Lex Monetae [*] και Ευρωπαϊκό Δίκαιο

του Jacques Sapir

Όλοι γνωρίζουμε το επιχείρημα που χρησιμοποιούν όσοι είναι αντίθετοι  στη διάλυση του ευρώ ή την έξοδο από την ευρωζώνη εναντίων όσων είναι πεισμένοι ότι η έξοδος είναι τώρα η μόνη δυνατή λύση για τη γαλλική οικονομία: το πρόβλημα του δημόσιου χρέους . Σύμφωνα με αυτούς τους επικριτές τα χρέη της Γαλλίας θα πολλαπλασιαστούν μόνο και μόνο με την υποτίμηση του νέου γαλλικού φράγκου.

 Οι επικριτές αυτοί, δείχνουν να μην πιστεύουν στην αρχή του διεθνούς δικαίου την ονομαζόμενη Lex monetae, ή νομισματική νομοθεσία, η οποία ορίζει ότι όλο το χρέος που εκδίδεται σύμφωνα με τη νομοθεσία μιας  χώρας μπορεί να μετονομαστεί σε ένα νέο νόμισμα, αν η χώρα αποφασίσει να αλλάξει το νόμισμα της. Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νικολά Σαρκοζί έτσι για να αναφέρουμε ένα όνομα, έκανε μια αποκαλυπτική τοποθέτηση για το θέμα αυτό. Ακόμα και το Institut Montaigne  επανήλθε στο θέμα και απέδειξε ότι δεν πιστεύει στην ύπαρξη του Lex monetae.

Lex monetae και ευρωπαϊκό δίκαιο
Κι όμως, αυτή τη «νομοθεσία», η οποία αναφερόταν στο διεθνές δίκαιο τη δεκαετία του '20-'30 του εικοστού αιώνα την περίοδο που ρυθμιζόντουσαν τα χρέη των κρατών που σχηματίστηκαν πάνω στα ερείπια της πρώην Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατορίας, περιλαμβάνεται  ρητά στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής  Ένωσης. Εξάλλου, με βάση αυτή ακριβώς την αρχή του διεθνούς δικαίου το γαλλικό δημόσιο χρέος το 1999 από ελβετικά φράγκα μετατράπηκε σε ευρώ.

Η αναφορά βρίσκεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1103/97 της 17ης Ιουνίου 1997, σχετικά με μέτρα εισαγωγής του ευρώ. Ο κανονισμός αυτός είναι δημοσιευμένος στην Επίσημη Εφημερίδα [1] , και είναι προσβάσιμος διαδικτυακά  [2]. Η αναφορά φαίνεται ιδίως στην παράγραφο 8 που μεταφέρουμε παρακάτω:

(8) ότι η καθιέρωση του ευρώ αποτελεί μεταβολή της νομοθεσίας περί νομίσματος κάθε συμμετέχοντος κράτους μέλους  ότι η αναγνώριση της νομοθεσίας περί νομίσματος ενός κράτους αποτελεί αρχή παγκοσμίως αποδεκτή  ότι η ρητή επιβεβαίωση της αρχής της συνέχειας θα πρέπει να οδηγήσει στην αναγνώριση της συνέχειας των συμβάσεων και των άλλων νομικών πράξεων που υπάγονται στη δικαιοδοσία τρίτων χωρών .

Ωραία, ας πούμε ότι είναι αρκετά ανόητο να υπερασπίζεσαι ένα θεσμικό όργανο χωρίς να γνωρίζεις τους νόμους. Επειδή, και αυτό είναι ένα σημείο σημαντικό, δηλώνεται ξεκάθαρα ότι «η ρητή επιβεβαίωση της αρχής της συνέχειας θα πρέπει να οδηγήσει στην αναγνώριση της συνέχειας των συμβάσεων και των άλλων νομικών πράξεων που υπάγονται στη δικαιοδοσία τρίτων χωρών». Με άλλα λόγια, αν η γαλλική κυβέρνηση αποφασίσει να επιστρέψει στο φράγκο, με τιμή μετατροπής 1 προς 1 προς το ευρώ, έχει το δικαίωμα να το κάνει  με βάση όλα τα νομικά μέσα και τις συμβάσεις που εκδόθηκαν με το γαλλικό δίκαιο . Και, είναι τουλάχιστον περίεργο ότι οι Ευρωπαίοι «ειδικοί» αγνοούν τους δικούς τους νόμους. Είναι περίπου, σαν ο Πρόεδρος της [Γαλλικής] Δημοκρατίας να υποστηρίζει ότι, σύμφωνα με το Σύνταγμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται από το Κοινοβούλιο ...

Lex monetae  και οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας
Μπορούμε να δούμε αν η αναφορά ενός συγκεκριμένου οίκου αξιολόγησης, που αποτελεί τη βάση των καταστροφολογικών ισχυρισμών του Institut Montaigne [3], επιβεβαιώνεται ή όχι άμεσα από την προαναφερόμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία: «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία (...) Εάν ένας εκδότης χρεωστικού τίτλου αδυνατεί να εκπληρώσει τους όρους της συμφωνίας με τους πιστωτές του, συμπεριλαμβανομένου και του νομίσματος  με το οποίο πραγματοποιούνται οι πληρωμές, θα πρέπει να τεθεί σε κατάσταση πτώχευσης», δήλωσε πρόσφατα ο Moritz Kraemer, επικεφαλής των κρατικών αξιολογήσεων της Standard & Poors. 

Τους οίκους αξιολόγησης θα μπορούσαμε και να τους αγνοήσουμε, πάντως παραμένει το γεγονός ότι τη γνώμη τους για τον πιστωτικό κίνδυνο (δηλαδή την πτώχευση) τη χρειάζονται οι θεσμικοί  επενδυτές (ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία και οι τράπεζες) προκειμένου να κάνουν μια σωστή εκτίμηση του κινδύνου.

Αν ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor 's αποφάσιζε να κηρύξει σε «πτώχευση» της Γαλλίας, δεν θα τον ακολουθούσαν, φυσικά ,οι άλλοι οίκοι αξιολόγησης αλλά, κυρίως, δεν θα εύρισκε κανένα διεθνές δικαστήριο διατεθειμένο να υποστηρίξει την απόφασή του. Επειδή, ο νομικός κόσμος γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτό που έγινε το 1999 θα ξαναγίνει, με βάση την αρχή του νομικού προηγούμενου. Η γαλλική κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να ενάγει δικαστικά τη Standard & Poor 's για χειραγώγηση της αγοράς χρέους.

Ενάντια στο «Σχέδιο Τρομοκράτησης»
Η ομορφιά του Lex monetae βρίσκεται στο γεγονός ότι το δημόσιο χρέος που έχει εκδοθεί σύμφωνα με το γαλλικό δίκαιο (που αντιστοιχεί στο 97 τοις εκατό του συνολικού αυτού του χρέους) πρέπει να επιστραφεί στο νόμισμα της Γαλλίας. Αν η Γαλλία αποφασίσει ότι αυτό το νόμισμα είναι το ευρώ, τότε το χρέος αποπληρώνεται σε ευρώ με την ισοτιμία να αποφασίζεται από τη Γαλλία. Αν η Γαλλία αποφασίσει, αντίθετα, ότι το νόμισμα στην επικράτειάς της είναι (και πάλι) το φράγκο ισχύει το ίδιο. Με άλλα λόγια, το περίπου 1.649 δισεκατομμύρια ευρώ διαπραγματεύσιμου γαλλικό χρέος [4] θα γίνει 1649000000000 φράγκα.
 

Όσον αφορά,τώρα, το ιδιωτικό χρέος των νοικοκυριών και των γαλλικών επιχειρήσεων, αν αυτό έχει εκδοθεί σύμφωνα με το γαλλικό δίκαιο, δεν αλλάζει τίποτα. Η μελέτη των Cédric Durand και Sébastien Villemont, που δημοσιεύει το Γαλλικό Παρατηρητήριο  Οικονομικών Συγκυριών (OFCE) και σε ένα μήνα περίπου και σε ένα διεθνές περιοδικό, προσδιορίζει  με ακρίβεια τις επιπτώσεις της εξόδου από το ευρώ [5] και δείχνει ότι οι  επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα βγουν νικητές από αυτή την ιστορία.

Πρέπει λοιπόν να καταλάβουμε ότι πολλοί από αυτούς που μιλούν για το θέμα αυτό, το κάνουν μόνο και μόνο για να τροφοδοτήσουν  τους φόβους και τις ανησυχίες των Γάλλων. Όπως και τους προηγούμενους μήνες,  πριν το δημοψήφισμα για το Brexit, βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε ένα «Σχέδιο Τρομοκράτησης».  Ένα σχέδιο που ηττήθηκε με το δημοψήφισμα του Ιούνιου του 2016.

[1] Journal Officiel n° L 162, 19/06/1997 p. 0001 – 0003
[2] http://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=celex:31997R1103
[3] Chaney E., «A propos du monde imaginaire de ceux qui prônent une sortie de l’euro», Institut Montaigne, 02 mars 2017
[4] http://www.aft.gouv.fr/rubriques/encours-detaille-de-la-dette-negociable_159.html
[5] http://www.ofce.sciences-po.fr/blog/balance-sheets-effects-of-a-euro-break-up/

   

[*] Τα εθνικά κράτη έχουν το δικαίωμα να ορίζουν μόνα τους το νόμισμα τους (Lex Monetae). Τα κράτη λοιπόν καθορίζουν ελεύθερα εάν οι δημόσιες ή οι ιδιωτικές υποχρεώσεις από συμβάσεις, οι οποίες έλαβαν χώρα πριν από την έξοδο τους από το Ευρώ (ή τη διάλυση της Ευρωζώνης), οφείλουν να αποπληρωθούν με το παλαιό ή με το νέο νόμισμα τους. Για παράδειγμα, εάν η Ελλάδα αποφάσιζε να υιοθετήσει τη δραχμή, η κυβέρνηση της θα είχε τη νόμιμη δυνατότητα να επιτρέψει στους Πολίτες και στις επιχειρήσεις της να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους σε δραχμές - με μία ισοτιμία, η οποία θα καθοριζόταν από την Ελληνική Βουλή, κατά την ημερομηνία υιοθέτησης της δραχμής.

 [--->]

Ντόναλντ Τραμπ και προστατευτισμός

Στο blog του Russeurope ο καθηγ. Jacques Sapir αναλύει το θέμα του προστατευτισμού το οποίο επανέρχεται πιο έντονα στην επικαιρότητα μετά την αναγγελία από τον νεοεκλεγμένο Πρόεδρου Τραμπ  των πολιτικών υπεράσπισης της εθνικής παραγωγής των ΗΠΑ  με την εισαγωγή δασμών για τις επιχειρήσεις που μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό. Τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ιταλία ο προστατευτισμός παρουσιάζεται ως απειλή για την οικονομία, αφού υποτίθεται ότι θα μειώσει την ανάπτυξη, σε αντίθεση με τον φιλελευθερισμό που επεκτείνει το παγκόσμιο εμπόριο. Αλλά είναι έτσι; Εδώ  ο Sapir επισημαίνει ότι στην πραγματικότητα ο φιλελευθερισμός αυξάνει τα κέρδη, πάνω από το συνολικό εισόδημα, και ότι το  φιλελεύθερο δόγμα ότι τα κέρδη είναι η κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης δεν έχει καμία πραγματική βάση.

του Jacques Sapir

Με τις πρόσφατες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ  ανοίγει το θέμα του προστατευτισμού. Όπως είναι γνωστό, ο νεοεκλεγμένος  Αμερικανός πρόεδρος προέτρεψε τις μεγάλες εταιρείες να μετεγκαταστήσουν την παραγωγική τους δραστηριότητα στις ΗΠΑ. Και τα πρώτα αποτελέσματα, πριν την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ , είναι πραγματικά ενθαρρυντικά. Εταιρείες, όπως η Ford, Chrysler, αλλά και οι General Motors, η Samsung ή η LVMH, ανακοίνωσαν την απόφασή τους να επιστρέψουν στις ΗΠΑ. Αυτό μας υποχρεώνει να θέσουμε δύο ερωτήματα: αν αυτός είναι ένα καλός τρόπος  μεσομακροπρόθεσμα , και πώς μπορεί να υποχρεωθούν οι  εταιρείες να μεταφέρουν την παραγωγική τους δραστηριότητα.

Οι μέθοδοι προστατευτισμού έχουν μια μάλλον κακή φήμη. Ως προς αυτό, θα πρέπει να δούμε τον τρόπο αντίδρασης του Lionel Fontagne, πρώην διευθυντή του γαλλικού κέντρου παγκόσμιας οικονομίας, CEPII σε ερώτηση που του τέθηκε στο δελτίο ειδήσεων των 20.00 του France-2.   Μήπως, η αντίδραση του ήταν τελικά δικαιολογημένη;

Το επιχείρημα που ο Fontagne θεωρεί ως αποφασιστικής σημασίας, είναι το εξής: τα προϊόντα των  εταιρειών που θα επιστρέψουν στις χώρες τους θα είναι πιο ακριβά από τα εισαγόμενα.  Έτσι, οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν με αυτές τις μετεγκαταστάσεις θα αντισταθμιστούν από τις απώλειες των θέσεων εργασίας από τις απώλειες του εισοδήματος των νοικοκυριών αφού τα προϊόντα των εταιρειών που θα επιστρέφουν θα είναι πιο ακριβά.

 Ωστόσο, παρά το μένος του ενάντια στον προστατευτισμό ο κ Fontagne, ξεχνάει ένα βασικό σημείο : ότι το εισόδημα των νοικοκυριών θα αυξηθεί με την πρόσληψη επιπλέον εργαζομένων, οι οποίοι θα παίρνουν ένα μισθό αντί να παίρνουν επίδομα ανεργίας. Και ξέρετε ότι στη βιομηχανία το μέσο επίπεδο των μισθών είναι κατά πολύ υψηλότερο από το επίπεδο αυτού του επιδόματος.

Αν ο κ Fontagne ήθελε να παρουσιάσει με ειλικρίνεια το θέμα του προστατευτισμού, τότε έπρεπε να συγκρίνει την απώλεια της αγοραστικής δύναμης με το κέρδος που δημιουργείται από την επιστροφή στην εργασία. Εξ ‘ άλλου αυτό, δεν είναι και τόσο δύσκολο. Στη Γαλλία στη δεκαετία του '80 η παραγωγή αυτοκινήτων ήταν περίπου 4 εκατομμύρια αυτοκίνητα ετησίως. 

Σήμερα, έχει πέσει στα 2 εκατομμύρια. Ας υποθέσουμε ότι με διάφορες προστατευτικές μεθόδους έχουμε καταφέρει να παράγουμε 500.000 αυτοκίνητα ετησίως, ότι αυτά τα αυτοκίνητα είναι της «μικρομεσαίας» κατηγορίας των 10.  000 ευρώ, και ότι το επιπλέον κόστος είναι 10%, γεγονός που εξηγεί γιατί τα αυτοκίνητα αυτής της κατηγορίας κατασκευάζονται σε μεγάλο βαθμό στο εξωτερικό. Η απώλεια εισοδήματος είναι 500 000 x (10.000 x 0,10) = 500 εκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα αυτοκίνητα,όμως, πρέπει να παραχθούν.

Θα πρέπει να κατασκευαστεί μια νέα γραμμή παραγωγής με 7.000 περίπου εργαζόμενους, θα πρέπει να αυξηθεί η παραγωγή των υπεργολάβων, να αυξηθεί η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, με λίγα λόγια μπορούμε να πούμε ότι γύρω στο 40% της τιμής πώλησης θα επανεισαχθεί στη γαλλική οικονομία (με την παραδοχή ότι με το 60% περίπου πληρώνονται τα εισαγόμενα αγαθά και υπηρεσίες).

Έτσι έχουμε 500 000 x 11000 (τιμή στη Γαλλία) x 0,4 =  2.200.000.000 ευρώ. Έτσι έχουμε μια αφαίρεση της τάξης των 500 εκατομμυρίων ευρώ, λόγω αύξησης της τιμής συν 2.200 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό σημαίνει  καθαρή αύξηση 1.700 εκατομμύριων ευρώ να εισρέουν στη γαλλική οικονομία.
 

Πρακτικά, μπορούμε να πούμε ότι αν παρθούν μέτρα προστατευτισμού όλοι η παραγωγή αυτοκινήτων στη Γαλλία θα επηρεαστεί από την αύξηση των τιμών. Αλλά αυτή η γενική αύξηση θα είναι μικρότερη από 10%, επειδή ένα μέρος από τα εξαρτήματα των αυτοκίνητων που παράγονται στη Γαλλία  κατασκευάζονται στη γαλλική επικράτεια. Από την άλλη , αν παρθούν αυτά τα μέτρα, τότε η ποσότητα των εξαρτημάτων των αυτοκινήτων που παράγονται στη Γαλλία θα αυξηθεί. Επομένως, είναι βέβαιο ότι το πρόσθετο κόστος θα είναι σημαντικά υψηλότερο από τα 500 εκατομμύρια που είχαν αρχικά υπολογιστεί, αλλά και το κέρδος από την εισροή χρήματος στη γαλλική οικονομία που συνδέεται με την αύξηση του κομματιού της εθνικής παραγωγής θα αυξηθεί...

Έτσι βλέπουμε μέχρι ποιού σημείου ήταν μεροληπτική η παρουσίαση του θέματος από τον Lionel Fontagne. Αλλά αυτό θέτει ένα άλλο ερώτημα: Αν ο προστατευτισμός είναι όρος για την ανάπτυξη. Το ζήτημα μπορεί να φαίνεται παράλογο, αλλά, μήπως, και η ανάπτυξη τα τελευταία 20 χρόνια δεν μπορεί να αποδοθεί , και δικαίως, στην απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου; Ακριβώς εδώ βρίσκεται ένα θεμελιώδες σφάλμα της οικονομικής θεωρίας. Οι οπαδοί του ελεύθερου εμπορίου, ίσως χωρίς να το γνωρίζουν, γίνονται ακολουθητές της παλιάς θεωρίας του μερκαντιλισμού που βλέπει το εμπόριο ως το λόγο ύπαρξης της παραγωγής. Αλλά στην πραγματικότητα, αν υπάρχει εμπόριο, είναι επειδή υπάρχει παραγωγή. Η παραγωγή έρχεται πρώτη, ακολουθεί το εμπόριο.

Ιστορικά, οι μεγάλες περίοδοι ανάπτυξης των οικονομιών συνέπεσαν με περιόδους προστατευτισμού, όπως στην Ευρώπη από το 1945 έως τη δεκαετία του '80. Πρακτικά, με το πλήρες άνοιγμα των οικονομιών παρατηρείται μια μείωση της ανάπτυξης-μείωση της ανάπτυξης, ασφαλώς, αλλά και αύξηση των κερδών, παράλληλα. Στην πραγματικότητα, με το ελεύθερο εμπόριο  δίνεται η δυνατότητα να διατηρούνται πολύ υψηλά τα περιθώρια κέρδους ενώ μειώνεται η ανάπτυξη. Βέβαια, για κάποιους συγγραφείς τα κέρδη πρέπει να γίνονται επενδύσεις. 

Μεγαλύτερα κέρδη σήμερα, είναι η εγγύηση για περισσότερες επενδύσεις αύριο και περισσότερες θέσεις εργασίας, μεθαύριο. Αλλά αυτές οι «εγγύησεις» είναι μια μεγάλη αυταπάτη: τα σημερινά κέρδη μπορεί να κατευθυνθούν σε κερδοσκοπικές δραστηριότητες, σε δαπάνες για είδη πολυτελείας, που δεν έχουν καμία επίδραση στις επενδύσεις  ή στην απασχόληση. Το γεγονός αυτό δικαιολογεί τις πολιτικές προστατευτισμού, οι οποίες περνάνε με τελωνειακούς δασμούς, μέτρα ρυθμιστικά, κανόνες κοινωνικούς ή περιβαλλοντικούς, ή μεγάλη υποτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος.

Στην πραγματικότητα, το άνοιγμα των οικονομιών στον διεθνή ανταγωνισμό παράγει θετικά αποτελέσματα μόνο αν ο ανταγωνισμός είναι «δίκαιος», δηλαδή αν έχει να κάνει με επιχειρηματικά σχέδια και όχι με μηχανισμούς μισθολογικού ντάμπινγκ, κοινωνικού και δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτό είναι το μάθημα που μας δίνει η σημερινή πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ.  Γι 'αυτό και είναι λογικό να δοθεί προσοχή. Από την άλλη ,σε τι αναφέρονται οι πολιτικοί που σήμερα μιλούν για το «Made in France», αν όχι για προστατευτισμό; Και είναι πολύ περίεργο ότι σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη μια συζήτηση τόσο θετική για το «Made in France» αλλά εξακολουθεί να καταγγέλλεται ο προστατευτισμός. Υπάρχει μια βαθιά ασυνέπεια στη συζήτηση που διεξάγεται.

Επομένως, θα πρέπει να ευγνωμονούμε το νέο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών γιατί σήμερα με τη δράση του αναδεικνύει αυτή την ασυνέπεια.

[--->]

Π :  προσοχή στις συγκρούσεις των '' μεγάλων''

Γαλλία :Διαδηλώσεις για το νέο κώδικα εργασίας

Ο νέος νόμος για την εργασία που συζητείται αυτές τις μέρες στη Γαλλία προκαλεί έντονες διαμαρτυρίες ιδίως μεταξύ των νεαρών φοιτητών του Παρισιού. Αν δεν έχετε καμία ενημέρωση από τα μμε,εδώ ένα άρθρο της γαλλικής Huffington Post με βίντεο από τα γεγονότα και πιο κάτω κάποιες σκέψεις του Ζακ Σαπίρ για το νόμο, που δεν στρέφεται μόνο κατά της εργασίας αλλά και κατά της αρχής της κοσμικότητας.

ΠΑΡΙΣΙ – Στα ύψη η οργή των μαθητών λυκείου και των Γάλλων φοιτητών. Την Πέμπτη, 24 Μαρτίου ξέσπασαν νέες διαδηλώσεις ενάντια στο σχέδιο μεταρρύθμισης του κώδικα εργασίας που παρουσίασε η υπουργός Myriam El-Khomri. Μια μέρα ιδιαίτερα έντονων κινητοποιήσεων των νέων του Παρισιού και κλείσιμο πολλών σχολείων. Και μπροστά σε ένα από αυτά, το Λύκειο Ανρί Μπερξόν, στο δέκατο ένατο διαμέρισμα, γυρίστηκε το βίντεο σοκ.

Στο βίντεο εικόνες, ένας νεαρός που τον σταμάτησε η αστυνομία χτυπιέται στο πρόσωπο από έναν αστυνομικό. Μια σκηνή βίας για την οποία ο εισαγγελέας του Παρισιού έδωσε την εντολή έρευνας ,αλλά κυρίως, το βίντεο ήταν η αιτία να ξεσηκωθούν πολλοί νέοι, οι οποίοι βρέθηκαν έξω από το σχολείο σήμερα το πρωί στις 25 Μαρτίου για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην αστυνομική βία.
Πολύ γρήγορα δεκάδες νέοι κατέβηκαν στους δρόμους και επιτέθηκαν σε δύο αστυνομικά τμήματα, στο X° e XIX°  διαμέρισμα. Όπως φαίνεται και από το βίντεο στο κύριο άρθρο,οι σκηνές που τραβήχτηκαν ήταν λίγες. Σε μερικές, για παράδειγμα, βλέπουμε δύο νεαρούς να χτυπάνε μια πόρτα εισόδου με ένα αυτοσχέδιο πολιορκητικό κριό, σε μία άλλη αντικείμενα όλων των τύπων να πέφτουν πάνω στην πρόσοψη.

 

Ο νόμος για την εργασία στη Γαλλία: επίθεση στους εργαζομένους και την εκκοσμίκευση

Jacques Sapir : Η Ελλάδα και ο κυνισμός του Γαλλικού Κομουνιστικού Κόμματος (PCF)

Ο καθ. Jacques Sapir στο blog του Russeurope σχολιάζει ένα κείμενο εργασίας της ηγεσίας του PCF προς χρήση των μελών του για την κατάσταση στην Ελλάδα με τον σαφή  στόχο να κατευθύνει τη σκέψη διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα. Εν τω μεταξύ, αγνοεί εντελώς την αντιπολίτευση της αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ, την οποία δεν αναφέρει, και επικαλούμενη το γνωστό «δεν υπάρχει άλλη λύση» ,την ΤΙΝΑ (there is no alternative)  της Μάργκαρετ Θάτσερ παρουσιάζει τη θέση του Αλέξη Τσίπρα ως τη μόνη δυνατή . Αλλά στο τμήμα του κειμένου με τον τίτλο «Αναφορικά με την έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ», όπου αναπτύσσεται μια οικονομική ανάλυση για τις συνέπειες ενός « Grexit », επιβεβαιώνεται εντυπωσιακά η ιδέα μιας παρουσίασης υπερβολικά κατευθυνόμενης, σε σημείο που να θεωρείται ανέντιμη, για την κατάσταση στην Ελλάδα. Μεταφέρουμε  ένα μόνο μέρος από το σχόλιο του Jacques Sapir  .

[...] Θα σταθώ ειδικά στο «Αναφορικά με την έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ»  (σελ.4 και 5 του κειμένου)

Οι άμεσες συνέπειες ενός Grexit

Ενα "Grexit" θα σημαίνει υποτίμηση του νέου νομίσματος τουλάχιστον κατά 40% και επομένως απώλεια της αγοραστικής δύναμης κατά 40% και αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους κατά 40%. Αυτό δεν μπορεί να έχει κανένα όφελος στην ανταγωνιστικότητα μιας χώρας όπου οι μισθοί έχουν μειωθεί κατά 25% και όπου το σύστημα παραγωγής δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στην πρόσθετη ζήτηση.

Πραγματικά δεν γνωρίζω  με ποιο τρόπο οι συγγραφείς αυτού του κειμένου θα μπορούσαν να καθορίσουν μια πιθανή υποτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της δραχμής σε περίπτωση ενός «Grexit». Με δεδομένη την εσωτερική υποτίμηση που ήδη έχει γίνει από το 2010, και την εξισορρόπηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στην Ελλάδα, μια υποτίμηση μεταξύ 15% και 25% είναι το πιο πιθανό. Δεν υπάρχει επομένως τίποτα που να μπορεί να στηρίξει αυτή τη θέση, πέρα από την επιθυμία τους να παρουσιάσουν μια εικόνα "καταστροφική" από ένα πιθανό Grexit. Στην πραγματικότητα, η σημερινή κατάσταση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στην Ελλάδα δείχνει ότι  η υποτίμηση αυτή θα είναι πολύ μικρότερη από το 40%.

Έπειτα, στο κείμενο υπάρχει ένα χονδροειδές  λάθος, τόσο χονδροειδές όμως, που μας κάνει να σκεφτούμε ότι αυτό γίνεται σκόπιμα για να προκαλέσει μια αντίδραση απορριπτική. Στο σημείο που αναφέρεται ότι μια υποτίμηση του νομίσματος κατά 40% θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της αγοραστικής δύναμης κατά 40%.Είναι σαν να λέμε ότι το σύνολο των αγαθών και υπηρεσιών που καταναλώνει όλος ο πληθυσμός της χώρας αποτελείται αποκλειστικά από εισαγόμενα εμπορεύματα. Είναι  προφανές ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. 

 Εκτός από το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού, όπου το μερίδιο της κατανάλωσης των εισαγόμενων εμπορευμάτων φτάνει μέχρι 70%, για το υπόλοιπο του πληθυσμού είναι γνωστό ότι το μερίδιο αυτό είναι μικρότερο από 50%, και για το φτωχό κομμάτι του πληθυσμού (ας πούμε για το 50% των λιγότερο πλούσιων), γνωρίζουμε ότι το ποσοστό των εισαγόμενων υπηρεσιών και εμπορευμάτων  είναι περίπου 20 ή ακόμη και 15%. 

Αυτό σημαίνει ότι μια υποτίμηση 40% - η οποία παρόλα αυτά θα πρέπει να θεωρείται ως μια υπόθεση  υπερβολική  - θα επιφέρει μια απώλεια της αγοραστικής δύναμης κατά 28% για τους πλουσιότερους, αλλά -8% -6% για το πιο φτωχό κομμάτι του πληθυσμού. Στην πραγματικότητα, η απώλεια της αγοραστικής δύναμης θα επιβαρύνει κυρίως τους πιο πλούσιους. Πρακτικά, η υποτίμηση του νομίσματος προκαλεί μια αλλαγή στον πληθυσμό, και πλήττει περισσότερο κοινωνικές κατηγορίες που είναι σε μεγάλο βαθμό εισαγωγείς προϊόντων. Λειτουργεί επίσης και ως μηχανισμός της κοινωνικής δικαιοσύνης στο εσωτερικό του πληθυσμού.

Δεύτερο χονδροειδές λάθος, είναι το εξής απόσπασμα: «Αυτό δεν μπορεί να αποφέρει κανένα όφελος στη ανταγωνιστικότητα σε μια χώρα όπου οι μισθοί έχουν μειωθεί κατά 25% και όπου το σύστημα παραγωγής δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στην πρόσθετη ζήτηση». Καταρχάς το πρόβλημα είναι κυρίως η ελαστικότητα εισαγωγών / εξαγωγών. Αλλά το θέμα της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας σημαίνει ότι γνωρίζουμε τους τομείς των εξαγωγών. Αυτό όμως δείχνει ότι ως προς αυτό οι συντάκτες του κειμένου δεν έχουν ιδέα, ή δεν προσπάθησαν καν να διαμορφώσουν κάποια ιδέα, σχετικά με την κατάσταση στην Ελλάδα. Και η αλήθεια είναι ότι, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας περιλαμβάνει τέσσερα βασικά στοιχεία:

•     Τα έσοδα από τον τομέα του τουρισμού (θεωρούνται ως «εξαγωγές», δεδομένου ότι οι τουρίστες δεν έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα). Τώρα, είναι βέβαιο, και επιβεβαιώνεται από πολλές μελέτες, ότι η τουριστική βιομηχανία θα μπορούσε να ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό από μια μεγάλη υποτίμηση της δραχμής, ειδικά προσελκύοντας τουρίστες εκτός περιόδου αιχμής (παράδειγμα Βρετανούς τουρίστες και τουρίστες από τη Βόρεια Ευρώπη), οι οποίοι σήμερα πηγαίνουν στην Κροατία ή στην Τουρκία.

•     Τα έσοδα από τον τομέα της ναυπηγικής βιομηχανίας. Γνωρίζουμε ότι αυτός είναι ένας από τους «εξαγωγικούς» τομείς της ελληνικής οικονομίας. Επί του παρόντος, ο κλάδος βρίσκεται σε κρίση λόγω του ανταγωνισμού από την Κροατία και την Τουρκία (που εδώ και 3 χρόνια έχουν υποτιμήσει σημαντικά το νόμισμα τους). Με μια υποτίμηση της δραχμής κατά 25%, είναι πιθανή μια επιστροφή του κύκλου εργασιών στα επίπεδα του 2010, χάρη στην αναγνωρισμένη ποιότητα του τομέα.

•     Τα έσοδα της ελληνικής βιομηχανίας. Η ελληνική βιομηχανία είναι υπανάπτυκτη, αλλά έχει ορισμένους τομείς ποιοτικούς, τομείς που απέχουν πολύ από το να αξιοποιούν πλήρως την  παραγωγική  ικανότητάς τους. Στην πραγματικότητα, το ποσοστό αξιοποίησης της παραγωγικής ικανότητας των εγκαταστάσεων φαίνεται να είναι περίπου 60-65%. Αν υποτιμηθεί η  δραχμή μπορεί να αυξηθεί μέχρι το '80%.

•     Τα έσοδα της ελληνικής γεωργίας. Η ελληνική γεωργία είναι σε μεγάλο βαθμό εξαγωγική, τόσο στα Βαλκάνια, όσο στις αραβικές χώρες και στις χώρες της ζώνης του ευρώ. Στις δύο πρώτες περιπτώσεις, τα περιθώρια εξαγωγών είναι περιορισμένα λόγω της τιμής του ευρώ.

Προφανώς, μια υποτίμηση της δραχμής θα δώσει σημαντική ώθηση στην ελληνική οικονομία. Επιπλέον, θα ήταν δυνατό να αυξηθούν οι επενδύσεις ως προς το ΑΕΠ. Η ώθηση στη συνέχεια θα μετατρεπόταν σε έναν ενάρετο κύκλο στον οποίο η αύξηση των επενδύσεων θα οδηγούσε σε αύξηση της παραγωγικότητας στους τομείς των εξαγωγών, όπου θα μπορούσαν να αυξήσουν το μερίδιο τους στην αγορά. Η ελληνική οικονομία θα αρχίσει και πάλι να αναπτύσσεται και η ανεργία, η οποία πλήττει πλέον πάνω από το 26% του πληθυσμού, θα μειωνόταν γρήγορα.

Βλέπουμε ότι οι συντάκτες της CEN (Εθνική Εκτελεστική Επιτροπή του PCF) δεν παρουσιάζουν μια αντικειμενική και ειλικρινή εικόνα, των επιπτώσεων του Grexit στους αναγνώστες τους.

Οικονομικές επιπτώσεις

«Αυτό θα είχε ως άμεση συνέπεια την αύξηση των τιμών των εισαγόμενων αγαθών και τη μείωση της αγοραστικής ικανότητας, την αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του ιδιωτικού χρέους, μεγαλύτερη δυσκολία χρηματοδότησης των επενδύσεων και, τελικά, μεγαλύτερη υποταγή  στο χρηματοπιστωτικό σύστημα».

Όσον αφορά το χρέος της Ελλάδα, είναι σαφές ότι ένα Grexit θα προκαλούσε μια στάση πληρωμών. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν θα έβγαζε κάτι. Γνωρίζουμε ότι μετά από μια στάση πληρωμών, οι πιστωτές και τα κράτη οφειλέτες, συμφωνούν σε μια γενναία διαγραφή του χρέους, που μπορεί να φτάνει μέχρι το '80%, όπως έγινε με τη Ρωσία μετά την στάση πληρωμών του 1998. Αν υποθέσουμε ότι το κούρεμα είναι μόνο 66%, κάτι που αντικατοπτρίζει μια υποτίμηση του νομίσματος κατά 25%, αυτό μας δίνει:

Τρέχον χρέος :  315 δισεκατομμύρια ευρώ

Το χρέος υπολογίζεται εκ νέου σε δραχμές μετά την υποτίμηση της δραχμής κατά-25% : 420 δισεκατομμύρια δραχμές

Καθαρό χρέος μετά το κούρεμα κατά 66%, 138,6 δισεκατομμύρια δραχμές.

Αν η μετά την στάση πληρωμών συμφωνία περιλάβει μια απώλεια της ονομαστικής αξίας  κατά 80% (όπως στην περίπτωση της Ρωσίας), τότε έχουμε : 84 δις δραχμές.

Ακόμα κα στην λιγότερο συμφέρουσα περίπτωση, το ελληνικό χρέος θα μειωθεί στο 70% του ΑΕΠ (200 δισ ευρώ = 200 δις δραχμές).

Όσον αφορά την αύξηση των τιμών, που προκύπτουν από τις υψηλότερες τιμές των εισαγωγών, μια μελέτη  του καλού συνάδελφου Αlberto Bagnai δείχνει ότι θα είναι ίση με το 0,3 της υποτίμησης, φτάνοντας στο 7,5% σε 3 περίπου χρόνια. Καθόλου καταστροφικό, και σίγουρα ουδεμία σύγκριση με τις συνέπειες του τρίτου μνημονίου.

Όσον αφορά το ζήτημα των επενδύσεων, αναφέρομαι στην παρατήρηση μου στη συνέντευξη του Pierre Laurent, όπου έδειχνα πως, στην πραγματικότητα, μια υποτίμηση της δραχμής θα ευνοούσε πολύ τις επενδύσεις. [4] Για μια ακόμη φορά, βλέπουμε ότι οι συντάκτες του κειμένου εργασίας της CEN αυθαιρετούν, και αυτό δεν μπορεί να εξηγηθεί παρά μόνο με το ιδεολογικό κίνητρο να δυσφημίσουν οποιαδήποτε πολιτική εξόδου από το ευρώ.

Οι επιπτώσεις  για την Ευρώπη

    «Επιπλέον, ένα " Grexit " θα προκαλέσει μαζικές κερδοσκοπικές επιθέσεις για να βγουν και άλλες χώρες από τη ζώνη του ευρώ, αρχίζοντας από την Ιταλία (2,07 τρισεκατομμύρια ευρώ χρέος), την Ισπανία (966 δισεκατομμύρια), την Πορτογαλία (219 δισεκατομμύρια ) και, ίσως, τη Γαλλία. Θα οδηγήσει σε μια ατέλειωτη πορεία της κάθε χώρας σε ανταγωνιστικές υποτιμήσεις, κατά των μισθών και αποπληθωριστικές, η οποία θα ενισχύσει περαιτέρω την οικονομική πόλεμο για να κερδίσει μερίδιο αγοράς σε βάρος των ευρωπαίων εταίρων μας».

Οι κίνδυνοι από κερδοσκοπικές επιθέσεις είναι υπαρκτοί, και είναι πιθανό ότι ένα Grexit θα προκαλέσει ρήξη στη ζώνη του ευρώ. Αλλά αυτή η ρίξη θα είναι σε μεγάλο βαθμό θετική για τρεις χώρες, την Ιταλία, τη Γαλλία και την Πορτογαλία. Αν αυτός ο κατακερματισμός μπορέσει να γίνει πιο πριν  (και γιατί όχι;), οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να συμφωνήσουν για μια μαζική έξοδό τους, και να θέσουν όρια στην υποτίμηση των νομισμάτων τους. Πρακτικά, η κατάρρευση του ευρώ θα τιμωρήσει μια μόνο χώρα: τη Γερμανία, η οποία θα δει το εμπορικό της πλεόνασμα να συρρικνώνεται πολύ γρήγορα. Όλα αυτά έχουν υπολογιστεί πολλές φορές και οι υπολογισμοί έχουν δείξει ότι οι συνέπειες μιας ρήξης του ευρώ δεν θα ήταν, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, «αποκαλυπτικές», όπως έγραψαν οι συντάκτες του κειμένου. Εδώ μπορούμε να δούμε πολύ καλά σε δράση την ιδεολογία του ευρωπαϊσμού, η οποία υποστηρίζει ότι, έξω από το ευρώ, δεν υπάρχει σωτηρία.

Μια συζήτηση ουσιαστικά ιδεολογική
Η πραγματική φύση του κειμένου της CEN φαίνεται στο ακόλουθο απόσπασμα: «Αλλά το Grexit είναι ο καλύτερος τρόπος νομιμοποίησης της εθνικιστικής ρητορικής της άκρας δεξιάς (Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα, FN στη Γαλλία ...)». Δηλαδή, αν η κυρία Le Pen, δηλώσει ότι το μεσημέρι στην Αθήνα έχει ήλιο, θα πρέπει όλοι εμείς να τρέξουμε να πάρουμε παλτά και ομπρέλες φωνάζοντας ότι στην Αθήνα βρέχει και κάνει κρύο. Σ’ αυτό το χαμηλό επίπεδο έχει πέσει η συλλογιστική της Εθνικής Εκτελεστικής Επιτροπής του PCF, στο κείμενο εργασίας της. Αυτό λέει πολλά για τον τρόμο που φαίνεται να κυριαρχεί στους  συντάκτες του κειμένου, αλλά και πόσο μακριά είναι διατεθειμένα να φτάσουν τα μέλη της CEN ώστε να κατευθύνουν τα στελέχη και τους ακτιβιστές του κόμματός τους προς το αδιέξοδο. Επειδή, αξίζει να το επαναλάβουμε, το Grexit δεν αφορά σε καμία περίπτωση μόνο ένα κόμμα, αλλά είναι μια πολιτική και οικονομική λύση, που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια πολιτική και οικονομική λύση, και όχι ιδεολογικά.

Η Εθνική Εκτελεστική Επιτροπή του PCF δημοσίευσε ένα κείμενο έντονης ιδεολογικής φόρτισης. Και αυτό δείχνει τη μεγάλη σύγχυση της ηγεσίας του PCF (ή ενός μέρους της) μπροστά στην πραγματικότητα, μια πραγματικότητα που δεν διστάζει να την διαστρεβλώσει ή να αποκρύψει. Επειδή στο εσωτερικό του κόμματος υπάρχουν αρκετά αξιόλογα άτομα και με εμπειρία που είναι σε θέση να δουν ότι αυτή η διαστρέβλωση της πραγματικότητας, και αυτά τα ψέματα δεν οφείλονται σε άγνοια, αλλά μάλλον στην πολιτική γραμμή του κόμματος.

[--->]