[…] Είναι βέβαιο ότι τα ξενοφοβικά και αντιμεταναστευτικά αισθήματα έδωσαν σε μεγάλο βαθμό τον τόνο στην εκστρατεία του δημοψηφίσματος, πάντως είναι καλό να θυμόμαστε ότι ένα ανάλογο περιεχόμενο, σε συνδυασμό με την προοπτική αυστηρότερων ελέγχων σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των ευρωπαίων πολιτών στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρήκε ευήκοα ώτα, ακόμη και μεταξύ των ηγετών του Μετώπου υπέρ της παραμονής της χώρας στην Ε.Ε.
Ο ίδιος ο Ντέιβιντ Κάμερον διαπραγματεύθηκε μια
επαίσχυντη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και θέλει να εξασφαλίσει στο Ηνωμένο
Βασίλειο τη δυνατότητα να αμφισβητεί στους ευρωπαίους πολίτες που διαμένουν στο Η.Β. να έχουν
πρόσβαση σε πολλές υπηρεσίες του κράτους πρόνοιας για 7 χρόνια, ενώ και η ίδια
η υπουργός Εσωτερικών, Theresa May , αν και υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, στη
διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ζητούσε να επιβληθούν ακόμα αυστηρότερες
προυποθέσεις για την πρόσβαση των μεταναστών στις υπηρεσίες του κράτους
πρόνοιας [1].
Αυτό που πολλοί σχολιαστές φαίνεται πως παραλείπουν εσκεμμένα είναι η πραγματική ταξική φύση της σύγκρουσης τις τελευταίες εβδομάδες. Δεν αποτελεί έκπληξη, ότι το City του Λονδίνου (ένας πραγματικός φορολογικός παράδεισος), ηγήθηκε της μάχης υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, μαζί με ένα μεγάλο καραβάνι πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την αντίστοιχη Συνομοσπονδία Βρετανικών Βιομηχανιών. Η πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, και η δυνατότητα ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων και εργατικής δύναμης, σύμφωνα με το νεοφιλελεύθερο δόγμα, είναι αναγκαίες και ιδιαίτερα σημαντικές προϋποθέσεις για την κερδοφορία του κεφαλαίου.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, αφού ο Κάμερον πήρε χωρίς να καταβάλει ιδιαίτερη
προσπάθεια τη στήριξη των ελίτ του κόσμου της οικονομίας και της κοσμοπολίτικης
μεσαίας τάξης, ήταν υποχρεωμένος να αναζητήσει ασυνήθιστες συμμαχίες,
προκειμένου να φέρει το τρόπαιο στο σπίτι και να σώσει το τομάρι του. Από
αυτό προκύπτει και η ανάγκη του διεμβολισμού της αριστεράς με τα επιχειρήματα της
παραμονής στην Ε.Ε.
Εδώ και καιρό, πολλές από τις αναλύσεις των ινστιτούτων δημοσκοπήσεων
είχαν εντοπίσει στους ψηφοφόρους των Εργατικών στα πρώην βιομηχανικά προπύργια της
Βόρειας Αγγλίας, το πραγματικό σημείο ισορροπίας των δυνάμεων που θα μπορούσε να
αποφασίσει την έκβαση του δημοψηφίσματος. Μια γεωγραφική περιοχή με στερεό
προφίλ εργατικής τάξης, που χτυπήθηκε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, από
τη διαδικασία αποβιομηχάνισης και τη διάλυση του παραγωγικού ιστού, με την
εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων συνταγών και την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας,
και, επομένως ιδιαίτερα εχθρική προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτή, ήταν, λοιπόν, η
δεξαμενή ψήφων που θα έπρεπε να κατακτήσει το στρατόπεδο της παραμονής στην
Ε.Ε.. Ετσι, είχαμε την σιωπηρή συγκατάθεση των μεγαλύτερων βρετανικών συνδικάτων,
μετά από μια μικρή τροποποίηση ορισμένων από τα σχέδια μεταρρύθμισης της
νομοθεσίας για τα συνδικαλιστικά δικαιώματα.
Παρά την απώλεια της επιρροής τους
(σήμερα, μόνο 6 εκατομμύρια Βρετανοί είναι μέλη συνδικάτων, ενώ στον ιδιωτικό
τομέα μόνο το 6%), καρπός μιας νομοθεσίας από τις πιο περιοριστικές στον κόσμο,
τα βρετανικά συνδικάτα εξακολουθούν να παίζουν το ρόλο του ιμάντα μετάδοσης της
πολιτικής του Εργατικού Κόμματος (πολλά από τα οποία είναι άμεσα συνδεδεμένα με
τους Εργατικούς) που είναι και οι βασικοί χρηματοδότες τους.
Στριμωγμένος,λοιπόν,
μεταξύ συνδικάτων και δεξιών του Μπλερ,στον Τζέρεμι Κόρμπιν (τον ηγέτη των
Εργατικών, με ένα παρελθόν μετριοπαθούς ευρωσκεπτικιστή) δεν έμενε τίποτε άλλο
από το να συστρατευθεί στην εκστρατεία υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε. με θέσεις
ανάλογες του πρωθυπουργού και της ομάδας του
Η προσπάθεια όμως εγκλωβισμού στο στρατόπεδο της παραμονής
στην Ε.Ε. της ψήφου της εργατικής τάξης δεν πέτυχε. Αυτός είναι ο πραγματικός
λόγος για την ήττα του Κάμερον και των συμμάχων του. Αναλύοντας, τη γεωγραφία
της ψήφου υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε., μπορούμε να έχουμε μια συγκεκριμένη
άποψη για το τι συνέβη από ταξική σκοπιά. Πέρα από τη σαφή και προβλέψιμη
επικράτηση των ευρωπαϊστών στη Σκωτία ( το κλειδί στις τάσεις
ανεξαρτησίας), είναι τα αστικά κέντρα που δίνουν τροφή για σκέψη.
Εάν στο Λονδίνο, όπως αναμενόταν, η ψήφος παραμονής στην Ε.Ε. θριάμβευσε, σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Στο Μάντσεστερ και το Λίβερπουλ, για παράδειγμα, η ψήφος υπέρ της παραμονής βλέπουμε να επικρατεί στις κεντρικές περιοχές της πόλης, ενώ στις απομακρυσμένες περιοχές επικρατεί το Brexit .
Στην εικόνα 1 (από την εφημερίδα Guardian [2]) γίνεται μια σύγκριση του
ποσοστού των ψήφων στο Εργατικό Κόμμα στο Λίβερπουλ στις τελευταίες πολιτικές εκλογές
(2015) και στο δημοψήφισμα. Μπορούμε να δούμε ότι στο κέντρο της πόλης
καταγράφεται ένα υψηλό ποσοστό φιλοευρωπαϊκής ψήφου, ενώ στην περιφέρεια (ακόμα
και εκεί που υπερισχύει η ψήφος υπέρ των Εργατικών), όπου είναι ισχυρότερη η
επίδραση των κοινωνικο-οικονομικών θεμάτων, επικρατεί το Brexit .
 |
| Σύγκριση μεταξύ της ψήφου στους Εργατικούς στις πολιτικές εκλογές του 2015 και του δημοψηφίσματος για την Ε.Ε. στο Λίβερπουλ |
Όπως έγραψε, με μεγάλη πνευματική εντιμότητα, ο βρετανός
σχολιαστής,της αριστεράς των Εργατικών, Owen Jones (ο οποίος ενώ αρχικά τάχθηκε
στο στρατόπεδο των ευρωσκεπτικιστών στη συνέχεια ήταν υπέρ της παραμονής του
Η.Β. στην Ε.Ε.), η ψηφοφορία της βρετανικής εργατικής τάξης ήταν καθοριστική
για τη νίκη του «Brexit» στο δημοψήφισμα. «Το πιο δραματικό
γεγονός στην πρόσφατη ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου έχει τα χαρακτηριστικά,
μεταξύ άλλων, μιας εξέγερσης της εργατικής τάξης. Σίγουρα όχι μιας εξέγερσης
που πολλοί από εμάς θα ονειρευόμαστε. Είναι όμως αναμφισβήτητο ότι το
αποτέλεσμα αυτό επιτεύχθηκε με την καθοριστική συμβολή των ψηφοφόρων μιας
εργατικής τάξης οργισμένης και αποξενωμένης. Η Μ. Βρετανία είναι ένα έθνος βαθιά
διχασμένο. Πολλές από τις κοινότητες που ψήφισαν με τρόπο πιο αποφασιστικό υπέρ
της εξόδου είναι οι ίδιες κοινότητες που έχουν υποστεί τις πιο απάνθρωπες ταπεινώσεις
από πολλές κυβερνήσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Η Κυβερνητική προπαγάνδα στόχευε
απόλυτα στο φόβο και την απειλή μιας νέας ύφεσης. Αλλά αυτές οι κοινότητες έχουν
ζήσει στο πετσί τους για πολλές γενιές, τις συνθήκες της κρίσης και της οικονομικής
ανασφάλειας, οπότε ελάχιστα ωφελούν οι απειλές, όταν αισθάνεστε ότι δεν έχετε
τίποτα να χάσετε. Αντίθετα, οι απειλές αυτές μπορεί να έπεισαν ακόμα
περισσότερο πολύ κόσμο. Σε ένα συντηρητικό Πρωθυπουργό, με δίπλα του τις
μεγάλες πολυεθνικές, και τον πρόεδρο των ΗΠΑ, οι λαϊκές τάξεις απάντησαν με το
πιο ηχηρό «fuck you» στη νεότερη ιστορία της Μ. Βρετανίας.
Σ’ αυτά τα πλαίσια, ξέχωρα από τη γνώμη που μπορεί να έχει κανείς για το Brexit, ήταν πολύ θλιβερό να βλέπεις τη συντριπτική πλειοψηφία της συνδικαλιστικής ηγεσίας της Βρετανίας (πλην ορισμένων εξαιρέσεων) και πολλούς εκπροσώπους της αριστεράς των Εργατικών να απαρνιούνται την(ένδοξη) ιστορία τους, και έναν αιώνα κατακτήσεων και να διεξάγουν μια εκστρατεία για το δημοψήφισμα εντελώς ισοπεδωτική, με συντηρητικές θέσεις, και να εμφανίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα θεσμό τελείως αναξιόπιστο στα μάτια των εργαζόμενων τάξεων, ως προπύργιο των δικαιωμάτων των εργαζομένων ».
Μια εκστρατεία για το δημοψήφισμα που έφερε ξανά στην επιφάνεια, τη ζημία που έχει γίνει στα τελευταία σαράντα χρόνια της νεοφιλελεύθερης λαίλαπας, και σε ότι αφορά τη δυνατότητα διατήρησης της ανεξαρτησία σκέψης της εργατικής τάξης. Με αυτή την έννοια, θα πρέπει να τονιστεί η θαρραλέα προσπάθεια της «πλατφόρμας Lexit», η οποία διεξήγαγε μια δύσκολη και θαρραλέα εκστρατεία [4] για να υποστηρίξει τους λόγους για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση από σοσιαλιστική και ταξική σκοπιά.
Αν η αριστερά θέλει να έχει μέλλον - στη Βρετανία και αλλού – θα πρέπει να αποκτήσει ξανά μια συναισθηματική σχέση με την τάξη στην οποία αναφέρεται. Για να αντιμετωπίσει τις μεγάλες μάχες που περιμένουν τις κατώτερες τάξεις. Διαφορετικά κινδυνεύει να εξαφανιστεί από την ιστορία.
Σ’ αυτά τα πλαίσια, ξέχωρα από τη γνώμη που μπορεί να έχει κανείς για το Brexit, ήταν πολύ θλιβερό να βλέπεις τη συντριπτική πλειοψηφία της συνδικαλιστικής ηγεσίας της Βρετανίας (πλην ορισμένων εξαιρέσεων) και πολλούς εκπροσώπους της αριστεράς των Εργατικών να απαρνιούνται την(ένδοξη) ιστορία τους, και έναν αιώνα κατακτήσεων και να διεξάγουν μια εκστρατεία για το δημοψήφισμα εντελώς ισοπεδωτική, με συντηρητικές θέσεις, και να εμφανίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα θεσμό τελείως αναξιόπιστο στα μάτια των εργαζόμενων τάξεων, ως προπύργιο των δικαιωμάτων των εργαζομένων ».
Μια εκστρατεία για το δημοψήφισμα που έφερε ξανά στην επιφάνεια, τη ζημία που έχει γίνει στα τελευταία σαράντα χρόνια της νεοφιλελεύθερης λαίλαπας, και σε ότι αφορά τη δυνατότητα διατήρησης της ανεξαρτησία σκέψης της εργατικής τάξης. Με αυτή την έννοια, θα πρέπει να τονιστεί η θαρραλέα προσπάθεια της «πλατφόρμας Lexit», η οποία διεξήγαγε μια δύσκολη και θαρραλέα εκστρατεία [4] για να υποστηρίξει τους λόγους για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση από σοσιαλιστική και ταξική σκοπιά.
Αν η αριστερά θέλει να έχει μέλλον - στη Βρετανία και αλλού – θα πρέπει να αποκτήσει ξανά μια συναισθηματική σχέση με την τάξη στην οποία αναφέρεται. Για να αντιμετωπίσει τις μεγάλες μάχες που περιμένουν τις κατώτερες τάξεις. Διαφορετικά κινδυνεύει να εξαφανιστεί από την ιστορία.
[1] Theresa May, υπουργός Εσωτερικών,υπέρ της
παραμονής στην Ε.Ε. για την ανάγκη να περιοριστεί η ευρωπαϊκή μετανάστευση: http://www.express.co.uk/news/uk/680354/Theresa-May-David-Cameron-EU-Referendum-Brexit-Vote-Leave-immigration
[2] Επεξεργασία των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος από
την εφημερίδα The Guardian:
[ 3] Owen Jones, βρετανός σχολιαστής, για την ψήφο της βρετανικής εργατικής τάξης στο
δημοψήφισμα:
[4] Στην εκστρατεία
υπέρ του Brexit συμμετείχαν μεταξύ άλλων:
το ΚΚΒρετανίας,το συνδικάτο μεταφορών RMT,η
ομάδα συνδικαλιστών “Trade Unionists Against the EU”, ο
Σύνδεσμος Ινδών εργαζομένων στη Βρετανία,το Συμβούλιο Βρετανών Εργαζομένων, η
πλατφόρμα “Scottish Left Leave”, η ομάδα “Counterfire”και η οργάνωση “Socialist Workers Party”.
Ντόρα Μπακογιάννη