«Η κόρη μου ξυπνάει και μου λέει: «Πεινάω, θέλω να φάω». Αλλά εγώ δεν ξέρω τι να της δώσω».
– Μαρτυρία της Umm Ahmed, μητέρας τριών παιδιών στη Ράφα
Υπάρχει μια μορφή θανάτου που δεν εκρήγνυται, δεν κάνει κανένα θόρυβο. Είναι ένας αργός, προοδευτικός, συστηματικός θάνατος. Και συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας: στη Γάζα, 14.000 νεογέννητα κινδυνεύουν να πεθάνουν από την πείνα τις επόμενες 48 ώρες (το δήλωσε σήμερα στο BBC ο Βρετανός διπλωμάτης Tom Fletcher, αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΟΗΕ και συντονιστής των αποστολών έκτακτης ανάγκης σε όλο τον κόσμο).
Αλλά τι σημαίνει να πεθαίνεις από την πείνα; Όχι ως σύνθημα ή μεταφορά. Βιολογικά, φυσιολογικά, πολιτικά. Γιατί κατοικούμε σε σώματα και αυτά είναι που βρίσκονται υπό πολιορκία. Μικρά σώματα.
Αυτή δεν είναι ηθική ανάλυση. Είναι μια πρόωρη αυτοψία.
Φάση πρώτη: το σώμα που διαμαρτύρεται
Στις πρώτες ημέρες της αναγκαστικής νηστείας, ο ανθρώπινος οργανισμός αντλεί από τα πιο εύκολα προσβάσιμα αποθέματά του: το ηπατικό και το μυϊκό γλυκογόνο. Είναι η φάση της οξείας πείνας. Η γλυκόζη εξαντλείται μέσα σε 24 ώρες. Το σώμα, απελπισμένο, αρχίζει να διασπά τα λίπη για να παράγει χητόνες, εναλλακτικές πηγές ενέργειας που είναι τοξικές αν παραταθεί. Εμφανίζεται κέτωση, αφυδάτωση, ζάλη, αδυναμία. Σε αυτή τη φάση, πολλά παιδιά στη Γάζα σταματούν να κλαίνε από την πείνα και αρχίζουν να παραπατούν.
Η μητέρα τους το περιγράφει: «Τα μάτια τους γίνονται υγρά. Η αναπνοή τους επιβραδύνεται. Η σιωπή είναι χειρότερη από το κλάμα».
Η σιωπή είναι η αρχή του θανάτου.
Φάση δύο: εσωτερικός κανιβαλισμός
Μετά από λίγες ημέρες χωρίς βασικά θρεπτικά συστατικά, το σώμα εισέρχεται σε φάση ακραία καταβολική: αρχίζει να καταναλώνει τον εαυτό του. Αυτό ονομάζεται πρωτεϊνική αυτοπόλυση και μυϊκή ατροφία: πρώτα οι σκελετικοί μύες, μετά το μυοκάρδιο, και τέλος οι πρωτεΐνες του πλάσματος. Η καρδιά συρρικνώνεται. Το αίμα πυκνώνει. Το ανοσοποιητικό σύστημα καταρρέει. Τα παιδιά πεθαίνουν από κρυολόγημα, διάρροια, οποιοδήποτε βακτήριο.
«Κουβάλησα τον γιο μου δύο ώρες για να βρω γιατρό. Μου είπαν ότι χρειαζόταν μόνο να φάει. Πέθανε εκείνο το βράδυ».
– Σαμίρ αλ-Κατίμπ, επιζών από το Ντεϊρ αλ-Μπαλάχ
Σε αυτό το στάδιο, το πρόσωπο γίνεται σκοτεινό, χαραγμένο. Το δέρμα ξεφλουδίζει. Τα μάτια βαθουλώνουν. Τα μαλλιά μεγαλώνουν υπερβολικά: μια ακραία προσπάθεια του σώματος να διατηρήσει τη θερμότητα. Η απουσία υποδόριου λίπους κάνει κάθε χάδι να μοιάζει με τρίψιμο των οστών. Κανένα μέρος του σώματος δεν μένει άθικτο. Ούτε καν η αξιοπρέπεια.
Φάση τρίτη: η κατάρρευση των οργάνων
Στην τελική κατάρρευση, τα σπλάχνα σπάνε. Το ήπαρ σταματά να μεταβολίζει. Τα νεφρά δεν φιλτράρουν πια. Το έντερο νεκρώνεται. Η πείνα σκοτώνει από πολυοργανική ανεπάρκεια, κατάρρευση ηλεκτρολυτών, μεταβολική οξέωση. Η καρδιά σταματά να χτυπά όχι από κάποιο τραύμα, αλλά από χρόνια υποσιτισμό. Ο νους βρίσκεται σε παραλήρημα ή σε γλυκοπενικό κώμα.
«Τον βρήκαμε κουλουριασμένο κάτω από μια κουβέρτα, με τα μάτια ανοιχτά. Είχε ακόμα τα χέρια του στα πλευρά του. Σαν να ήθελε να σφίξει τον εαυτό του».
– Ανώνυμος εθελοντής γιατρός, μαρτυρία που συλλέχθηκε από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα
Ένα σύστημα για να πεθάνεις
Αυτός ο θάνατος δεν είναι παρενέργεια. Είναι τεχνολογία. Το Ισραήλ έχει αντικαταστήσει τα Ηνωμένα Έθνη και τις ΜΚΟ με ιδιωτικούς εργολάβους. Ένα δίκτυο διανομής που ελέγχεται στρατιωτικά, όπου η είσοδος της βοήθειας αντιμετωπίζεται ως παραχώρηση και όχι ως δικαίωμα. Οι εικόνες από τις «κοιτώνες» στη Γάζα δείχνουν άδεια κατσαρόλια, παιδιά που τρώνε φύλλα, μητέρες που μασάνε χαρτόνι πριν το δώσουν στα παιδιά τους. Η πείνα δεν είναι λιμός. Είναι επιλογή.
Οι Βρυξέλλες το λένε: «Η βοήθεια είναι μια σταγόνα στον ωκεανό». Ο Ερυθρός Σταυρός μιλά για «προκαλούμενη λιμοκτονία». Η επιστημονική κοινότητα καταγγέλλει μια φαρμακευτική πείνα, δηλαδή μια πείνα που έχει μετατραπεί σε χειρουργικό μέσο ελέγχου.
Στη σιωπή των πρωτευουσών, έχουμε μια μεταβολική γενοκτονία.
Η πείνα ως μοριακή εξόντωση
Το να πεθαίνεις από την πείνα δεν είναι απλώς να σταματάς να τρως. Είναι η προοδευτική εξάλειψη της βιολογικής ταυτότητας. Τα παιδιά στη Γάζα δεν πεθαίνουν απλά. Μαραίνονται μέχρι να γίνουν αόρατα. Η ύπαρξή τους διαλύεται όργανο με όργανο, σαν σε ένα αντίστροφο πείραμα δημιουργίας.
Το σώμα σβήνει αργά. Αλλά η συνείδησή μας σβήνει πιο γρήγορα.
Ωστόσο, υπάρχει κάτι που αντιστέκεται, που είναι πιο ανθεκτικό από την πείνα: η φωνή των μανάδων.
«Με κοιτάζει και χαμογελά. Δεν ξέρει ότι πεθαίνει. Εγώ το ξέρω».
– Umm Nura, πρόσφυγας από τη Jabalia
-------
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Σύμφωνα με το The Lancet (2024), ένα παιδί ηλικίας 0-5 ετών μπορεί να επιβιώσει 10-15 ημέρες χωρίς τροφή, αλλά με πρόσβαση σε νερό. Εάν δεν έχει πρόσβαση σε κανένα από τα δύο, η μέση επιβίωση είναι 72 ώρες.
Το κβασιόρκορ και ο μαρασμός (marasma ) είναι δύο κλασικές συνέπειες σοβαρού υποσιτισμού στα παιδιά: το πρώτο προκαλεί οίδημα και λιπώδη ήπαρ, ο δεύτερος καταναλώνει κάθε ιστό.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Metabolism κατέγραψε ότι σε καταστάσεις πλήρους αποκλεισμού, τα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας υπερβαίνουν κατά 600% τον μέσο όρο, σε λιγότερο από δύο εβδομάδες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου