Δεν είναι η Ουκρανία, είναι εικόνες από το βομβαρδισμό του
Βελιγραδίου το 1999. Στην καρδιά της Ευρώπης. Πολλοί ήταν οι πολίτες που έπεσαν
κάτω από τις βόμβες των πολεμοκάπηλων του ΝΑΤΟ.
Η ιστορία της ηπείρου μας και οι κανόνες του παιχνιδιού δεν
άλλαξαν από τη Ρωσία στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Αλλά πολύ νωρίτερα, μετά την
πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, από τις δυτικές χώρες
https://www.facebook.com/PinoArlacchi
Ο μόνος
δρόμος είναι μια συμφωνία που θα δίνειι στη Ρωσία τις εγγυήσεις ασφαλείας που
ζητούσε ανεπιτυχώς εδώ και τριάντα χρόνια, με αντάλλαγμα τον τερματισμό της
επίθεσης και μια μακροπρόθεσμη δέσμευσή της για σεβασμό της κυριαρχίας της
Ουκρανίας
Η Ευρώπη είναι
αυτή που έχει τα κλειδιά για να σταματήσει τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας
στην Ουκρανία, αν θέλει βέβαια να δράσει αντί να παραπαίει μεταξύ Ουάσιγκτον
και Κρεμλίνου όπως έκανε μέχρι τώρα. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν, σε συμφωνία
με τον Μπάιντεν, ότι δεν θα στείλουν στρατιωτικές δυνάμεις στην Ουκρανία. Αυτό
ισοδυναμεί με το ότι το ΝΑΤΟ δεν θα κάνει δεχτεί την Ουκρανία όσο η Ρωσία το
θεωρεί casus belli.
Και η Ρωσία
μόλις το απέδειξε, σηματοδοτώντας ότι η εποχή των παιχνιδιών έχει τελειώσει και
ότι πρέπει να τεθούν στο τραπέζι ακριβείς εγγυήσεις ασφάλειας. Με την επίθεση
στην Ουκρανία, η Ρωσία έκλεισε με μιας τον χώρο του διπλωματικού και πολιτικού
παιχνιδιού εντός του οποίου ο Μακρόν και ο Σολτς κινούνταν με μεγάλη ευκολία.
Στις
συνομιλίες με τον Πούτιν τις τελευταίες εβδομάδες, οι δυο τους είχαν
υπογραμμίσει χαμηλόφωνα, για να μην εκνευρίσουν τους Αμερικανούς, ότι δεν
σκόπευαν να φέρουν το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Αλλά για να μειώσουν το τίμημα της
επιλογής είχαν σκαλέσει τον Ζελένσκι να κάνει το πρώτο βήμα, δηλώνοντας ότι
είχε παραιτηθεί από το αίτημα ένταξης της χώρας του στην Ατλαντική Συμμαχία. Το
Κίεβο είχε αρχικά συμφωνήσει και είχε φτάσει στο σημείο να πει ο πρεσβευτής του
στο Λονδίνο ότι η ιδέα της ουδετερότητας της Ουκρανίας θα μπορούσε ακόμη και να
γίνει αποδεκτή.
Αλλά όταν η
Ρωσία ζήτησε αυτό να γίνει επίσημα και να γραφτεί ολόκληρη η ομιλία, τότε αυτοί
έκαναν πίσω. Και οι Ευρωπαίοι και ο Μπάιντεν είπαν όχι, νομίζοντας ότι θα
μπορούσαν να συνεχίσουν να κοροϊδεύουν μια πυρηνική δύναμη του διαμετρήματος
της Ρωσίας που ξεκίνησε πριν από τριάντα χρόνια, με τον Μπόρις Γέλτσιν, και
συνεχίστηκε μέχρι πριν από τρεις ημέρες.
Υπάρχουν αυτοί
που υποστηρίζουν ότι το πραγματικό ζήτημα για τον Πούτιν δεν είναι η επέκταση
του ΝΑΤΟ αλλά η καθαρή και απλή ανασύσταση της ρωσικής αυτοκρατορίας. Κρίμα που
δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτό το ψέμα.
Με την πτώση
της ΕΣΣΔ και τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας (το ΝΑΤΟ της άλλης πλευράς),
οι δυτικές δυνάμεις πρόσφεραν εκτεταμένες διαβεβαιώσεις στους Ρώσους ηγέτες ότι
το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί προς τα ανατολικά μετά την ενοποίηση της Γερμανίας.
Αλλά τίποτα
δεν τέθηκε γραπτώς. Δεν υπογράφτηκε καμιά συνθήκη, γιατί οι δύο πλευρές δεν το
έκριναν απαραίτητο, δεδομένων των σχέσεων συνεργασίας και φιλίας που είχαν
δημιουργηθεί μεταξύ των δύο πρώην εχθρών. Και για κάποιο διάστημα μετά το 1989,
το ίδιο το ΝΑΤΟ φαινόταν να είχε μετρημένες τις μέρες.
Οι Ρώσοι φοβόντουσαν
πάντα τις εισβολές από τη Δύση, είτε ήταν ο Ναπολέοντας, ο Χίτλερ ή το ΝΑΤΟ. Οι
κορυφαίοι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες στη Ρωσία, από τον θρυλικό Τζορτζ Κέναν
μέχρι τον πρεσβευτή στη Μόσχα Τζακ Μάτλοκ, μέχρι τον υπουργό Άμυνας της
Κλίντον, Γουίλιαμ Πέρι, συμφωνούσαν απόλυτα ότι οι φόβοι των Ρώσων ήταν βάσιμοι
και ότι το αίτημά τους για εγγυήσεις ασφαλείας ήταν θεμιτό. Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς ήταν
επομένως μια περιττή, απερίσκεπτη και προκλητική ιδέα γι' αυτούς.
Η μουσική
άλλαξε στις αρχές του αιώνα. Με την Κλιντονιανή Μπελ Επόκ να τελειώνει, ο
Τζορτζ Μπους και σια, άρχισαν να χρησιμοποιούν σαθρά επιχειρήματα για να
υποστηρίξουν ότι είχαν μεν συμφωνήσει για το ΝΑΤΟ, αλλά ότι αυτές οι συμφωνίες δεν
ήταν δεσμευτικές. Ετσι όλες οι χώρες ανατολικά της Γερμανίας συνέχισαν να
γίνονται δεκτές στη Συμμαχία, η μία μετά την άλλη. Μέχρι το ΝΑΤΟ να φτάσει, με
τις δημοκρατίες της Βαλτικής, στα σύνορα της Ρωσίας.
Η Ρωσία
ένιωσε ότι απειλείται και όταν ένιωσε ότι ξένες δυνάμεις σκόπευαν να
μετατρέψουν ένα από τα τρία ιδρυτικά έθνη της πολιτιστικής-θρησκευτικής και
πολιτικής ταυτότητας του ρωσικού λαού -το άλλο ήταν η Λευκορωσία- σε μια
μαχητική αντιρωσική οντότητα, παρέμβηκε με τη βία. .
Η λύση?
Δεδομένου
ότι κανείς δεν σκοπεύει να σπεύσει για τη στρατιωτική διάσωση της Ουκρανίας και
δεδομένου ότι ο Πούτιν μέχρι στιγμής δεν σκοπεύει να καταλάβει τη χώρα, ο μόνος
δρόμος είναι μια συμφωνία που να παρέχει στη Ρωσία τις εγγυήσεις ασφαλείας που
ζητούσε ανεπιτυχώς εδώ και τριάντα χρόνια με αντάλλαγμα για τερματισμό της
επίθεσης και μακροπρόθεσμη δέσμευση για σεβασμό της κυριαρχίας της Ουκρανίας.
Αυτό μπορεί
να γίνει με ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, μπορεί να περιλαμβάνει την επανέναρξη των
συμφωνιών του Μινσκ, ακόμη και τη δημιουργία καθεστώτος ουδετερότητας για την
Ουκρανία. Δεν είναι πλέον ώρα για παιχνίδια.
Η Ουκρανία
έχει δικαίωμα στην κυριαρχία της. Η Ρωσία δεν πρέπει πλέον να αισθάνεται ότι
κινδυνεύει. Και η Ευρώπη θα πρέπει να σταματήσει να παίζει με τη φωτιά μόνο και
μόνο για να ευχαριστήσει το πέραν του Ατλαντικού αφεντικό της.
https://www.facebook.com/PinoArlacchi
[ * ] Ο Pino Arlacchi την 1η
Σεπτεμβρίου 1997 διορίστηκε Γενικός Διευθυντής του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών
στη Βιέννη και Εκτελεστικός Διευθυντής του Προγράμματος Ελέγχου Ναρκωτικών των
Ηνωμένων Εθνών (από τότε που συγχωνεύτηκε στο Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα
Ναρκωτικά και το Έγκλημα), με τον βαθμό του Αναπληρωτή Γενικού Γραμματέα . Επί
του παρόντος, είναι τακτικός καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του
Sassari
Η Μόσχα, με την αναγνώριση των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ
και του Λουγκάνσκ στα όρια που περιλαμβάνουν ολόκληρη τη λεκάνη του Ντονέτσκ
(Ντονμπάς) εμφανίζεται αποφασισμένη να επιβάλει τη ρωσική συμμετοχή σε μια νέα
«αρχιτεκτονική ασφάλειας» στην Ευρώπη.
Αυτό που απαιτεί η Ρωσία, με απλούστερα λόγια, είναι να έχει
λόγο και να λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντά της σε κάθε μείζονα απόφαση που
μπορεί να διαταράξει ή να αναδιαμορφώσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην
περιοχή.
Ας αφήσουμε κατά μέρος και στη σφαίρα της φιλοσοφίας τη
διερεύνηση του «δικαίου» ή «αδίκου» των ρωσικών απαιτήσεων. Στις διεθνείς
σχέσεις (όπως, δυστυχώς, και στη ζωή των ανθρώπων) «δίκαιο» είναι αυτό που
κάποιος έχει το σθένος και τα μέσα για να το επιβάλει. Και η σημερινή Ρωσία του
Πούτιν φαίνεται ότι είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που
διαθέτει προκειμένου να υποστηρίξει τα δικαιώματα / συμφέροντά της.
Αυτό που αμφισβητεί έμπρακτα η Μόσχα με τις κινήσεις της στο
Ντονμπάς είναι η τρέχουσα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας, η οποία
διαμορφώθηκε όχι μόνο ερήμην της, αλλά και με παραβίαση των συμφωνηθέντων
μεταξύ της ευρωατλαντικής συμμαχίας και της παραπαίουσας το 1990 Σοβιετικής
Ένωσης.
Δεσμεύσεις ΗΠΑ – Ε.Ε. στη Ρωσία
Κομβικό σημείο για τη δημιουργία της μετα-ψυχροπολεμικής
τρέχουσας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας ήταν η επανένωση της Γερμανίας
(1990). Στις συνομιλίες για την ένωση της Δυτικής Γερμανίας με τη Λαϊκή
Δημοκρατία της Ανατολικής Γερμανίας πήραν μέρος οι νικητές του Β’ Παγκοσμίου
Πολέμου (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Σοβιετική Ένωση) καθώς αυτές οι δυνάμεις είχαν
διαμορφώσει το μεταπολεμικό παγκόσμιο (και ευρωπαϊκό) σύστημα ασφάλειας.
Όπως αποδεικνύεται από αποχαρακτηρισμένα απόρρητα έγγραφα των
συνομιλιών για τη γερμανική επανένωση μεταξύ των νικητών στον Β’ Παγκόσμιο
Πόλεμο (άρθρο του Ιωάννη Μπαλτζώη 7.1.2022 στοslpress.gr), η ηγεσία της
καταρρέουσας τότε Σοβιετικής Ένωσης συναίνεσε στην επανεμφάνιση της ενιαίας
Γερμανίας στο διεθνές σύστημα έχοντας λάβει σαφείς και ρητές διαβεβαιώσεις ότι
«ούτε μια ίντσα της σημερινής στρατιωτικής δικαιοδοσίας του ΝΑΤΟ δεν θα
εξαπλωθεί προς την ανατολική κατεύθυνση» (τον Φεβρουάριο του 1990 ο Αμερικανός
ΥΠΕΞ Τζέημς Μπέικερ προς τον Γκορμπατσόφ).
Τον ίδιο μήνα επίσης ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χανς
Ντίτριχ Γκένσερ, σε συνάντησή του με τον Βρετανό ομόλογό του, είπε: «Οι Ρώσοι
πρέπει να έχουν κάποια διαβεβαίωση ότι, εάν, για παράδειγμα, η πολωνική
κυβέρνηση εγκαταλείψει το Σύμφωνο της Βαρσοβίας μια μέρα, δεν θα ενταχθεί στο
ΝΑΤΟ την επόμενη».
Γιατί δεν τηρήθηκαν;
Μια ματιά στον χάρτη με τις αμερικανοΝΑΤΟϊκές εγκαταστάσεις
στις χώρες – πρώην μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας της ανατολικής Ευρώπης
αποκαλύπτει αυτό που όλοι γνωρίζουμε. Ότι η ευρωατλαντική συμμαχία δεν τήρησε
καμία από τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει, καθώς αμέσως μετά τη γερμανική
επανένωση επέλασε προς Ανατολάς.
Σε πρώτη φάση οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης (εκτός
Λευκορωσίας και Ουκρανίας) ενσωματώθηκαν οικονομικά με την ένταξή τους στην
Ε.Ε. Σε δεύτερο στάδιο οι εν λόγω χώρες μετατράπηκαν σε κρίσιμα στρατιωτικά
προγεφυρώματα με την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ, όπως για παράδειγμα η Ρουμανία και η
Βουλγαρία, οι οποίες παίζουν αποφασιστικό ρόλο στον αμερικανοΝΑΤΟϊκό
αντιπυραυλικό (αποκαλούμενο) αμυντικό σχεδιασμό και την αμερικανική παρουσία
στη Μαύρη Θάλασσα, δηλαδή τις ρωσικές ακτές.
Πότε είναι «καλή» η αυτοδιάθεση;
Σήμερα οι ευρωατλαντικοί σύμμαχοι κατηγορούν τη Ρωσία του
Πούτιν ότι υποθάλπει αλυτρωτισμούς και αποσχίσεις οδηγώντας στον ακρωτηριασμό
την Ουκρανία. Οι εν λόγω, αναντίρρητα ακριβείς, δυτικές αιτιάσεις ωστόσο δεν
έχουν καμία σχέση με την προσήλωση σε γενικές και παγκοίνως αποδεκτές αρχές του
Διεθνούς Δικαίου.
Η αντεπίθεση του Πούτιν και η αδυναμία των Βρυξελλών
Απλώς περιγράφουν την αδυναμία της ευρωατλαντικής συμμαχίας να
συγκρατήσει την «ιμπεριαλιστική» ανάκαμψη της Ρωσίας, η οποία έχει την
πρωτοβουλία των κινήσεων.
Άλλωστε ήταν η ίδια η ευρωατλαντική συμμαχία που πρώτη χάραξε
τον δρόμο που σήμερα ακολουθεί ο Πούτιν, όταν, στον κολοφώνα της ισχύος της και
με τη διάδοχο της Σοβιετικής Ένωσης Ρωσία στην έσχατη αδυναμία, προχώρησε στη
διάλυση της Γιουγκοσλαβίας (1991) και στον βομβαρδισμό της Σερβίας (1999)
στηρίζοντας με τα όπλα το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του Κοσόβου.
Είναι, έχουμε την εντύπωση, μια ακόμη απόδειξη της γενικής
αρχής που χαρακτηρίζει την πραγματικότητα των διεθνών σχέσεων: Δίκαιο είναι
αυτό που μπορεί κάποια δύναμη να υποστηρίξει και να επιβάλει.
● Τότε, τη δεκαετία του 1990, η ευρωατλαντική συμμαχία είχε τη
δύναμη να επιβάλει το δίκαιό της μεταφέροντας το ΝΑΤΟ στα ρωσικά σύνορα και
διαλύοντας τη Γιουγκοσλαβία δημιουργώντας κράτη – εξαπτέρυγα του δυτικού συστήματος
συμφερόντων.
● Σήμερα στην ανατολική Ουκρανία, απ’ ό,τι φαίνεται αυτό το
δίκαιο βρίσκεται στην πλευρά της Ρωσίας του Πούτιν.
Γιατί είναι σημαντική η Ουκρανία;
Μια ματιά στον χάρτη αρκεί για να καταλάβει κανείς τη σημασία
της Ουκρανίας στην ευρασιατική σκακιέρα και γιατί η Ρωσία δεν πρόκειται να
αποδεχτεί τη μετατροπή και αυτής της χώρας σε ΝΑΤΟϊκό προγεφύρωμα. Όπως το έχει
συνοψίσει ο Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι, χωρίς την Ουκρανία η Ρωσία είναι απλώς μια
χώρα, με την Ουκρανία είναι αυτοκρατορία.
Δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει αν στόχος του Πούτιν είναι η
ρωσική αυτοκρατορική παλινόρθωση με την ανακατάληψη των εδαφών που επί αιώνες
διαμόρφωναν την άμεση σφαίρα επιρροής της τσαρικής και στη συνέχεια σοβιετικής
Ρωσίας. Το βέβαιο, ωστόσο, είναι ότι η σημερινή ρωσική ισχύς επιτρέπει στον
Πούτιν να κατοχυρώσει τα εδάφη του Ντονμπάς στην ανατολική Ουκρανία, στα οποία
άλλωστε κατοικούν συμπαγείς ρωσόφωνοι / ρωσόφιλοι πληθυσμοί.
Η Ουκρανία, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στο σύστημα των αγωγών
μεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές, υπήρξε το
τελευταίο έπαθλο που διεκδίκησε η ευρωατλαντική συμμαχία από τον πρώην
σοβιετικό ζωτικό χώρο. Στην Ουκρανία ωστόσο ξεκίνησε και η ρωσική αντεπίθεση.
Η άγρια σύγκρουση της Δύσης με τη Ρωσία μετέτρεψε την Ουκρανία
σε πεδίο μάχης και οδήγησε τη χώρα σε μια κατάσταση εμφυλίου, ο οποίος κρατά
από το 2014 μέχρι και σήμερα.
● Η πρώτη απάντηση του Πούτιν στις προσπάθειες των δυτικών να
ρυμουλκήσουν την Ουκρανία σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ ήταν η προσάρτηση της Κριμαίας (2014).
● Η επόμενη καθοριστική ρωσική απάντηση δόθηκε αυτές τις μέρες
με την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των δύο Λαϊκών Δημοκρατιών στο Ντονμπάς,
γεγονός που στην πράξη σημαίνει τη μετακίνηση ρωσικών δυνάμεων δυτικότερα,
καθώς ούτε ο ουκρανικός στρατός έχει τη δύναμη ούτε το ΝΑΤΟ έχει τη διάθεση να
αναλάβει το ρίσκο να αποτρέψει αυτήν τη ρωσική κίνηση.
Πόσο αρραγές είναι το ευρωατλαντικό μέτωπο;
Με τους «απεριόριστους» ενεργειακούς πόρους της η Ρωσία είναι
εκ των πραγμάτων τροφοδότης της ευρωπαϊκής οικονομικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα της
γερμανικής «ατμομηχανής» της Ε.Ε.
Παρά τις επίμονες αμερικανικές προσπάθειες προκειμένου η
Ευρώπη να διαφοροποιήσει τις πηγές ενεργειακού εφοδιασμού της για να αποφευχθεί
η μεγιστοποίηση της ρωσικής επιρροής, η πραγματικότητα επέβαλε στη Γερμανία να
διασυνδεθεί (σε βαθμό εξάρτησης) με τις ρωσικές ενεργειακές πηγές. Δεν είναι
άλλωστε τυχαίο ότι ολόκληρος πρώην καγκελάριος (Σρέντερ), με την αποχώρησή του
από την πολιτική, εξασφάλισε ηγετική θέση στην κρατικά ελεγχόμενη ρωσική εταιρεία
φυσικού αερίου.
Η εμβάθυνση των σχέσεων του γερμανικού οικονομικού
κατεστημένου με τα ρωσικά οικονομικά συμφέροντα παρά τις αμερικανικές
αντιρρήσεις προχώρησαν σε ευρύτερα πεδία συνεργασίας, ενώ στον τομέα της
ενέργειας, με τη δημιουργία δύο αγωγών φυσικού αερίου (για τον δεύτερο ο
καγκελάριος Σολτς υποχρεώθηκε μετά τις τελευταίες εξελίξεις να σταματήσει την
πιστοποίηση που απαιτείται ώστε ο NordStream 2 να τεθεί σε λειτουργία), η
Γερμανία εξαρτάται σε μέγιστο βαθμό από τις ρωσικές προμήθειες.
Η Ρωσία, σύμφωνα με τη Moody’s, είναι μακράν ο μεγαλύτερος
προμηθευτής ενέργειας της Γερμανίας: το 2020 προερχόταν από τη Ρωσία περίπου το
65% του φυσικού αερίου και περίπου το 30% της συνολικής προσφοράς πετρελαίου.
Ανάλογη με τη Γερμανία τεράστια εξάρτηση από τις ρωσικές ενεργειακές πηγές
έχουν η Ελλάδα, η Αυστρία και η Ιταλία. Παρ’ όλα αυτά, με όχημα το ΝΑΤΟ, η
Ουάσιγκτον έχει δέσει τις ευρωπαϊκές χώρες στο άρμα της εξωτερικής της
πολιτικής. Μάλιστα, ειδικότερα η Γερμανία δεν είναι σε θέση να «ξεχάσει» ότι
αμερικανική δύναμη τουλάχιστον 40.000 ανδρών εξακολουθεί να παραμένει στο
έδαφός της…
Τι θα πληρώσει η Ελλάδα;
Η Ελλάδα καταβάλλει ήδη υψηλό κόστος των επιλογών των
κυβερνήσεών της να αποδεχτεί αυξημένο ρόλο στο πλαίσιο της ελληνοαμερικανικής
στρατηγικής συνεργασίας. Η Ελλάδα, στο πλαίσιο της τελευταίας
ελληνοαμερικανικής συμφωνίας για τις βάσεις (που διαπραγματεύτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ και
υπέγραψε η Ν.Δ.), προσφέρει στην Ουάσιγκτον κρίσιμες στρατιωτικές υποδομές
(Σούδα, Αλεξανδρούπολη κ.λπ.), οι οποίες χρησιμοποιούνται από τους Αμερικανούς
εναντίον της Ρωσίας.
Επίσης η διευθέτηση του προβλήματος της ονομασίας της τέως
ΠΓΔΜ (κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ) οδήγησε στην ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ
προσφέροντας μέγιστη υπηρεσία στις ΗΠΑ και τραυματίζοντας βαριά τις
ελληνορωσικές σχέσεις.
Το κόστος που καταβάλλει η χώρα στην προσπάθειά της να
κερδίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ΝΑΤΟϊκή συμμαχία είναι ευρύτερο και πέρα από
τα προβλήματα που ενδεχομένως προκύψουν στον ενεργειακό της εφοδιασμό σε
υψηλότερες τιμές από άλλους προμηθευτές.
Η κακή ποιότητα των ελληνορωσικών σχέσεων αποτυπώνεται στη
μείωση κατά 83% φέτος του τουριστικού ρεύματος από τη Ρωσία σε σχέση με την
καλοκαιρινή σεζόν του 2019. Η πανδημία είναι ένας από τους λόγους αυτής της
μείωσης. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι Ρώσοι τουρίστες φέτος δεν ξεπέρασαν
τους 100.000, έναντι περίπου 610.000 το 2019, ενώ το 2013-2014, πριν δηλαδή από
τη Συμφωνία των Πρεσπών, οι Ρώσοι τουρίστες στη χώρα μας έφταναν το 1,5
εκατομμύριο!
Στην τρέχουσα φάση και εφόσον δεν εξευρεθεί σύντομα ειρηνική
διέξοδος στην Ουκρανία, βαρύ θα είναι το κόστος και για τις ελληνικές εξαγωγές
αγροτικών προϊόντων, καθώς Ρωσία και Ουκρανία απορροφούν το 18% των συνολικών
εξαγωγών οπωροκηπευτικών, το 50% των εξαγωγών φράουλας και σχεδόν το 25% των
εξαγωγών ροδάκινου.
Συμπέρασμα: Είναι σαφές ότι βρισκόμαστε σε μια φάση κατά την
οποία επαναδιαμορφώνεται η ισορροπία στο διεθνές σύστημα. Το αμερικανικό
ενδιαφέρον προς Ανατολάς (στρατηγική συμμαχία ΗΠΑ, Βρετανίας, Αυστραλίας) για
τον έλεγχο της Κίνας δοκιμάζει τα όρια αντοχών και δυνάμεων της αμερικανικής
υπερδύναμης δημιουργώντας «ευκαιρίες» που σπεύδουν να εκμεταλλευτούν άλλοι
μεγάλοι ή περιφερειακοί παίκτες, όπως η Ρωσία σήμερα στην Ουκρανία ή η
«αναθεωρητική» Τουρκία στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο…
Αυτό που γίνεται 2 μέρες αλλά και τώρα στη Κέρκυρα είναι
τραγικό και αναμενόμενο.
Τα κανάλια τώρα κουβέντα για να καλύψουν τη σιωπή της
κυβέρνησης και τις εταιρίες εξόρυξης υδρογοναθράκων που τσακίζουν τη θάλασσα
μας.
Ο ζιφιός στη
Βουλιαγμένη όπως είχαμε πει κάποιοι άνθρωποι ήταν απλώς η αρχή.
Εδώ και 3 μέρες ξεβράζονται θαλάσσια θηλαστικά στις ακτές της
Κέρκυρας 3 ζιφιοί και ένα δελφίνι.
Εταιρίες εξόρυξης υδρογοναναθράκων κάνουν έρευνες με
ελεγχόμενες σεισμικές δονήσεις και χρήση εκρηκτικών.
Η κυβέρνηση τους κλείνει το μάτι, ενώ όλα αυτά γίνονται στην Ελληνική Τάφρος (περιοχή που εκτείνεται
από τα Ιόνια νησιά μέχρι τα νότια της Κρήτης και τη Ρόδο). Η ταύρος αυτή είναι
το σπίτι για τα κητώδη και όχι μόνο όπως είναι φάλαινες φυσητήρες, οι πτεροφάλαινες,
τα μαυροδέλφινα, τα ζωνοδέλφινα, τα ρινοδέλφινα κ.α.
Ήδη ο ένας ζιφιός που κάτοικοι τον σπρώξαν προς τα μέσα (
λάθος) ξαναβγήκε σε παραλία για να πεθάνει.
Ξέρουμε πολύ καλά ποια θα είναι η μοίρα αυτών των ζώων αλλά
και της θάλασσας μας.
Μια θάλασσα έρμαιο εταιριών δολοφόνων, πολιτικών μαριονέτες
και ενός λαού που δεν ξέρει πόσο σημαντικός και μοναδικός είναι ο τόπος του.
Η Ελληνική τάφρος θα έπρεπε να φυλάσσετε σαν κόρη οφθαλμού και
όχι να την δολοφονούν εταιρίες.
Συνδημία
Καθώς μπαίνει το 2022, και παρ’ όλη την τρομολαγνεία που
καλλιεργούν κράτος και μίντια, όλες οι ειδήσεις από το μέτωπο του κόβιντ είναι
ευοίωνες. Η παραλλαγή Ο εξαλείφει την πολύ πιο επικίνδυνη Δ καθώς προσφέρει
ανοσία απέναντι της, και αν δεν εμφανιστούν πιο επικίνδυνες παραλλαγές
πιθανότατα θα σημάνει απρόσμενα την πολυπόθητη λήξη της συνδημίας.
Γιατί οι (ενήμεροι) αριστεροί επιδημιολόγοι επιμένουν ότι ο κόβιντ δεν
είναι απλή επιδημία ή πανδημία αλλά συνδημία; Η έννοια της συνδημίας
αναδεικνύει την ταξική φύση της αρρώστιας καθώς σημαίνει, στο πιο απλό επίπεδο,
δύο ή περισσότερες επιδημίες που δρουν ταυτόχρονα και αλληλεπιδρούν μέσα στ’
ανθρώπινα σώματα καθώς εξαπλώνονται, επιβαρύνοντας έτσι την ασθένεια. Έχοντας
αναπτυχθεί τη δεκαετία του 1990 με σκοπό ν’ αναδείξει βιολογικούς και
κοινωνικούς παράγοντες σημαντικούς για την πρόγνωση και τη θεραπεία της
αρρώστιας, η έννοια της συνδημίας αμφισβητεί την υγειονομική πολιτική στις
καπιταλιστικές χώρες η οποία διαμορφώνεται κρύβοντας τον ταξικό παράγοντα.
Στην περίπτωση του Cov19, δύο διαφορετικών ειδών αρρώστιες
αλληλεπιδρούν στους πληθυσμούς ανάλογα με την κοινωνική θέση τους. Από τη μια
μεριά η μόλυνση με τον ιό SARS-CoV-2 και από την άλλη μεριά αρκετές μη
μεταδοτικές ασθένειες οι οποίες πλήττουν τις διαφορές ομάδες άνισα,
αποτυπώνοντας δηλαδή τις βαθιές ανισότητες που χαρακτηρίζουν τις καπιταλιστικές
κοινωνίες και κατά κανόνα επιτείνοντας τ’ αποτελέσματά τους. Ο ιός συνήθως δεν
σκοτώνει από μόνος του, αλλά δίνει τη χαριστική βολή σε ανθρώπους που έχουν
υποκείμενα νοσήματα ή είναι γι’ άλλους λόγους ευπαθείς. Περισσότερο τρωτοί
είναι εργάτες, ηλικιωμένοι και φτωχοί, δηλαδή ομάδες που, ακόμη και στις
πλουσιότερες χώρες, έχουν ανέκαθεν ελλιπή πρόσβαση στο υγειονομικό σύστημα ενώ
αντιμετωπίζουν τα βαρύτερα προβλήματα υγείας, για λόγους όπως κακή διατροφή και
περιβάλλον ή ανθυγιεινές εργασιακές συνθήκες.
Με δύο λόγια, ο Cov19 σύντομα απέκτησε σαφή ταξική διάσταση,
που αντανακλά τις οικονομικές ανισότητες του καπιταλισμού και τις κάθε λογής
ρατσιστικές και έμφυλες διακρίσεις. Θυμόμαστε ότι στην Ελλάδα πρώτα έπληξε
εύπορους που είχαν επισκεφτεί εκθέσεις μόδας στη βόρεια Ιταλία, καθώς και τους
καλεσμένους ενός πρύτανη, γιατρού μάλιστα, που τότε πήρε αψήφιστα τις
προειδοποιήσεις και έθαψε αρκετούς συνδαιτημόνες του. Σύντομα όμως πέθαινε
κόσμος που έπαιρνε λεωφορείο για τη δουλειά και δεν είχε διασυνδέσεις για να
εξασφαλίσει ΜΕΘ ή μονοκλωνικά, ούτε οικονομική άνεση ή γνώση για να ενισχύσει
το ανοσοποιητικό του σύστημα.
Η συνδημία συνδέεται λοιπόν με περιβαλλοντικούς και ιατρικούς
παράγοντες όπως μόλυνση του περιβάλλοντος, παχυσαρκία και έλλειψη βιταμίνης D,
ενώ απαιτεί αντιμετώπιση όχι μόνον του ιού SARS-CoV-2 αλλά και χρόνιων
νοσημάτων όπως υπέρταση, διαβήτης, καρδιοαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις,
καθώς και καρκίνος. Όπως και οι άλλες συνδημίες αποτυπώνει, εκτός από την
ταξική σύγκρουση, τις σχέσεις μεταξύ κράτους και κοινωνίας, που είναι πολύ
διαφορετικές στα διάφορα κράτη του κόσμου.
Ο Cov19 βρήκε τη Δύση απροετοίμαστη. Απέδειξε πως ακόμη και τα
ισχυρότερα κράτη της δεν είχαν θεσμούς ούτε προσωπικό, ούτε καν διάθεση, να
προστατέψουν τους λαούς, μολονότι προηγούμενες επιδημίες τα είχαν
προειδοποιήσει. Σήμερα δεν είναι καλύτερα προετοιμασμένα ν’ αντιμετωπίσουν νέες
πανδημίες (Jessica A. Bell, Jennifer B. Nuzzo, Global Health Security Index:
Advancing Collective Action and Accountability Amid Global Crisis, December
2021, στο www.GHSIndex.org). Στο μεταξύ η γενική θνητότητα τινάχθηκε στα ύψη
καθώς τα συστήματα υγείας φράκαραν από την πανδημία και ο λαός ουσιαστικά
αποκλείστηκε από τη δημόσια περίθαλψη. Οι εκατόμβες φτωχών οφείλονται στην
κρατική πολιτική μάλλον παρά στον ιό, όπως αποδεικνύει η Ελλάδα που με πληθυσμό
140 φορές μικρότερο από την Κίνα καταγράφει τετραπλάσιους νεκρούς από τον
Cov19.
Ελευθερία
Κεντρικός άξονας της ολιγαρχικής πολιτικής που εφαρμόστηκε στη
διάρκεια της συνδημίας είναι το “κάνουμε την κρίση ευκαιρία”, σαρώνουμε δηλαδή
μικρομεσαίους και λαό προωθώντας αναδιανομή υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου.
Επιμέρους πλευρές της είναι, μεταξύ άλλων, διαλύουμε ΕΣΥ και δημόσια εκπαίδευση,
ανομολόγητα προωθούμε ανοσία αγέλης αναγκάζοντας τους σκλάβους να κολλάν ο ένας
στον άλλο σε λεωφορεία, χώρους εργασίας και εστίασης ή πανεπιστήμια, τους
χωρίζουμε μάλιστα σ’ εμβολιασμένα ή ανεμβολίαστα πρόβατα και ερίφια και τους
βάζουμε να πλακώνονται μεταξύ τους γελώντας με την αριστερά που χαζοχαρούμενα
χειροκροτεί ή περί άλλα τυρβάζει, αφήνουμε στο έλεος του θεού τους
συνταξιούχους που δεν παράγουν πλέον αλλ’ απλώς επιβαρύνουν ασφαλιστικά ταμεία,
και άλλα παρόμοια. Όλα αυτά τα κάνουμε με προκάλυμμα τον μαζικό εμβολιασμό και
ρίχνοντας στους ανεμβολίαστους την ευθύνη της προδιαγεγραμμένης υγειονομικής
αποτυχίας. Αν για να πείσουμε χρειαστεί να εμβολιάσουμε και το χρυσόψαρό μας,
το κάνουμε.
Η αριστερά δυστυχώς δεν κατάγγειλε αυτή την πολιτική συνολικά.
Περιορίστηκε κυρίως σ’ αιτήματα ενίσχυσης του ΕΣΥ, η οποία είναι βεβαίως σωστή
και απαραίτητη, αλλ’ ανεπαρκής όσο η υγειονομική πολιτική δεν αλλάζει εκ
βάθρων. Από την αρχή της συνδημίας αριστεροί υγειονομικοί με ηρωική αυτοθυσία,
όπως και οι περισσότεροι υγειονομικοί του δημοσίου, πολεμούν στην πρώτη γραμμή
για να σώσουν ζωές. Ορθά επιμένουν ν’ αποσυμφορηθούν το ταχύτερο δυνατό οι ΜΕΘ
που άφησαν ανοιχτές οι κυβερνώντες, ελάχιστες για τις ανάγκες της χώρας, και
κανείς δεν μπορεί να τους καταδικάσει επειδή υποκύπτουν στον κυνικό κυβερνητικό
εκβιασμό. Ωστόσο σπάνια ασκούν συνολική κριτική στην κυβερνητική πολιτική.
Η πολιτική που εφαρμόζουν όλες οι κυβερνήσεις σε ΗΠΑ και ΕΕ
συγκρούεται με τη βασική αρχή της επιδημιολογίας, ότι πάντοτε αντιμετωπίζεις τις
επιδημίες δρώντας σύντονα σε τέσσερεις πυλώνες. Περιορισμός της δυνατότητας
εξάπλωσης και συστηματική ανίχνευση του ιού (ποτέ δεν έγιναν στην Ελλάδα, παρά
τ’ αλλεπάλληλα λοκντάουν και τη διασπάθιση δισεκατομμυρίων σε αναξιόπιστα
τεστ), ενίσχυση του εθνικού συστήματος υγείας (η κυβέρνηση αντίθετα έκοψε τους
πόρους του ΕΣΥ και εγκληματικά απέλυσε εφτά χιλιάδες υγειονομικούς με το
πρόσχημα ότι έμειναν ανεμβολίαστοι, χωρίς δυστυχώς η αριστερά να τους στηρίξει
όπως έπρεπε), άμεση ενίσχυση της υγείας όλου του πληθυσμού με φαρμακολογικά
μέτρα (εδώ κρύβουν συστηματικά την επιτυχία φτωχότερων χωρών, όπως Κούβα και
Νικαράγουα αλλ’ ακόμη και άγρια καπιταλιστικών όπως Ινδία και Ινδονησία, που
μοίρασαν μαζικά βιταμίνη D και C, υδροξυχλωροκίνη, ιβερμεκτίνη και άλλα φθηνά
φάρμακα τα οποία οι φαρμακευτικές συκοφαντούν επειδή δεν τους φέρνουν κέρδος),
και τέλος εμβολιασμός ευπαθών ομάδων αν πράγματι αυτός είναι εφικτός, με
εμπεριστατωμένη ιατρική απόφαση για κάθε συγκεκριμένο πρόσωπο και όχι μαζικά
και καταναγκαστικά.
Το φιάσκο λοιπόν των Δυτικών χωρών ήταν αναμενόμενο. Όταν
εφαρμόζεις πολιτική αντίθετη στις βασικές επιστημονικές αρχές, τι άλλο
περιμένεις; Έλπιζαν να το συγκαλύψουν με επικοινωνιακή διαχείριση. Απέτυχαν.
Αποτέλεσμα, από τη μια μεριά να τους λοιδορούν συστημικοί γιατροί λέγοντας αυτά
που αποφεύγει να πει η αριστερά
(https://swprs.org/professor-ehud-qimron-ministry-of-health-its-time-to-admit-failure/)και
από την άλλη οι θεματοφύλακες του συστήματος ν’ ανησυχούν για την κατάρρευση
της αξιοπιστίας τους. Όχι τυχαία ο Μπιλ Γκέιτς θεωρεί πως ένα από τα
σημαντικότερα προβλήματα του 2022 είναι “η δυσπιστία προς τους θεσμούς”
(https://www.gatesnotes.com/About-Bill-Gates/Year-in-Review-2021).
Ειδικοί και πολιτικοί από πέρυσι ξέχασαν και μια άλλη βασική
γνώση της επιδημιολογίας. Ενόσω ο ιός κυκλοφορεί στην κοινότητα, ο μαζικός
εμβολιασμός με “διάτρητα” εμβόλια (τα οποία δηλαδή δεν εμποδίζουν τη μετάδοση,
δεν είναι αποστειρωτικά, αλλ’ απλώς περιορίζουν τα συμπτώματα) είναι
επικίνδυνος επειδή πρακτικά καταργεί το εξελικτικό πλεονέκτημα των ελαφρότερων
μεταλλάξεων και βοηθά να εξαπλωθούν πιο επικίνδυνα στελέχη. Λόγου χάρη η Κίνα
πέτυχε να σβήσει τον ιό ήδη από τον Μάρτη του 2020 χωρίς να χρησιμοποιήσει
εμβόλια, και μόνον το 2021, ενώ ιός δεν υπήρχε στην κοινότητα, χρησιμοποίησε
μαζικά εμβόλια παραδοσιακής πρωτεϊνικής τεχνολογίας και όχι πειραματικά όπως
είναι όλα όσα βάζουμε εμείς εδώ. Στην Κούβα επίσης χρησιμοποίησαν μαζικά
πρωτεϊνικά εμβόλια το περασμένο καλοκαίρι, ενώ ο ιός δεν κυκλοφορούσε, και
επίσης χλωροκίνη και άλλα φάρμακα. Χωρίς μαζικό κίνημα εστιασμένο σε ζητήματα
υγείας οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις αδιαφορούν στις σχετικές αγωνιώδεις
προειδοποιήσεις ειδικών
(https://www.voiceforscienceandsolidarity.org/videos-and-interviews/second-call-to-who-please-dont-vaccinate-against-omicron).
Για να πειθαναγκάσουν το λαό να εμβολιαστεί, αρκετές
κυβερνήσεις, μεταξύ τους και η ελληνική, επέβαλαν απαρτχάιντ σε βάρος μεγάλου
μέρους του πληθυσμού που χαρακτηρίζεται ανεμβολίαστος ακόμη και αν έχει
διπλοεμβολιαστεί. Έτσι ακυρώνουν δημοκρατικές ελευθερίες και δικαιώματα, με την
αριστερά ν’ αυτοακυρώνεται όσο σιωπά γι’ αυτό. Η αριστερά επίσης σιώπησε
δυστυχώς για την πρόληψη της νόσησης και την πρώιμη επιθετική θεραπεία με
φαρμακευτική αγωγή ιβερμεκτίνης, χλωροκίνης και άλλων φαρμάκων, καθώς και την
ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος με βιταμίνες D και C και ψευδάργυρο, που
χρησιμοποιήθηκαν μαζικά το 2021 σε πολλές χώρες με μεγάλη επιτυχία. Αποφεύγει
δυστυχώς να θέσει το κρίσιμο ερώτημα, πώς κατόρθωσαν φτωχές χώρες της Αφρικής, της
λατινικής Αμερικής και της Ασίας ν’ αντιμετωπίσουν τον covid 19 με πολύ
μεγαλύτερη επιτυχία από τις καπιταλιστικές μητροπόλεις; Τι έκαναν και έχουν
εντυπωσιακά λιγότερες νοσηλείες, διασωληνώσεις και θανάτους; Όσο δεν θέτουμε
αυτό το ερώτημα, δεχόμαστε τη βάση μιας υγειονομικής πολιτικής που αποδείχθηκε
καταστροφική.
Επιχείρηση Ελευθερία
Ως το τέλος του 2021 για να “πουλήσει” τους εμβολιασμούς η
ελληνική κυβέρνηση διαφήμισε την Επιχείρηση Ελευθερία. Σύμφωνα με την
ακατάσχετη προπαγάνδα τα πρόβατα σπάνια αρρώσταιναν και δήθεν δεν μετέδιδαν τον
ιό, επομένως ορθά κυκλοφορούσαν ελεύθερα ατεστάριστα και απροφύλακτα, ενώ
εξίσου ορθά τα ερίφια απαγορεύτηκε ακόμη και κάλτσες ν’ αγοράσουν χωρίς να
δείξουν κοστολογημένη σε ευρώ και προσωρινότατης ισχύος δήλωση μετάνοιας.
Αποτέλεσμα, οι εμβολιασμένοι συνωστίζονται απροστάτευτοι σε χώρους εργασίας και
ταβέρνες δίχως εξαερισμό όπου ελεύθερα κολλούν άλλους εμβολιασμένους, χωρίς
αυτό να ενοχλεί κανάλια και κυβέρνηση που το εγκρίνουν, ζητώντας βασικά να
γονατίσουν τα ερίφια.
Η πολύτιμη αυτή ελευθερία των εμβολιασμένων δεν πρέπει βεβαίως
να περιοριστεί, ώστε να μη δοθεί λάθος μήνυμα. Αν δεν έχουν προνόμια σε σχέση
με τους ψεκασμένους ίσως μετανιώσουν που εμβολιάστηκαν. Ελεύθερα ατεστάριστα
και απροφύλακτα λοιπόν συνεχίζουν να μεταδίδουν και τα κρούσματα πληθαίνουν,
πάντοτε φυσικά με ευθύνη των εριφίων. Η αριστερά ωστόσο ξεχνά ότι, αν σήμερα οι
αστοί γελούν με το διχασμό του λαού και τη δική της αυτοταπείνωση, αύριο θα μας
φορτώσουν όσο μπορούν τις ευθύνες. Όταν πάψουν να φταιν οι ανεμβολίαστοι, θα
φταίει η αριστερά. Οι συστημικοί ανεμπόδιστα ξαναγράφουν την ιστορία, και αύριο
Άδωνις και Πλεύρης δεν θα δυσκολευτούν να πουν πως οι ίδιοι ήταν ανέκαθεν κατά
των εμβολίων, αλλά τους εμβολιασμούς τους επέβαλε η αριστερά. Αν εμείς δεν
χτυπήσουμε συνολικά την κυβερνητική πολιτική, και κατά μέτωπο την έμφασή της
στους εμβολιασμούς, θα πληρώσουμε ακριβά τη σημερινή μας αφωνία.
Η συνδημία δεν έφερε μόνο κρατικά μέτρα που δεν έχουν
προηγούμενο, από τον καταναγκαστικό εγκλεισμό ολόκληρων κοινωνιών ως τους
υποχρεωτικούς εμβολιασμούς με σκευάσματα για τα οποία οι παραγωγοί τους δεν
παίρνουν την ευθύνη. Επίσης σηματοδοτεί μια αλλαγή της πολιτικής και
επιστημονικής κουλτούρας, καθώς τα κράτη επιβάλλουν μυστικότητα σε ζωτικά
επιδημιολογικά δεδομένα, ενώ τα μίντια αποκλείουν ή και αφορίζουν τους
επιστήμονες που διαφωνούν με την επίσημη άποψη, με χαρακτηριστικό παράδειγμα
στη χώρα μας τον καθηγητή του Στάνφορντ Ιωαννίδη. Το αμερικανικό κράτος
προσπάθησε να κρατήσει μυστικά ως το 2096 τα στοιχεία με βάση τα οποία
αδειοδότησε το εμβόλιο της Pfizer, και επιμένει να μη δημοσιοποιεί τα στοιχεία
για τις παρενέργειες των εμβολιασμών μολονότι τα παραχωρεί σε ιδιωτικές
εταιρείες που τα χρησιμοποιούν για δικούς τους σκοπούς
(https://trialsitenews.com/attorney-continues-fight-for-release-of-covid-19-vaccine-safety-data/).
Οι άρχουσες ολιγαρχίες των δυτικών χωρών αξιοποίησαν την
υγειονομική κατάσταση ανάγκης για να προωθήσουν την περιστολή δικαιωμάτων και
ελευθεριών, καθώς και τον επόμενο γύρο απαλλοτριωτικής συσσώρευσης. Μ’ εξαίρεση
τη Γαλλία και λίγες άλλες δυτικές χώρες, η αριστερά δυστυχώς δεν αντιστάθηκε.
Χρειάστηκε φιλόσοφοι όπως ο Τζιόρτζιο Αγκάμπεν να μας θυμίσουν ότι η κατά
παραχώρηση ελευθερία δεν είναι ελευθερία (https://bit.ly/3oJM4Nd). Είναι συντριπτική
ήττα για την εργατική τάξη και το λαό, να προστεθεί ο διαχωρισμός μεταξύ
υγειονομικά ορθοφρονούντων και διαφωνούντων στους παγιωμένους διαχωρισμούς που
προωθεί ο καπιταλισμός ώστε ν’ αναπαράγει το ταξικό προνόμιο -έμφυλους,
ρατσιστικούς, εθνικούς, θρησκευτικούς και τα παρόμοια.
Άλλη μεγάλη ήττα ήταν οι περιορισμοί της ελευθερίας που ήρθαν
δήθεν προσωρινά και συνεχίζονται μολονότι δεν δικαιολογούνται πλέον από τα
επιστημονικά δεδομένα. Τις ερχόμενες εβδομάδες η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει
την υγειονομική κρίση, που μόνη της προκάλεσε διαλύοντας το σύστημα δημόσιας
υγείας, για να τους παρατείνει. Χωρίς τον ξεσηκωμό της Νέας Σμύρνης θα είχε ήδη
κλιμακώσει την αυταρχική και συχνά επιδεικτικά παράλογη πολιτική της. Ήδη
μεγάλο μέρος του λαού αντιλαμβάνεται ότι τα δήθεν έκτακτα μέτρα δεν θα φύγουν
χωρίς αγώνα. Αυτό τον αγώνα όμως κάποιος πρέπει να τον οργανώσει. Αν δεν το
κάνει η αριστερά αφήνει την πρωτοβουλία στη λεγόμενη λαϊκή δεξιά, η οποία
κυρίως ενδιαφέρεται να πείσει τους νοικοκυραίους ότι μπορεί να τους προστατέψει
από την επέλαση του ολιγαρχικού κεφαλαίου. Χωρίς να μπορεί πράγματι να το κάνει
εφόσον δεν αμφισβητεί την καπιταλιστική συσσώρευση που είναι η βαθύτερη αιτία
της προϊούσας κοινωνικής πόλωσης και της καταστροφής των μικρομεσαίων.
Μετά τη λαίλαπα
Την απαλλοτριωτική συσσώρευση και την επακόλουθη κοινωνική
πόλωση μόνον η αριστερά μπορεί να σταματήσει. Αριστερά σημαίνει κίνημα που
αγωνίζεται να περάσουν πόροι και εξουσία από τους λίγους στους πολλούς, από
τους ισχυρούς στους αδύναμους, από τους πλούσιους στους φτωχούς. Συλλογικά και
δημοκρατικά οργανωμένο, λαϊκό και αντισυστημικό, με ηγεσία σφιχτοδεμένη αλλ’
ανοιχτή στο διάλογο και επιστημονικά ενήμερη. Με συνολικό όραμα κοινωνικής
αλλαγής και μεταβατικό πρόγραμμα για το πώς θα περάσουμε από το καπιταλιστικό
σήμερα στο ελεύθερο αύριο. Που έχει θέση για όσα απασχολούνε το λαό και του
μιλά ειλικρινά και αδιαμεσολάβητα, στη γλώσσα του και με σεβασμό στις μέριμνές
του, προσπαθώντας να τον ενώσει. Αν κρύβεται ή είναι αυτοαναφορική, ή και υποκλίνεται
στους ολιγάρχες, απλώς δεν είναι αριστερά.
Η οργανωμένη αριστερά έχει σχεδόν δύο αιώνες ζωής, και ενάμιση
αιώνα τα μαζικά της κόμματα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Αυτά τα κόμματα
μπόρεσαν ν’ αποκτήσουν λαϊκό έρεισμα μόνον όταν συνέδεσαν το σχέδιο συνολικής
ανατροπής της καπιταλιστικής κοινωνίας, που κινητοποιούσε κυρίως ριζοσπάστες
διανοούμενους και ακραία καταπιεσμένες ομάδες, με δημοκρατικά και οικονομικά
αιτήματα τα οποία είχαν απήχηση σ’ ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Ακόμη και η
μαζική αναρχική οργάνωση CNT στην Ισπανία κατέθεσε ένα μεταβατικό πρόγραμμα
κοινωνικής αλλαγής. Σε μεγάλο μέρος του κόσμου οι κομμουνιστές πήραν την
εξουσία. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης όμως οι γραφειοκρατίες που
έλεγχαν τα περισσότερα μέχρι τότε αριστερά κόμματα εκσυγχρονίστηκαν,
μεταλλάχθηκαν και επί της ουσίας προσχώρησαν στον φιλελευθερισμό. Μέριμνά τους
έγινε η ομαλή αναπαραγωγή του συστήματος μάλλον παρά η ανατροπή του. Έκτοτε η
ευρωπαϊκή αριστερά φυλλορρόησε.
Τις δεκαετίες της χρηματιστικοποίησης μετά το 1970
αποσαθρώθηκε επίσης η προλεταριακή κουλτούρα αυτενέργειας, συλλογικότητας και
αλληλεγγύης, που σιγά σιγά είχε κερδίσει τα λαϊκά στρώματα χάρη στη συστηματική
δράση και ζύμωση σοσιαλιστικών και αναρχικών οργανώσεων, χτίζοντας εντέλει έναν
χωριστό και αυτόνομο τρόπο ζωής που έδινε ελπίδα και νόημα στην καθημερινότητα
των ταπεινών και καταφρονεμένων. Ωστόσο η περίοδος των εξατομικευμένων
θατσερικών προλετάριων, που απολάμβαναν την κατάσταση του υπερχρεωμένου
δουλοπάροικου και για λίγα άλλα ενδιαφέρονταν όσο είχαν μπύρα, ρόδα και τσόντα,
μοιάζει να έληξε. Ήδη στις ΗΠΑ συζητούν αν τα αυθόρμητα ξεσπάσματα και τα
μαζικά κινήματα που απροσδόκητα επιστρέφουν στο πολιτικό προσκήνιο θα στραφούν
προς το σοσιαλισμό ή το φασισμό (https://www.strategic-culture.org/news/2021/12/02/revival-class-politics-in-us-socialism-or-fascism/).
Τα πολιτικά συστήματα της Ευρώπης δεν έχουν μεγαλύτερη νομιμοποίηση και δεν
μοιάζουν περισσότερο ανθεκτικά στην αμφισβήτηση από τα κάτω.
Συνήθως οι εξεγέρσεις έρχονται αφού πρώτα έχουν περάσει τα
χειρότερα, και η λήξη της συνδημίας θα σημάνει μια περίοδο αποσυμπίεσης στην
οποία θα γίνουν ακόμη πιο δυσβάστακτες οι οικονομικές της παρενέργειες. Η
αριστερά πρέπει να κάνει κάθε προσπάθεια για να εκφράσει την οργή και να δώσει
αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο στην αμφισβήτηση που εξαπλώνεται. Μόνον αν
προσελκύσει το κομμάτι του λαού που αποξενώνεται από το σύστημα έχει ελπίδα να
επιστρέψει στο πολιτικό προσκήνιο και να φράξει το δρόμο στ’ ακροδεξιά μαζικά
κινήματα, με άλλα λόγια φασιστικά, που επίσης τροφοδοτούνται από την προϊούσα
κρίση νομιμοποίησης. Προϋπόθεση για να τα πετύχει όλα αυτά η αριστερά είναι να
μην αφήσει τη λαϊκή δεξιά, των νοικοκυραίων, να μονοπωλήσει την κριτική στην
υγειονομική όσο και την οικονομική και την πολιτική διαχείριση της πανδημικής
κρίσης από την κυβερνώσα φιλελεύθερη ακροδεξιά. Ελπίδες έχει μόνον αν ξαναγίνει
δημοκρατική και λαϊκή, όπως ήταν προτού υποκύψει στον φιλελευθερισμό.
του Σπύρου Μαρκέτου, Καθηγητή πολιτικών επιστημών στο ΑΠΘ
