Η φύση της Ε.Ε. και η αμεταβλητότητά της

 


Ο καπιταλισμός μπορεί να θριαμβεύσει

μόνο όταν ταυτίζεται με το κράτος,

όταν είναι το κράτος 

Braudel

Για να μπορέσουμε να πούμε αν η ΕΕ είναι μεταρρυθμίσημη ή όχι θα πρέπει να έχουμε κατανοήσει τη φύση της, δηλαδή τη λειτουργία της και το λόγο της ιστορικής της ύπαρξης. Για να απαντήσουμε σ' αυτό το ερώτημα, θα πρέπει να κάνουμε αυτό που συνέστησε ο Arrighi, ένας από τους μεγαλύτερους Ιταλούς κοινωνιολόγους του 20ού αιώνα. Ο Μαρξ έγραφε ότι, για να καταλάβει κανείς τον καπιταλισμό, θα πρέπει να κατέβει ένα επίπεδο κάτω από την αγορά, ακολουθώντας τον καπιταλιστή στο «μυστικό εργαστήριο» όπου έρχεται σε επαφή με τον κάτοχο της εργατικής δύναμης με σκοπό την παραγωγή κέρδους. 

Στη μελέτη αυτού του εργαστηρίου, του εργοστασίου, ο Μαρξ αφιέρωσε σημαντικά κεφάλαια του Κεφαλαίου. Ο Arrighi παραφράζοντας τον Μαρξ, λέει ότι για να κατανοήσουμε πλήρως τον καπιταλισμό είναι απαραίτητο να εισχωρήσουμε σε ένα άλλο «μυστικό εργαστήριο» που βρίσκεται στον επάνω όροφο σε σχέση με την αγορά, εκεί όπου ο κάτοχος του χρήματος, δηλαδή ο καπιταλιστής, συναντά έναν άλλο παράγοντα, τον κάτοχο της πολιτικής εξουσίας [1].

Το επίπεδο κάτω από την αγορά είναι αυτό που ο μαρξισμός ονομάζει δομή, δηλαδή οι σχέσεις παραγωγής, ενώ το ανώτερο είναι το εποικοδόμημα, δηλαδή οι νομικές και πολιτικές σχέσεις, με μια λέξη το κράτος. Χωρίς το τελευταίο, η αγορά δεν θα μπορούσε καν να υπάρξει. Επομένως, εάν θέλουμε να κατανοήσουμε την ΕΕ, πρέπει και εμείς να εξετάσουμε τόσο το κάτω επίπεδο όσο και το επίπεδο πάνω από την ενιαία αγορά, δηλαδή τη σχέση μεταξύ δομής και εποικοδομήματος. Η ΕΕ και το ευρώ δεν εξαλείφουν το κράτος, αλλά το αναδιαμορφώνουν με βάση τις αλλαγές στη δομή των σχέσεων παραγωγής.

Όσον αφορά τη δομή, η τρέχουσα συγκυρία χαρακτηρίζεται από την τάση για πτώση του ποσοστού κέρδους. Ενάντια στην τάση αυτή το κεφάλαιο κινητοποιεί «ανταγωνιστικά αίτια», όπως τα ονομάζει ο Μαρξ: τη μείωση των μισθών, την αύξηση της εκμετάλλευσης, τον βιομηχανικό εφεδρικό στρατό, την χρηματιστικοποίηση και, κυρίως την εξαγωγή εμπορευμάτων και κεφαλαίων .

Η συγκέντρωση της ιδιοκτησίας και η παγκόσμια αγορά είναι το προϊόν της διαλεκτικής διαδικασίας στην οποία η πτώση του ποσοστού κέρδους διαπλέκεται με τα ανταγωνιστικά αίτια  [2]. Αλλά τι σχέση έχουν η ΕΕ και το ευρώ; Εχουν, επειδή διευκολύνουν ή επιτρέπουν την ενεργοποίηση των «ανταγωνιστικών αιτίων», την άρση των μέτρων προστασίας της εργασίας, τους περιορισμούς στην κίνηση εμπορευμάτων και κεφαλαίων, τις αναπτυξιακές δημοσιονομικές πολιτικές κ.λπ.

Όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν χωρίς την ανατροπή των σχέσεων πολιτικής εξουσίας μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας οι οποίες, από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '70, είχαν μεταβληθεί υπέρ των κατώτερων τάξεων. Στην ουσία, η αναδιοργάνωση σε επίπεδο εποικοδομήματος, δηλαδή στο επίπεδο της λειτουργίας του κράτους, αποτελεί προϋπόθεση για την αναδιοργάνωση σε επίπεδο δομής. Ο στρατηγικός στόχος είναι η ακύρωση της ισχύος των κατώτερων τάξεων, και ειδικότερα της μισθωτής εργασίας, να επηρεάσουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τον δημόσιο προϋπολογισμό και τις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές. Με μια λέξη, την αποδυνάμωση μέχρι και την κατάργηση της δημοκρατικής κυριαρχίας. Αυτό γίνεται μέσω μεταφοράς ορισμένων αρμοδιοτήτων του κράτους στους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, προκειμένου να επιτευχθεί «κυβερνησιμότητα», δηλαδή η αποδυνάμωση των κοινοβουλίων και η ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας, δηλαδή των κυβερνήσεων.

Στην πραγματικότητα, η φύση της ΕΕ είναι η διπλή φύση ενός διακυβερνητικού οργάνου και οργάνωσης της αγοράς. Αυτό που κυριαρχεί, ωστόσο, σε αντίθεση με αυτό που φαίνεται εκ πρώτης όψεως, είναι η πρώτη. Το κεντρικό όργανο της Ευρώπης είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από αρχηγούς κυβερνήσεων και κρατών, οι οποίοι, εκτός από ότι καθορίζουν τις γενικές και εξωτερικές κατευθυντήριες γραμμές, διορίζουν και εκλέγουν τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ. 

Αν η φύση της ΕΕ δεν ήταν ουσιαστικά διακυβερνητική, τότε η Γαλλία και η Γερμανία δεν θα μπορούσαν να υπογράψουν την πρόσφατη συνθήκη του Άαχεν ούτε το γαλλο-γερμανικό μανιφέστο για μια ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική [3], οι οποίες είναι διμερείς συμφωνίες, που, αφενός, επικαθορίζουν την ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων και, αφετέρου, πραγματώνουν μια «διπλή συμφωνία» μεταξύ δύο εθνικών κρατών σε επίπεδο αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής.

Επομένως, ακόμα και αν ορισμένες λειτουργίες του κράτους (νόμισμα και προϋπολογισμός) μεταβιβάζονται σε υπερεθνικά όργανα, άλλες λειτουργίες (εξωτερική πολιτική και άμυνα) ενισχύονται από τα μεμονωμένα κράτη. Τι είναι αυτό που συνδέει τις διάφορες πλευρές της αντίφασης; Αυτό που τις συνδέει είναι το ταξικό συμφέρον του κορυφαίου τμήματος του κεφαλαίου, του πιο διεθνοποιημένου, που απαιτεί διαφορετικές πολιτικές για τον ίδιο στόχο: την κερδοφορία σε παγκόσμια κλίμακα. Στο εσωτερικό, το κεφάλαιο απαιτεί τη συρρίκνωση του άμεσου μισθού, των συντάξεων και του έμμεσου μισθού, που μπορεί να γίνει μόνο χάρη στους εξωτερικούς περιορισμούς που επιβάλλει η ΕΕ και το ευρώ. 

Εξωτερικά, το κεφάλαιο απαιτεί την άμεση στήριξη του εθνικού κράτους, σε οικονομικό, διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο. Η κατάρρευση της εγχώριας αγοράς στις ευρωπαϊκές χώρες λόγω της λιτότητας και η επακόλουθη αύξηση του παγκόσμιου ανταγωνισμού μεταξύ των εταιρειών οδήγησε σε μια νέα παρέμβαση του κράτους υπέρ του «δικού του» τμήματος του κεφαλαίου.

Με αυτή την έννοια, η Γαλλία αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: συρρίκνωση της οικονομίας στο εσωτερικό της και ανάπτυξη στο εξωτερικό. Στη χειρότερη φάση της κρίσης (2009-2015), οι γαλλικές εταιρείες αύξησαν τις πωλήσεις τους στο εξωτερικό κατά μέσο όρο 5,6% σε ετήσια βάση, έναντι 1,7% [4]. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι στο εξωτερικό αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά 2,7% σε ετήσια βάση, ενώ στο εσωτερικό της χώρας μειώθηκαν κατά 0,6% [5]. 

Για να στηρίξει το «δικό του» κεφάλαιο, το γαλλικό κράτος αύξησε τα τελευταία χρόνια τις στρατιωτικές επεμβάσεις στην Αφρική, τον ιστορικό χώρο επέκτασης του και τη συμμετοχή του στο κεφάλαιο των πολυεθνικών στρατηγικής σημασίας. Όλα αυτά συμβαίνουν ενάντια στα συμφέροντα άλλων κρατών, ακόμη και αν αυτά ανήκουν στην ΕΕ και το ευρώ, όπως στην περίπτωση της επίθεσης κατά της Λιβύης, ένα είδος ιταλικού οικονομικού προτεκτοράτου, και στην περίπτωση της Airfrance σε βάρος  του εταίρου της KLM, στην οποία συμμετείχε το Ολλανδικό δημόσιο [6].

  
 Όπως είδαμε, όχι μόνο δεν υπάρχει μια Ευρώπη, τουλάχιστον όπως την εννοούν ορισμένοι, αλλά το κυριότερο δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για τη δημοκρατική μεταρρύθμισή της. Πρώτον, επειδή η ΕΕ είναι διαρθρωμένη ως ένας μη δημοκρατικός οργανισμός, όντας διακυβερνητικός οργανισμός, όπου το Κοινοβούλιο δεν έχει καμία ισχύ.

Εξάλλου, ακόμη και αν μετρούσε, το δημογραφικό βάρος των δύο μεγάλων χωρών, της Γερμανίας και της Γαλλίας, θα ήταν καθοριστικό στη δημιουργία πλειοψηφιών. Και δεύτερο, η Συνθήκη Λειτουργίας της ΕΕ στο άρθρο 48 αναφέρει ότι οι όποιες αλλαγές στις συνθήκες θα πρέπει να επικυρώνονται από όλα τα κράτη μέλη. Αν έστω και ένα από τα κράτη μέλη δεν τις επικυρώσει, τότε το θέμα παραπέμπεται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει ομόφωνα. Επομένως, αρκεί το Λουξεμβούργο να είναι αντίθετο για να μην εγκριθεί καμία αλλαγή.

Αν, όμως, μια κυβέρνηση ασκήσει πιέσεις στο Συμβούλιο ή προσπαθήσει να παραβιάσει τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, τότε τίθεται σε ισχύ η δέσμευση που αντιπροσωπεύει το ευρώ, γεγονός που επιβάλλει την τήρηση των συνθηκών. Χωρίς να έχει τη δυνατότητα της ελευθερίας κινήσεων στις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα επιτόκια και χωρίς να έχει τη δυνατότητα έκδοσης χρήματος, η προσπάθεια της είναι καταδικασμένη να αποτύχει. 

Παραδείγματα, είναι η περίπτωση της Ελλάδας, η οποία υποχρεώθηκε να συμφωνήσει με τους πιστωτές, παρά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, και της Ιταλίας, η οποία είδε τα σπρεντς δανεισμού να εκτινάσσονται όταν η κυβέρνηση φάνηκε να υιοθετεί οικονομικά μέτρα ελαφρώς επεκτατικά.

Ως εκ τούτου, επίθεση στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σημαίνει επίθεση στο κομβικό ζήτημα της αναδιοργάνωσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο των οικονομικών και πολιτικών σχέσεων που είναι υπέρ των καπιταλιστικών ελίτ. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση για το κεφάλαιο είναι ένα στοιχείο ισχύος, διότι χάρη σε αυτήν αποκτά ένα στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι των κατώτερων τάξεων αλλά, ταυτόχρονα, είναι και σημείο αδυναμίας, επειδή αποδυναμώνει την ηγεμονική θέση του κεφαλαίου έναντι των μαζών, ενισχύοντας το σύστημα της πολιτικής διαμεσολάβησης και καθιστώντας την οικονομία περισσότερο ευάλωτη στις παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις.

Η έξοδος από το ευρώ και από την ΕΕ δεν είναι η σωτήρια λύση που θα λύσει όλα τα προβλήματα των εργαζομένων, αλλά αυτό που είναι βέβαιο είναι,ότι, εντός της ΕΕ και του ευρώ, δεν είναι καν δυνατόν να τεθούν οι βάσεις για την επίλυσή τους. Ετσι, το ζήτημα που θέτει η ΕΕ και το ευρώ, πιο πολύ και από οικονομικό, είναι πολιτικό: είναι το ζήτημα της δημοκρατίας ή, με άλλα λόγια, το ζήτημα της κυριαρχίας.

Αυτό που αμφισβητεί η Ευρώπη δεν είναι η εθνική κυριαρχία, αλλά η δημοκρατική και λαϊκή κυριαρχία. Το ζήτημα είναι ότι η κυριαρχία μεταβιβάζεται σε φορείς που εκφράζουν άμεσα και χωρίς διαμεσολάβηση τα συμφέροντα του μεγάλου πολυεθνικού κεφαλαίου. Σε αυτή την ιστορική φάση και στην Ευρώπη δεν νοείται αντικαπιταλιστικός αγώνας ,ούτε καν αγώνας για εργασία, ευημερία, καλύτερους μισθούς και ισορροπημένη ανάπτυξη, εάν δεν συνδέεται με την υπέρβαση της οικονομικής και νομισματικής ολοκλήρωσης.

[1] Giovanni Arrighi, Ο μακρύς 20^ος αιώνας, il Saggiatore, Milano 1994.

[2] Karl Marx, Το Κεφάλαιο, Τόμος τρίτος, Κεφ. δέκατο τρίτο, δέκατο τέταρτο και δέκατο πέμπτο, Σύγχρονη εποχή, Αθήνα 1978.

[3] http://www.laboratorio-21.it/ συνθήκητου Άαχεν και το τέλος της πολιτικής Ευρώπης/

[4]. Η διαφορά αφορά τον κύκλο εργασιών σε τρέχουσες τιμές. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό, δεν σημειώθηκε σχεδόν καμία μεταβολή στον κύκλο εργασιών των εταιρειών με έδρα τη Γαλλία κατά την περίοδο αναφοράς

[5] Domenico Moro, “Πολυεθνικές εταιρείες: διαρθρωτικά χαρακτηριστικά και σχέσεις με ξένες χώρες”.

[6] http://www.laboratorio-21.it/ παγκοσμιοποιημένοκεφάλαιο και επιστροφή του κράτους /

Domenico Moro,Η φύση της Ε.Ε. και η αμεταβλητότητά της, Εισήγηση στο συνέδριο Ε.Ε. : μεταρρύθμιση ή έξοδος, Ούντινε 30 Μαρτίου 2019

[----->]

Πέθανε ο Mordillo

Ορισμένα σκίτσα του : https://gr.pinterest.com/flwratempo/guillermo-mordillo/

Carola Rackete

 

«Η ζωή μου ήταν εύκολη, μπόρεσα να φοιτήσω σε τρία πανεπιστήμια και στα 23 μου ήμουν απόφοιτη. Είμαι λευκή, Γερμανίδα, γεννήθηκα σε μια χώρα πλούσια με ένα διαβατήριο "σωστό". Όταν τα συνειδητοποίησα όλα αυτά, ένιωσα ότι έχω ηθική υποχρέωση να βοηθήσω όσους δεν είχαν τις ίδιες ευκαιρίες με εμένα».

Carola Rackete: Η καπετάνισσα που διασώζει πρόσφυγες κόντρα στις απάνθρωπες και εγκληματικές πολιτικές της ακροδεξιάς κυβέρνησης Σαλβίνι.

Η ιταλική αστυνομία την συνέλαβε επειδή διέσωσε πρόσφυγες που κινδύνευαν να πνιγούν. Πλέον βρίσκεται αντιμέτωπη με ποινή έως και δέκα χρόνια κάθειρξη.

Ο αμερικανικός «διάβολος» κρύβεται στις λεπτομέρειες του East Med

Το σύνολο των ΜΜΕ ασχολήθηκε την Τετάρτη με το «East Med Act» εστιάζοντας αποκλειστικά στην παρακολούθηση των τουρκικών παραβιάσεων. Ωστόσο, η Ελλάδα αναφέρεται και πολλές ακόμη φορές μέσα στο ίδιο κείμενο…

Το νομοσχέδιο «East Med Act» που εγκρίθηκε την Τετάρτη από την επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Γερουσίας έτυχε ευρείας προβολής από τα ελληνικά ΜΜΕ τα οποία φρόντισαν να τονίσουν ότι η τουρκική δραστηριότητα στην Ελλάδα θα βρίσκεται στο «μικροσκόπιο» των ΗΠΑ.

Τα ίδια ΜΜΕ, όμως, «ξέχασαν» να αναφέρουν ότι το νομοσχέδιο προβλέπει, ταυτόχρονα, την περαιτέρω στρατιωτικοποιήση Ελλάδας και Κύπρου, τη στενότερη πρόσδεσή τους στο «άρμα» των ΗΠΑ και βέβαια την «καταπολέμηση» του μεγάλου εχθρού, της Ρωσίας - ακόμη και μέσω προώθησης του παροπλισμού στρατιωτικού εξοπλισμού που έχουν αγοραστεί από τη Μόσχα και αντικατάστασης τους από νατοϊκά όπλα!

Για την ακρίβεια, από τις συνολικά 19 σελίδες του νομοσχεδίου, μόλις μία παράγραφος αναφέρεται στο θέμα των τουρκικών παραβάσεων. Ίσως να έτυχε της αποκλειστικής προσοχής των ΜΜΕ επειδή βρίσκεται στην… τελευταία σελίδα. Στην τελευταία σελίδα, βέβαια, ενός νομοσχεδίου στο οποίο η Ελλάδα αναφέρεται ουκ ολίγες φορές, ενός νομοσχεδίου που έχει ως δηλωμένη πρόθεση την ενίσχυση της συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως φανερώνει και ο ίδιος ο τίτλος του: «Νομοσχέδιο για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο»!

Όσον αφορά στην Κύπρο, ιδιαίτερη ήταν η επιμέλεια των ΜΜΕ να τονίσουν την άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων που περιγράφεται σε ένα εκ των 13 τμημάτων του κειμένου. Ούτε λόγος, όμως, για την άρση παραχώρησης πρόσβασης σε ρωσικά πλοία (ο ίδιος ο Κύπριος πρόεδρος μίλησε για «ατυχή» τροπολογία), το κάλεσμα για ρύθμιση του τραπεζικού κλάδου ή την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε πρόγραμμα του ΝΑΤΟ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Εγκρίθηκε από τη Γερουσία των ΗΠΑ το «East Med Act» για την καταγραφή των παραβιάσεων στο Αιγαίο

Μετά από όλα αυτά, καμία εντύπωση δεν πρέπει να προξενεί το γεγονός ότι «ξέφυγε» από τα κυρίαρχα Μέσα πως το νομοσχέδιο που υποτίθεται ότι αφορά τις σχέσεις Ελλάδας και Κύπρου με τις ΗΠΑ, είναι σε μεγάλο μέρος αφιερωμένο… στη Ρωσία. Οι συγγραφείς μιλούν για «ρωσική απειλή» και ιδιαίτερα σε σχέση με την Ελλάδα, ενώ βρήκαν χώρο για να αναφερθούν ακόμη και στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο!

Με την ευρεία προβολή που το νομοσχέδιο είχε, θα θεωρούσε κανείς περιττή την παρουσίαση των σημείων του κειμένου που αφορούν την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή.

Παρόλα αυτά, κι επειδή ίσως να μην «έτυχε» να τα δείτε κάπου, παρουσιάζουμε ορισμένα άκρως ενδιαφέροντα σημεία και προβλέψεις του «East Med Act», σύμφωνα με το νομοσχέδιο, όπως εμφανιζόταν στις 27 Ιουνίου.

Στρατιωτικοποίηση Ελλάδας και Κύπρου

Μεταξύ των διακηρυγμένων στόχων της αμερικανικής πολιτικής, όπως περιγράφονται στο νομοσχέδιο, είναι «να διατηρήσει μια ισχυρή ναυτική παρουσία των ΗΠΑ και επενδύσεων στη ναυτική εγκατάσταση στον κόλπο της Σούδας στην Ελλάδα και να αναπτύξει βαθύτερη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας» που περιλαμβάνει την «πρόσφατη ανάπτυξη MQ-9 (σ.σ. μοντέλο drone) στην Αεροπορική Βάση της Λάρισας και την εκπαίδευση ελικοπτέρων του αμερικανικού στρατού στην κεντρική Ελλάδα» (sec. 3. [4]).

Η περαιτέρω στρατιωτικοποίηση περνάει βέβαια από την άρση του εμπάργκο όπλων στην Κύπρο (sec. 3. [6]) και την υποστήριξη του προγράμματος της «Διεθνούς Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης» (IMET) με Ελλάδα και Κύπρο (sec. 3. [7]).

ΔΕΙΤΕ ΚΙ ΑΥΤΟ: Η Ελλάδα στις... Συμπληγάδες ΗΠΑ και Τουρκίας: Πώς βρέθηκε ανάμεσα στα διασταυρούμενα πυρά

Οι στοχεύσεις των ΗΠΑ γίνονται ξεκάθαρες, διαβάζοντας το τμήμα 5 του νομοσχεδίου για την άρση του εμπάργκο όπλων στην Κύπρο:

«Η απευθείας πώληση ή μεταφορά όπλων από τις ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία θα προωθήσει τα συμφέροντα ασφαλείας των ΗΠΑ στην Ευρώπη βοηθώντας στον περιορισμό της εξάρτησης της κυβέρνησης της Κύπρου από άλλες χώρες για υλικό που σχετίζεται με την άμυνα, συμπεριλαμβανομένων χωρών που θέτουν προκλήσεις για τα συμφέροντα των ΗΠΑ σε όλον τον κόσμο», αναφέρουν οι συγγραφείς του νομοσχεδίου δίχως να αποκαλύπτουν (τουλάχιστον στο σημείο αυτό) ποιες ή ποια χώρα έχουν κατά νου (sec. 5. [1]).

Στο ίδιο τμήμα αναφέρεται εξάλλου πως είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ, η Κύπρος να ενταχθεί σε πρόγραμμα του ΝΑΤΟ για την Ειρήνη (sec. 5. [2] Β).

Χρηματοδότηση στρατιωτικών προγραμμάτων για… «εκπαίδευση μελλοντικών ηγετών»

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επίσης, οι προβλέψεις για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων στρατιωτικών προγραμμάτων για Ελλάδα και Κύπρο με τις δηλωμένες στοχεύσεις να είναι τουλάχιστον πρωτότυπες αφού περιλαμβάνουν ακόμη και «εκπαίδευση μελλοντικών ηγετών»!

Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο προβλέπει χρηματοδότηση με 2 εκατ. δολάρια του προγράμματος «Διεθνής Στρατιωτική Εκπαίδευση και Κατάρτιση» (IMET) για την Ελλάδα και με αντίστοιχο ποσό και για την Κύπρο (sec. 6).

«Η βοήθεια θα γίνει διαθέσιμη για τους εξής σκοπούς» σημειώνουν οι συγγραφείς, παραθέτοντας λίστα η οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει:

«Εκπαίδευση μελλοντικών ηγετών».

«Προώθηση καλύτερης κατανόησης των ΗΠΑ».

«Ανάπτυξη καλής σχέσης μεταξύ του στρατού των ΗΠΑ και του στρατού της χώρας για εγκαθίδρυση συμμαχίας για το μέλλον».

«Παροχή δυνατότητας στις χώρες να χρησιμοποιούν εθνικά κονδύλια για να έχουν μειωμένο κόστος για άλλη εκπαίδευση και κατάρτιση του υπουργείου Άμυνας».

Με βάση το τελευταίο, δηλαδή, θα «επιτρέπεται» στην Ελλάδα να πληρώνει χρήματα για να λαμβάνει εκπαίδευση από το αμερικανικό Πεντάγωνο σε… καλύτερη τιμή!

Το σχέδιο νόμου προβλέπει, επίσης, 3 εκατ. δολάρια για το πρόγραμμα «Χρηματοδότηση Ξένων Ενόπλων Δυνάμεων» (FMF) για την Ελλάδα προκειμένου «να βοηθήσει τη χώρα να εκπληρώσει τη δέσμευσή της ως μέλος του ΝΑΤΟ να δώσει το 20% του αμυντικού προϋπολογισμού της για ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης» (sec. 7).

Η αντιμετώπιση της «κακοήθους επιρροής» της Ρωσίας

Περνώντας στο «κυρίως πιάτο» του νομοσχεδίου συναντάμε τη Ρωσία. Όπως παρατηρούν, άλλωστε, οι συγγραφείς «στο παρελθόν, η κυβέρνηση της Κύπρου έχει προσπαθήσει να αποκτήσει αμυντικά αντικείμενα από άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων χωρών, όπως η Ρωσία, που θέτει προκλήσεις για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στον κόσμο» (sec. 2. [26]).

Ξεκινώντας, η πολιτική των ΗΠΑ, όπως δηλώνουν οι συγγραφείς, μεταξύ άλλων, είναι και:

«Να υποστηρίξει προσπάθειες για την αντιμετώπιση της παρέμβασης και επιρροής της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ανατολική Μεσόγειο» (sec. 3. [9]),

«Να παροτρύνει τις χώρες της περιοχής να αρνηθούν λιμενικές υπηρεσίες σε σκάφη της Ρωσικής Ομοσπονδίας που αναπτύχθηκαν για να υποστηρίξουν την κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία» (sec. 3. [13]),

«Να εφαρμόσει πλήρως τις σχετικές διατάξεις της CAATSA (σ.σ. αμερικανικό νομοσχέδιο για κυρώσεις κατά κρατών) για να εμποδίσει την παρέμβαση από την κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην περιοχή» (sec. 3. [15]) και

«Να στηρίξει τις προσπάθειες των χωρών στην περιοχή να αποστρατεύσουν στρατιωτικό εξοπλισμό που έχει παρασχεθεί από την κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας προς όφελος εξοπλισμού που παρέχεται από το ΝΑΤΟ και των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ» (sec. 3. [16]).

Έτσι, όλο το 11ο τμήμα του νομοσχεδίου είναι αφιερωμένο στη Ρωσία και συγκεκριμένα στην πρόβλεψη για κατάρτιση και παράδοση έκθεσης από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών προς τις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου για την «κακοήθη επιρροή της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε Κύπρο, Ελλάδα και Ισραήλ από την 1η Ιανουαρίου 2017» (sec. 11).

Το νομοσχέδιο παραθέτει όλα τα δεδομένα που η επίμαχη έκθεση πρέπει να περιλαμβάνει και μεταξύ αυτών είναι:

«Περιγραφή των ενεργειακών σχεδίων της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ανατολική Μεσόγειο» (sec. 11. [2]).

«Κατάλογο ΜΜΕ σε αυτές τις χώρες εθνικά ρωσικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένου του ονόματος του Μέσου, εκτίμηση τηλεθέασης και αξιολόγηση του κατά πόσον το Μέσο προωθεί απόψεις υπέρ του Κρεμλίνου» (sec. 11. [3]).

«Αξιολόγηση της στρατιωτικής εμπλοκής από την κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας στον τομέα της ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης ανάμειξης με στρατιωτικό εξοπλισμό και εργολαβικό προσωπικό» (sec. 11. [4]).

«Αξιολόγηση των προσπαθειών με την υποστήριξη της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας για να επηρεάσει τις εκλογές στις τρεις χώρες, με τη χρήση κυβερνοεπιθέσεων, εκστρατειών στα κοινωνικά δίκτυα κι άλλων κακόβουλων τεχνικών επιρροής» (sec. 11. [5]).

«Αξιολόγηση των προσπαθειών από την κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας να εκφοβίσει και να επηρεάσει την απόφαση της Αυτού Παναγιότης Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ηγέτη 300.000.000 Ορθοδόξων Χριστιανών παγκοσμίως, για να χορηγήσει αυτοκεφαλία στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία» (sec. 11. [6]).

Το ενδιαφέρον των συντακτών δεν περιορίζεται μόνο στα παραπάνω σε βάρος της Ρωσίας, αλλά συχνά αναφέρεται και ο περιορισμός της Μόσχας στον ενεργειακό τομέα, με την ολοκλήρωση αγωγών και κατασκευή τερματικών σταθμών LNG «ως μέσο διαφοροποίησης των περιφερειακών ενεργειακών αναγκών μακριά από τη Ρωσική Ομοσπονδία», όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται (sec. 3. [3]).

[----->]

Περισσότερα χρόνια δουλειάς, μικρότερη σύνταξη

ΡΟΥΛΑ ΣΑΛΟΥΡΟΥ.

Ξεχνάει βέβαια ο κος Κουτρουμάνης ότι την αύξηση των ορίων ηλικίας και αντίστοιχους τρόπους υπολογισμού συντάξεων και ο ίδιος και η παράταξη του είχαν ψηφίσει το 2010.

Πολλαπλές κατηγορίες ασφαλισμένων, που έχουν εγκλωβιστεί σε ένα σύστημα γεμάτο από εσωτερικές αδικίες και αντι-ασφαλιστικές αρχές, έχει δημιουργήσει ο νόμος Κατρούγκαλου τρία χρόνια μετά την ψήφισή του. Οι νέες συνταξιοδοτικές αποφάσεις ενσωματώνουν αδικίες, κυρίως μέσω των νέων συντελεστών αναπλήρωσης στο ανταποδοτικό σκέλος της παροχής, με αποτέλεσμα η τελική σύνταξη να είναι σημαντικά μειωμένη, σε σχέση με αυτή που θα λάμβανε κάποιος πριν από την τελευταία ασφαλιστική μεταρρύθμιση, ακόμη και αν έχει υποχρεωθεί λόγω της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης να καταβάλλει εισφορές για περισσότερα χρόνια.

Τη δραματική μείωση των νέων συντάξεων και ένα ανταποδοτικά άδικο νέο σύστημα, όπου όσοι έχουν πληρώσει περισσότερες εισφορές λαμβάνουν τελικά μικρότερες συντάξεις, αποκαλύπτουν οι πρώτες αιτήσεις συνταξιοδότησης που είχαν κατατεθεί μετά τις 13 Μαΐου του 2016 και εκδίδονται με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου.

Μάλιστα, η προοπτική χαμηλότερων συντάξεων και μάλιστα έπειτα από περισσότερα χρόνια δουλειάς, εκτός του ότι δημιουργεί τεράστιες ανισότητες και αδικίες ανάμεσα στους παλαιούς και νέους συνταξιούχους, λειτουργεί ως ισχυρό κίνητρο για εισφοροδιαφυγή και αδήλωτη εργασία. Αυτό με τη σειρά του έχει ως συνέπεια σημαντικές απώλειες στα έσοδα του ΕΦΚΑ και κατ’ επέκταση του κράτους, με άμεσο αντίκρισμα στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού, το οποίο παραμένει σε έναν φαύλο κύκλο περικοπών.

Η «Κ» με τη βοήθεια του πρώην υπουργού Εργασίας και ειδικού στην κοινωνική ασφάλιση Γιώργου Κουτρουμάνη παρουσιάζει σήμερα μια σειρά από παραδείγματα ασφαλισμένων που καλούνται με το νέο σύστημα να βγουν στη σύνταξη αργότερα και να λάβουν λιγότερα, έχοντας όμως συνεισφέρει περισσότερα.

• Για παράδειγμα, μητέρα ανηλίκου που απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα, πριν από το 2015 (που αυξήθηκαν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης) θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί στα 55 έτη, με μειωμένη σύνταξη. Εάν ο μέσος συντάξιμος μισθός της ήταν 1.000 ευρώ, με το προ-Κατρούγκαλου σύστημα θα μπορούσε να λάβει σύνταξη 536 ευρώ, έχοντας καταβάλει εισφορές ύψους 56.000 ευρώ, στον 20ετή εργάσιμο βίο της. Η ίδια γυναίκα, μετά το 2015 θα έπρεπε να παραμείνει στην αγορά εργασίας άλλα 7 χρόνια, έως τη συμπλήρωση των 62 ετών. Η «νέα» της σύνταξη υπολογίζεται σε 496 ευρώ και οι εισφορές που θα καταβάλει συνολικά στο σύστημα ανέρχονται σε 75.600 ευρώ.

• Εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα, με μέσες συντάξιμες αποδοχές 2.000 ευρώ, θα μπορούσε πριν από το 2015 να βγει στη σύνταξη με 37 χρόνια ασφάλισης, σε ηλικία 60 ετών. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας του θα έχει καταβάλει στο σύστημα εισφορές ύψους 207.200 ευρώ, και η σύνταξή του θα ήταν 1.325 ευρώ, μετά τις μνημονιακές περικοπές (προ φόρου και εισφορών για περίθαλψη). Πλέον, για να λάβει σύνταξη θα πρέπει να συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης και το 62ο έτος της ηλικίας του. Οι εισφορές που θα πληρώσει ανέρχονται σε 224.000 ευρώ και η σύνταξή του θα είναι 1.240 ευρώ (επίσης μεικτά).

• Δημόσιος υπάλληλος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με μέσο συντάξιμο μισθό 1.700 ευρώ, θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί στα 60,5 έτη ηλικίας, με 35 έτη ασφάλισης, έχοντας πληρώσει εισφορές 142.800 ευρώ. Η σύνταξή του θα ήταν της τάξης των 1.235 ευρώ (μεικτά). Πλέον, έπειτα από επίσης 35 χρόνια, έχοντας όμως συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του, θα λάβει σύνταξη 961 ευρώ (μεικτά). Επειτα από 40 έτη ασφάλισης, οι εισφορές θα φθάσουν τα 163.200 ευρώ και η σύνταξη με το παλαιό σύστημα τα 1.358 ευρώ, ενώ με το νέο, τα 1.112 ευρώ...

• Ελεύθερος επαγγελματίας (πρώην ΤΕΒΕ) με 20.400 ευρώ μέσο ετήσιο εισόδημα, με το παλαιό σύστημα θα μπορούσε να λάβει σύνταξη 1.325 ευρώ, έχοντας πληρώσει 150.900 ευρώ ως εισφορές. Πλέον, θα πρέπει να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 40 έτη ασφάλισης και το 62ο έτος της ηλικίας του, που οδηγούν σε πληρωμένες εισφορές ύψους 163.200 ευρώ, για να λάβει σύνταξη 1.118 ευρώ.

• Αυτοαπασχολούμενος μηχανικός, τέλος, με το σύστημα που ίσχυε πριν από την ασφαλιστική μεταρρύθμιση του 2015 θα έπρεπε να πληρώσει 133.200 ευρώ κατά τη διάρκεια 37 ετών ασφάλισης, για να λάβει σύνταξη 1.580 ευρώ. Με το νέο σύστημα, θα πρέπει να εργαστεί 40 χρόνια και να καταβάλει συνολικά εισφορές 144.200 ευρώ, για να λάβει τελικά 1.100 ευρώ μεικτά, σύνταξη.

Τα παραδείγματα μιλούν από μόνα τους, καθώς αποδεικνύουν τη μεγάλη μείωση των συντάξεων, ακόμη και έπειτα από περισσότερα έτη ασφάλισης και κατά συνέπεια υψηλότερη συνεισφορά στο σύστημα, μέσω της πληρωμής εισφορών. Η σύγκριση μάλιστα γίνεται πάντα όχι με τις αρχικές συνταξιοδοτικές αποφάσεις, αλλά με τις συντάξεις όπως έχουν διαμορφωθεί μετά τις περικοπές της περιόδου 2010-2016.

Και όπως επισημαίνει ο κ. Κουτρουμάνης, σε βάθος 5ετίας οι διαφορές θα είναι ακόμη μεγαλύτερες εις βάρος των νέων συνταξιούχων, καθώς σταδιακά μειώνεται ακόμη περισσότερο η ανταποδοτικότητα. «Εάν δεν λυθεί το πρόβλημα με ενίσχυση της ανταποδοτικής σχέσης εισφορών - παροχών, που θα αποτελέσει και ισχυρό κίνητρο ασφάλισης, οι προοπτικές είναι δυσοίωνες», καταλήγει.

«Αλχημείες» με τον αριθμό των εκκρεμών συντάξεων

Δημιουργική λογιστική και στον αριθμό των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης φαίνεται πως εφαρμόζει η κυβέρνηση, γεγονός που την οδήγησε σε αντιπαράθεση και με τους εκπροσώπους των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία.

Το υπουργείο Εργασίας εκτιμά πως οι ληξιπρόθεσμες αιτήσεις για κύρια σύνταξη, επικούρηση και εφάπαξ ανέρχονται σε 107.180. Συγκεκριμένα, οι αιτήσεις για κύρια σύνταξη που βρίσκονται σε εκκρεμότητα για περισσότερο από τρεις μήνες ανέρχονται σε 48.839, για επικουρικές σε 42.357 και για εφάπαξ σε 5.984. Το συνολικό ποσό που οφείλεται για αυτές τις εκκρεμείς αιτήσεις υπολογίζεται σε 416 εκατ. Ωστόσο, σύμφωνα με τους εργαζομένους στα ασφαλιστικά ταμεία, πρόκειται για ωραιοποιημένη εικόνα, καθώς, όπως λένε οι συνδικαλιστές, το υπουργείο έχει προχωρήσει σε επιμέρους κατηγοριοποιήσεις και ταξινομήσεις –ελαστικές και ανελαστικές περιπτώσεις, ληξιπρόθεσμες και μη ληξιπρόθεσμες κ.λπ.– προκειμένου να παρουσιάσει μικρότερο αριθμό εκκρεμών αιτήσεων. Στον αριθμό που παρουσιάζουν το υπουργείο, ο ΕΦΚΑ και το ΕΤΕΑΕΠ:

• Δεν εμφανίζονται τα στοιχεία από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για τους δημοσίους υπαλλήλους. Βάσει των υπολογισμών των εργαζομένων, στο Δημόσιο βρίσκονται σε καθυστέρηση αιτήσεις συνταξιοδότησης 15.000 εκπαιδευτικών, 7.500 εργαζομένων σε δήμους και νοσοκομεία, 8.000 στρατιωτικών και τουλάχιστον άλλων 15.000 από τις υπόλοιπες κατηγορίες.

• Στο ΕΤΕΑΕΠ (επικουρικό ταμείο) δεν εμφανίζεται ο αριθμός των εκκρεμών αιτήσεων, στις περιπτώσεις όπου δεν έχει εκδοθεί η απόφαση από τον ΕΦΚΑ για την κύρια σύνταξη.

• Δεν συγκαταλέγονται αιτήσεις για διεθνείς συντάξεις, ή οι λεγόμενες «ατελείς» αιτήσεις.

• Δεν περιλαμβάνονται όσοι λαμβάνουν προσωρινή σύνταξη.

Οι συνδικαλιστές υπολογίζουν πως ο πραγματικός αριθμός των εκκρεμών αιτήσεων για κύριες, επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ ξεπερνά τις 250.000. Αυτό από τη μια, διευκολύνει την παραγωγή υπερπλεονασμάτων. Από την άλλη, είναι αποτέλεσμα του χάους που έχει προκαλέσει η «ενοποίηση» των ασφαλιστικών φορέων, η οποία έχει υλοποιηθεί μόνο στα «χαρτιά». Είναι ενδεικτικό αυτό που συμβαίνει με τους υπαλλήλους του Δημοσίου. Οταν οι συντάξεις χορηγούνταν από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, στην αρμόδια διεύθυνση απασχολούνταν 150 υπάλληλοι. Στο τμήμα του ΕΦΚΑ που είναι αρμόδιο για τους υπαλλήλους του Δημοσίου εργάζονται μόνον 50, αποσπασμένοι από το ΓΛΚ. Το τραγελαφικό είναι πως, ενώ πριν από τις ευρωεκλογές η κυβέρνηση εξήγγειλε τη συγκρότηση κλιμακίων για να επιταχυνθεί η απονομή συντάξεων, ξέχασε να ανανεώσει την απόσπαση αυτών των 50, οι οποίοι αναγκαστικά επέστρεψαν στις οργανικές θέσεις τους στο υπουργείο Οικονομικών.

Οι μεγάλοι χαμένοι

Διπλά άτυχοι θεωρούνται όσοι ασφαλισμένοι υποβάλουν αιτήσεις συνταξιοδότησης εντός του 2019, καθώς συνταξιοδοτούνται εξ ολοκλήρου με το νέο καθεστώς και δεν θα διατηρήσουν έστω ένα μέρος της προσωπικής διαφοράς. Να σημειωθεί ότι από την έναρξη εφαρμογής του νόμου Κατρούγκαλου στις 13 Μαΐου 2016 και έως το τέλος του 2018 είχαν υποβληθεί 358.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης, οι οποίες υπολογίστηκαν ή θα υπολογιστούν, διατηρώντας ένα μέρος της λεγόμενης «προσωπικής διαφοράς», εφόσον αυτή ξεπερνά το 20%. Συγκεκριμένα, όσοι υπέβαλαν αίτηση το 2016 έλαβαν ή θα λάβουν το 1/2 του ποσού, όσοι συνταξιοδοτήθηκαν το 2017 το 1/3, ενώ όσοι συνταξιοδοτήθηκαν το 2018 το 1/4. Σύμφωνα με τα στοιχεία των συνδικαλιστών, έχουν ήδη εκδοθεί 290.830 συντάξεις, ενώ 67.170 βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Συγκεκριμένα, από 13/5/2016 έως το τέλος του έτους κατατέθηκαν 73.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης και εξ αυτών έχει οριστικοποιηθεί το 97%. Το 2017 υποβλήθηκαν 138.000 αιτήσεις και οριστικοποιήθηκε το 87%, ενώ το 2018 ο αριθμός των αιτήσεων ανήλθε σε 147.000, εκ των οποίων οριστικοποιήθηκε το 68%.

Μεσοσταθμικά πάντως, η μείωση εκτιμάται στο 12% με 16% για τους νέους συνταξιούχους και τις μεγαλύτερες απώλειες έχουν, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, δημόσιοι υπάλληλοι με 30 χρόνια υπηρεσίας (κατηγορίας πανεπιστημιακής και τεχνολογικής εκπαίδευσης), ασφαλισμένοι του ΙΚΑ με υψηλές αποδοχές και τουλάχιστον 30 χρόνια ασφάλισης, καθώς και ασφαλισμένοι στο πρώην ΤΕΒΕ, το Ταμείο Νομικών και του ΤΣΑΥ ανεξαρτήτως χρόνου ασφάλισης

[----->]