Το
κείμενο που ακολουθεί είναι ένα από τα εμβόλιμα-σχολιαστικά κείμενα που
περιέχονται στο βιβλίο «Γεώργιος Κηπιώτης, ένας φίλος των παιδιών». Το βιβλίο
στηρίχτηκε στα γραπτά κατάλοιπα -προσωπικές σημειώσεις, αλληλογραφία- ενός
καθηγητή που έζησε εκατό χρόνια και συμμετείχε και κατέγραψε τα σημαντικότερα
γεγονότα του 20ου αιώνα. Ο Γεώργιος Κηπιώτης βρέθηκε στη Μακεδονία και στη
Θράκη από το 1901 μέχρι το 1913, συμμετείχε, με τον τρόπο του, σ΄αυτό που
ονομάστηκε «Μακεδονικός Αγώνας», αιχμαλωτίστηκε από τους Βούλγαρους μαζί με
άλλους προκρίτους της Ξάνθης και απελευθερώθηκε το καλοκαίρι του 1913. Στη
συνέχεια έζησε στα νησιά του αρχιπελάγους και πέθανε σε βαθιά γεράματα στη
Σύρο.
Κι όπως γράφει ο Χρίστος Μάης: «Ταυτόχρονα με την εξέλιξη του βιβλίου έχουμε μια σειρά από
αναστοχαστικά δοκίμια του Τέου Ρόμβου. Τα δοκίμια αυτά πραγματεύονται ζητήματα
τα οποία θίγονται στο βιβλίο, όπως ο πατριωτισμός
και ο εθνικισμός τόσο γενικά όσο
και ειδικά ως προς την περίπτωση της Μακεδονίας. Τα ζητήματα της πολιτικής, της παιδείας, της στρατιωτικοποίησης της ζωής μέσω
της πραγμάτευσης του προσκοπισμού
είναι ακόμη μερικά ζητήματα πάνω στα οποία στοχάζεται και ταυτόχρονα
αυτοαναλύεται ο Ρόμβος. Επιπλέον γίνεται αναφορά και σε ζητήματα όπως ο έρωτας και ο θάνατος με τη βαθιά προσωπική και συνάμα βαθιά διεισδυτική ματιά
του συγγραφέα».
ΠΕΡΙ
ΠΑΤΡΙΔΟΣ
Το 1901, σε ηλικία 29 ετών ο Γεώργιος Κηπιώτης πηγαίνει στις
οθωμανικές Σέρρες για να διδάξει γυμναστική στα σχολεία των ελληνικών
κοινοτήτων.
Εκεί θα συναντηθεί με τον Ίωνα Δραγούμη -ο οποίος στα
ημερολόγιά του αναφέρεται εγκωμιαστικά στον Γ. Κηπιώτη και στη δράση του στη
Μακεδονία- και από τον πρώτο κιόλας καιρό της γνωριμίας τους θα μυηθεί από τον
ίδιο το Δραγούμη στο «μακεδονικό αγώνα»∙ από τότε συνεργάζονται στενά κι αυτό
φαίνεται πως δίνει νέο νόημα στη ζωή του νεαρού καθηγητή.
Ο Γεώργιος Κηπιώτης υπήρξε ο πρώτος Έλληνας γυμναστής που πήγε
στη Μακεδονία, σε μια εποχή που η γυμναστική ως μάθημα ήταν εντελώς άγνωστη, κι
έτσι εκτός από την εκγύμναση των μαθητών και την εκπαίδευση των δασκάλων
ανέλαβε και την κατασκευή των γυμναστηρίων. Απώτερος σκοπός η προετοιμασία των
νέων ώστε να καταστούν στο μέλλον ετοιμοπόλεμοι μαχητές.
Ανάμεσα στα πεταμένα
χαρτιά του Κηπιώτη υπήρχαν σχέδια για την κατασκευή γυμναστηρίων σε διάφορες
πόλεις της Μακεδονίας και της Θράκης όπου υπηρέτησε, καμωμένα από τον ίδιο,
όπως και σχέδια-υποδείγματα για την κατασκευή γυμναστικών οργάνων, αλλά και
χάρτες μεγάλων περιοχών της Μακεδονίας όπου καταγράφονταν λεπτομερώς οι
κινήσεις των οθωμανικών στρατευμάτων και των Βούλγαρων κομιτατζήδων.
Όλα αυτά τα ντοκουμέντα τα είχε σίγουρα καλά κρυμμένα, γιατί
όταν αργότερα, το 1913, τον συνέλαβαν οι Βούλγαροι ως όμηρο μαζί με τους
προκρίτους της Ξάνθης και πλιατσικολόγησαν όλα του τα υπάρχοντα, τα σχέδια αυτά
καθώς και οι χάρτες με τις μετακινήσεις των διαφόρων στρατιωτών και ατάκτων,
όπως και κάποιες φωτογραφίες και λίγες επιστολές, ήταν τα ελάχιστα τεκμήρια που
διασώθηκαν από το πέρασμά του από τη Μακεδονία και τη Θράκη εκείνης της εποχής.
 |
| Ο Γεώργιος Κηπιώτης με μαθήτριες του Παρθεναγωγείου Ξάνθης το 1912. |
Στα τέλη του 18ου αιώνα οι νέες ιδέες, εμποτισμένες από το
ανθρωπιστικό ιδεώδες της γαλλικής επανάστασης για «ισότητα, αδελφοσύνη και
ελευθερία», διατρέχουν όλη την Ευρώπη και ο Ρήγας Βελεστινλής βαθύτατα
επηρεασμένος από τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό γράφει με πάθος, σε χυμώδη ελληνική
γλώσσα, πληθώρα κειμένων και μεταφράσεων απευθυνόμενος στους σκλαβωμένους λαούς
των Βαλκανίων και κραυγάζει ότι πάνω απ’ όλα, και από τη ζωή την ίδια, ύψιστο
αγαθό είναι η Ελευθερία του ανθρώπου. Και ως διαφωτιστής πλέον μάχεται την
αμάθεια και τις δεισιδαιμονίες και προσπαθεί με τα κείμενά του να αφυπνίσει τις
κοιμισμένες συνειδήσεις των λαών της Βαλκανικής ώστε να κινητοποιηθούν και να
κατακτήσουν την αυτοδιάθεσή τους. Στο κορυφαίο έργο του Νέα Πολιτική Διοίκησις
των κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της
Βλαχομπογδανίας συμπεριλαμβάνεται η επαναστατική ιαχή Θούριος. Μετά τη σύλληψη
και τον τραγικό θάνατό του ο Θούριος διαδόθηκε σε χειρόγραφη μορφή από χέρι σε
χέρι και από στόμα σε στόμα, καλώντας τους ραγιάδες σε συστράτευση και ξεσηκωμό
και οι λαοί των Βαλκανίων τον αγκάλιασαν:
Ως πότε
παλληκάρια να ζούμεν στα στενά,
μονάχοι,
σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα βουνά
………………………………………
Βουλγάροι
κι Αρβανήτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,
Αράπηδες
και άσπροι, με μια κοινήν ορμή,
για την
Ελευθερίαν, να ζώσωμεν σπαθί
Και με το επαναστατικό άσμα του Ρήγα στα χείλη τους ξεκίνησαν
οι Ρωμιοί, λίγα χρόνια μετά, την επανάσταση.
