·
H φίλη μου η Π. με πήρε μετά από κρίση πανικού να μου πει για το νέο εργασιακό νομοσχέδιο της κυβέρνησης. Που θα περάσει, που κανείς δε θα το σταματήσει, που τι θα κάνουμε. Δεν έχει ασχοληθεί ποτέ ξανά με στενά εργασιακά θέματα. Είναι ένας προοδευτικός άνθρωπος, αλλά κάπως πάντα σκόνταφτε στις διατυπώσεις αυτού του τύπου των νομοσχεδίων και δεν είχε κάποια βοήθεια, της προέκυψε και κάπως "φυσικά" να μη συνδικαλιστεί, καθώς και ουδέποτε την πλησίασαν στον χώρο εργασίας της, και κανένας συνάδελφός της δε συνδικαλίζεται. Κανείς με κανέναν τρόπο. Εντούτοις εδώ και δύο χρόνια έχει μάθε πολύ καλά νέες ορολογίες από έναν αναδυόμενο κόσμο εργασιακής αντίστασης.
Η παρέα μας, δε, βίωσε φέτος το καλοκαίρι, τα πρώτα (τον λες πλέον και προνομιούχο) 12ωρα ενός φίλου μας. Ο άνθρωπος έβγαλε μήνα με 12ωρα, προφανώς πριν το νομοσχέδιο και προφανώς πέραν και των ορίων του νέου νομοσχεδίου που η κυβέρνηση εντούτοις υπόσχεται κάποια όρια on paper. Και έβγαλε Αύγουστο με 12ωρα. Εργάστηκε και 14 Αυγούστου και 16 Αυγούστου. Τις μέρες που έκλειναν ακόμη και καταστήματα εστίασης γειτονιάς. Η πιο δύσκολη ψυχική δοκιμασία. Η τελετουργία έχει ενδιαφέρον: "Θα σας πρήξω, να το ξέρετε. Να είναι κάποιος διαθέσιμος στο τσατ" κτλ. Κάπως να βγει αυτό το challenge. Σαν πίστα σε παιχνίδι. Κάθε μέρα 5μιση το πρωί ξύπνιος από στρες. Ασφαλώς όλο αυτό βρήκε ένα ταβάνι όταν ξέρασε εν ώρα εργασίας — ρουκέτα, ούτε καν πρόλαβε να πάει τουαλέτα.
Οι αντιθέσεις, δε, με αγαπημένα πρόσωπα σε διακοπές κι ακόμη ο βομβαρδισμός από θάλασσες αλλά και η αδυνατότητα να προσέχει κάποιος τα κατοικίδιά του, έφερε ας πούμε κομψά δυστροπίες όχι πέραν κατανόησης αλλά που δοκίμασαν σχέσεις.
Νεότερος φίλος από τη Gen Z που του το συζήτησα μου λέει ότι το χειρότερο είναι ότι και αυτό πάει στον φάκελο "θα το κρατήσουν". Αυτοί οι φάκελοι που έχει φτιάξει νοητικά έχουν ενδιαφέρον για μένα γιατί νομίζω προσφέρουν ιδεακά στη φοβία και αδυνατότητα να σκεφτείς πέραν αυτής της κυβέρνησης. Προσφέρει στο "δε θα φύγει ποτέ". Και νομίζω ότι έτσι συμβαίνει γιατί αυτή του η ιδέα, καταργεί την ανάγκη πολιτικής αλλαγής αφού ενδέχεται να υφίσταται συνέχεια κυβερνολογικής μεθόδου. Τι εννοεί δηλαδή ο φίλος; Ότι και το κέντρο να ανέβει, θα διατηρήσει τα μέτρα της κυβέρνησης. Εγώ αυτό θα το βάλω στον φάκελο "Συναινέσεις πανδημικής - μετα-πανδημικής περιόδου". Που ήταν κι ένα μεγάλο σημείο καταστροφής του πολιτικού που ευρύτατα στρώματα της κοινωνίας και παρατήρησαν και άρθρωσαν.
Η νέα γενιά, άνθρωποι 18 και 19 θα εισέλθουν στις πρώτες δουλειές, από summer jobs μέχρι φοιτητικές, και θα βρουν ένα απόλυτο χάος. Που έχει όμως ένα ακλόνητο μαθηματικό κέντρο που στην πραγματικότητα, και είναι ενδιαφέρον, μιμείται τον διεθνή αυταρχισμό στο πολιτικό. Θα βρει δηλαδή αυταρχισμό στον χώρο εργασίας και απειράριθμα micro-aggressions από την πλευρά ουχί μόνων των αφεντικών, αλλά και των micro-managers που αφενός κι εκείνοι δέχονται όλη αυτή την τεράστια βία, αφετέρου φιλοδοξούν ότι μετά από 14 χρόνια στην ίδια εταιρεία, θα σβήσει, με το να μετατραπούν σε regional managers.
Η νέα γενιά συνδικαλίζεται το λιγότερο, αλλά εκφράζεται το περισσότερο μέσω της ψηφιακής meme culture. Φτιάχνει ένα ολόκληρο νέο λεξικό εργασιακής πραγματικότητας.
Δεν έχω ιδέα τι θα κάνουν τα κράτη, αλλά τα κράτη δε ζορίζονται όσο οι δείκτες παραγωγικότητας μένουν εκεί που είναι. Και οι δείκτες της Ελλάδας, είναι πολύ ψηλά. Που σημαίνει ότι -καθαρά- μέχρι στιγμής κερδίζει ο νέος κομφορμισμός και όχι το νέο λεξικό. Όμως αυτά είναι δυναμικά πράγματα.
Το νέο λεξικό περιλαμβάνει:
Το Bare Minimum Phenomenon. Οι εργαζόμενοι κατανοούν ότι είναι όπως λέγεται undervalued και overworked. Οπότε προσέρχονται, σκαρφιζόμενοι κάθε πιθανό τρόπο να "κόψουν" εργασιακή δραστηριότητα. Η μαρξιστική γραμματεία μένει στον πυρήνα της αποξένωσης, και η αποξένωση ακόμα τω όντι αποτελεί πυρήνα της εργασιακής δραστηριότητας, πολύ απλά κανείς δεν είναι ευτυχισμένος, δημιουργικός και δε νιώθει "σαν στο σπίτι του", αντίθετα ξαναγίνεται άνθρωπος όταν πάει σπίτι του. Όμως παίρνει νέες ρευστές μορφές. Η τηλεοπτική σειρά Severance το έδειξε αυτό, όπως και το White Lotus, και το εκφράζουν μαζικά οι εργάτες σε reels. Στη σύγχρονη πραγματικότητα απαιτείται "engagement" από τον εργάτη. Εδώ εμφανίζεται αυτό που έχει εντοπίσει και ο Zizek και μέσα από το υποκείμενο-απόδοσης ο Han. Η παράλληλη επιθυμία για αποξένωση. Η αποξένωση γίνεται τώρα ΕΠΙΘΥΜΙΑ ως ελάχιστη ανάκτηση ελέγχου.
Gen Z stare. Στα ίδια πλαίσια, οι νέοι εργαζόμενοι αρνούνται να είναι "εκεί", φιλικοί και εξυπηρετικοί. "Κατεβάζουν ρολά" και απλώς "είναι". Προφανώς αν έχεις 200 παραγγελίες υπερσύνθετων κατασκευών macha και όλα τα -chino σε -μία- ώρα, δεν μπορείς να δώσεις "αναγνώριση στη μοναδικότητα" του κάθε πελάτη όπως το ήθελαν τα Starbucks το '90 με το εύρημα της αναγραφής του ονόματός σου πάνω στη μοναδικά curated επιλογή ροφήματος συνήθως και με ένα σμαϊλάκι
Αct your wage. Μια ευφυής λογοπαιγνιακά απάντηση στο boomer mantra "Act your age". Να συμπεριφέρεσαι ως ενήλικας, δηλαδή υπεύθυνος δηλαδή ανέλαβε όσα σου αναθέτει το αφεντικό σου. Το να συμπεριφέρεσαι με βάση τον μισθό σου είναι η κορωνίδα όλων αυτών των μικρο-αντιστάσεων. Που τι είναι στ' αλήθεια; Απόπειρες -κοινωνικής- νομιμοποίησης κατ' αρχάς, δηλαδή απόπειρες συγκρότησης μιας νέας κουλτούρας, που θα λειτουργεί ως αντι-κουλτούρα, ως ανταγωνιστική κουλτούρα στη νέα εργασιακή κανονικότητα αλλά και στην Insta ευτυχία. Οι νέοι εργάτες ψάχνουν να φτιάξουν τρόπους για να δείχνουν τους όρους ζωής τους πέρα από τη συνθήκη της "Ντροπής" όπως έχει επισημάνει μοναδικά ο Εντουάρ Λουί. Αν όλοι στην ηλικιακή μου κατηγορία είναι ευτυχισμένοι στο Insta και παίρνουν μεγάλα τζιπ, πού χωράω εγώ σε όλο αυτό; Είμαι η μόνη που δεν τη βγάζω; Να γίνω influencer; Βγαίνει τίποτα;
Και μετά περνάμε στον πρωταγωνιστή των millennial ονείρων. Την Ιαπωνία. Συνηθίζω να λέω ότι οι millennials αντάλλαξαν το όραμα ενός βίου για ένα ταξίδι στην Ιαπωνία. Παρατηρημένα, διεθνώς, η Ιαπωνία έλκει φυσικά και Gen X και Gen Z, ως επιτομή όλων των δυστροπιών της Δύσης, νομιμοποιημένα. Ταυτοχρόνως ένας εσωτερικισμός συνδυαστικά με μητροπολιτική εμπειρία, και η νομιμοποίηση της εξαφάνισης κοινωνικής διάδρασης. Αναζητούμε να μη μιλούμε πια με τους άλλους. Και αυτό δεν είναι ένα από το πουθενά φαινόμενο μιας προβληματικής γενιάς ή δύο προβληματικών γενεών. Είναι αποτέλεσμα της υπερ-απόδοσης στην εργασία που μετά δε θες να συνυπάρξεις κοινωνικά ΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ. Εξ ου και περνούμε σε μέτρα για αυτόματα ταμεία στα σουπερμάρκετ, driverless taxi, αύξηση ανέπαφων συναλλαγών, online shopping των πάντων. Στην Ιαπωνία δεν είσαι αντικοινωνικός είσαι κανονικός. Αλλά είναι αλλιώς με το φίλτρο του επισκέπτη που επιτρέπει εστίαση στα minutiae ομορφιάς, όπως συμβαίνει με κάθε περιηγητή.
Στην πραγματικότητα η Ιαπωνία είναι το μέλλον: Φθίνουσα δημογραφική εξέλιξη, αδυνατότητα συγκρότησης νοικοκυριού, απόλυτη κανονικοποίηση στέγασης με τους γονείς ώς τα 40 και έπειτα
Hikikomori
Johatsu
και το τελευταίο στάδιο Karoshi
Οι Hikikomori αποσύρονται πλήρως από την κοινωνία, ζουν με φτηνές τροφές, χαρτζιλίκια, πολύ πέραν της παλιάς slacker attitude κατάστασης της δύσης. Το πάνε στο τέρμα, και βέβαια, συχνά οι άνθρωποι, νέοι άνθρωποι υποφέρουν από διάφορες ψυχικές διαταραχές. Επιστημονικά έχει παρατηρηθεί η υψηλή ευαισθησία στο αίσθημα ντροπής. Γιατί είναι άνθρωποι που ντροπιάστηκαν. Από ποιον; Το λέμε "social expectations" αλλά στην πραγματικότητα είναι συνδυασμός ακαδημαϊκών θεσμών, κρατικών θεσμών, εργασιακών χώρων και οικογένειας. Είναι κι αναμενόμενο. Όποιοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν γίνονται τα ευάλωτα παιδιά που ήδη ο Φρόυντ παρατηρούσε ότι θα μετατραπούν στο κυρίαρχο focus της οικογένειας με συνέπεια να δημιουργηθούν οι οικογένειες - βραχυκύκλωμα που λέμε σήμερα. Όλο αυτό είναι δυσλειτουργικό. Οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να ζήσουν, αυτά αδυνατούν, οπότε δύο κανονιστικά πλαίσια ένα από την κοινωνία, ένα από τους γονείς, ενώνουν δυνάμεις και φτάνουμε στην εκμηδένιση. Αφορά πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου.
Οι Johatsu εξαφανίζονται κιόλας. Δεν αποσύρονται απλά. Συχνά διαγράφουν και κάθε ψηφιακό ίχνος, και γίνονται απρόσιτοι σε οικογένεια και φίλους. Σημαίνει οι "Εξατμισμένοι". Εδώ, το "What is solid, melts into air" βρίσκει τη συστηματοποίηση και εκ νέου εμπορευματοποίησή του, καθώς έχουν δημιουργηθεί ακόμη κι εταιρείες που αναλαμβάνουν τη διαδικασία Johatsu. Από το να σε φυγαδεύσουν νυχτερινές ώρες, μέχρι να σε βοηθήσουν να απαλλαγείς από το ψηφιακό σου ίχνος.
Τέλος το Karoshi. Έχει τη σημασία του ότι ο όρος προέρχεται από την κοινωνιοϊατρική γραμματεία. Είναι όσοι πεθαίνουν στη δουλειά.
Αλλά και στην Κίνα που διεκδικεί να πάψει να είναι απλά regional hegemon, αντιμετωπίζουν το 摆烂 δηλαδή το "άστο να σαπίσει" ή ορθότερα "ας σαπίσουμε". Μια αντίσταση στο καθεστώς 996. Το 996 είναι το -επίσημα παράνομο- 9-με-9, 6 μέρες την εβδομάδα.
Ό,τι έκανε φέτος ο φίλος μου. Αύγουστο. Και 14 και 16 Αυγούστου.
Και όσο και να φαίνεται αλλόκοτο ή υπερβολή ή ξεκάθαρα λογοτεχνικό ψεύδος για τελείωμα με ένταση, καυγαδίσαμε όταν πάτησα άθελά μου σε αδιόρατα σημεία πίεσης γιατί οι εργαζόμενοι κατασκευάζουν κόσμους που να μπορούν να βιωθούν κι ενίοτε η πραγματικότητα το καταργεί αυτό χωρίς χειροπιαστή πρακτική αντιμετώπιση, όμως ανησυχούσα. Και έτσι, η τελική ομολογία του ότι ήταν "το χειρότερο καλοκαίρι της ζωής του" πήγαινε παράλληλα με την απολύτως αντίθετη κατάθεση ότι "δεν ήταν και τόσο βαρύ το 12ωρο, έκατσα κάποιες έξτρα ώρες που δεν έκανα και τίποτα, δεν κουράστηκα και τόσο σωματικά αν και θα βόλευε μια άλλη καρέκλα που θα το κοιτάξω, μέχρι Netflix είδα. Μπορώ να σου πω ήταν υπέρ μου και τους κορόιδεψα".
Αυτή η ανάγκη να "βγει από πάνω" συνδυάζεται όμως και με την πλήρη απουσία διευθέτησης πληρωμής των ωρών. Είναι στον αέρα. Ως μια υπενθύμιση τουλάχιστον στους φίλους του που τα ακούμε αυτά, ότι δεν έχει καν σημασία τι θα πληρωθεί. Αποδέχτηκε το πλαίσιο και βγήκε διπλά ο αποδοτικότερος, τόσο στην εργασία του, όσο και στη νοητική μάχη να τους "νικήσει". Τους "κορόιδεψε".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου