρή λιτότητα θα είχε μικρή επίδραση στην ανάπτυξη και την απασχόληση.

Το θέμα είναι ότι η Ελλάδα βρισκόταν ήδη σε φάση ύφεσης όταν μπήκε στο μνημόνιο και από τους δανειστές λεγόταν πως θα υπάρξει μια μικρή συρρίκνωση το 2011 και το 2012 η χώρα θα επανέλθει στην ανάκαμψη. Επιπροσθέτως οι αναλύσεις έλεγαν πως η ανεργία από το 9,4% το 2009 θα εκτιναχθεί στο 15% το 2012, αλλά στη συνέχεια θα πέσει.

θυμάται κανείς την καμπύλη Φίλιπς;

Χθες (12/7), η ΕΚΤ ζήτησε και πάλι να πέσουν οι μισθοί για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα. Στο άρθρο αυτό ο Πολ Κρούγκμαν εξηγεί- αναθεωρώντας, προφανώς, κάποιες πρόσφατες θέσεις του - ότι αυτό δεν θα ωφελήσει σε τίποτα και ότι, βασικά, οι κυβερνήσεις το κάνουν για να αυξήσουν την ανεργία. Η καμπύλη Φίλιπς [ * ]- δηλαδή, η εμπειρική σχέση μεταξύ διακύμανσης μισθών (ή πληθωρισμού) και ανεργίας - δείχνει την "στρατηγική" που ακολουθεί η κυβέρνηση των Συντηρητικών.

 

ΜΑΤΑΙΟΣ Ο ΠΟΝΟΣ ΤΟΥ ΙΣΠΑΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

Δεν είναι ευχάριστο να είναι κανείς πρωθυπουργός ενός κράτους οφειλέτη, χωρίς το δικό του νόμισμα. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία δεν έχει εύκολες επιλογές.

Τούτου λεχθέντος, τα νέα μέτρα λιτότητας που ανακοίνωσε σήμερα ο Ραχόι δεν έχουν κανένα νόημα.

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, ο Ραχόι ανακοίνωσε  65 δισεκατομμύρια από αυξησεις φόρων και περικοπές δαπανών, και αυτό σαφώς θα βαθύνει την ισπανική ύφεση. Αλλά σε τι θα βοηθήσουν τα μέτρα αυτά;

Σκεφτείτε την Ισπανία, που αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα σε τρία επίπεδα. Το υψηλότερο επίπεδο είναι το πρόβλημα των τραπεζών, αλλά  ας το αφήσουμε κατά μέρος προς το παρόν. Από κάτω είναι το πρόβλημα του δημόσιου χρέους. Αυτό που κάνει το πρόβλημα του χρέους τόσο σοβαρό, όμως, είναι το βασικό πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας: Η Ισπανία πρέπει να αυξήσει τις εξαγωγές της για να αντισταθμίσει τις θέσεις εργασίας που χάνονται μετά την έκρηξη της ισπανικής φούσκας των ακινήτων. Και θα έχει να αντιμετωπίσει χρόνια ισχυρής οικονομικής ύφεσης, μέχρι τα κόστοι  να κατέβουν αρκετά σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη ώστε να έχει το ανάλογο όφελος με όρους ανταγωνιστικότητας.

Τα νέα μέτρα λιτότητας θα συμβάλουν στην επίλυση αυτών των προβλημάτων;

Τα ελλείμματα της Ισπανία θα είναι μικρότερα. Οχι  κατά 63 δισεκατομμύρια ευρώ, αφού η περαιτέρω οικονομική ύφεση θα μειώσει τα έσοδα, ας πούμε 40 ή 45 δισεκατομμύρια λιγότερο χρέος, στο 4 τοις εκατό περίπου του ισπανικού ΑΕΠ. Πιστεύει κανείς ότι αυτό θα δημιουργήσει μια αισθητή διαφορά στον προϋπολογισμό μακροπρόθεσμα ή θα αποκαταστήσει  την εμπιστοσύνη των επενδυτών;

Και τι να πούμε για την ανταγωνιστικότητα; Ας προσπαθήσουμε να είμαστε ειλικρινείς και σκληροί: η ευρωπαϊκή στρατηγική για τις οφειλέτριες χώρες στοχεύει ουσιαστικά    στον αποπληθωρισμό μέσω σχετικά υψηλού ποσοστού ανεργίας. Ας δούμε τι μας λέει η καμπύλη του Φίλιπς:

Σχεδίασα την καμπύλη αυτή πολύ επίπεδη με υψηλά ποσοστά ανεργίας, όπως μας δείχνουν όλα τα εμπειρικά στοιχεία. Αν μη τι άλλο, αυτή η κρίση έχει δώσει συντριπτικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η ακαμψία προς τα κάτω των ονομαστικών μισθών είναι πραγματική και αυτό είναι ένας σημαντικός παράγοντας.

Δείτε τώρα τι κάνει η Ισπανία : με λίγα λόγια, κινείται από το Α στο Β, ανεβάζοντας το ποσοστό ανεργίας ακόμη πιο ψηλά. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ελαφρά βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ισπανίας. Ίσως. Αλλά όχι σημαντική.

Ο Ραχόι επιβάλλει σκληρή λιτότητα που θα αυξήσει την ανεργία, χωρίς να επηρεάσει σημαντικά ούτε το δημοσιονομικό πρόβλημα ούτε την ανταγωνιστικότητα. Τι έννοια έχουν όλα αυτά ;

[--->]      

...και του ελληνικού 

[ * ] Μια θεωρία του τύπου "πληθωρισμός ή ανεργία" είναι η λεγόμενη "Καμπύλη του Φίλιπς". Ο βασικός συλλογισμός του Αγγλου οικονομολόγου Φίλιπς περιστρεφόταν γύρω από το επίπεδο της ανεργίας και την αύξηση των μισθών. Η αύξηση των μισθών, προκαλεί δήθεν πίεση στις τιμές, πράγμα που οδηγεί στον πληθωρισμό και για να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός, πρέπει να αυξάνεται η ανεργία. Δηλαδή, όταν η ανεργία αυξάνεται, τα ημερομίσθια τείνουν να μειωθούν, όταν όμως οι εργατικές αποδοχές αυξάνονται, η ανεργία μειώνεται. Στην προκειμένη περίπτωση η αστική οικονομική σκέψη προσπαθεί να πετύχει με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια: να αποσείσει τις ευθύνες για τον πληθωρισμό και για την ανεργία από την κυρίαρχη αστική τάξη και να τις φορτώσει στους εργαζόμενους. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πλάνη από την αντίληψη, η οποία μετατοπίζει τις ευθύνες από τα μονοπώλια, από το σύγχρονο κράτος, και τις επιρρίπτει στους εργαζόμενους