Πόσο μπορεί να κρατήσει
ακόμη το πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης (Quantitative easing) της ΕΚΤ; Ναι, σωστά διαβάσατε, το μεταμφιεσμένο
πρόγραμμα τόνωσης της Eurotower (το κτίριο που στεγάζεται η ΕΚΤ,στην
Φρανκφούρτη). Διότι ακόμη και αν Φρανκφούρτη δεν λειτουργεί ανοιχτά, όπως η
Fed, η Τράπεζα της Ιαπωνίας και η Τράπεζα της Αγγλίας, η Ευρώπη έχει βάλει σε
κίνηση τη δικιά της ποσοτική χαλάρωση και όχι μόνο τώρα. Επειδή λόγω του
καταστατικού της απαγορεύεται να δανείζει χρήματα απευθείας στις χώρες μέλη, η
ΕΚΤ απλά κάνει τη πονηρή και παρακάμπτει το θέμα κάνοντας μια συμφωνία σιωπηρής
συγκατάθεσης. Οι ισπανικές τράπεζες, για παράδειγμα, έχουν πάρει € 150 δισεκατομμύρια από την ΕΚΤ, μέσω μιας
διαδικασίας όπου το κράτος εγγυάται το χρέος των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων
και την τιτλοποίηση τους και οι τράπεζες τα υποβάλλουν στην ΕΚΤ ως ενέχυρο για να
πάρουν χρήματα. Και με αυτά τα χρήματα οι τράπεζες τι κάνουν, ισοσκελίζουν
τον προϋπολογισμό τους; Όχι, αγοράζουν ισπανικό δημόσιο χρέος, έτσι που το σπρεντ
δανεισμού πέφτει και κανείς δεν ζαλίζει τον
Draghi ζητώντας του να κινηθεί στη δευτερογενή αγορά: με απλά λόγια, αιμομιξία
άνευ προηγουμένου.
Μόλις πριν δύο ημέρες,οι ισπανικές τράπεζες αύξησαν
κατά 10% την αγορά δημοσίου χρέους το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, από
200 δισεκατομμύρια σε πάνω από 225 στα τέλη του Μαρτίου, το 40% δηλαδή του συνόλου.Για τον Justin
Knight, τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής αγοράς σταθερού εισοδήματος της UBS, η
επιλογή αυτή δεν υπαγορεύτηκε από πολιτικούς λόγους, αλλά οικονομικούς, δηλαδή οι ισπανικές τράπεζες – οι οποίες, όπως οι
ιταλικές δεν έχουν ακόμη καταβάλει τίποτα σχεδόν από τις δύο δημοπρασίες LTRO (μακροπρόθεσμη αναχρηματοδότηση) της ΕΚΤ – θεωρούν καλή επένδυση την
αγορά Ιβηρικού χρέους, ειδικά
μακροπρόθεσμα, ώστε να κερδίζουν ακόμα και από τη διαφορά επιτοκίων. Με λίγα λόγια, δεν
είναι υποχρεωμένες να το κάνουν, απλά τρελαίνονται να το κάνουν.
Και με την Ελλάδα τι γίνεται; Ακριβώς τα ίδια. Η ΕΕ όχι μόνο δεν προσμετρά
τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις στο λόγο χρέους /ΑΕΠ,δηλαδή οι κρατικές
εγγυήσεις δεν εγγράφονται λογιστικά στο χρέος των τραπεζών στις συνεχείς
εκδόσεις ομολόγων τους από χαρτί τουαλέτας,αλλά δεν προσμετρά ούτε τα χρήματα που αυτές παίρνουν
αφού καταθέσουν αυτούς τους τίτλους στην ΕΚΤ ως ενέχυρο για να αντλήσουν
ρευστότητα, σε επιχειρήσεις κανονικής χρηματοδότησης ή μέσω του μηχανισμού Ela (Emergency Liquidity Assistance – Επείγουσα Παροχή Ρευστότητας). Και οι άλλοι;Τα ίδια ακριβώς.Όταν ξεκίνησαν τα προβλήματα με την τράπεζα Dexia,το Βέλγιο,η Γαλλία και το Λουξεμβούργο την διέσωσαν
με δανεικά. Έχετε την εντύπωση ότι στους προϋπολογισμούς των κρατών τα
χρήματα αυτά πέρασαν λογιστικά ως δάνειο; Όχι βέβαια,τα πέρασαν ως
επένδυση, εξασφαλίζοντας έτσι την αύξηση των κρατικών περιουσιακών στοιχείων
και όχι την αύξηση του δημόσιου χρέους, δηλαδή του λόγου χρέος / ΑΕΠ.
Να με συγχωρείτε,
αλλά, αν και καλυμμένο, αυτό δεν είναι ένα πρόγραμμα κινήτρων,δεν είναι
ένα πλαίσιο Ποσοτικής Χαλάρωσης (Qe, Quantitative easing);
Πόσο μάλλον που σήμερα, η ΕΚΤ κρατάει στα
χέρια της το 80% των στοιχείων του ενεργητικού της στην ονομαστική τους αξία
και σαν “μηδενικού ρίσκου”, δηλαδή χωρίς πιστωτικό κίνδυνο. Κρίμα που έτσι οι τράπεζες παίρνουν τα χρήματα με επιτόκιο "μηδενικού
κινδύνου" του 100% του δανείου, ακόμη και αν έχουν βάλει ενέχυρο
οτιδήποτε, ακόμα και το μενού ενός σουβλατζίδικου της Αθήνας, και τώρα αυτά
τα σκουπίδια είναι περασμένα στον ισολογισμό της ΕΚΤ στην ονομαστική τους αξία
και όχι σε τιμές αγοράς.Και επιπλέον, και ως "μηδενικού ρίσκου". Αυτοί
είναι τρελοί για δέσιμο. Μόνο που ο μηχανισμός μπλοκάρισε και στον αδιαφανή κόσμο της χρηματοδότησης repo (Repurchase agreement,συμφωνία επαναγοράς)οι ανάγκες σήμερα για αποδεκτές διασφαλίσεις ποιότητας φτάνουν τα 11 τρις δολάρια, και τα νέα δάνεια της ΕΚΤ θα είναι μόνο για να πληρωθούν
τα παλιά, ένα τεράστιο
δηλαδή σύστημα πυραμίδας που δεν εξυπηρετεί απολύτως
τίποτα σε επίπεδο ανάπτυξης,παρά μόνο τη διαιωνιση ενός σάπιου και φουσκωμένου τραπεζικού συστήματος.Τώρα βέβαια θα μου πείτε,οι τράπεζες πρέπει να σωθούν...
Σύμφωνοι, αλλά τότε μπορείτε να μου εξηγήσετε
την τελευταία τρέλα της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Η οποία σκέφτεται να απαγορεύσει στις
τράπεζες και στους χρηματιστές να χρησιμοποιούν τα περιουσιακά στοιχεία των
πελατών τους ως εγγύηση για τις εμπορικές συναλλαγές τους; Το σχέδιο της 15ης
Μαΐου,θεωρήθηκε από το Bloomberg ότι στις προθέσεις των ρυθμιστικών αρχών υπάρχει
η βούληση να βελτιωθεί η σταθερότητα της αγοράς και να περιοριστεί το σκιώδες
τραπεζικό σύστημα. Πάει καλά,αλλά αν γίνει τώρα, υπό τις παρούσες
συνθήκες,τότε θα διαλυθούν τα πάντα. Από τη μία, παίζεται το
παιχνίδι του παπατζή ώστε να δοθούν χρήματα στις τράπεζες, κάνοντας δεχτές ως
εξασφαλίσεις περιτυλίγματα για καραμέλες και από την άλλη απαγορεύονται,στην
πράξη, οι συμφωνίες repo.
Είναι σαν να χαρίζετε το ποδήλατό σας στο παιδί σας και στη συνέχεια να του
αφαιρείται τις ρόδες! Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ωστόσο, θέλει να παρέμβει και
αμέσως: οι τράπεζες και οι χρηματομεσίτες πρέπει να έχουν την συγκατάθεση του
πελάτη τους επίσημα και γραπτώς, για να μπορούν τα περιουσιακά του στοιχεία να χρησιμοποιηθούν ως ενέχυρο σε άλλες συναλλαγές, μια κανονική συμβατική
συμφωνία. Και κατά τη γνώμη σας, σήμερα σαν σήμερα, ποιος θα έδινε τη συγκατάθεση
του σε μια τέτοια συμφωνία; Μόνο ένας
ανόητος ή κάποιος πνιγμένος, που δεν έχει άλλη εναλλακτική λύση.
Φυσικά, η αγορά
repo στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα είναι ένα τεράστιο και επικίνδυνο καζίνο που
βασίζεται στην ισορροπία των συναλλασσόμενων, αφού αν,αυτός που κατέχει τα χρεώγραφα κάποια δεδομένη στιγμή, χρεοκοπήσει,τότε τινάζεται στον αέρα όλη η αλυσίδα. Ετσι,η Επιτροπή αναφέρει ότι "η αβεβαιότητα σχετικά με το ποιος κατέχει ένα
περιουσιακό στοιχείο μπορεί να προκαλέσει πανικό σε περιόδους στρες στην
αγορά." Επιπλέον, "οι πολύπλοκες αλυσίδες των εξασφαλίσεων (collaterals) μπορεί να δυσκολέψει τους επενδυτές να γνωρίζουν
ποιος έχει τι, πού υπάρχει κίνδυνος και ποιος είναι εκτεθειμένος. Αυτό επηρεάζει τη διαφάνεια και τη χρηματοοικονομική σταθερότητα". Το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, μας λέει,λοιπόν, ότι το σκιώδες
τραπεζικό σύστημα αντιστοιχεί σε παγκόσμιο επίπεδο σε περίπου 67.000
δισεκατομμύρια δολάρια,από τα οποία τα 31 έχουν να κάνουν με τις δραστηριότητες της
Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αν, όμως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι τόσο ανόητη παίρνοντας αυτή την απόφαση
ώστε να χαθεί η εμπιστοσύνη του
χρηματοπιστωτικού συστήματος, τότε η αλυσίδα των εξασφαλίσεων θα καταρρεύσει
από μόνη της, δεν χρειάζεται κάποιο άλλο πιστωτικό γεγονός. Οπότε,όποιος δανείζει
χρήματα αφειδώς σε τράπεζες και δέχεται εισιτήρια του μετρό ως ενέχυρο,
δημιουργεί ουσιαστικά τις προϋποθέσεις στις αγορές να επιβάλουν ένα μεγαλύτερο
περιθώριο κέρδους και υψηλότερη ζήτηση για τις εξασφαλίσεις. Ποια (υψηλότερη
ζήτηση), αν άλλη εξασφάλιση δεν υπάρχει και η πρώτη που το γνωρίζει αυτό
είναι η ίδια η ΕΚΤ;
Λοιπόν, μπορεί τελικά να είναι η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αυτή που θα πατήσει το κουμπί
του πυροκροτητή. Θυμάστε τον έλεγχο κεφαλαίων που επέβαλλε η Κεντρική Τράπεζα της
Λευκωσίας και που εξακολουθεί να ισχύει μέχρι και σήμερα, μετά από δύο μήνες (θα κράταγε,
έλεγαν, μια-δυο εβδομάδες), μετά την κλοπή με αριστοτεχνικό τρόπο των τρεχούμενων
λογαριασμών για να σωθούν οι τράπεζες της χώρας;
Αρα, αυτό δεν βοήθησε σε
τίποτα! Εξάλλου αποδεικνύεται και από το παρακάτω γράφημα, από τα στοιχεία που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Το
μήνα Μάρτιο “διέφυγαν” από τους λογαριασμούς των κυπριακών τραπεζών € 3,8
δισ. ευρώ, ενώ τον Απρίλιο 6,4 δισ. ευρώ, το 10% δηλαδή όλων των τραπεζικών
καταθέσεων μέσα σε ένα μόνο μήνα.
Και τι άλλο μας λέει αυτό το διάγραμμα; Με βάση τα χρώματα: οι Κύπριοι
πολίτες “εξαφάνισαν” € 3.000.000.000, οι
ευρωπαίοι καταθέτες (βλέπε γάλλοι και γερμανοί), περίπου 300 εκατ. ευρώ και μη κάτοικοι
της ευρωζώνης,δηλαδή οι ρώσοι ολιγάρχες,που η Μέρκελ νόμισε ότι τους έπιασε
κώτσους,γύρω στα 3,1 δισεκατομμύρια ευρώ,με μια κίνηση δηλαδή, το 16% του συνόλου
των ρωσικών χρημάτων στο νησί.
Έτσι, ή η Κύπρος θα προχωρήσει σε πραγματικούς ελέγχους ή με αυτό το
ρυθμό σε λιγότερο από ένα χρόνο το σύνολο των καταθέσεων των τραπεζών της, θα γίνουν καπνός
και άρα,θα έχουμε και πάλι πτωχεύσεις ή νέες διασώσεις.Και με τι χρήματα, αφού η ΕΕ από την πρώτη
κι όλας στιγμή επέβαλε την υποχρεωτική χρηματική
συμμετοχή των τραπεζών για να μη καταβάλει ολόκληρο το ποσό της διάσωσης;
Φυσικά, με τις καταθέσεις περίπου στο μηδέν, ούτε μια εισφορά 100% δεν θα μπορούσε να σώσει
την Κύπρο από την πλήρη στάση πληρωμών και την έξοδο της από την ευρωζώνη.
Ίσως τώρα να δίνει μια απάντηση ο τέταρτος κατά σειρά μήνας αγοράς φυσικού χρυσού
από την Τράπεζα της Ελλάδα (με χρήματα της ΕΕ): Δεδομένου ότι η ΕΚΤ έχει ήδη
υποχρεώσει την Κύπρο να πουλήσει αποθέματα χρυσού αξίας 400 εκατ. ευρώ για να αποπληρώσει
τους τόκους των δάνειων επείγουσας παροχής
ρευστότητας ,Ela, η Αθήνα θα
μπορούσε να βοηθήσει στη διάσωση του νησιού και να της εξασφαλίσει
μερικούς μήνες ζωής στην ευρωζώνη. Και επειδή, αν βγει από το ενιαίο
νόμισμα, φοβάμαι ότι η Λευκωσία θα περάσει στην επιρροή της Ρωσίας (ίσως τελικά
οι ολιγάρχες να έτυχαν κάποιας διευκόλυνσης,ώστε να βγάλουν τις καταθέσεις τους, με
αντάλλαγμα εγγυήσεις της Μόσχας για το μέλλον του νησιού), με δεδομένη και
την αυξανόμενη ένταση στη Μεσόγειο λόγω της Συρίας, με τον πρώην
Σοβιετικό στόλο να περνάει πριν δύο εβδομάδες τη Διώρυγα του Σουέζ, για
πρώτη φορά μετά από δεκαετίες.Επομένως, η Κύπρος σε τρεις μήνες θα βγει στη γύρα πάλι για λεφτά (από Ρωσία, αυτή τη φορά) ή
θα έχει “τελειώσει” ,και η Ελλάδα μέχρι το τέλος του χρόνου θα πρέπει να έχει κλείσει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της.
