Δύο εκλογές με σημαντικές ομοιότητες

                               

  του Domenico Moro

Την Κυριακή πραγματοποιήθηκαν δύο περιφερειακές εκλογές, στη Γερμανία και την Ιταλία. Οι δύο εκλογές αφορούσαν μικρές περιφέρειες, τη Θουριγγία και την Ούμπρια, οι οποίες έχουν δύο εκατομμύρια και 900 χιλιάδες κατοίκους, αντίστοιχα, σε σύνολο πληθυσμών 80 και 60 εκατομμυρίων. Ωστόσο, παρά τα μεγέθη και το γεγονός ότι οι δύο χώρες φαίνονται διαφορετικές από ορισμένες απόψεις, το εκλογικό αποτέλεσμα αποκαλύπτει ενδιαφέρουσες ομοιότητες και μερικές εξίσου ενδιαφέρουσες διαφορές. 

Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι οι δύο εκλογές είναι ενδεικτικές της πολιτικής κρίσης που πλήττει το ευρωπαϊκό πολιτικό κατεστημένο. Μια κρίση που φαινόταν αποδυναμωμένη μετά τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών, οι οποίες είχαν καταγράψει μια μεγαλύτερη από το αναμενόμενο αντοχή των κόμματων που είναι υπέρ της λιτότητας και ανήκουν στις ομάδες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Πρώτον, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα κόμματα που ήταν πρώτα στις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος επί μεγάλο χρονικό διάστημα στις δύο περιοχές έχασαν την πρωτιά και πολλοί ψηφοφόροι τους μετακινήθηκαν προς άλλες πολιτικές δυνάμεις. Αυτές που τιμωρήθηκαν είναι οι δυνάμεις που συγκροτούν τον κυβερνητικό συνασπισμό σε εθνικό επίπεδο και οι οποίες ιστορικά προώθησαν τις ευρωπαϊκές πολιτικές λιτότητας. Από την άλλη, αυτές που κέρδισαν ψήφους, είναι οι λεγόμενες ακροδεξιές ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις. Το εκλογικό  αποτέλεσμα, επομένως, φαίνεται να απορρίπτει τις αντίστοιχες κυβερνήσεις που εφαρμόζουν τη λιτότητα και τις φιλοευρωπαϊκές πολιτικές.

Στην Ούμβρια, μια παραδοσιακά κόκκινη περιοχή, για πρώτη φορά από τη δεκαετία του '70, η αριστερά δεν βρίσκεται πλέον στην κυβέρνηση. Η ήττα του συνασπισμού Δημοκρατικού Κόμματος και Κινήματος 5 Αστέρων, η οποία υποτίθεται ότι θα έπρεπε να αναπαράγει σε τοπική κλίμακα τον συνασπισμό που υποστηρίζει την κυβέρνηση Κόντε, είναι μια πραγματική καταστροφή: είκοσι ποσοστιαίες μονάδες (57,55%) χωρίζουν την νέα κυβερνήτη υποψήφια της Λέγκας από τον υποψήφιο της κέντρο - αριστεράς (37,48%). 

Εξίσου σημαντικά είναι και τα εκλογικά ποσοστά των μεμονωμένων κομμάτων: το Δημοκρατικό Κόμμα  από 37,76% γκρεμίζεται στο 22,4% και το Κίνημα των 5 Αστέρων ακόμα περισσότερο, στο μισό, από το 14,55% στο 7,4%.

Και στη Γερμανία αυτοί που έχασαν ήταν οι εταίροι του κυβερνώντος συνασπισμού, η CDU (Χριστιανοδημοκράτες) και το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD). Στη Θουριγγία, το CDU της Angela Merkel, από την πρώτη θέση πέφτει στην τρίτη, από το 33% στο 21,8% των ψήφων και το SPD από 12,4% στο 8,2%.

Αυτές που κέρδισαν, τόσο στην Ιταλία όσο και στη Γερμανία είναι οι δυνάμεις της άλρας δεξιάς. 

Στην Ιταλία, σε συνθήκες όπου μεταξύ άλλων, η συμμετοχή στις εκλογές αυξάνεται, αυτή που επιβάλλεται είναι η Λέγκα του Σαλβίνι, υπερδιπλασιάζοντας τις ψήφους της από 13,99% το 2015 σε 37% το 2019. Στο ποσοστό της Λέγκα θα πρέπει να προστεθεί και το εξίσου θετικό αποτέλεσμα του κόμματος Φρατέλι ντ’Ιτάλια, το οποίο αύξησε και αυτό τις δυνάμεις του από 6,23% σε 10,4%. Το ίδιο και στη Θουριγγία όπου, το ξενοφοβικό και ακροδεξιό κόμμα Afd, υπερδιπλασίασε τις ψήφους του, από 10,6% σε 23,4%, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση, μπροστά  από τους Χριστιανοδημοκράτες του CDU.

Υπάρχει όμως σημαντική διαφορά μεταξύ της Θουριγγίας και της Ούμπρια. Ενώ στην Ούμπρια η πραγματική αριστερά, που δεν είναι η φιλελεύθεροδημοκρατική του Δημοκρατικού Κόμματος, απουσιάζει εντελώς, στη Θουριγγία οι εκλογές κατέγραψαν ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα για το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς, Die Linke, το οποίο αύξησε τις δυνάμεις του από 28,2% στο 31%, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση. 

Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει περιθώριο για την αριστερά, υπό την προϋπόθεση ότι στην Ιταλία, όπως στη Γερμανία, θα προωθήσει τις θέσεις της με συνέπεια και θα έλθει σε αντίθεση με τον νεοφιλελευθερισμό.

Δεν είναι τυχαίο ότι ενώ το οι Σοσιαλδημοκράτες του SPD, το οποίο εδώ και χρόνια ήταν ο εταίρος τζούνιορ της CDU στις γερμανικές κυβερνήσεις και πρακτικά εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες ευρωπαϊκές πολιτικές, δεν καταφέρνει να σταματήσει τη πτώση της εκλογικής του δύναμης.

Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ιταλία είναι σίγουρα παιδί της απογοήτευσης του εκλογικού σώματος του Κινήματος των 5 Αστέρων, το οποίο κατέβηκε στις εκλογές μαζί με το ΔΚ , δηλαδή με το κόμμα του οποίου ο τελευταίος κυβερνήτης αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω ενός σκανδάλου στον τομέα της υγείας. Για ένα κόμμα που είχε κάνει κεντρικό του σύνθημα την εντιμότητα, ήταν μια αντίφαση που είχε αρνητικό αποτέλεσμα. 

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η Ούμπρια είναι η περιοχή της Βόρειας- κεντρικής Ιταλίας με τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα και σε μικρή απόσταση από τα χαμηλά οικονομικά επίπεδα του Νότου με ένα κατά κεφαλήν ΑΕΠ μόλις 24.500 ευρώ έναντι του εθνικού μέσου όρου των 28.500. Το ίδιο ισχύει και για την περιοχή της Θουριγγίας,αλλά ακόμα πιο έντονα, μια περιοχή της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. 

Τριάντα χρόνια μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, η επέτειος του οποίου γιορτάστηκε πριν από λίγες ημέρες, η απόσταση μεταξύ των δυτικών και ανατολικών περιοχών της Γερμανίας δεν έχει καλυφθεί και οι εμφατικοί εορτασμοί της κατάρρευσης του τείχους είναι εντελώς εκτός τόπου και χρόνου. 

Στην πραγματικότητα, μπορούμε μέχρι και σήμερα να δούμε πώς η ενοποίηση των δύο Γερμανιών υπήρξε μια πραγματική οικονομική προσάρτηση της ανατολικής Γερμανίας από τη Δυτική Γερμανία, όπως τεκμηρίωσε με τρόπο εξαιρετικό ο Vladimiro Giacché σε βιβλίο του πριν μερικά χρόνια και τώρα επανεκδόθηκε. 

Θα πρέπει επίσης να υπενθυμίσουμε ότι η Eurostat πιστοποιεί ότι το ποσοστό των ατόμων που βρίσκονται στα όρια της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού στη Θουριγγία είναι από τα μεγαλύτερα στη Γερμανία, αντιπροσωπεύοντας το 22,3% έναντι του εθνικού μέσου όρου του 19%, ενώ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 28.900 ευρώ έναντι 39.600 του εθνικού μέσου όρου.

Η κρίση των παραδοσιακών δυνάμεων διπολισμού / δικομματισμού, της  κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς, δεν έχει τελειώσει.Η οικονομική επιβράδυνση που πλήττει ολόκληρη την Ευρώπη, και τη Γερμανία, εκτός από μια απόδειξη ότι η δομική κρίση του κεφαλαίου δεν έχει τελειώσει αλλά επανεμφανίζεται, δείχνει επίσης και την αποτυχία των ευρωπαϊκών πολιτικών. Η πολιτική κρίση που εκδηλώθηκε με τις περιφερειακές εκλογές στη Θουριγγία και την Ούμπρια είναι το αποτέλεσμα της διαρθρωτικής οικονομικής κρίσης του κεφαλαίου και του τρόπου αντιμετώπισής της από τις κυριότερες πολιτικές δυνάμεις.

 

Σε αυτές τις συνθήκες, η Λέγκα, όπως και το Afd, έπαιξαν καλά το παιχνίδι της προπαγάνδας. Η ακροδεξιά δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί επισείοντας απλά το φόβητρο του φασισμού, γιατί οι πράξεις των κυβερνήσεων και ειδικότερα οι δυνάμεις της παραδοσιακής αριστεράς (ΔΚ και Spd), τους παρέχουν ένα πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξή τους.

Η αντίθεση στη δεξιά περνάει μέσα από την ανασυγκρότηση μιας ριζοσπαστικής αριστεράς που δεν αφήνει την κριτική στην ΕΕ στα χέρια της δεξιάς και που μπορεί να αποτελέσει μια πραγματική εναλλακτική λύση στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές λαϊκιστών και σοσιαλδημοκρατίας.

 [---->]