Λάκκος λεόντων

Δημήτρης Νανούρης

Επεσε στα χέρια μου το πόνημα «Η Ελλάδα στο λάκκο των λεόντων της Ευρωπαϊκής Ενωσης», που κυκλοφόρησε εσχάτως από τις εκδόσεις «matura» σε επιμέλεια του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών Δημήτρης Μπάτσης. Πρόκειται για τόμο 264 σελίδων με πρωτοποριακά κείμενα που δημοσιεύτηκαν από το 1945 έως το 1962, με θέμα τις περιπέτειες της χώρας μας στην Κοινή Αγορά των Εξ, αργότερα ΕΟΚ και πιο πρόσφατα Ε.Ε. Ποιος θυμάται, αλήθεια, τον Γιάννη Ιμβριώτη, τον Νίκο Κιτσίκη, τον Δημοσθένη Στεφανίδη, τον Δημήτρη Μπάτση, ίσως ακόμα και τον Ηλία Ηλιού, διανοούμενους υψηλού διαμετρήματος που συντόνισαν το βήμα τους με την πορεία της πληθυντικής Αριστεράς. Πρόκειται για τους συγγραφείς του βιβλίου, μαζί με τον Νίκο Ζαχαριάδη που οι περισσότεροι θυμόμαστε όχι για τη θεωρητική του συνεισφορά, αλλά για τον τραγικό του βίο και θάνατο. Στοχαστές με εμπεριστατωμένο προγραμματικό λόγο διέβλεψαν νωρίς τις συνέπειες, μένοντας πιστοί στην άρνηση της εισόδου μας στην Ε.Ε. Περιγράφουν προφητικά στις σελίδες τους ό,τι ακολούθησε τις επόμενες δεκαετίες και βιώνουμε με οδυνηρό τρόπο στις μέρες μας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η εισαγωγή του καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας, Θόδωρου Μαριόλη.

Οξυδερκής αναλυτής ο Ηλίας Ηλιού συγκεφαλαιώνει εναργώς της επιπτώσεις της αμφιλεγόμενης επιλογής στο έργο «Η Ελλάς στον λάκκο των λεόντων», που αποτελεί σύνθεση αγορεύσεών του στη Βουλή περί τις αρχές του ’60. Ιδού δεινό απόσπασμα: Εχουμε δηλαδή εδώ μια περίπτωση, όπου ο καπιταλισμός υψώνει τις τρίχες της χαίτης του σαν λιοντάρι, γίνεται επιθετικός, γίνεται ιμπεριαλισμός. Οσον αφορά το ειδικώτερο επιχείρημα ότι έληξε ή λήγει η αποικιοκρατία και ότι συνεπώς για την αντικατάσταση των χαμένων καταναλωτών του πρώην αποικιακού χώρου, θα αναγκασθούν οι ανεπτυγμένοι οικονομικώς συνεταίροι της Κοινής Αγοράς να επιδιώξουν την οικονομική ανάπτυξη των υποαναπτύκτων μελών για να δημιουργήσουν έτσι νέους καταναλωτές, πιστεύουμε ότι το επιχείρημα αυτό αντιστρέφεται, διότι ακριβώς, όταν στερεύη μια αποικία, δημιουργούνται προϋποθέσεις και όρια αποικιακής εκμεταλλεύσεως άλλων πληθυσμών, όπου έως τώρα είχαν παραμεληθή.

Και πιστεύουμε ότι η Ελλάς, που σύρεται στην Κοινή Αγορά, όχι μόνο προορίζεται γι’ αυτού του είδους την εκμετάλλευση, αλλά συγχρόνως με την εισροή των ανέργων και υποαπασχολουμένων προς τις χώρες τις βιομηχανικώς ανεπτυγμένες –γιατί κι αυτό θα γίνη– δημιουργούνται προϋποθέσεις αυξήσεως της εφεδρικής στρατιάς των ανέργων και επομένως προϋποθέσεις αποικιοκρατικής μορφής κατά του ίδιου του πληθυσμού των εξ χωρών. [...] Κοινή Αγορά δεν θα ειπή και κοινή περιουσία και κοινή παραγωγή και κοινή διανομή. Αλλά θα ειπή ένα χώρο στον οποίο εκείνος που θα είναι ανεπτυγμένος και δεν έχει ανάγκη δασμολογικής προστασίας συντρίβει τον εισερχόμενο στον ίδιο χώρο που με την κατάργηση των δασμών μένει απροφύλαχτος, του διαλύει την οικονομία του και επιβάλλει στη χώρα εκείνη την πώληση των δικών του προϊόντων. Ωστε ερχόμαστε στην επαλήθευση ότι στους κοινούς τελωνειακούς χώρους οι πλούσιοι γίνονται πλουσιώτεροι και οι πτωχοί πτωχότεροι