13 Δεκεμβρίου 2020
Alberto
Cruz 11/12/2020
Μετά από ένα τέταρτο σχεδόν του 21ου αιώνα, κάποια πράγματα
έχουν γίνει ξεκάθαρα: η ηγεμονία της Δύσης μειώνεται με ταχύτατους ρυθμούς,ενώ η
Ασία είναι η ήπειρος γύρω από την οποία, αναμφίβολα , περιστρέφεται , αυτός ο
αιώνας. Πρόκειται για το τέλος της παντοδυναμίας, μια διαδικασία που
αποδεικνύεται πολύ οδυνηρή για τις χώρες που έλεγχαν τον κόσμο επί 500 χρόνια,
καθώς από τον 16ο αιώνα άρχισαν να θεσπίζουν κανόνες και κανονισμούς που
επέβαλαν με την πειθώ ή δια της βίας.
Η κρίση του 2008 έδειξε ότι ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή
και δύει στη δύση. Πρόκειται για την
οπτικοποίηση του γεγονότος ότι γεννιόταν ένας πολυπολικός κόσμος με τη Δύση να
υποχρεώνεται σε υποχώρηση και την ανάδυση στην Ανατολή τόσο της Ρωσίας όσο και της
Κίνας. Η πανδημία του COVID-19 δεν έκανε τίποτα άλλο παρά να επεκτείνει αυτήν
την πραγματικότητα παντού με τρόπο αδιαμφισβήτητο
Επειδή ο κορονοϊός εξέθεσε τη Δύση, τόνισε την ευθραυστότητα και τις αδυναμίες της
και ανέδειξε την οικονομική και πολιτική δύναμη της Κίνας. Το γεγονός, ότι μόλις
πρόσφατα, οι χώρες της Ένωσης Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN, που
είναι όλες αυτές που περιλαμβάνονται στη νέα Περιφερειακή Ολοκληρωμένη
Οικονομική Εταιρική Σχέση (Regional Comprehensive Economic Partnership – RCEP)
έγιναν ο πρώτος εμπορικός εταίρος της Κίνας το έτος της πανδημίας , ξεπερνώντας
μια ολοένα και πιο ημιθανή Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν ο καθοριστικός παράγοντας.
Ταυτόχρονα, η Κίνα έχει πάρει τη θέση των ΗΠΑ ως πρώτος εμπορικός εταίρος της
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Χωρίς την Κίνα, οι ασιατικές χώρες δεν θα είχαν ολοκληρώσει αυτό
που ξεκίνησαν λίγο μετά την κρίση του 2008 και δεν θα είχε δημιουργηθεί η RCEP (Ινδονησία,
Μαλαισία, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Μπρουνέι, Βιετνάμ, Λάος, Βιρμανία,
Καμπότζη, Κίνα, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία) συνάπτοντας
τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία στον κόσμο, με χώρες που αποτελούν το 31% του
παγκόσμιου πληθυσμού, που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ίδιο ποσοστό του παγκόσμιου
ΑΕΠ και ένα ποσοστό κατά τι λιγότερο του παγκόσμιου εμπορίου.
Η μόνη ασιατική χώρα που μένει απ’ έξω είναι η Ινδία (εκτός
από τη Βόρεια Κορέα) και αυτό το κάνει μετά το μήνα του μέλιτος μεταξύ Μόντι
και Τραμπ που ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια. Ωστόσο, όταν ο Τραμπ αποχωρήσει
από την προεδρία, είναι πολύ πιθανό η Ινδία να επανεξετάσει τη θέση της και να
μην παραμείνει έξω από μιας τόσο κερδοφόρα αγορά. Κυρίως, επειδή αυτό που
χαρακτηρίζει τη νέα οικονομική συμφωνία είναι η εξάλειψη των δασμολογικών και
μη φραγμών μεταξύ των κρατών μελών και επειδή ήδη εκτιμάται ότι αυτό, από μόνο
του, θα αυξήσει το ΑΕΠ όλων των χωρών κατά τουλάχιστον 2% ετησίως. Πρόκειται για μια συμφωνία στην οποία
κερδίζουν όλες οι ασιατικές χώρες (και η Δύση χάνει).
Ότι οι ασιατικές χώρες, χωρίς καμία εξαίρεση, μπόρεσαν να
καταπολεμήσουν την πανδημία πολύ καλύτερα από τους Δυτικούς και βγήκαν από
αυτήν όχι μόνο πιο γρήγορα, αλλά και πιο ενισχυμένες, δεν αποτελεί μυστήριο. Ετσι θα πρέπει να ερμηνευτεί το γεγονός ότι
χώρες τόσο αντίθετες πολιτικά όσο η Κίνα και η Ιαπωνία, για παράδειγμα,
αποτελούν μέρος της RCEP.
Η Δύση όμως προσπαθεί να διατηρήσει ζωντανή την ηγεμονία της,
κάτι σαν την τελευταία ανάσα του ετοιμοθάνατου. Από τη μία , επιβάλλοντας
κυρώσεις σε ό, τι κινείται (κυρώσεις που είναι παράνομες σύμφωνα με το διεθνές
δίκαιο αφού δεν επιβάλλονται από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ) επιδεικνύοντας
έτσι τις περιβόητες «δημοκρατικές αξίες» της. Από την άλλη , καταφεύγοντας στις
κλασικές νεο-αποικιοκρατικές μεθόδους προσπαθώντας να αναστήσει τις παλιές
δόξες της αποικιοκρατίας με την στενή έννοια και η Ευρώπη έχει ειδικότητα σε
αυτό. Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν το γεγονός ότι η Μεγάλη Βρετανία του Brexit
προσπαθεί να ενισχύσει τον πολεμικό της στόλο για να ξαναζήσει την αποικιοκρατική
της εποχή (ο Τζόνσον είπε ότι τα βρετανικά πλοία θα είναι «πάντα παρόντα» στις
θάλασσες της Ασίας και της Μαύρης Θάλασσας) ή ότι Η Γαλλία προσφεύγει στην
παραδοσιακή περιοχή της αποικιοκρατίας: την Αφρική.
Ο δεύτερος άξονας
Αιχμή του δόρατος είναι η Γαλλία, η κατ 'εξοχήν αποικιοκρατική
δύναμη στην αφρικανική ήπειρο. Τον Ιούλιο, οι πρώην γαλλικές αποικίες απέφυγαν
να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία του Οργανισμού για την Αφρικανική Ενότητα, και
ζήτησαν βοήθεια από την Κίνα προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη πανδημία.
Αντιμέτωπη με τις απελπισμένες εκκλήσεις από αφρικανικές χώρες για οικονομική
και υγειονομική βοήθεια, η ΕΕ έκανε γνωστό ότι δεν μπορεί να κάνει περισσότερα
και ότι αυτό που έπρεπε να κάνουν οι χώρες αυτές ήταν να «ολοκληρώσουν τα
τρέχοντα προγράμματα». Μετάφραση: Η Αφρική πρέπει να είναι ικανοποιημένη με
αυτό που έχει.
Τότε η Γαλλία για να εμποδίσει τις πρώην αποικίες της να
στραφούν προς την Κίνα προσέφερε 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω του Γαλλικού
Οργανισμού Ανάπτυξης σε όλες τις πρώην αποικίες της (συνολικά 23 στην
αφρικανική ήπειρο), ιδίως τη Σενεγάλη, τη Μπουρκίνα Φάσο, τη Γουινέα και τη
Μαδαγασκάρη. Τα λόγια του Μακρόν ήταν πολύ ξεκάθαρα: «αυτό έχει στρατηγική
προοπτική, το ζήτημα δεν είναι να υπάρξει απλώς μια αντιπαράθεση [ με την Κίνα]
αλλά να υπάρξει μια σημαντική [οικονομική] ισορροπία». Πίσω όμως από τη ρητή
αντι-κινεζική δήλωση, η πραγματικότητα είναι αυτή ακριβώς: από αυτό το ποσό
μόνο 150 εκατομμύρια ευρώ ήταν δωρεά, τα υπόλοιπα θα επιστραφούν με τόκο και οι δικαιούχες χώρες ήταν
υποχρεωμένες να διαθέσουν 500 εκατομμύρια ευρώ για τη «θεραπεία διαφόρων μολυσματικών
ασθενειών». Ετσι, όσα έδινε με το ένα
χέρι τα έπαιρνε με το άλλο και τραβούσε και τη σχετική αναμνηστική φωτογραφία ικανοποιημένος
ότι έτσι έλυνε το πρόβλημα υγείας. Η αποικιοκρατική Γαλλία ήταν εδώ.
Εδώ και χρόνια, η Γαλλία έχει μια σημαντική στρατιωτική
παρουσία στο Σαχέλ (έντεκα χώρες) με το πρόσχημα του «αγώνα ενάντια στον
τζιχαντισμό», αν και εκμεταλλευόμενη την παρακμή της Δύσης, επιχειρεί ,τώρα, να
«επεκταθεί» σε περιοχές που κάποτε ανήκαν σε άλλες αποικιοκρατικές μητροπόλεις.
Για παράδειγμα, στη Μοζαμβίκη, με σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου
(φημολογείται ότι είναι τα ένατα στον κόσμο) όπου πρόσφατα έκανε την εμφάνισή
της μια εκδοχή του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους. Ή, για παράδειγμα, στη Νιγηρία,
μια σημαντική πετρελαιοπαραγωγό χώρα, που μόλις ανακοίνωσε μια συμφωνία για την
κατασκευή διυλιστηρίου πετρελαίου. Η Μοζαμβίκη ήταν πορτογαλική αποικία, η Νιγηρία
Βρετανική.
Η Γαλλία προσπαθεί να αντισταθμίσει αυτές τις νεοαποικιακές
κινήσεις με μέτρα που φαίνονται σαν υποχώρηση της επιρροής της στις πρώην
αποικίες της, όπως η ψήφιση ενός νομοσχεδίου που αντικαθιστά μόνιμα το φράγκο
της αφρικανικής χρηματοπιστωτικής κοινότητας (CFA), το νόμισμα που
χρησιμοποιείται σε όλες αυτές τις χώρες γαλλικής επιρροής και το οποίο δεν το
εγγυόταν μόνο η Γαλλία, αλλά αυτές οι αφρικανικές χώρες ήταν υποχρεωμένες να
διατηρούν τα μισά από τα νομισματικά τους αποθέματα στην Τράπεζα της Γαλλίας.
Αλλά αυτό που η Γαλλία δίνει με το ένα χέρι το παίρνει με το
άλλο, μιας και τώρα θα υπάρχει ένα νέο νόμισμα, το eco, που θα συντηρεί την
υποταγή στη μητρόπολη, σε σταθερή ισοτιμία με το ευρώ, ενώ η Τράπεζα της
Γαλλίας θα εγγυάται όπως παλιά τη μετατρεψιμότητά του ή μη, και αυτές οι αφρικανικές
χώρες είναι υποχρεωμένες να καταθέτουν «τουλάχιστον» το 50% των συναλλαγματικών
τους αποθεμάτων στο Παρίσι.
Και μετά, οι Γάλλοι εκπλήσσονται από το γεγονός ότι συνεχίζεται
η εξέγερση και η κριτική για την παρουσία τους στην Αφρική, όπως στο Μάλι, όπου
το στρατιωτικό πραξικόπημα στα τέλη Αυγούστου έδειξε την απόρριψη αυτής της
νεοαποικιοκρατίας. Και τότε ποια ήταν η αντίδραση της Γαλλίας; Ζήτησε την «άμεση»
αποβολή του Μάλι από τον Διεθνή Οργανισμό των Γαλλόφωνων χωρών (49 χώρες). Το
ίδιο έκανε ο Οργανισμός Αφρικανικής Ενότητας, παρόλο που άλλαξε θέση στις αρχές
Οκτωβρίου.
Νεοαποικιοκρατία-τζιχαντισμός
Η ΕΕ τώρα δεν μιλάει πλέον τόσο για τη μετανάστευση όσο για «αγώνα
κατά του τζιχαντισμού». Είναι χαρακτηριστική η στάση της Δύσης να παρατηρεί τη θερμότητα
της φλόγας όταν πλησιάζει η φωτιά. Ειδικά στη Γαλλία με τις επιθέσεις των
ισλαμιστών. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ήταν η ίδια η Δύση αυτή που μέσω της
συμμαχίας της με τις πετρο-μοναρχίες του Κόλπου τον χρησιμοποίησε και τον
υπερασπίστηκε προκειμένου να πετύχει τους γεωπολιτικούς της στόχους. Η πρώτη
επιτυχία ήταν το Αφγανιστάν, τελευταία η Λιβύη. Ενδιάμεσα η υποστήριξη στους
τζιχαντιστές στη Συρία, που τώρα έχουν σχεδόν ηττηθεί και οι οποίοι ουσιαστικά
υποστηρίζονται από την Τουρκία.
Όμως είναι πολύ δύσκολο να δούμε αναλύσεις για τη σχέση μεταξύ
των συνεπειών της νεο-αποικιοκρατίας και της επέκτασης του τζιχαντισμού και του
τρόπου με τον οποίο αυτός ο τζιχαντισμός χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για την
προστασία των δυτικών νεο-αποικιακών οικονομικών συμφερόντων. Αναφερόμαστε στην
περίπτωση της Μοζαμβίκης, όπου η Γαλλία πιέζει την ΕΕ επειδή υποστηρίζει ότι
απειλούνται τα συμφέροντα της πολυεθνικής της Total, του μεγαλύτερου γαλλικού οικονομικού
προγράμματος στην αφρικανική ήπειρο. Αυτό όμως δεν συμβαίνει, διότι στα τρία
χρόνια από την εμφάνιση του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους στη Μοζαμβίκη, η
πολυεθνική δεν δέχθηκε ούτε μία επίθεση. Πρέπει όμως να συνεχίσουμε να το
υποστηρίζουμε, για να συνεχίσει ο κόσμος να πιστεύει ένα ψέμα.
Στην πραγματικότητα, η παρουσία της ΕΕ στη Μοζαμβίκη εξηγείται
επισήμως με μια αναφορά της κυβέρνησης της Μοζαμβίκης το Σεπτέμβριο, όταν το
λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος (το οποίο στη Μοζαμβίκη εμφανίζεται ως Ansar al-Sunna)
άρχισε να δρα στην επαρχία Cabo Delgado, όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα
φυσικού αερίου και ρουμπινιών και όπου βρίσκεται η γαλλική πολυεθνική. Κατά
συνέπεια, η χρονολογική σύμπτωση είναι κάτι παραπάνω από περίεργη και είναι απίθανο
να είναι τυχαία. Διότι λίγο αργότερα, τον Οκτώβριο, η ΕΕ απάντησε
ανακοινώνοντας τη «δέσμευσή της για παροχή βοήθειας κατά του ISIS», προσθέτοντας
το νέο σύγχρονο μάντρα: «εκπαίδευση και τεχνική υποστήριξη σε διάφορους
συγκεκριμένους τομείς [που δεν αναφέρονται], όπως βοήθεια για την αντιμετώπιση
ανθρωπιστικών προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών υπηρεσιών ».
Αναχαίτηση της Κίνας
(και της Τουρκίας)
Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και υπόκωφος αν και η Γαλλία (και
η ΕΕ) σαφώς μειονεκτούν. Δεν έχουν ούτε τα χρήματα ούτε το κύρος της Κίνας, το
οποίο ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο όχι μόνο με τη βοήθεια που παρέχει λόγω της
πανδημίας, αλλά και μετά την ανακοίνωση ότι χρηματοδοτεί με 55 δισεκατομμύρια ευρώ με τη
μορφή άτοκων δανείων στις αφρικανικές χώρες (3 Σεπτεμβρίου) και διαγράφει
τα χρέη απέναντί της των φτωχότερων χωρών. Και πάνω απ 'όλα, η Κίνα τήρησε τις
αρχές της μη παρέμβασης στις αφρικανικές χώρες στην προσπάθειά τους να
διερευνήσουν δρόμους ανάπτυξης που ταιριάζουν στις εθνικές τους συνθήκες, δεν
επεμβαίνει στις εσωτερικές τους υποθέσεις, δεν επιβάλλει πολιτικούς όρους για
να βοηθήσει την Αφρική και δεν αναζητά ιδιωτικά πολιτικά οφέλη με τις επενδύσεις και τις χρηματοδοτήσεις στην
Αφρική. Γι 'αυτόν και τώρα όλες οι αναφορές της ΕΕ προς την Αφρική ξεκινούν με
το «προσπαθώντας να αφήσουμε πίσω μας τον πατερναλισμό». Όλες οι προσπάθειες
της Γαλλίας και της ΕΕ επικεντρώνονται στο να απαλειφθεί η εντύπωση ότι η «νέα
συμπεριφορά» τους είναι κάτι περισσότερο από μια μετονομασία πραγμάτων.
Αλλά δεν υπάρχει μόνο η Κίνα, είναι και η Τουρκία. Η Γαλλία
προσπάθησε να αντιμετωπίσει την τουρκική ενεργή υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν
στον πόλεμο Ναγκόρνο-Καραμπάχ με την ανεπιτυχή ανακοίνωση της Γαλλικής
Γερουσίας να αναγνωρίσει τη δημοκρατία του Αρτσάχ (το όνομα με το οποίο οι αυτονομιστές
αναφέρονται στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ) ως ανεξάρτητη χώρα. Αυτή είναι μια άλλη
απόδειξη της σχεδόν ιστορικής σύγκρουσης που συνεχίζεται μεταξύ των δύο χωρών,
με σκληρή κριτική, συμπεριλαμβανομένης της προσωπικής κριτικής, μεταξύ Μακρόν
και Ερντογάν που οδήγησε στην απόσυρση του Τούρκου πρέσβη από το Παρίσι. Αλλά πριν
από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ υπάρχει η Λιβύη, όπου η Γαλλία και η Τουρκία
βρίσκονται απέναντι η μία στην άλλη. Εδώ η Γαλλία έχει έναν ξεκάθαρο σύμμαχο:
την Αίγυπτο. Εδώ ταυτίζονται τα συμφέροντα Γάλλων και Αιγύπτιων «η απόκρουση
του τούρκικου επεκτατισμού». Για αυτό, και κάτω από την κάλυψη του «αγώνα κατά
του τζιχαντισμού», όλα είναι θεμιτά.
Ο Alberto Cruz είναι δημοσιογράφος, πολιτικός επιστήμονας και
συγγραφέας.
ΠΗΓΗ : https://codice-rosso.net/la-francia-la-cina-e-il-neocolonialismo-occidentale-in-africa/
