Εχει το Ελληνικό λόφους στην πίστα προσγείωσης; Η θάλασσα έχει δασικό ή μη δασικό χαρακτήρα;

                                                               

της  Νάντιας Βαλαβάνη

Η πρ. αν. Υπουργός Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη έκανε την ακόλουθη δήλωση με αφορμή τη χθεσινή συνεδρίαση της, αρμόδιας για τα δάση, επιτροπής ενστάσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής με Πρόεδρο τον Δασάρχη Λαυρίου:

«Συνεδρίασε χθες η, αρμόδια για τα δάση, επιτροπή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής με θέμα τις ενστάσεις ενάντια στην Πράξη Χαρακτηρισμού του Δασάρχη Πειραιά για το πρ. αεροδρόμιο του Ελληνικού και τη Χερσόνησο του Αγίου Κοσμά. 

Στην επιτροπή συζητήθηκαν ξεχωριστά δυο ενστάσεις: H ένσταση της εταιρείας του ελληνικού δημοσίου «Ελληνικό ΑΕ» κατά του χαρακτηρισμού 37 στρεμμάτων στη χερσόνησο του Αγίου Κοσμά ως δάσους. Και η ένσταση 56 πολιτών της περιοχής, που συνδέονται με την άτυπη επιτροπή πολιτών για τη δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου στο Ελληνικό, με την οποία ζητείται η ακύρωση της Πράξης Χαρακτηρισμού ή έστω η τροποποίηση της με πλήρη αποδοχή των συμπερασμάτων της,  συνυποβληθείσας με την ένσταση, «’Εκθεσης Φωτοερμηνείας-Πραγματογνωμοσύνης» των δασολόγων-περιβαλλοντολόγων Δημήτρη Παλάσκα και Δημήτρη Τσιάρα, οι οποίοι κατόπιν παραγγελίας των Χρήστου Κορτζίδη, Μαριλένας Ιατρίδου και Δημήτρη Τσιάρα, ερμήνευσαν εκατοντάδες αεροφωτογραφίες της περιοχής με λήψεις από το 1929 μέχρι πρόσφατα, έλαβαν υπόψη τα αποτελέσματα – τελικές εκθέσεις και χάρτες – των δύο σχετικών ερευνητικών προγραμμάτων του ΕΜΠ του 1996 και του 2007 για το χώρο του πρ. αεροδρομίου του Ελληνικού και πραγματοποίησαν επίσκεψη-αυτοψία σε όλα τα τμήματα της επίμαχης έκτασης  των 6.200 στρεμμάτων, τα οποία δεν είναι αποκλεισμένα από τοίχους ή περιφράξεις που καθιστούν απαγορευτική την είσοδο σε αυτά.

 Τα συμπεράσματα τους είναι ότι, πέρα από τα 37 στρέμματα, στα οποία υπάρχει τυπικό δασικό οικοσύστημα από ψηλά δέντρα με μέση πυκνότητα κάλυψης μεγαλύτερη από το 45% του εδάφους συνολικά και, κατά τόπους, μεγαλύτερη από το 65%, καθώς και την κλασσική όχι μόνο χλωρίδα αλλά και πανίδα του δασικού οικοσυστήματος (ωδικά πτηνά, ερπετά, χελώνες κλπ), υπάρχουν διάσπαρτα –στον Άγιο Κοσμά, αλλά όχι μόνο – και άλλα τμήματα, που πληρούν τον χαρακτηρισμό τους ως δασικές εκτάσεις, ανεβάζοντας τη συνολική δασική έκταση στα 423,78 στρέμματα, σημαντικό μέρος από τα οποία εμφανίζονται στην Πράξη Χαρακτηρισμού του Δασάρχη ως «τεχνητές δασικές φυτείες», οι οποίες σύμφωνα με την πρόσφατη γνωμοδότηση του ΝΣΚ, την προκληθείσα λόγω της ιδιωτικοποίησης του Ελληνικού, δεν απολαμβάνουν την από το Σύνταγμα προστασία των φυσικών δασών. (Στη γνωμοδότηση εμφανίζεται ν’  αγνοείται η ακριβώς αντίθετη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας).

Διαβάζοντας την Έκθεση, στην οποία στηρίχθηκαν οι ενστάσεις μας, και παρακολουθώντας τη συζήτηση στην Επιτροπή – η οποία σήμερα πραγματοποιεί αυτοψία και θ’  αποφασίσει μέσα στις επόμενες μέρες – προβάλλουν ως ολοφάνερα για κάθε άνθρωπο καλής θέλησης, και μάλιστα ανεξάρτητα από την άποψη που έχει για την ίδια την ιδιωτικοποίηση του τελευταίου αδόμητου πνεύμονα επίδρασης επί του μικροκλίματος στην Αττική, σειρά ερωτημάτων αλλά και συμπερασμάτων, τα σημαντικότερα από τα οποία κατά τη γνώμη μου είναι τα παρακάτω:

Πρώτον: Η σύνταξη, μετά από επίμονη απαίτηση της δημόσιας εταιρείας «Ελληνικό ΑΕ», Πράξης Χαρακτηρισμού περί του δασικού ή μη χαρακτήρα τμημάτων της ιδιωτικοποιούμενης γιγάντιας παραθαλάσσιας έκτασης αποκτά σουρεαλιστικό χαρακτήρα, όταν η συζήτηση των ενστάσεων γίνεται σε γραφείο που το χωρίζει μεσοτοιχία από το χώρο φύλαξης των θεωρημένων, αλλά όχι ακόμα αναρτημένων, νέων δασικών χαρτών για ολόκληρη την Αττική – οι οποίοι, σύμφωνα με μνημονιακή δέσμευση της κυβέρνησης, θα πρέπει να έχουν αναρτηθεί όλοι έως τέλος Νοεμβρίου.

 Οι δασικοί χάρτες, που σύμφωνα με το Σύνταγμα αποτελούν την ανώτατη νομοθετική κατοχύρωση του δασικού ή μη χαρακτήρα οποιουδήποτε σημείου στη χώρα, αν και θεωρημένοι παραμένουν απόρρητοι μέχρι την ανάρτηση τους τόσο απέναντι στους ενδιαφερόμενους πολίτες όσο και – σύμφωνα με τη διαβεβαίωση τους – και των ίδιων των δασαρχών. Ο Δασάρχης Πειραιά, δηλ., εξέδωσε την Πράξη Χαρακτηρισμού και ο Δασάρχης Πειραιά θ’  αποφανθεί επί των ενστάσεων επ’  αυτής αγνοώντας το περιεχόμενο των θεωρημένων τελικών χαρτών, οι οποίοι θα δημοσιοποιηθούν εντός διμήνου. 

Και προκύπτει το εύλογο ερώτημα: Τι θα γίνει αν τέλος Νοέμβρη αποκαλυφθεί ότι οι χάρτες θεσμοθετούν τα συμπεράσματα της «΄Εκθεσης» περί 410 στρεμμάτων δασικού χαρακτήρα, αλλά μέχρι τη δημοσίευση τους έχει υπογραφεί η τελική σύμβαση – όπως ακριβώς επιδιώκουν «επενδυτής» και κυβέρνηση -  και οι μπουλντόζες έχουν ήδη αποψιλώσει τις «εκτός συνταγματικής προστασίας» «τεχνητές δασικές φυτείες»; 

Η διοίκηση της – κατά τ’  άλλα, εταιρίας προστασίας του ελληνικού δημοσίου συμφέροντος - «Ελληνικό ΑΕ» δε μπορούσε να περιμένει τους δασικούς χάρτες για δυο ακόμα μήνες; Ή η ελληνική κυβέρνηση, αν τόσο πολύ βιαζόταν να ολοκληρώσει την ιδιωτικοποίηση του «καλύτερου παραθαλάσσιου οικοπέδου της Ευρώπης», δε θα μπορούσε να επισπεύσει την ανάρτηση των – ήδη θεωρημένων – χαρτών της περιοχής; 

Δεύτερον: Ο Δασάρχης Πειραιά εξέδωσε Πράξη Χαρακτηρισμού θεωρώντας ότι ολόκληρη η έκταση των 6.200 στρεμμάτων του πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού και της χερσονήσου του Αγίου Κοσμά είναι εκτός σχεδίου. Αυτό το έκανε επειδή αν και είχε θέσει ερώτημα στις πολεοδομικές υπηρεσίες των τριών όμορων δήμων για το καθεστώς της περιοχής - αν υπάρχουν ή όχι τμήματα με ρυμοτομικό σχέδιο κλπ – δεν έλαβε απάντηση.

 Απάντηση δεν έλαβαν μέχρι σήμερα και οι πολίτες, που επίσης είχαν θέσει το ίδιο ερώτημα. Και το ερώτημα τίθεται επειδή είναι γνωστό ότι στη θέση που δημιουργήθηκε το πρ. αεροδρόμιο Ελληνικού, υπήρχε θεσμοθετημένη χρήση αγροτικής γης και οικισμοί με ρυμοτομικό σχέδιο, που απαλλοτριώθηκαν. Μέχρι σήμερα δεν έχει «ανακαλυφθεί» οποιαδήποτε πράξη ανάκλησης του τότε ρυμοτομικού σχεδίου, πράγμα που λογικά σημαίνει ότι κομμάτια της περιοχής βρίσκονται εντός σχεδίου.

 Αυτό είναι κρίσιμης σημασίας, επειδή για οτιδήποτε εντός σχεδίου δεν μπορεί να εκδοθεί Πράξη Χαρακτηρισμού και άρα η σχετική Πράξη – και οι ίδιοι οι υπό ανάρτηση δασικοί χάρτες – για τα συγκεκριμένα τμήματα δεν έχουν οποιαδήποτε ισχύ. Ωστόσο, όπως αποκαλύφθηκε, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης έστειλαν απάντηση συνοδευόμενη από σχέδια και χάρτες (α.π. 8594/6-10-2016 έγγραφο της ΥΔΟΜ Ελληνικού-Αργυρούπολης): 

΄Οχι όμως στο Δασαρχείο Πειραιά, αλλά στην «Ελληνικό ΑΕ», η οποία με τη σειρά της κοινοποίησε στο Δασαρχείο Πειραιά μόνο το διαβιβαστικό έγγραφο, χωρίς τα συνοδά κείμενα και χάρτες. Με άλλα λόγια, η διοίκηση της «Ελληνικό ΑΕ», η οποία διορίστηκε προκειμένου να υπερασπίζεται το δημόσιο συμφέρον κατά τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης, «έκατσε» - και συνεχίζει να «κάθεται» μέχρι σήμερα – πάνω στην υπηρεσιακή απάντηση του Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης περί του ρυμοτομικού σχεδίου στην περιοχή.

Το αν υπάρχουν ή όχι και ποια τμήματα εντός σχεδίου στο Ελληνικό είναι κρίσιμου χαρακτήρα για το χαρακτηρισμό της βλάστησης σε αυτά: Ότι συνιστά φύτευση άλσους ή πάρκου σε εντός σχεδίου περιοχή προστατεύεται - όχι ως δάσος, αλλά ως «αστικό πράσινο».

Σε τελευταία ανάλυση, όπως επισημαίνουν στην «Έκθεση» τους οι δύο δασολόγοι-περιβαλλοντολόγοι, ακόμα κι αν ολόκληρη η τεράστια αυτή περιοχή ήταν εκτός σχεδίου, και πάλι θ’  αποτελούσε «αστικό ακίνητο», καθώς δεν βρίσκεται στην άκρη του πουθενά, αλλά περιστοιχίζεται από τον (ασφυκτικό) πολεοδομικό ιστό της Αττικής.

 Κι εντός αστικού ακινήτου προστατεύεται κάθε είδους προέλευσης «αστικό πράσινο». Αυτό βεβαίως δεν αποτελεί κανενός είδους ελαφρυντικό για την απαράδεκτη συμπεριφορά της διοίκησης της «Ελληνικό ΑΕ», η οποία όχι μόνο πίεσε για μια Πράξη Χαρακτηρισμού που αγνοεί τους δασικούς χάρτες, όχι μόνο προσφεύγει για τον αποχαρακτηρισμό των 37 στρεμμάτων δάσους στον Άγιο Κοσμά στην Πράξη Χαρακτηρισμού, αλλά αποκρύπτει και παρακρατά παράνομα μέχρι σήμερα τα σχετικά με το υπάρχον ρυμοτομικό σχέδιο στην περιοχή.

Τρίτον: Η Πράξη Χαρακτηρισμού στηρίχθηκε για την ορθή εφαρμογή των ορίων του ακινήτου όχι σε σύγχρονο τοπογραφικό διάγραμμα, ως όφειλε να παραδώσει η «Ελληνικό ΑΕ», στο οποίο σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία θα έπρεπε να υπάρχουν «τοποθετημένα» όλα τα σημερινά αλλά και τα μελλοντικά (σύμφωνα με το ΣΟΑ του «επενδυτή») κτίσματα, όλες οι οριογραμμές, γραμμές παραλίας και αιγιαλού ως έχουν.

 Για την Πράξη Χαρακτηρισμού έγινε χρήση τοπογραφικού διαγράμματος βασισμένου σε αντίστοιχο της Γενικής Υπηρεσίας Στρατού, στο οποίο δεν υπάρχει κανένα κτίσμα, υπάρχον ή μελλοντικό.

 Το εκπληκτικό είναι ότι το διάγραμμα αυτό, το οποίο υπήρχε απλωμένο πάνω στο τραπέζι της επιτροπής ενστάσεων κατά τη χθεσινή συζήτηση, φέρει τρεις διαφορετικής προέλευσης θεωρήσεις για την ακρίβεια των αποτυπωμένων στοιχείων και για την ορθή μεταφορά των οριογραμμών αιγιαλού, παραλίας και παλαιού αιγιαλού, που έχουν ελεγθεί και θεωρηθεί από την Κτηματική Υπηρεσία Πειραιά: 1. Έλεγχο από το μηχανικό Γ.Αβραάμ και θεώρηση απ’ την Προϊσταμένη της ΠΔΔΠ Αττικής Ευαγγελία Κωφού. 2. Για την «Ελληνικό ΑΕ», υπογραφή της Προέδρου και Διευθύνουσας Συμβούλου, Σουλτάνας Σπυροπούλου. 3. Για το ΥΠΕΝ/Διεύθυνση ΤΕ-ΓΠ, ο Αν.Διευθυντής Στ.Παυλόπουλος.

Βεβαίως, το κρίσιμο τοπογραφικό της  ΓΥΣ είναι του …1950. 

Από τότε άλλαξαν πολλά. Όπως ότι κτίστηκε στο χώρο αυτό ένα πολιτικό αεροδρόμιο. Όπως ότι άλλαξε όλη η μορφολογία της θάλασσας με προσχώσεις. Το αποτέλεσμα είναι ένας τραγέλαφος.

 Μπροστά στα μάτια μας στο χαρτί πάνω στο τραπέζι της επιτροπής ενστάσεων στη θέση της πίστας προσγείωσης του πρώην αεροδρόμιου του Ελληνικού υπήρχαν …λόφοι (όπως ήταν το 1950). Παραθαλάσσιες «φλοίδες» γης στην παραλία του Αγίου Κοσμά δεν συμπεριλαμβάνονται στην Πράξη Χαρακτηρισμού, παρ’  όλο που ανήκουν στο ακίνητο, επειδή ακόμα τότε εκεί το 1950 υπήρχε θάλασσα. Και το αποκορύφωμα: Ο Δασάρχης Πειραιώς στην Πράξη Χαρακτηρισμού χαρακτηρίζει 50 στρέμματα σημερινής θάλασσας ως «μη δασικού χαρακτήρα»…

Πάλι καλά που για την υπεράσπιση της τιμής της Δημόσιας Διοίκησης υπάρχει το, αναφερόμενο στην «Έκθεση» των δύο δασολόγων, 4027/10-3-2016 έγγραφο του Αυτοτελούς Γραφείου Ελληνικού προς τον Γενικό Γραμματέα Δημόσιας Περιουσίας και το Δασαρχείο Πειραιά, στο οποίο αναφέρεται η, προφανής ως εξήγηση, μαύρη αλήθεια: «Δεν ελέγχθηκε για την ακρίβεια της τοπογραφικής αποτύπωσης και άλλων πολεοδομικής φύσεως πληροφοριών, καθώς και για την ακρίβεια οριοθέτησης-εφαρμογής των ορίων του Δημοσίου Ακινήτου ΑΒΚ 109Π.»

Ας προσπαθούσαν κάποιοι να πουλήσουν έτσι το πιο ασήμαντο οικόπεδο εντός ή εκτός σχεδίου. Θα τα κατάφερναν; Τι να πει κανείς για τη στάση, τις μεθοδεύσεις και τις ευθύνες πριν απ’  όλα της κυβέρνησης, αλλά και μέρους του τμήματος εκείνου της Διοίκησης που έχει ταχθεί να προασπίζεται τη δημόσια περιουσία και το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον;

Επειδή αυτές τις μέρες κύματα μαύρης προπαγάνδας προσπαθούν να δημιουργήσουν αρνητικά αντανακλαστικά σε ένα κόσμο που πραγματικά αγνοεί τους θησαυρούς που κρύβει αυτό το γιγάντιο δημόσιο παραθαλάσσιο οικόπεδο με ειρωνείες τύπου «έχει αρχαία το Ελληνικό;» (στο υπέδαφος του οποίου διασταυρώνονται τρεις αρχαίοι δήμοι…) ή «έχει δάσος στο Ελληνικό;», θα ήθελα με τη σειρά μου να ρωτήσω αυτούς που ξέρουν να υπογράφουν σήμερα και επιδιώκουν με κάθε κόστος και θυσία να βάλουν τις τελικές υπογραφές αύριο: “Έχει λόφους στην πίστα προσγείωσης στο Ελληνικό; Κι η θάλασσα - έχει δασικό ή μη δασικό χαρακτήρα στο Ελληνικό;”»

Αθήνα, 14.9.2017

Μύθοι και πραγματικότητα για τα μεταλλεία στη Β.Α.Χαλκιδική

 

 " ..στη ΜΠΕ της ΕΧ αναφέρονται 1.300 άτομα από τον 9ο χρόνο λειτουργίας των μεταλλείων και μετέπειτα (Πίνακας 5.9.5-1). Δεν αναφέρεται όμως πουθενά ούτε λέγεται από κανέναν από τους υποστηρικτές της επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας, πόσες θέσεις εργασίες θα χαθούν οριστικά από άλλες δραστηριότητες (τουρισμός και συναφή επαγγέλματα, γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, μελισσοκομία, μεταποίηση, κατασκευές, κλ) που μπορούν να ασκούνται για πάντα..."

Του Κυριάκου Π. Παναγιωτόπουλου

Η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β. Α. Χαλκιδική βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας για περισσότερο από μια δεκαετία γεγονός που δείχνει ότι το πρόβλημα ενδιαφέρει την κοινή γνώμη και ιδιαίτερα τους κατοίκους της περιοχής. Η όποια συζήτηση όμως τις περισσότερες φορές είναι μονομερής, επιφανειακή ή ελλιπής και δεν καλύπτει το θέμα από όλες τις πλευρές.

 Επομένως, οποιαδήποτε συζήτηση γι’ αυτό το θέμα θα πρέπει να περιλαμβάνει κατά το δυνατόν αφ’ ενός όλη αυτή τη χρονική περίοδο δηλαδή, από την ημέρα κατά την οποία το Ελληνικό δημόσιο παραχώρησε την περιοχή για μεταλλευτική εκμετάλλευση σε ιδιώτες μέχρι σήμερα και αφ’ ετέρου όλα όσα σχεδιάζονται να γίνουν και τις επιπτώσεις που αυτά θα προκαλέσουν στο γενικότερο περιβάλλον και στους κατοίκους της περιοχής και όχι μόνο.

 

  Με το Ν.3220/2004 επικυρώθηκε σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού δημοσίου και της νεοσύστατης εταιρείας Ελληνικός Χρυσός ΑΕ (ΕΧ) που υπογράφηκε το Δεκέμβριο του 2003 και προέβλεπε την παραχώρηση έκτασης 317.000 στρεμμάτων στη Β.Α. Χαλκιδική για μεταλλευτική εκμετάλλευση μαζί με τον ακίνητο και κινητό εξοπλισμό της προηγούμενης μεταλλευτικής εταιρείας (TVX) έναντι 11 εκατομμυρίων ευρώ. Αξίζει να αναφερθεί ότι η αναγραφή των περιουσιακών στοιχείων που παραχωρήθηκαν στην ΕΧ καλύπτει περίπου 200 σελίδες της ανωτέρω σύμβασης. Η παραχωρηθείσα έκταση αποτελείται από δάσος σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90 %. Με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (201745/26-7-2011) εγκρίθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που κατέθεσε η ΕΧ (2010) και τέθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι υλοποίησης του έργου, τελικά, σε μια έκταση 264.000 στρεμμάτων.

 

Το όλο έργο περιλαμβάνει τέσσερα υποέργα α) των Σκουριών, β) της Ολυμπιάδας, γ) του Μαντέμ Λάκκου και δ) του Στρατωνίου. Το κείμενο που ακολουθεί θα περιοριστεί μόνο στο υποέργο των Σκουριών λόγω του ότι το συγκεκριμένο υποέργο είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα, περιλαμβάνει για πρώτη φορά στην περιοχή επιφανειακή εξόρυξη και θα προκαλέσει, εφόσον υλοποιηθεί, ιδιαίτερα σοβαρές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις.

Οι επιπτώσεις

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της σχεδιαζόμενης μεταλλευτικής δραστηριότητας στις Σκουριές και οι επιπτώσεις της στην ευρύτερη περιοχή, κρίνεται μάλλον απαραίτητο να αναφερθούν επιγραμματικά όλες οι φάσεις αυτής της επέμβασης καθώς και οι αναμενόμενες επιπτώσεις. Για να μην υπάρξει καμία αμφισβήτηση των στοιχείων που θα δοθούν στη συνέχεια, διευκρινίζεται ότι όλα τα ποσοτικά στοιχεία που θα αναφερθούν προέρχονται από την Κύρια Μελέτη της ΜΠΕ (εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά) και σε παρένθεση θα δίνεται η σελίδα ή ο πίνακας της ΜΠΕ που αυτά αναγράφονται, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η ακρίβειά τους.

Το προς εξόρυξη και εκμετάλλευση πέτρωμα στις Σκουριές ανέρχεται σε 146,2 εκατομμύρια τόνους, από τους οποίους 66,9 εκατομμύρια τόνοι θα εξορυχτούν επιφανειακά και το υπόλοιπο υπόγεια (σελ. 5.3-68) και η μέση περιεκτικότητά του σε χρυσό είναι 0,89 γραμμάρια ανά τόνο και σε χαλκό 0,56 % (Πίνακας 5.3.3-1). Το πέτρωμα περιέχει επίσης θειούχες ενώσεις βαρέων μετάλλων (ΒΜ) όπως αντιμονίου, αρσενικού, βαρίου, καδμίου, χρωμίου, χαλκού, σιδήρου, μαγγανίου, νικελίου, μολύβδου, ψευδαργύρου, κ.ά. Επιπλέον στο πέτρωμα περιέχεται μια μορφή αμιάντου (τρεμολίτης) σε ποσοστά 3 % που στα απόβλητα εμπλουτισμού θα ανέρχεται σε 8 % καθώς και χαλαζίας σε ποσοστά 40 % στο πέτρωμα και 26 % στα απόβλητα (σελ. 5.3-109).

Οι φάσεις της σχεδιαζόμενης επέμβασης

Οι φάσεις της σχεδιαζόμενης επέμβασης και οι άμεσες συνέπειές τους μπορούν σε αδρές γραμμές να αναφερθούν ως ακολούθως:

α) αποψίλωση του δάσους σε μια έκταση μεγαλύτερη των 2.500 στρεμμάτων (Πίνακας 5.10.1-1) το μεγαλύτερο μέρος της οποίας έχει ήδη πραγματοποιηθεί. Η αποψίλωση γίνεται με ολοκληρωτική εκρίζωση των δένδρων ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να βλαστήσουν εκ νέου οι ρίζες. Περαιτέρω σχολιασμός νομίζω ότι δε χρειάζεται.

β) επιφανειακή εξόρυξη (Πίνακας 5.1.2-2) του πετρώματος που προγραμματίζεται να ανέλθει σε 24.000 τόνους ημερησίως (Πίνακας 5.3.3-1) και θα επιτυγχάνεται με εκσκαφή και ανατινάξεις (Πίνακας 5.3.2-4). Η ημερήσια χρησιμοποίηση εκρηκτικών θα κυμαίνεται από 4 έως 6 τόνους (Πίνακας 5.3.2-5) ενώ ο κρατήρας που θα δημιουργηθεί κατά την εξόρυξη θα έχει διάμετρο 705 και βάθος 220 μέτρα (σελ. 5.3-10). Σε άλλο σημείο της ΜΠΕ (Παράρτημα VII, σελ. 15) όμως αναφέρεται ‘θα γίνει συνδυασμός μιας επιφανειακής εκμετάλλευσης μεσαίου (300 m) ή μεγαλύτερου (400 m) βάθους ακολουθούμενη από υπόγεια εκμετάλλευση….’. Ο αναγνώστης μπορεί να αξιολογήσει αυτή την ασυμφωνία που μόλις αναφέρθηκε για το βάθος του επιφανειακού ορύγματος. ‘Οι εργασίες στο όρυγμα εκτελούνται 7 ημέρες την εβδομάδα, σε 24ωρη βάση, σε τρεις 8ωρες βάρδιες’.  Η επιφανειακή εξόρυξη θα διαρκέσει 11 χρόνια και θα ακολουθήσει υπόγεια εκμετάλλευση για άλλα 20 χρόνια.

γ) όρυξη 9 υδρογεωτρήσεων περιμετρικά του κρατήρα και μέχρι βάθους 790 μέτρων (= 140 μέτρα χαμηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας), για προ-αποστράγγιση του μεταλλείου (σελ. 5.3-87) ώστε η απόληψη του πετρώματος να γίνεται εν ξηρώ και για άντληση νερού που θα χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες του εργοστασίου εμπλουτισμού.  Η ΜΠΕ προβλέπει επανεισπίεση του νερού που θα πλεονάζει. Η συνεχής άντληση νερού από προοδευτικά μεγαλύτερα βάθη, θα προκαλέσει υποβιβασμό της υπεδάφειας στάθμης νερού (κώνος αποστράγγισης) σε μια έκταση με διαστάσεις 4,5x3,2 χιλιομέτρων (= 14.400 στρέμματα [σελ. 7.10-33]). Άμεσο αποτέλεσμα θα είναι η αποστράγγιση του βουνού και η υποβάθμιση και καταστροφή του δάσους πολύ πέραν της περιοχής που ήδη αποψιλώθηκε. Κατά τη διάρκεια των βροχοπτώσεων, στην επιφάνεια του γυμνού πλέον εδάφους το νερό θα απορρέει επιφανειακά, συχνά θα εμφανίζονται πλημμυρικά επεισόδια και θα προκαλούνται έντονες διαβρώσεις. Επιπλέον, θα προκληθεί εξαφάνιση πηγών, μείωση της ροής ρεμάτων και ποταμών και ουσιαστική αχρήστευση υδρογεωτρήσεων που χρησιμοποιούνται για ύδρευση κατοίκων και επισκεπτών και άρδευση καλλιεργειών. Εξ άλλου και στη ΜΠΕ (σελ. 7.10-33) δηλώνεται ρητά ότι: ‘Σχετικά με τους συμβάλλοντες του ποταμού Χαβρία (ρέμα Παναγιάς και ρέμα Ξινονέρι), αυτοί ……. εκτιμάται ότι θα υποστούν ελαφρά μείωση πηγαίων αναβλύσεων…’.

δ) μεταφορά - λειοτρίβηση - χημική επεξεργασία (εμπλουτισμός) του πετρώματος. Τα χημικά αντιδραστήρια που προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν, τα οποία δεν είναι καθόλου ‘αθώα’ ή ακίνδυνα, είναι η νατριούχος ισοπροπυλική ξανθάτη, το Aeropromoter, η μεθυλ-ισοβουτυλ-καρβινόλη και κροκιδωτικά μέσα.

ε) το τελικό προϊόν θα είναι μόλις το 1,97 % του πετρώματος ενώ το υπόλοιπο (= 98,03 %) του πετρώματος θα είναι τα απόβλητα εμπλουτισμού (σελ. 5.3-68). Με άλλα λόγια ένα μέρος του βουνού απλά θα μετατραπεί σε απόβλητο και θα μεταφερθεί σε κοντινή απόσταση στις λίμνες απόθεσης, όπου θα παραμείνει τοξικό για πάντα.

στ) κατασκευή δύο φραγμάτων ύψους αντίστοιχα 131 και 143 μέτρων (Πίνακες 5.3.4-4 και 5.3.4-5) με τη χρησιμοποίηση αποβλήτων εξόρυξης ώστε να δημιουργηθούν λίμνες απόθεσης στις οποίες θα αποτεθούν τα απόβλητα της επεξεργασίας (εμπλουτισμού) που θα έχουν όγκο 44 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (Πίνακες 5.3.4-4 και 5.3.4-5). Αξίζει να αναφερθεί ότι τα γιγαντιαία αυτά χωμάτινα φράγματα θα κατασκευαστούν σε μια ιδιαίτερα σεισμογόνο περιοχή που μόνο κατά τον 20ό αιώνα έχει δώσει 3 σεισμούς με ένταση μεγαλύτερη των 7 R (Παράρτημα Χ, σελ. 23). Ένας από αυτούς τους σεισμούς  (1932) ισοπέδωσε στην κυριολεξία κάποια χωριά της περιοχής με εκατοντάδες θύματα. Ποια θα είναι άραγε η τύχη αυτών των φραγμάτων και του τοξικού περιεχομένου τους αν κάτι παρόμοιο επαναληφθεί στο άμεσο ή στο απώτερο μέλλον;  

Καθ’ όλη τη διάρκεια της επιφανειακής εξόρυξης (11 έτη), θα παράγεται σκόνη πετρώματος που θα ανέρχεται σε 2.162 τόνους ανά ώρα στους χώρους του μεταλλείου (Πίνακας 5.3.9-2) και σε 954 τόνους ανά ώρα (Πίνακας 5.3.9-3) κατά τις φορτοεκφορτώσεις στους χώρους απόθεσης του πετρώματος. Τα τεμαχίδια αυτής της σκόνης περιέχουν, όπως και το πέτρωμα, ΒΜ, τρεμολίτη και χαλαζία. Οι τεράστιες αυτές ποσότητες σκόνης θα μετακινούνται με τον άνεμο και θα αποθέτονται ως ξηρή απόθεση στην επιφάνεια του εδάφους, στα επιφανειακά νερά, στη θάλασσα και στο υπέργειο τμήμα των φυτών. Η απόσταση στην οποία θα διασπαρθεί η σκόνη δεν είναι γνωστή αλλά έχουμε το δεδομένο της σκόνης από τη Σαχάρα που καλύπτει απόσταση περίπου 1000 χιλιομέτρων πριν αποτεθεί στη χώρα μας. Επομένως τα προβλήματα από τη σκόνη δεν αφορούν μόνο τους κατοίκους της περιοχής των μεταλλείων αλλά και αυτούς που διαμένουν σε αρκετά μεγάλες αποστάσεις από τις Σκουριές. Επίσης η σκόνη που θα κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα μπορεί να μετακινηθεί με το νερό της βροχής και να προκαλέσει ρύπανση του εδάφους και των φυτών.

Τα απόβλητα εξόρυξης και εμπλουτισμού, κατά την επαφή τους με το νερό και την έκθεσή τους στον ατμοσφαιρικό αέρα, αποδίδουν χημικά ιόντα που προκαλούν τις όξινες απορροές (στραγγίσματα) και οδηγούν σε οξίνιση του εδάφους και επιβάρυνση του εδάφους και των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων με ΒΜ. Η χρησιμοποίηση για άρδευση ρυπασμένου με ΒΜ επιφανειακού ή υπόγειου νερού, επιτείνει τη ρύπανση του εδάφους ενώ η χρησιμοποίησή του ως πόσιμου από ζώα και ανθρώπους, οδηγεί σε συσσώρευση ΒΜ στον οργανισμό τους η οποία έχει πολύ δυσμενείς επιδράσεις στην υγεία τους.

Η οξίνιση του εδάφους και η αυξημένη περιεκτικότητά του σε ΒΜ θα καταστήσουν το έδαφος ακατάλληλο να χρησιμοποιηθεί ως ενδιαίτημα από οργανισμούς και μικροοργανισμούς καθώς επίσης και ως υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών. Θα πρέπει εδώ να αναφερθεί ότι για το σχηματισμό εδάφους, πάχους περίπου ενός μέτρου απαιτείται διάστημα χιλιάδων χρόνων.

Έχει βρεθεί, σχεδόν σε όλες τις χώρες που λειτουργούν ή λειτουργούσαν μεταλλεία χρυσού ότι, εδάφη που γειτνιάζουν με μεταλλεία ή βρίσκονται ακόμη και σε μεγάλη απόσταση από αυτά, παραμένουν ρυπασμένα με ΒΜ για αρκετές 10-ετίες ή και 100-ετίες μετά τη διακοπή λειτουργίας των μεταλλείων.

Μεγάλος αριθμός επιστημονικών - ερευνητικών εργασιών απαντάται στη διεθνή βιβλιογραφία που αφορούν τις επιπτώσεις μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα εκείνων που ασχολούνται με την απόληψη χρυσού, κατά τη διάρκεια αλλά και πολλές δεκαετίες μετά τη διακοπή της λειτουργίας των μεταλλείων. (Η παράθεση όλων αυτών των βιβλιογραφικών πηγών δεν μπορεί να γίνει στο παρόν κείμενο αλλά είναι διαθέσιμες σε κάθε ενδιαφερόμενο). Σε κάθε περίπτωση αναφέρεται πολύ αυξημένη ρύπανση με ΒΜ των εδαφών, των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, της φυσικής βλάστησης και των καλλιεργούμενων φυτών και εισαγωγή των ΒΜ στην τροφική αλυσίδα που σωρευτικά έχουν ανεπιθύμητες και σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων.

Τα φυτά που καλλιεργούνται στη Β.Α. Χαλκιδική (ελιές, άμπελος, σιτηρά, λαχανοκομικά, οπωροφόρα, χορτοδοτικά, κ.ά.) έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία και εμφανίζουν συμπτώματα τοξικότητας όταν στο περιβάλλον ανάπτυξής τους παρατηρούνται αυξημένες συγκεντρώσεις ΒΜ. Είναι επομένως προφανές και πέραν πάσης αμφισβήτησης ότι, η σχεδιαζόμενη μεγάλης κλίμακας επέκταση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή των Σκουριών θα έχει πολύ δυσμενείς και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στη Γεωργία, στην Κτηνοτροφία, στην Υλοτομία, στη Μελισσοκομία και στην Αλιεία που ασκούν οι κάτοικοι της περιοχής.

Κατά συνέπεια, τελικό και αδιαμφισβήτητο αποτέλεσμα της σχεδιαζόμενης επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β. Α. Χαλκιδική θα είναι η πλήρης απαξίωση της αγροτικής παραγωγής και των συναφών δραστηριοτήτων λόγω α) της μειωμένης ποσότητας και της υποβαθμισμένης ποιότητας των παραγόμενων φυτικών και ζωικών προϊόντων, β) της μειωμένης επιδότησης των αγροτικών προϊόντων που θα παράγονται σε υποβαθμισμένες περιοχές, σύμφωνα με τη νέα Κ.Α.Π., γ) της αδυναμίας κατανάλωσης ακόμη και των προϊόντων που θα παράγουν οι ίδιοι οι κάτοικοι της περιοχής και δ) της αναγκαστικής αλλαγής του τρόπου ζωής των κατοίκων. Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλά γεωργικά προϊόντα της Χαλκιδικής έχουν χαρακτηριστεί ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ.

  Όμως, σε μια περιοχή που η ατμόσφαιρα, το νερό και τα γεωργικά προϊόντα μπορεί να είναι δυνάμει ρυπασμένα, στην οποία θα γίνονται συχνές ανατινάξεις και θα κυκλοφορούν στην ατμόσφαιρα τόνοι τοξικής σκόνης, κανείς δε θα θέλει να επισκεφθεί, κανείς δε θα την επιλέγει ως τουριστικό προορισμό. Επομένως, πολύ σημαντικές θα είναι οι επιπτώσεις της επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας στον τουρισμό που είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος στους παραλιακούς οικισμούς της περιοχής (Ολυμπιάδα, Στρατώνι, Ιερισσός, Ν. Ρόδα, Αμμουλιανή, Ουρανούπολη, Δεβελίκι και Πυργαδίκια) όπως και στον αριθμό των επισκεπτών / προσκυνητών του Αγίου Όρους.

  Για όλους τους προηγούμενους λόγους μεγάλος αριθμός ανεξάρτητων επιστημονικών φορέων έχει ταχθεί εναντίον της επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας θεωρώντας ότι υπερβαίνει τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής, θα προκαλέσει μη αναστρέψιμη καταστροφή του περιβάλλοντος, θα οδηγήσει σε οικονομικό μαρασμό της περιοχής και θα έχει ως αποτέλεσμα σοβαρά προβλήματα στην υγεία κατοίκων, επισκεπτών και ιδιαίτερα των εργαζομένων στα μεταλλεία. Ορισμένοι από τους επιστημονικούς φορείς που τάχθηκαν αρνητικά στην σχεδιαζόμενη επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας είναι το Συμβούλιο Περιβάλλοντος και το Πρυτανικό Συμβούλιο του ΑΠΘ, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας, η Γεωπονική Σχολή του ΑΠΘ, η Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, ο Σύνδεσμος Γεωλόγων Μελετητών, το Συνδικάτο Εργαζομένων στο ΙΓΜΕ, η Ένωση Ιατρών Νοσοκομείου και Κέντρων Υγείας Ν. Χαλκιδικής, η Ομοσπονδία Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας.

Οι κάτοικοι της περιοχής και όχι μόνο μετά την ενημέρωσή τους για το τι πρόκειται να συμβεί, αντέδρασαν και συνεχίζουν να αντιδρούν στην καταστροφή του τόπου τους, στην απώλεια των περιουσιών τους, στην υποβάθμιση της ζωής και της υγείας τους.

  Πέρα από όσα αναφέρθηκαν μέχρι τώρα, σε όλη τη Β. Α. Χαλκιδική υπάρχουν δεκάδες αρχαιολογικοί και ιστορικοί χώροι σημαντικής αξίας (π.χ. σοβαρές ενδείξεις για τον τάφο του Αριστοτέλη στα Αρχαία Στάγειρα, πρόσφατα ανακαλυφθέντες αρχαιολογικοί χώροι στις Σκουριές, που η απομάκρυνσή τους από την περιοχή, όπως σχεδιαζόταν, έχει ανασταλεί με απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου). Η ανάδειξη όλων αυτών των αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων θα αυξήσει επιπλέον τον αριθμό των επισκεπτών/τουριστών στην περιοχή αυξάνοντας το εισόδημα και το επίπεδο ζωής των κατοίκων.  

Οι μύθοι

Το κείμενο θα ήταν ημιτελές αν δεν αναφερόταν και κάποιες απόψεις που επικαλούνται όσοι διάκεινται ευμενώς στη σχεδιαζόμενη επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β.Α. Χαλκιδική. Τα κυριότερα επιχειρήματα, μύθους θα τα έλεγα, που χρησιμοποιούνται υπέρ της επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β.Α. Χαλκιδική και η αντίκρουση/σχολιασμός τους δίνονται στη συνέχεια:

1ος Μύθος: Η μεταλλευτική δραστηριότητα ασκείται στην περιοχή από την αρχαιότητα, επομένως μπορεί να συνεχιστεί. Είναι αλήθεια ότι ένα μέρος αυτής της περιοχής έχει μακραίωνα ιστορία ως μεταλλευτική ζώνη. Αλλά ο βαθμός και οι μέθοδοι εκμετάλλευσης που εφαρμοζόταν σε παλαιότερες χρονικές περιόδους διαφέρουν πάρα πολύ από αυτές που σχεδιάζεται να εφαρμοστούν. Μεταξύ του χθες και του αύριο υπάρχει μια τεράστια διαφορά κλίμακας. Σε παλαιότερες περιόδους τα προς εκμετάλλευση μέταλλα βρισκόταν σε υψηλές αναλογίες και όχι σε κλάσματα του γραμμαρίου ανά τόνο όπως τα προς εκμετάλλευση πετρώματα στις Σκουριές. 

Επίσης, τα τεχνικά μέσα που είχαν στη διάθεσή τους δεν τους επέτρεπαν να εξορύσσουν πολύ μεγάλες ποσότητες πετρώματος/μεταλλεύματος. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ποσότητα που εξορυσσόταν στο παρελθόν κατά τη διάρκεια ενός χρόνου τώρα σχεδιάζεται και είναι τεχνικά δυνατό, να εξορύσσεται σε ένα 24ωρο. Επιπλέον, δεν εφαρμόσθηκε ποτέ στην περιοχή επιφανειακή εξόρυξη ούτε χρειάστηκε να αποστραγγιστεί μια ολόκληρη περιοχή που σήμερα τροφοδοτεί με νερό περίπου τη μισή Χαλκιδική.

2ος Μύθος: Τέτοιου είδους δραστηριότητες ασκούνται σε άλλες χώρες, γιατί όχι και εδώ. Όσοι αναφέρουν τέτοια παραδείγματα αποκρύπτουν σε τι είδους περιοχές υπάρχουν τέτοια έργα και πόσο απέχουν αυτά από κατοικημένες περιοχές. Εκεί (πχ Καναδάς, Σκανδιναβικές Χώρες) τέτοιες δραστηριότητες αναπτύσσονται σε σημεία που απέχουν 100-άδες χιλιόμετρα από κατοικημένες περιοχές. Λόγω των συχνών ‘ατυχημάτων’ που προκλήθηκαν και σε αυτές τις περιοχές και τις αντιδράσεις των πολιτών για τις οικολογικές καταστροφές που προκλήθηκαν από τα ‘ατυχήματα’, οι χώρες αυτές θέσπισαν πολύ αυστηρότερους όρους ή απαγόρευσαν τη λειτουργία τέτοιων μονάδων. Αντίθετα, στην περίπτωση της Β. Α. Χαλκιδικής υπάρχουν οικισμοί (Μ. Παναγία, Παλαιοχώρι, Νεοχώρι) σε απόσταση 3-5 χιλιομέτρων από τις Σκουριές ενώ περίπου οι μισοί οικισμοί του Δήμου Αριστοτέλη απέχουν λιγότερο από 10 χιλιόμετρα από το επιφανειακό όρυγμα.

3ος Μύθος: Έχουμε χρυσό, γιατί να μην τον εκμεταλλευτούμε; Κατ’ αρχήν ίσως ο τίτλος της εταιρείας (Ελληνικός Χρυσός) να παραπλανά κάποιους καθώς το 95 % των μετοχών ανήκει σε πολυεθνική εταιρεία (ELDORADO GOLD) επομένως ο πιθανολογούμενος χρυσός δεν θα είναι ελληνικός. Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (201745/26-7-2011) ‘Απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιοποίηση …… είναι η εφαρμογή της Πυρομεταλλουργικής Μεθόδου Ακαριαίας Τήξης (Flash Smelting) …’. Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν πρόκειται να παράγεται μεταλλικός χρυσός όπως τουλάχιστον περιγράφεται στην παραπάνω ΚΥΑ, καθώς η μέθοδος της ακαριαίας τήξης που προτάθηκε από την ΕΧ και υπάρχει στην ΚΥΑ ως ‘απαραίτητη προϋπόθεση’ είναι διεθνώς ανεφάρμοστη. Επομένως, ακόμη και στην περίπτωση που η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας προχωρήσει, καθαρός χρυσός δεν πρόκειται να παραχθεί στη Β.Α. Χαλκιδική. Θα παράγονται και θα εξάγονται  συμπυκνώματα μετάλλων (χρυσού, αργύρου, κ.ά.) και επομένως δεν πρόκειται να έχει έσοδα το Ελληνικό Δημόσιο από αυτή τη δραστηριότητα.

4ος Μύθος: Ανάγκη για επενδύσεις: τίποτε από ότι θα κατασκευαστεί δε θα είναι χρήσιμο ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά το πέρας της μεταλλευτικής δραστηριότητας (μέγιστη διάρκεια κατά τη ΜΠΕ 30 χρόνια) για άλλες οικονομικές δραστηριότητες. Απεναντίας εκείνο που θα μείνει θα είναι οι τεράστιες ποσότητες τοξικών αποβλήτων, το κατεστραμμένο δάσος και τα λιγοστά και ρυπασμένα νερά.

5ος Μύθος: Θέσεις εργασίας ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης: αναφέρεται συχνά ότι οι θέσεις εργασίας θα είναι περισσότερες από 5.000.

  Αλλά στη ΜΠΕ της ΕΧ αναφέρονται 1.300 άτομα από τον 9ο χρόνο λειτουργίας των μεταλλείων και μετέπειτα (Πίνακας 5.9.5-1). Δεν αναφέρεται όμως πουθενά ούτε λέγεται από κανέναν από τους υποστηρικτές της επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας, πόσες θέσεις εργασίες θα χαθούν οριστικά από άλλες δραστηριότητες (τουρισμός και συναφή επαγγέλματα, γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, μελισσοκομία, μεταποίηση, κατασκευές, κλ) που μπορούν να ασκούνται για πάντα. Εξ άλλου κανείς από όσους αντιτίθενται σε αυτήν την επέκταση, δε ζητά να διακοπούν οι μεταλλευτικές δραστηριότητες όπου αυτές ασκούνται από χρόνια και να χάσουν τη δουλειά τους εκατοντάδες εργαζόμενοι. Επιπλέον, σε κάθε περίπτωση απαιτείται ένας αριθμός εργαζομένων για τη συντήρηση και διαχείριση των εγκαταλειμμένων στοών και των όξινων απορροών.  Εκείνο για το οποίο αγωνίζονται οι κάτοικοι της περιοχής, της Χαλκιδικής και της Β. Ελλάδας α) είναι να σταματήσει άμεσα η επέκταση της μεταλλευτικής δραστηριότητας στις Σκουριές και να αποκατασταθεί το περιβάλλον που έχει βάναυσα υποβαθμιστεί και β) να συνεχίσουν τη δραστηριότητα τα παλαιά μεταλλεία με μειούμενο ρυθμό δηλαδή, να μην αντικαθίσταται το προσωπικό που αποχωρεί λόγω συνταξιοδότησης. Εξ άλλου σε έργα αποκατάστασης του περιβάλλοντος μπορούν να απασχοληθούν εκατοντάδες κατοίκων και για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Κλείνοντας θεωρώ ότι, από την παράθεση των πραγματικών στοιχείων της σχεδιαζόμενης επέκτασης της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Β. Α. Χαλκιδική και των επιπτώσεων που σίγουρα θα ακολουθήσουν, καθώς υπάρχουν πολλά παραδείγματα από άλλες χώρες, μπορεί κανείς να βγάλει τα συμπεράσματά του, αν δηλαδή θα υπάρξει όφελος ή ζημία για την περιοχή, για τη Χαλκιδική ή για τη χώρα, από αυτή την επέκταση. Οι κάτοικοι της περιοχής έχουν καταλήξει προ καιρού σε συμπεράσματα, γι’ αυτό και εκφράζουν με κάθε τρόπο τη ριζική αντίθεσή τους.

* Ο κ. Παναγιωτόπουλος είναι Ομότιμος Καθηγητής Εδαφολογίας ΑΠΘ, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αριστοτέλη.

  

 [--->]

Η ιδεολογία του νέου ΣΥΡΙΖΑ

Συντάκτης: Χρήστος Λάσκος*

Μέρες που είναι, μου μπαίνει η ιδέα να σκεφτώ τι θα συνέβαινε άραγε αν στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973, στο μέγαρο Μονέδα του Σαντιάγκο, βρισκόταν αντί για την Unidad Popular ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ. Οπως είναι γνωστό, τη μέρα εκείνη ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, κυριολεκτικά «με το όπλο στο χέρι», έμεινε στο προεδρικό μέγαρο προκειμένου να αντισταθεί και σωματικά απέναντι στις φασιστοφιλελεύθερες ορδές του Πινοσέτ. Και σκοτώθηκε εκεί.

Το παράδειγμα της Χιλής απέκτησε έναν μοναδικό συμβολισμό στη συνέχεια και έγινε η αφορμή για μια μεγάλη στρατηγική συζήτηση στο πλαίσιο της παγκόσμιας Αριστεράς. Πράγμα που προφανώς δεν θα συνέβαινε αν ο Αλιέντε, μετά από μια «πολύωρη διαπραγμάτευση» με την ΙΤΤ, τον Νίξον, τον Μίλτον Φρίντμαν και τον Πινοσέτ αυτοπροσώπως, «μπροστά στην καταστροφή της χώρας», επέλεγε να συμφωνήσει στην υλοποίηση του προγράμματος των «εταίρων-συνομιλητών» μέχρι κεραίας. Εστω με την υπόσχεση πως θα βάλει σε κίνηση κι ένα παράλληλο πρόγραμμα που θα επουλώνει κάποιες από τις πληγές που ο εφαρμοσμένος -από τον ίδιο τον Αλιέντε- ινοσετισμός/νεοφιλελευθερισμός θα άνοιγε.

Οσο κι αν φαίνεται παράδοξη σε κάποιους η χρήση της παραπάνω «υπόθεσης», οι κοινωνικοί θεωρητικοί -και όχι μόνον αυτοί- ξέρουν πολύ καλά πόσο ένα ορισμένο είδος αποστασιοποίησης, ακόμη κι αν φαίνεται γκροτέσκο -που δεν είναι η περίπτωσή μας- αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για να κατανοήσουμε αυτό που μας συμβαίνει. Ο Μπρεχτ δεν ήταν που μιλούσε για τα καλά της ανοικείωσης;

Θεωρώ, λοιπόν, πως έχει αξία ακόμη και για όσους βρίσκονται εντός της κυβέρνησης να αναμετριούνται με αναλογίες σαν τις παραπάνω και να μη βιάζονται να πουν πως τα δύο, εκείνο τότε, στη Χιλή, και αυτό τώρα, στην Ελλάδα, δεν έχουν καμιά σχέση. Αν το κάνουν, θα διαπιστώσουν πως έχουν και παραέχουν σχέση.

Πράγμα που εύκολα τεκμηριώνεται μέσω μιας δεύτερης αναλογίας-ερώτησης, λιγότερο ηρωικής:

Τι θα συνέβαινε, άραγε, αν στην Ισλανδία, με το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης, βρίσκονταν στην εξουσία ο νέος ΣΥΡΙΖΑ και η παρούσα κυβέρνηση;

Πολύ φοβάμαι πως, «μπροστά στην καταστροφή της χώρας», θα βρισκόταν μια ρεαλιστική λύση αποπληρωμής των απαιτήσεων των αγγλικών και των ολλανδικών τραπεζών, οι οποίες ανέρχονταν σε πολλές φορές το ΑΕΠ της Ισλανδίας.

Η Ισλανδία, λοιπόν, αποφάσισε πως δεν θα πληρώσει τίποτε, βρέθηκε αντιμέτωπη με έναν ασύλληπτο εις βάρος της «συσχετισμό δυνάμεων» και, παραδόξως από τη «ρεαλιστική σκοπιά» των πραγμάτων, δεν καταστράφηκε. Και, μάλιστα, το έκανε χωρίς να χρειαστεί καμιά «ριζοσπαστική Αριστερά», «με πολύχρονη παράδοση αγώνων», ούτε γενναίες διαβεβαιώσεις περί ζουρνάδων, σκισιμάτων, ρήξεων και Βlitzkrieg δράσεων «με έναν νόμο κι ένα άρθρο».

Απλώς, το αποφάσισε και έντιμα το τήρησε: δεν πληρώνουμε τα άθλια κοράκια, δεν καταστρέφουμε τα παιδιά μας και δυο γενιές ακόμη τουλάχιστον.

Και ας επαναληφθεί για να αφομοιωθεί καλύτερα: δεν καταστράφηκε. Οσοι δεν επέλεξαν τη «ρήξη» πριν από δύο χρόνια έχει μια σημασία να αναλογιστούν γιατί η Ισλανδία δεν καταστράφηκε. Οχι μόνο ιστορική ή ηθική, αλλά και στρατηγική σημασία.

Επιπλέον, μ’ αυτά και μ’ αυτά, μας δίνεται η δυνατότητα να προβληματιστούμε γενικότερα αναφορικά με την αποτελεσματικότητα του «ρεαλισμού».

Η ριζοσπαστική Αριστερά, στις καλύτερες στιγμές της, ελάχιστα τον υποληπτόταν. Οχι γιατί ήταν η ίδια αιθεροβάμων ηλιθία, αλλά γιατί είχε πάντοτε ως δεδομένο πως η ακριβής αποτίμηση του υπάρχοντος συσχετισμού των δυνάμεων μας χρειάζεται για να τον ανατρέψουμε – όχι για να τον ενδυναμώσουμε και να τον σταθεροποιήσουμε, νομιμοποιώντας τον στο διηνεκές.

Αν θεωρούμε πως η συνεισφορά μας συνίσταται στο να εφαρμόζουμε το πρόγραμμα του εχθρού γιατί οι «άλλοι» θα το εφάρμοζαν χειρότερα (!), είναι προφανές πως γρήγορα ο «ρεαλισμός» γίνεται κυνισμός.

Οπως έχει γράψει παλιότερα ο Ζίζεκ, «το κυνικό υποκείμενο έχει σαφή επίγνωση της απόστασης ανάμεσα στο ιδεολογικό προσωπείο και την κοινωνική πραγματικότητα, εξακολουθεί μολαταύτα να επιμένει στο προσωπείο. […] Ο κυνικός λόγος δεν είναι πλέον αφελής, αλλά ένα παράδοξο πεφωτισμένης ψευδούς συνείδησης».

Δείγματα κυνισμού έχουμε από καιρό. Τι κορδέλες κόβονται, τι «επενδύσεις» επευφημούνται, τι «νεοφυείς» χειροκροτούνται, τι πολυεθνικές θαυμάζονται!

Πόσα εγκώμια εκφωνούνται προς την υγιή επιχειρηματικότητα! Η οποία είναι υγιής μόνο όταν η κερδοφορία της είναι επαρκής, που σημαίνει όταν, μεταξύ άλλων, ο βαθμός εκμετάλλευσης είναι όσο μεγάλος απαιτείται. Στοιχειώδη του μαρξισμού, που λένε.

Για να το πούμε αλλιώς, δεν χρειάζεται να εγκωμιάζεις τους καπιταλιστές ακόμη κι αν δεν είσαι σε θέση να τους «εκθρονίσεις» κοινωνικά. Δεν σου το ζητάει, άλλωστε, κανείς. Από την «κυβερνώσα Αριστερά» αυτοί άλλα θέλουν και τα παίρνουν στο ακέραιο.

Βάσει του Ζίζεκ -ακόμη καλύτερα, του Αλτουσέρ- η κυβέρνηση, θέλει-δεν θέλει, είναι νεοφιλελεύθερη.

Γιατί δεν είσαι αυτό που λες. Είσαι αυτό που κάνεις, παρ' όλα όσα λες.

*εκπαιδευτικός

Δημοσιεύτηκε στην Εφ.των συντακτών,12/9/2017 

Ενδιαφέρων παρουσιάζει και το σχόλιο Συριζαίου υπηρεσίας κάτω από το άρθρο :

lvpb • μία μέρα πριν

Εκεί στο χρονοντουλαπο της ιστορίας, όπου σας έστειλε ο ελληνικός λαός πριν 2 χρόνια, έχετε αρκετό χρόνο για να καταπιανεστε με φλέγοντα ζητήματα, όπως το τι θα γινόταν αν ο Τσίπρας ήταν στη θέση του Αλιέντε πριν από 44 χρόνια. Καλή συνέχεια.