Τη δημιουργία «εθνικού κοινωνικού μετώπου» από καπιταλιστές και εργάτες έθεσε
ως στόχο ο… κομμουνιστής υπουργός Κατρούγκαλος, κάνοντας δηλώσεις μετά από
σύσκεψη των «κοινωνικών εταίρων» που αναγκάστηκε να συγκαλέσει την περασμένη
Τρίτη. Λέμε ότι αναγκάστηκε να τη συγκαλέσει, γιατί το έκανε εσπευσμένα, μετά
από τη διαρροή σε κυριακάτικη εφημερίδα εγγράφου της τρόικας που περιγράφει τι
έχουν βάλει στο τραπέζι οι δανειστές ενόψει της διαπραγμάτευσης του Σεπτέμβρη.
Κυριακή υπήρξε το δημοσίευμα, την ίδια μέρα εξέδωσε μια πανικόβλητη ανακοίνωση
ο Κατρούγκαλος. Ο πανικός αποκαλύφθηκε από την πρώτη κιόλας παράγραφο: «Το
κείμενο που δημοσιεύει σήμερα Κυριακάτικη Εφημερίδα δεν απευθύνεται προς την
Κυβέρνηση. Πρόκειται για υπόμνημα των δανειστών προς την Επιτροπή Ειδικών».
Επομένως, ο Κατρούγκαλος γνώριζε την ύπαρξη του κειμένου της τρόικας και το
έκανε αβαβά. Και βέβαια, δεν έχει καμιά σημασία σε ποιον απευθύνεται το κείμενο
της τρόικας. Σημασία έχει ότι υπάρχει ως τέτοιο.
Ο Κατρούγκαλος συνέχισε με το μεγάλο ψέμα που επαναλαμβάνει συνεχώς από τότε
που άρχισε ξανά η φιλολογία για νέες μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά: «Η
Κυβέρνηση πέτυχε στη συμφωνία του Ιουλίου να περιορίσει το αντικείμενο της
διαπραγμάτευσης στα εργασιακά σε τρία μόνο ζητήματα:
ένα που θέσαμε εμείς,
την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, με άλλα λόγια την ανατροπή της
εργασιακής απορρύθμισης των τελευταίων χρόνων, και δύο πάγια αιτήματα του ΔΝΤ
που απηχούν την ιδεοληπτική του προσήλωση στον πιο ακραίο νεοφιλελευθερισμό:
τις ομαδικές απολύσεις και το συνδικαλιστικό νόμο.
Τίποτα άλλο δεν θα δεχθούμε
να μπει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και ως προς όλα τα θέματα που θα
συζητηθούν δεν θα δεχθούμε καμιά επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων, τίποτα
ασύμβατο με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο».
Παραθέτουμε για μια ακόμα φορά τι αναφέρει το τρίτο Μνημόνιο, για να φανεί το ψέμα
του Κατρούγκαλου:
«Επανεξέταση των θεσμών της αγοράς εργασίας. Εως τον
Οκτώβριο του 2015 η κυβέρνηση θα δρομολογήσει διαδικασία διαβούλευσης με
επικεφαλής μια ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων με σκοπό την επανεξέταση
ορισμένων υφιστάμενων πλαισίων της αγοράς εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των
ομαδικών απολύσεων, της συλλογικής δράσης και των συλλογικών διαπραγματεύσεων,
λαμβανομένων υπόψη των βέλτιστων πρακτικών σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Περαιτέρω συμβολή στη διαδικασία διαβούλευσης που περιγράφεται ανωτέρω θα
παρασχεθεί από διεθνείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένης της ΔΟΕ. Η οργάνωση,
οι όροι εντολής και τα χρονοδιαγράμματα θα συμφωνηθούν με τα θεσμικά όργανα.
Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επανεξέτασης, οι αρχές θα ευθυγραμμίσουν τα
πλαίσια για τις ομαδικές απολύσεις, τη συλλογική δράση και τις συλλογικές
διαπραγματεύσεις με τις βέλτιστες πρακτικές στην ΕΕ. Δεν θα πραγματοποιηθεί
καμία αλλαγή στο τρέχον πλαίσιο συλλογικών διαπραγματεύσεων πριν από την
ολοκλήρωση της επανεξέτασης.
Οι αλλαγές στις πολιτικές για την αγορά εργασίας δεν
θα πρέπει να συνεπάγονται την επιστροφή σε παλαιότερα πλαίσια πολιτικής,
ασύμβατα με τους στόχους της προώθησης μιας βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς
ανάπτυξης».
Το Μνημόνιο είναι σαφές. Δεν περιορίζει τις αλλαγές στα εργασιακά στα τρία
συγκεκριμένα θέματα (ομαδικές απολύσεις, συνδικαλιστικός νόμος, συλλογικές
διαπραγματεύσεις), αλλά λέει ότι αυτά θα συμπεριλαμβάνονται στις αλλαγές που θα
γίνουν στο πλαίσιο που καθορίζει τις εργασιακές σχέσεις.
Ποιες θα είναι αυτές
οι αλλαγές; Οπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς με μια απλή ανάγνωση, η διατύπωση
είναι τόσο γενική ώστε να χωράει τα πάντα. Αυτό που λέει το Μνημόνιο είναι: θα
κάνουμε αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, που θα περιλαμβάνουν υποχρεωτικά τις
ομαδικές απολύσεις, το συνδικαλιστικό νόμο και το καθεστώς των συλλογικών
διαπραγματεύσεων, συν οτιδήποτε άλλο χρειαστεί. Κρατήστε, λοιπόν, υπόψη
το πρώτο ψέμα του Κατρούγκαλου.
Το δεύτερο ψέμα του Κατρούγκαλου είναι ότι στόχος της κυβέρνησης είναι
δήθεν η «ανατροπή της εργασιακής απορρύθμισης των τελευταίων χρόνων». Το
Μνημόνιο που έχουν υπογράψει και είναι νόμος του ελληνικού κράτους (Ν.
4336/2015) είναι σαφές: απαγορεύεται η επιστροφή στο παλαιότερο νομικό καθεστώς
στις εργασιακές σχέσεις.
Γιατί ο Κατρούγκαλος ξεκινά με τα δύο αυτά χοντρά ψέματα; Για τον ίδιο λόγο που
ακόμα και τώρα λέει ότι έφτιαξε ένα ασφαλιστικό σύστημα που δίνει σε όλο τον
κόσμο μεγαλύτερες συντάξεις σε σχέση με το παρελθόν. Ξέρει πολύ καλά τι
πρόκειται να γίνει και λέει ψέματα, καταπώς το συνηθίζουν οι συριζαίοι, για να
ρίξει στάχτη στα μάτια των εργαζόμενων. Δεν είναι η πρώτη φορά, ούτε θα είναι η
τελευταία. Οπως σάρωσαν την Κοινωνική Ασφάλιση, έτσι θα σαρώσουν ό,τι απέμεινε
στις εργασιακές σχέσεις, βαθαίνοντας παραπέρα την κινεζοποίηση.
Βαθύτερη
κινεζοποίηση
Το υπόμνημα των ιμπεριαλιστών δανειστών ξαναβάζει στο τραπέζι τον κατώτατο
μισθό, ο οποίος έχει ήδη συρρικνωθεί με την περιβόητη 6η Πράξη Υπουργικού
Συμβουλίου του 2012 στα 586 ευρώ για εργαζόμενους ηλικίας άνω των 25 ετών και
στα 511 ευρώ για εργαζόμενους μέχρι 25 ετών. Η τρόικα θεωρεί ότι ο κατώτατος
μισθός παραμένει ψηλότερος σε σχέση με χώρες ανταγωνίστριες της Ελλάδας, παρά
τη μείωση που υπέστη το 2012 και το πάγωμα των τριετιών.
Ποιες είναι οι χώρες που θεωρούνται ανταγωνίστριες και με τις οποίες πρέπει να
συγκρίνονται οι εργατικοί μισθοί στην Ελλάδα; Αυτό έχει ξεκαθαριστεί από το
πρώτο Μνημόνιο. Είναι οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (βαλκανικές).
Μια
πρόχειρη ματιά να ρίξει κανείς στην ιστοσελίδα της Eurostat θα διαπιστώσει ότι σε
σχέση με τον κατώτατο μισθό διακρίνει τρεις ομάδες χωρών.
Η πρώτη ομάδα
περιλαμβάνει χώρες των οποίων οι κατώτατοι μισθοί ήταν χαμηλότεροι από 500 ευρώ
το μήνα: αποτελείται από τέσσερις υποψήφιες χώρες (Αλβανία, Μαυροβούνιο, πρώην
Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και Σερβία) και δέκα κράτη μέλη της ΕΕ
(Βουλγαρία, Ρουμανία, Λιθουανία, Ουγγαρία,Τσεχική Δημοκρατία, Λετονία,
Σλοβακία, Κροατία, Εσθονία και Πολωνία).
Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει πέντε
κράτη μέλη της ΕΕ (Πορτογαλία, Ελλάδα, Μάλτα, Ισπανία και Σλοβενία) και την
Τουρκία, καθεμία με ενδιάμεσο επίπεδο κατώτατων μισθών, από 500 έως 1.000 ευρώ.
Οπως σημειώνεται, και στα πέντε εν λόγω κράτη μέλη ο ελάχιστος μισθός ήταν στην
πράξη χαμηλότερος από 800 ευρώ το μήνα.
Η τρίτη και τελευταία ομάδα περιλαμβάνει
επτά κράτη μέλη της ΕΕ (Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Κάτω Χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο,
Ιρλανδία και Λουξεμβούργο) όπου οι εθνικοί κατώτατοι μισθοί είναι ίσοι με ή
ανώτεροι από 1 000 ευρώ μηνιαίως
(http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Minimum_wage_statistics/el#).
Με βάση, λοιπόν, το διακηρυγμένο ήδη από το πρώτο Μνημόνιο στόχο, η Ελλάδα
είναι ανταγωνίστρια με την πρώτη κατηγορία χωρών και επομένως ο κατώτατος
μισθός πρέπει να κατέβει κάτω από τα 500 ευρώ. Η τρόικα δε ζητάει κάτι καινοφανές
ή κάτι παράλογο (από τη σκοπιά του κεφαλαίου). Ζητάει το βάθεμα της
κινεζοποίησης, σύμφωνα με τη στρατηγική που καθορίστηκε στα μέσα του 2010, όταν
υπογράφηκε το πρώτο Μνημόνιο. Η στρατηγική λέει ότι ο κατώτατος μισθός πρέπει
να πάει σε επίπεδα Ρουμανίας, Βουλγαρίας κτλ. Εκαναν το πρώτο μεγάλο «ντου» με
την 6η ΠΥΣ του 2012. Τώρα ετοιμάζονται για το δεύτερο μεγάλο «ντου».
Τι θα απαιτήσουν να γίνει; Τεχνικά, για να μειωθεί παραπέρα ο κατώτατος μισθός,
θα ζητήσουν την κατάργηση των τριετιών και την κατάργηση του 13ου και του 14ου
μισθού (επιδόματα δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και Αδειας). Δεν είναι απαραίτητο
να ρίξουν κατευθείαν τον κατώτατο μισθό κάτω από τα 500 ευρώ. Μπορούν να πάνε
και πάλι σταδιακά. Θα μπορούσαν να τον ρίξουν στα 550 ευρώ, χωρίς τριετίες,
δώρα και επιδόματα. Αυτό θα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς όφελος του κεφαλαίου.
Σε επόμενη φάση, θα μπορούσαν να ρίξουν τον κατώτατο μισθό ακόμα παρακάτω,
συνδυάζοντας π.χ. την παραπέρα πτώση με τη δημιουργία ειδικών οικονομικών ζωνών
για επενδύσεις του ξένου κεφαλαίου.
Για να μην πιστεύει κανείς τα ψέματα του αδίστακτου Κατρούγκαλου, παραθέτουμε
και πάλι τη δήλωση του μοναδικού Ελληνα που συμμετέχει στην Επιτροπή Ειδικών
(κανένας άλλος δε δέχτηκε να πάρει μέρος, για να μη χρεωθεί τα αντεργατικά τερατουργήματα
που ετοιμάζονται).
Δήλωσε ο Ιωάννης Κουκιάδης σε τηλεοπτικό σταθμό: «Αυτό με
τις τριετίες δεν είναι άμεσο αντικείμενο της Επιτροπής, το λέει ο νόμος. Ο
νόμος λέει ότι από το 2017 θα πρέπει να υπάρξει ένας ενιαίος μισθός, χωρίς να
προβλέπονται οι τριετίες, αλλά δεν είναι δικό μας θέμα. Τώρα τι θα γίνει
και αν θα αλλάξει ή όχι είναι άλλο θέμα. Για τη διάψευση του υπουργείου
Εργασίας; Δεν το ξέρω. Εγώ δεν μπορώ να ασχοληθώ με το τι λέει το υπουργείο
Εργασίας. Εμείς είμαστε μια Επιτροπή που θα εξετάσουμε με τη δική μας σκοπιά.
Αρα περιμένετε να δούμε πώς θα εξελιχθεί το θέμα. Δεν έχω κάποια απάντηση να
δώσω».
Επειδή ο Κατρούγκαλος επαναλαμβάνει συνεχώς ότι στόχος της συγκυβέρνησης των
Τσιπροκαμμένων είναι να επαναφέρει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις σε όλα τα
επίπεδα (και για την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας), θυμίζουμε απλά
ότι οι βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές, στις οποίες αναφέρεται το τρίτο Μνημόνιο,
προβλέπουν τον καθορισμό του κατώτατου μισθού από το κράτος, με συμβουλευτικό
το ρόλο των περιβόητων «κοινωνικών εταίρων». Αυτό ακριβώς είπε και ο Κουκιάδης,
αναφερόμενος στο νόμο 4172/2013.
Το άρθρο 103 αυτού του πολυνομοσχέδιου-σκούπα προβλέπει ότι ο κατώτατος μισθός
και το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζονται με νόμο (όχι με την ΕΓΣΣΕ), αφού η
κυβέρνηση «διαβουλευτεί» με τη ΓΣΕΕ και τις εργοδοτικές οργανώσεις. Προβλέπει,
ακόμα, ότι «η νέα διαδικασία − μηχανισμός διαμόρφωσης νομοθετικώς
καθορισμένου νόμιμου κατώτατου μισθού και κατώτατου ημερομισθίου για τους
εργαζόμενους ιδιωτικού δικαίου όλης της χώρας τίθεται σε ισχύ μετά τα
προγράμματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής, δηλαδή όχι πριν από την 1.1.2017».
Η συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ θα κληθεί να καθορίσει με νόμο τον κατώτατο μισθό
και το επίπεδό του θα καθοριστεί σε συνεργασία με την τρόικα. Με ποια κριτήρια;
Τα προβλέπει και αυτά ο νόμος: «Το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού
και νομοθετημένου ημερομισθίου θα πρέπει να καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την
κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την
άποψη της παραγωγικότητας, των τιμών, και της ανταγωνιστικότητας, της
απασχόλησης, του ποσοστού της ανεργίας, των εισοδημάτων και μισθών». Δε
χρειάζεται να εξηγήσουμε τι σημαίνουν στην πράξη αυτά τα κριτήρια. Εχουν
πείρα οι εργαζόμενοι.
Η τρόικα στο έγγραφό της προτείνει επίσης «ευελιξία μισθών» (wage flexibility)
και συλλογικές συμβάσεις μόνο σε επίπεδο επιχείρησης. Αρα, κατάργηση των
κλαδικών και των ομοιοεπαγγελματικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Βάση για
όλους τους μισθούς θα είναι ο κατώτατος, που θα καθορίζεται από το κράτος, και
από εκεί και πέρα αφήνεται στις επιχειρήσεις να ρυθμίζουν «ευέλικτα» τα ύψη
πάνω από τον κατώτατο, ανάλογα με τις ανάγκες τους.
Υποταγμένοι ή
εξεγερμένοι;
Αυτό είναι το σχέδιο της τρόικας και δεν είναι προϊόν ιδεοληψίας των
στελεχών του ΔΝΤ, όπως λέει ο Κατρούγκαλος, αλλά είναι ένα απολύτως λογικό (από
τη σκοπιά του κεφαλαίου) σχέδιο παραπέρα συμπίεσης της τιμής της εργατικής
δύναμης. Και ερχόμαστε στο τελευταίο και πιο ουσιαστικό σημείο. Υπάρχει
περίπτωση «εθνικού κοινωνικού μετώπου» καπιταλιστών και εργατών, που θα υψώσει
τείχος απέναντι στην τρόικα, όπως λέει ο Κατρούγκαλος;
Για ποιο λόγο προτείνει αυτά τα αντεργατικά μέτρα η τρόικα, που όπως είδαμε
εντάσσονται σε μια στρατηγική κινεζοποίησης διακηρυγμένη από το 2010; Είναι
αποτέλεσμα της «ιδεοληπτικής προσήλωσης του ΔΝΤ στον πιο ακραίο
νεοφιλελευθερισμό», όπως λέει ο Κατρούγκαλος; Ψυχικά ασθενείς είναι οι
τροϊκανοί ή στυγνοί τεχνοκράτες στην υπηρεσία του κεφαλαίου; Είναι μήπως η
πρώτη φορά που οι έλληνες καπιταλιστές κρύβονται πίσω από την τρόικα για
πολιτικούς λόγους, ενώ στο παρασκήνιο βρίσκονται σε ανοιχτή γραμμή με την
τρόικα, από την οποία ζητούν να προωθήσει τα συμφέροντά τους;
Το «εθνικό κοινωνικό μέτωπο» του Κατρούγκαλου δεν πρέπει να το δούμε μόνο υπό
το πρίσμα της ταξικής συνεργασίας. Πρέπει να το δούμε και υπό το
ειδικό πρίσμα του ευνουχισμού της εργατικής τάξης σε μια περίοδο που θα
διακυβευτούν και πάλι άμεσα εργατικά συμφέροντα και θα επιχειρηθεί να βαθύνει
βίαια η κινεζοποίηση. Οι επιλογές είναι δύο για την εργατική τάξη: ή θα συρθεί
υποταγμένη στο «εθνικό κοινωνικό μέτωπο» του Κατρούγκαλου, για να πει στο τέλος
«δυστυχώς χάσαμε και πρέπει να συμβιβαστούμε», με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ή θα
εξεγερθεί διεκδικώντας το δίκιο της.