Ο «εθνικός» στόχος του χρέους και ο εφιάλτης της 5ης Δεκεμβρίου

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Το ΔΝΤ "ξεπλένει" ένα ακόμη αμφιλεγόμενο πολιτικό deal με τους άσπονδους φίλους του στην Ευρωζώνη, τιμωρώντας την ελληνική κοινωνία με μια γερή δόση μεταμνημονιακής λιτότητας, απαιτώντας μερικές ακόμη «λίβρες κρέας». 

 Αι­τιο­λό­γη­ση τί­τλου: 
Η 5η Δε­κεμ­βρί­ου έχει προ­βλη­θεί από την κυ­βέρ­νη­ση και τους δα­νει­στές ως ιδε­α­τό ορό­ση­μο για ολο­κλή­ρω­ση της δεύ­τε­ρης αξιο­λό­γη­σης ώστε το προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νο για εκεί­νη τη μέρα Eurogroup να προ­χω­ρή­σει στην ανα­κοί­νω­ση των λε­γό­με­νων βρα­χυ­πρό­θε­σμων μέ­τρων ελά­φρυν­σης του χρέ­ους και ‒ίσως‒ σε μια απο­τύ­πω­ση των πα­ρα­μέ­τρων των με­σο­πρό­θε­σμων μέ­τρων, τα οποία απαι­τεί το ΔΝΤ ώστε να απο­φα­σί­σει αν θα συμ­με­τά­σχει στο τρίτο μνη­μό­νιο ως δα­νει­στής.
 Το πρό­βλη­μα με την 5η Δε­κεμ­βρί­ου είναι ότι ακο­λου­θεί την... 4η Δε­κεμ­βρί­ου. Κι αυτήν τη μέρα είναι προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νες δύο εκλο­γι­κές δο­κι­μα­σί­ες: το δη­μο­ψή­φι­σμα για τις συ­νταγ­μα­τι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις Ρέν­τσι στην Ιτα­λία και οι επα­να­λη­πτι­κές προ­ε­δρι­κές εκλο­γές στην Αυ­στρία. 

Αν ο Ρέν­τσι χάσει το δη­μο­ψή­φι­σμα και πα­ραι­τη­θεί, όπως έχει υπο­σχε­θεί, κι αν στην Αυ­στρία επι­κρα­τή­σει ο ακρο­δε­ξιός υπο­ψή­φιος Νόρ­μπερτ Χόφερ, ελά­χι­στοι στις ευ­ρω­παϊ­κές ηγε­σί­ες θα έχουν έγνοια για το τι θα συμ­βεί στη συ­νε­δρί­α­ση του Eurogroup με την Ελ­λά­δα. Γιατί το εν­δε­χό­με­νο αυτών των εξε­λί­ξε­ων ‒πρω­τί­στως στην Ιτα­λία και δευ­τε­ρευό­ντως στην Αυ­στρία‒ κατά πολ­λούς μπο­ρεί να απο­τε­λέ­σει την τε­λι­κή ευ­θεία απο­σύν­θε­σης ή ρι­ζι­κής ανα­σύν­θε­σης της Ευ­ρω­ζώ­νης και της ΕΕ.

Η σύμ­πτω­ση αυτή κα­τα­δει­κνύ­ει ότι το χρό­νιο «ελ­λη­νι­κό ζή­τη­μα», που σή­με­ρα το δια­χει­ρί­ζε­ται η κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΑΝΕΛ, πα­ρα­μέ­νει μεν διε­θνο­ποι­η­μέ­νο σε έκτα­ση ανά­λο­γη αυτής που είχε το 2010 ή το 2012, αλλά με έναν τρόπο αντί­στρο­φο από τότε. Τότε, το ει­δι­κό βάρος της «ελ­λη­νι­κής» κρί­σης χρέ­ους μπο­ρού­σε κυ­ριο­λε­κτι­κά να τι­νά­ξει στον αέρα την Ευ­ρω­ζώ­νη και ταυ­τό­χρο­να τρο­φο­δο­τού­σε μια αρι­στε­ρό­στρο­φη και άκρως με­τα­δο­τι­κή ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση. Τώρα, το ελ­λη­νι­κό «τραύ­μα» της Ευ­ρω­ζώ­νης έχει «απο­στει­ρω­θεί» πο­λι­τι­κά, οι δε απει­λές στην ΕΕ έρ­χο­νται από πολύ με­γα­λύ­τε­ρα «τραύ­μα­τα» και από μια ακρο­δε­ξιάς κοπής αμ­φι­σβή­τη­ση όχι μόνο του ευ­ρω­παϊ­κού οι­κο­δο­μή­μα­τος, αλλά και του status quo της ιμπε­ρια­λι­στι­κής πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης, όπως κα­τέ­δει­ξε η νίκη Τραμπ.

Το «χρί­σμα» της Μέρ­κελ, άλ­λο­θι του Σόι­μπλε
Η κυ­βέρ­νη­ση επι­χεί­ρη­σε να αξιο­ποι­ή­σει στο έπα­κρο την όποια διε­θνή βα­ρύ­τη­τα δια­τη­ρεί η ελ­λη­νι­κή «εκ­κρε­μό­τη­τα», στην πε­ρί­πλο­κη συ­νάρ­τη­σή της με τις ρευ­στές ισορ­ρο­πί­ες στην Ευ­ρω­ζώ­νη, τα γε­ω­πο­λι­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα των ΗΠΑ και την αβέ­βαιη θέση του ΔΝΤ τόσο στο τρίτο μνη­μό­νιο όσο και στην ευ­ρύ­τε­ρη «εται­ρι­κή σχέση» του με την ΕΕ. Όπως απο­δεί­χθη­κε από τις εξε­λί­ξεις, η ηχηρή πα­ρέμ­βα­ση Ομπά­μα υπέρ της ελά­φρυν­σης του χρέ­ους στην Αθήνα, στο δρόμο προς το Βε­ρο­λί­νο βου­βά­θη­κε εντε­λώς. Εκεί απέ­κτη­σε από­λυ­τη προ­τε­ραιό­τη­τα το «χρί­σμα» Ομπά­μα στη Μέρ­κελ, όχι απλώς ως υπο­ψή­φιας κα­γκε­λα­ρί­ου για τέ­ταρ­τη φορά, αλλά ως ηγέ­τι­δας της απει­λού­με­νης από τις προ­ε­κλο­γι­κές εξαγ­γε­λί­ες Τραμπ πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης. Με αυτήν την από­λυ­τη αμε­ρι­κα­νο­γερ­μα­νι­κή προ­τε­ραιό­τη­τα, άλ­λω­στε, συν­δέ­ε­ται η άνεση με την οποία ο Β. Σόι­μπλε όχι μόνο αρ­νεί­ται ότι θα γίνει συ­ζή­τη­ση περί με­σο­πρό­θε­σμων μέ­τρων ελά­φρυν­σης του χρέ­ους πριν από το 2018, αλλά και ισχυ­ρί­ζε­ται ότι η θε­ρα­πεία για τη νο­σού­σα Ευ­ρω­ζώ­νη είναι οι πε­ρι­κο­πές στις δη­μό­σιες δα­πά­νες και η απο­κλι­μά­κω­ση του προ­γράμ­μα­τος πο­σο­τι­κής χα­λά­ρω­σης της ΕΚΤ. Κι αυτό τη στιγ­μή που ο Τραμπ στις ΗΠΑ υπό­σχε­ται ένα επεν­δυ­τι­κό πρό­γραμ­μα-μα­μούθ, ύψους 1 τρισ., στις δη­μό­σιες υπο­δο­μές, που θα υπο­χρε­ώ­σει τη Fed να μπει σε ρυθ­μούς αύ­ξη­σης των επι­το­κί­ων του δο­λα­ρί­ου πολύ τα­χύ­τε­ρους από το σχε­δια­σμό της Γέλεν.

Με βάση τα εξαι­ρε­τι­κά ρευ­στά δε­δο­μέ­να, η «λύση» που δρο­μο­λο­γεί­ται για το ελ­λη­νι­κό χρέος είναι απί­θα­νο να ξε­φύ­γει από το αυ­στη­ρό και πολύ πε­ριο­ρι­σμέ­νο πλαί­σιο που θέτει η γερ­μα­νι­κή ηγε­σία, παρά την όποια «αντί­στα­ση» του ΔΝΤ. Σύμ­φω­να με όλες τις εν­δεί­ξεις αλλά και τις δη­μό­σιες δη­λώ­σεις, το πλαί­σιο του νέου πο­λι­τι­κού συμ­βι­βα­σμού του Eurogroup με το ΔΝΤ είναι ότι, υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση να κλεί­σει η δεύ­τε­ρη αξιο­λό­γη­ση, θα ανα­κοι­νω­θούν και θα υλο­ποι­η­θούν «εμπρο­σθο­βα­ρώς», όπως προ­έ­βλε­πε η από­φα­ση της 24ης Μαΐου 2016, τα βρα­χυ­πρό­θε­σμα μέτρα, ενώ για τα με­σο­πρό­θε­σμα μέτρα το ΔΝΤ πρέ­πει να αρ­κε­στεί στη δια­τύ­πω­ση των κρι­τη­ρί­ων που θα τα διέ­πουν όταν θα έρθει η... ώρα τους.

Έχου­με μια επα­νά­λη­ψη του σκη­νι­κού του 2012, οπότε το ΔΝΤ, μετά και το PSI, επεί­σθη να μπει στο δεύ­τε­ρο μνη­μό­νιο ένα­ντι της υπό­σχε­σης ότι στην πο­ρεία θα επα­νε­ξε­τα­ζό­ταν η βιω­σι­μό­τη­τα του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους και, αν κρι­νό­ταν απα­ραί­τη­το, οι Ευ­ρω­παί­οι δα­νει­στές θα έπαιρ­ναν και νέα μέτρα ελά­φρυν­σής του. Η από­φα­ση αυτή δεν υλο­ποι­ή­θη­κε ποτέ. Το μόνο που προ­στί­θε­ται αυτήν τη φορά είναι η κα­τά­λη­ξη στα βρα­χυ­πρό­θε­σμα μέτρα (επι­μή­κυν­ση στα 32,5 χρό­νια και στα­θε­ρό επι­τό­κιο για ένα μέρος του πα­λιού δα­νει­σμού του EFSF με­τα­ξύ 40 και 60 δισ. από το σύ­νο­λο των 131 δισ., από το οποίο τα 31 δισ. αφο­ρούν ομό­λο­γα που κα­τέ­χουν οι τρά­πε­ζες και θα ανταλ­λα­γούν με νέα) και, επι­πλέ­ον, στο ΔΝΤ θα πα­ρα­σχε­θούν στοι­χεία για την μελ­λο­ντι­κή πα­ρέμ­βα­ση στο χρέος, βάσει των οποί­ων το Τα­μείο κα­λεί­ται να απο­φα­σί­σει τη θέση του.

Δύο αστε­ρί­σκοι στο deal με το ΔΝΤ
Σ’ αυτό το πλαί­σιο συμ­βι­βα­σμού, που η κυ­βέρ­νη­ση είναι έτοι­μη να υπο­δε­χθεί ως «θρί­αμ­βο», υπάρ­χουν του­λά­χι­στον δύο αστε­ρί­σκοι:

Πρώ­τον, ο πρό­ε­δρος του EuroWorkingGroup Τόμας Βίζερ, που απη­χεί σαφώς τη γερ­μα­νι­κή αντί­λη­ψη, έκανε προ ημε­ρών την πα­ρά­δο­ξη διευ­κρί­νι­ση ότι προ­ϋ­πό­θε­ση της συ­ζή­τη­σης στο Eurogroup των με­σο­πρό­θε­σμων μέ­τρων για το χρέος, όπως ζητεί επί­μο­να η κυ­βέρ­νη­ση, αλλά και το ΔΝΤ, είναι να μπει το Τα­μείο στο πρό­γραμ­μα. Αλλά πώς ακρι­βώς θα πάρει από­φα­ση ότι είναι βιώ­σι­μο ‒ή εξυ­πη­ρε­τή­σι­μο‒ το ελ­λη­νι­κό χρέος, αν δεν γνω­ρί­ζει τα μέτρα; Εδώ κα­τα­γρά­φε­ται ένας πο­λι­τι­κός φαύ­λος κύ­κλος.

Δεύ­τε­ρον, το ίδιο το ΔΝΤ, στην τε­λευ­ταία έκ­θε­σή του για το ελ­λη­νι­κό χρέος, ορί­ζει σα­φέ­στα­τα ως προ­ϋ­πο­θέ­σεις της συμ­με­το­χής του την «ολο­κλή­ρω­ση των μέ­τρων ανα­κού­φι­σης του χρέ­ους μέχρι το τέλος του προ­γράμ­μα­τος», δη­λα­δή μέχρι τον Ιού­νιο του 2018, και την «εμπρο­σθο­βα­ρή υλο­ποί­η­ση μέ­ρους των μέ­τρων αυτών χωρίς προ­ϋ­πο­θέ­σεις», δη­λα­δή ανε­ξάρ­τη­τα από συ­γκε­κρι­μέ­νες δη­μο­σιο­νο­μι­κές πα­ρεμ­βά­σεις και «με­ταρ­ρυθ­μί­σεις», ώστε να δοθεί το μή­νυ­μα στις αγο­ρές ότι η Ευ­ρω­ζώ­νη εγ­γυά­ται το ελ­λη­νι­κό χρέος και άρα η Ελ­λά­δα μπο­ρεί να βγει στις αγο­ρές. Δεν πρό­κει­ται απλώς για φι­λο­νι­κία περί του φύλου των αγ­γέ­λων, αλλά για κραυ­γα­λέ­ες αντι­φά­σεις στις οποί­ες έχουν εγκλω­βι­στεί τόσο οι Ευ­ρω­παί­οι δα­νει­στές όσο και το ΔΝΤ.

Συμ­βι­βα­σμός εξα­γο­ρα­σμέ­νος με αίμα
Πώς επι­λύ­ο­νται κατά τη μνη­μο­νια­κή «πα­ρά­δο­ση» αυτές οι αντι­φά­σεις; Πολύ απλά, με­τα­κυ­λί­ο­νται στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία και οι­κο­νο­μία, με μια ακόμη γερή δόση λι­τό­τη­τας. Ήδη στις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις της κυ­βέρ­νη­σης με το κουαρ­τέ­το έχει τεθεί το ζή­τη­μα εξει­δί­κευ­σης της από­φα­σης του Eurogroup του πε­ρα­σμέ­νου Μαΐου που ανέ­φε­ρε την υπο­χρέ­ω­ση της Ελ­λά­δας για δια­τή­ρη­ση υψη­λών πλε­ο­να­σμά­των 3,5% για ένα «με­σο­πρό­θε­σμο» διά­στη­μα, πέρα του 2018 ‒που κατά το μνη­μό­νιο μπο­ρεί να είναι μέχρι και δε­κα­ε­τία. Πα­ρό­τι το ΔΝΤ έχει δη­λώ­σει ότι δεν πι­στεύ­ει σ’ αυτά τα πλε­ο­νά­σμα­τα και θε­ω­ρεί ρε­α­λι­στι­κά πλε­ο­νά­σμα­τα 1,5% του ΑΕΠ, φαί­νε­ται δια­τε­θει­μέ­νο να συμ­βι­βα­στεί αν υπάρ­ξει ελ­λη­νι­κή δέ­σμευ­ση στο 3,5% για 3-7 χρό­νια!  

Αυτό σε πρώτη φάση θα πρέ­πει να απο­τυ­πω­θεί στο κα­θυ­στε­ρη­μέ­νο από τον πε­ρα­σμέ­νο Απρί­λιο Με­σο­πρό­θε­σμο Πρό­γραμ­μα 2017-2020 (και ίσως το φου­σκω­μέ­νο στο 2% πλε­ό­να­σμα του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού του 2017 δεί­χνει προ­διά­θε­ση της κυ­βέρ­νη­σης να συμ­βι­βα­στεί κι αυτή σε στό­χους που μέχρι πρό­τι­νος κα­τήγ­γελ­λε ως εξω­πραγ­μα­τι­κούς).
Έτσι, το ΔΝΤ «ξε­πλέ­νει» ένα ακόμη αμ­φι­λε­γό­με­νο πο­λι­τι­κό deal με τους άσπον­δους φί­λους του στην Ευ­ρω­ζώ­νη τι­μω­ρώ­ντας την ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία με μια γερή δόση με­τα­μνη­μο­νια­κής λι­τό­τη­τας, απαι­τώ­ντας με­ρι­κές ακόμη «λί­βρες κρέας».

Φυ­σι­κά, όλα αυτά θα έχουν μικρή ση­μα­σία αν η 5η Δε­κεμ­βρί­ου εξε­λι­χθεί σε πο­λι­τι­κό εφιάλ­τη της Ευ­ρω­ζώ­νης...
*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά", φ. 372 (23/11)
[--->]