Ο ΚΟΣΜΟΣ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΑΣ. Φήμες, που δεν γνωρίζουμε από πού προέρχονται και ποιος τις διαδίδει, υποστηρίζουν ότι υπάρχει ένα μη δημοσιεύσιμο τμήμα του πρόσφατου σχεδίου New National Security των ΗΠΑ ( Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας των ΗΠΑ), για το οποίο τόσο εμείς όσο και άλλοι μιλήσαμε πρόσφατα.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει χρησιμοποιήσει επανειλημμένα αυτή τη μέθοδο, να διαρρέει δηλαδή «ανεπίσημα» κάτι για να δει τις αντιδράσεις και ίσως να προετοιμάσει το έδαφος για κάποια νέα πολιτική πρωτοβουλία. Ωστόσο, δεν έχουμε στοιχεία για να πούμε ότι αυτό συμβαίνει τώρα. Το γεγονός είναι ότι ο ιστότοπος Defense One, που αναφέρει το Politico (συνήθως σοβαρό και καλά ενημερωμένο), ισχυρίζεται ότι στο Λευκό Οίκο κυκλοφορεί μια νέα ιδέα για τις παγκόσμιες σχέσεις.
Αυτό θα σήμαινε την οριστική αναγνώριση τουλάχιστον τριών γεγονότων.
1) Το G7 αντιπροσωπεύει σήμερα μόνο το 15% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού και, σε κάθε περίπτωση, μια μειοψηφία τόσο με όρους οικονομικής όσο και στρατιωτικής ισχύος, η οποία πρόκειται να παρακμάσει κι άλλο. Το G20 έχει το μειονέκτημα ότι είναι πολύ μεγάλο, δεν συζητά θέματα και στη συνέχεια μεσολαβεί μεταξύ των συμφερόντων είκοσι υποκείμενων (βλ. ΕΕ), καθένα από τα οποία μένει προσκολλημένο χωρίς να διαπραγματεύεται στην άποψή του. Τέλος, εδώ και καιρό συζητείται η μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου δεν είναι κατανοητό τι κάνουν η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ δεν υπάρχει η μεγαλύτερη χώρα και τέταρτη οικονομία του κόσμου (σήμερα και πολύ σύντομα τρίτη) και ατομική δύναμη, δηλαδή η Ινδία.
2) Σε γενικές γραμμές, η εποχή του ιδεαλισμού, δηλαδή της κυριαρχίας του φιλελεύθερου παραδείγματος στις διεθνείς σχέσεις, έχει τελειώσει. Η επιστήμη αυτή γεννήθηκε στην πραγματικότητα στις ΗΠΑ, όταν μετανάστευσαν εκεί Γερμανοί ιστορικοί, θεωρητικοί και διανοούμενοι (ο Morgenthau και ο Βρετανός Carr), και στη συνέχεια από τη γραμμή που ξεκινά από τους Waltz και Gilpin και φτάνει μέχρι τους Mearsheimer και Walt. Πρακτικά, ο ρεαλισμός μας καλεί να μην αφήνουμε τις ιδεολογικές μας παραδοχές να επηρεάζουν την αναλυτική μας ικανότητα. Συγκεκριμένα, δεν αρνείται τη νόμιμη ύπαρξη των ιδεών ή των ιδεολογιών σχετικά με το αντικείμενο μελέτης, αλλά μας καλεί να τις διαχωρίζουμε από το ίδιο το αντικείμενο. Υπάρχει διαφορά μεταξύ των πραγμάτων όπως θα θέλαμε να είναι και των πραγμάτων όπως είναι στην πραγματικότητα.
3) Αλλά το πιο σημαντικό ίσως είναι να συνειδητοποιήσουμε εντελώς αντικειμενικά ότι ο κόσμος, το 2025 και τουλάχιστον για τις επόμενες δύο δεκαετίες, δεν είναι πλέον αυτός που υπήρχε μέχρι σήμερα. Έχω γράψει ένα ογκώδες βιβλίο όπου καλώ τους αναγνώστες να θεωρήσουν την εποχή μας ως μια νέα ιστορική περίοδο, καθώς από ποσοτική και ποιοτική άποψη, οι τελευταίες επτά ή οκτώ δεκαετίες έχουν δημιουργήσει έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό από αυτόν που γνωρίζαμε. Και το πλαίσιο είναι καθοριστικό από προσαρμοστική άποψη.
Η ιδέα λοιπόν που φαίνεται να κυκλοφορεί ή που κάποιος έχει συμφέρον να κυκλοφορήσει στην Ουάσιγκτον, είναι να θεσπιστεί ένα νέο σχήμα για τη συνάντηση της παγκόσμιας συγκυριαρχίας, ξεκινώντας από τους πιο σημαντικούς ένοικους, ένα «Core» 5 ή C5, πέντε όπως τα δάχτυλα ενός χεριού που θα πρέπει να στηρίξει τον κόσμο.
Πρόκειται για τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία και την Ιαπωνία, με τις ΗΠΑ να θεωρούνται ως ο αντίχειρας, δηλαδή απαραίτητες για να λειτουργήσει το χέρι που θα διαχειριστεί τον κόσμο.
Οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ινδία είναι σήμερα οι τέσσερις πρώτες οικονομίες ως προς το ΑΕΠ και η Κίνα, οι ΗΠΑ, η Ινδία και η Ιαπωνία ως προς ΑΕΠ με ισοτιμία αγοραστικής δύναμης. Η Ρωσία δεν πρέπει να υπολογίζεται για το οικονομικό της βάρος (αν και είναι απαραίτητη για την παροχή ενέργειας που απαιτείται για κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, οικονομική και μη), αλλά ως στρατιωτική δύναμη. Σε περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ δυνάμεων, είναι η πυρηνική δύναμη που μετράει, διότι όποτε ξεκινά μια σύγκρουση (δηλαδή ξεκινά τοπικά και με παραδοσιακές μορφές πολέμου), η κλιμάκωση των όπλων είναι νόμος, οπότε στο τέλος φτάνουμε εκεί και εκεί η δύναμη των ΗΠΑ και της Ρωσίας είναι περίπου ίση (σε όπλα, οχήματα και τρόπους κυκλοφορίας τους).
Μεταξύ πέντε μπορεί να βρεθεί άκρη και αν και η Ινδία και η Ιαπωνία είναι ασιατικές χώρες, έχουν και θα έχουν πάντα λόγους να ισορροπούν για να μην κυριαρχήσει η μαύρη τρύπα (ή κόκκινη για όσους είναι ιδεολογικά ρομαντικοί) της Κίνας. Συνολικά, αντιπροσωπεύουμε κάτι λιγότερο από το 50% του δημογραφικού βάρους του κόσμου.
Η Ρωσία θα επανενταχθεί στο σαλόνι που μετράει για να επιστρέψει στη λήψη αποφάσεων στο παιχνίδι όλων των παιχνιδιών (ξεκινώντας νέες συνεργασίες πετρελαίου-φυσικού αερίου με την ελίτ που πάντα υποστηρίζει τον Τραμπ, δηλαδή τις εταιρείες πετρελαίου και άνθρακα).
Η Κίνα θα εισέλθει δικαιωματικά το ίδιο και η Ινδία.
Η Ιαπωνία θα μπορούσε τότε να επανεξοπλιστεί (αγοράζοντας αμερικανικά όπλα) και να εξοπλιστεί ακόμη και με πυρηνικά, και να γίνει το ισχυρό φιλελεύθερο φυλάκιο των ΗΠΑ στην πρώτη ζώνη νησιών της Κινεζικής Θάλασσας, ανακουφίζοντας εν μέρει τις ΗΠΑ από άμεσο στρατιωτικό κόστος και δεσμεύσεις.
Έτσι, η Ινδία θα είχε κίνητρο να αυξήσει τις στρατιωτικές της δαπάνες, προκειμένου να προσαρμοστεί στον νέο της ρόλο, δεδομένου ότι η Ινδία αγοράζει όπλα τόσο από τη Ρωσία όσο και από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι ΗΠΑ, όπως αναφέρει η Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας των ΗΠΑ , αλλά και όλα όσα ήδη γνωρίζαμε για την «κοσμοθεωρία» (εδώ με την κυριολεκτική έννοια) του Τραμπ, θα αφοσιωθούν στην αργή και πλήρη εδαφική κατάκτηση τόσο της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής (Monroe 2.0, βλ. Βενεζουέλα και τις πρόσφατες εκλογές στη Χιλή που κέρδισαν με μεγάλη διαφορά οι μετα-Πινοσέτ) όσο και της Ευρώπης, με τη χρήση της Αυστρίας, της Πολωνίας, Ιταλίας και Ουγγαρίας για να καταστρέψουν την ήδη επισφαλή Ένωση (και το ευρώ που θα άφηνε χώρο στο δολάριο που βρίσκεται υπό πίεση ως παγκόσμιο νόμισμα). Η Ευρώπη από σήμερα προσπαθεί να ανακτήσει γρήγορα στρατιωτικό εξοπλισμό που θα αγοράσει κυρίως από τον καλύτερο πωλητή που υπάρχει σήμερα στην αγορά, δηλαδή τις ΗΠΑ, αφού πρώτα αυτές ελαφρύνουν τις δεσμεύσεις τους στο ΝΑΤΟ.
Θα λειτουργήσει; Γίνεται αμέσως σαφές ότι ρεαλιστικά θα λειτουργήσει από κάθε άποψη (είτε μας αρέσει είτε όχι, ο κόσμος είναι και θα είναι όλο και περισσότερο πολυπολικός) και, σε κάθε περίπτωση, χωρίς αξιοσημείωτες, πιθανές εναλλακτικές λύσεις που δεν υπάρχουν στο άμεσο μέλλον.
Φυσικά, ζούμε στην Ευρώπη και η ευρωπαϊκή ελίτ (μεταξύ των οποίων η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, που έχουν υποβαθμιστεί σε υποτελείς) αποστρέφεται την ιδέα. Καταφεύγοντας κυριολεκτικά σε επίπεδα ιδεαλιστικού παραληρήματος, θα πουν ότι δεν πρέπει ποτέ να «μπερδεύονται» αυτές που, κατά τη γνώμη τους, είναι «δημοκρατίες» με τα φρικτά «αυταρχικά καθεστώτα» (παρότι οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Ινδία κατατάσσονται ως «δημοκρατίες»). Θα επικαλεστούν «προδοσία» και θα πιέζουν, όπως κάνουν ήδη, για να προβάλλεται ο Ρώσος ως ο Μεγάλος Εχθρός που αξίζει «πόλεμο» και όχι διπλωματία.
Και επειδή, με τους δείκτες πολιτικής αποδοχής των αντίστοιχων ηγετών (μια πραγματική καταστροφή της συναίνεσης για το τρίο Mερτς-Mακρόν-Στάρμερ), δεν ξέρουν τι να κάνουν για να δικαιολογήσουν στη δική τους κοινή γνώμη την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, με δεδομένη την εγκατάλειψη των Αμερικανών. Χρειάζονται λοιπόν έναν «Μεγάλο Εχθρό» που πρόκειται να εισβάλει, ακόμα κι αν μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια εισβολής στην Ουκρανία, δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν ούτε την πλήρη κατάληψη του Ντονμπάς. Η μόνη ελπίδα για τα ορφανά του Μπάιντεν & Σία είναι να το τραβήξουν και να προσευχηθούν να χάσει ο Τραμπ τις επόμενες ενδιάμεσες εκλογές και, πάνω απ' όλα, να ελπίζουν στο τέλος της θητείας του το 2028. Πρόκειται για μια επισφαλή εκτίμηση για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων η πρόθεση της ομάδας εξουσίας γύρω από τον Τραμπ να προχωρήσει με ή χωρίς δημοκρατικές προφάσεις.
Εν ολίγοις, δεν είναι ένας κόσμος για πρώην πλούσιους, μικρούς και φοβισμένους ηλικιωμένους που τους έχει εγκαταλείψει ο φροντιστή τους και φοβούνται ακόμη και τον απίθανο Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο (το σύνδρομο «μετά από εμάς το χάος»).
Ευτυχώς που υπάρχει ο Μαρκ Ρούττε, ο οποίος ξεσηκώνει τα ευρωπλήθη με τη «μαγκιά» να θέλει να επιστρέψει στη πολεμική βούληση των παππούδων και προπαππούδων μας, ένας τύπος που μέχρι πρόσφατα ζούσε με τη μαμά του. Όπως είναι ήδη γνωστό, η σημασιολογική μετατόπιση από την κατάληξη «ευρώ» σε «νευρο» φαίνεται να είναι μοιραία. Λυπάμαι...
