Του Σαράντη Δημητριάδη, ομότιμου καθηγητή γεωλογίας ΑΠΘ
…με την ευκαιρία που το antigold μας θύμισε τα Λαυρεωτικά και πώς κάποιες ιστορίες επαναλαμβάνονται στο χρόνο ίδιες και απαράλλακτες.
Από τους αιμοσταγείς conquistadores ως
τον «εθνικό ευεργέτη» Συγγρό μικρή η απόσταση. Σερπιέρηδες,
Μποδοσάκηδες, ενδιάμεσοι πρόθυμοι πολιτικοί, απατεώνες των σαλονιών,
στρατευμένοι δημοσιογράφοι, ίδια κοψιά όλοι. «Εκβολάδες», «σκωρίες»,
«χρυσοφόρα τέλματα Ολυμπιάδας», ο χρυσός-χαλκός των Σκουριών, το
φάντασμα του flash smelting: βαριές μετοχές στο διαχρονικό παιχνίδι της
ασύστολης κερδοφορίας. Και το ελληνικό κράτος το ίδιο λίγο, αμήχανο και
τελικά, σχεδόν πάντα, μοιραίο.
Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον τη
συνέντευξη του κ. Paul Wright, διευθύνοντα συμβούλου της Eldorado Gold,
στην Καθημερινή της 5-4-2015:
Μας λέει ο κ. Paul οτι: «η επένδυση αυτή
στηρίζεται σε μια σύμβαση με το κράτος, σε μια νομικά δεσμευτική
συμφωνία που υποχρεώνει τα συμβαλλόμενα μέρη να εκπληρώσουν τις
υποχρεώσεις τους. Αυτό ισχύει για εμάς, όσο και για το ελληνικό
Δημόσιο.»
Μια από αυτές τις τις υποχρεώσεις της
εταιρείας του κ. Paul, η προφανώς κορυφαία, είναι και παραμένει η
δημιουργία μεταλλουργίας στο Στρατώνι και η εφαρμογή της
πυρομεταλλουργικής μεθόδου ακαριαίας τήξης (flash smelting) για παραγωγή
καθαρού (μεταλλικού) χρυσού, χαλκού και αργύρου εντός Ελλάδας, αντί για
την εξαγωγή τους με τη μορφή μεταλλευτικών εμπλουτισμάτων χαλκού-χρυσού
και αργυρούχων πυριτών για παραπέρα μεταλλουργική επεξεργασία στο
εξωτερικό -στη δεύτερη περίπτωση το ελληνικό Δημόσιο αποστερείται από
σημαντικότατα έσοδα φορολόγησης των μη εξαγόμενων και πωλούμενων στην
καθαρή τους μορφή μετάλλων.
Αυτή η υποχρέωση, που τονίζεται ρητά στη ΜΠΕ
την οποία η εταιρεία υπέβαλλε το 2010, ήταν το βασικό στοιχείο στο
οποίο στηρίχθηκαν οι απορριπτικές αποφάσεις του ΣτΕ επί των προσφυγών
κατά αυτής της ΜΠΕ.
Ακόμα και ο κ. Paul, που ασφαλώς δεν
είναι αφελής, φαίνεται να ξαφνιάστηκε από το σκεπτικό και την τεκμηρίωση
των (βασιλικότερων του βασιλέως) αποφάσεων του ΣτΕ, το οποίο ΣτΕ κατά
τον κ. Paul «έφτασε στο σημείο (sic -δικό μου) να αποφανθεί οτι η
συγκεκριμένη επένδυση είναι προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας και
οικονομίας» -σκέψου δηλαδή πού έφτασε το ΣτΕ! Να εικάσουμε πως από μέσα
του ο κ. Paul μπορεί να έχει σχηματίσει τη δική του γνώμη για την
ελληνική Δικαιοσύνη;
Το ΣτΕ, που εξετάζει μόνο νομικής φύσης
ζητήματα, δεν ξέρω αν είχε στη διάθεσή του ειδική νομολογία που να
αναφέρεται και να καλύπτει όλες τις πτυχές περί του πώς πρέπει να
σταθμίζεται κατά περίπτωση το όφελος ή η βλάβη της ελληνικής κοινωνίας
και οικονομίας. Αυτά, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι θέματα
οικονομικά και πολιτικά. Είχε όμως το ΣτΕ στη διάθεσή του τη ΜΠΕ της
εταιρείας του κ. Paul, που τη θεώρησε ως την εξ” αποκαλύψεως δεδομένη
κανονικότητα και αλήθεια, ως τη λυδία λίθο που καθόριζε όλες τις χωρίς
νομική αναφορά παραμέτρους της επιδικαζόμενης υπόθεσης.
Και βέβαια,
κορυφαίο, μη νομικό πάντως επιχείρημα από μέρους του ΣτΕ υπέρ της
εγγυώμενης το όφελος της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας ΜΠΕ υπήρξε η
προβολή της δημιουργίας μεταλλουργίας, της χρήσης της μεθόδου flash
smelting και της εγχώριας παραγωγής καθαρών μετάλλων.
Με την ίδια παραπάνω ρητή υποχρέωση από
μέρους της εταιρείας υπογράφηκε και η Κοινή Υπουργική Απόφαση
αδειοδότησης όλων των έργων της Ελληνικός Χρυσός τον Ιούλιο του 2011.
Διαβάζουμε σ” αυτήν: «Η επένδυση της Ελληνικός Χρυσός ΑΕ έχει ως στόχο
την παραγωγή συμπυκνωμάτων μολύβδου (γαληνίτη), ψευδαργύρου (σφαλερίτη),
πυριτών και χαλκού/χρυσού, ταυτόχρονα με την παραγωγή μεταλλικού
χρυσού, χαλκού και αργύρου, μέσα από καθετοποιημένη διαδικασία εξαγωγής
των μετάλλων.
Απαραίτητη προυπόθεση για την αξιοποίηση των παραγομένων
συμπυκνωμάτων πυριτών Ολυμπιάδος και χαλκού/χρυσού Σκουριών στην
τροφοδοσία του νέου εργοστασίου μεταλλουργίας το οποίο εγκαθίσταται
εντός της βιομηχανικής ζώνης Στρατωνίκης – Στρατωνίου (Π.Δ. 18.10.1979)
είναι η εφαρμογή της πυρομεταλλουργικής μεθόδου ακαριαίας τήξης (flash
smelting) η οποία σύμφωνα με την υποβληθείσα ΜΠΕ του σχετικού 91
εξασφαλίζει βέλτιστη προσαρμογή στις διακυμάνσεις της περιεκτικότητας
των κοιτασμάτων, άριστη αξιοποίηση των μεταλλευμάτων της περιοχής, καθώς
και υψηλή ανάκτηση μετάλλων.»
Η δυνατότητα παρόλα αυτά εφαρμογής της
μεθόδου flash smelting για τα συγκεκριμένα πολύ υψηλής περιεκτικότητας
σε αρσενικό μεταλλεύματα της Ολυμπιάδας, χωρίς μεγάλο κίνδυνο διαφυγής
στο περιβάλλον του εξαιρετικά επικίνδυνου αρσενικού, έχει σφοδρότατα
αμφισβητηθεί με βάση στέρεα στοιχεία, η δε εταιρεία συνεχώς προκαλείται
να παρουσιάσει πιστοποιητικά εφαρμοσιμότητας αυτής της μεθόδου στα
συγκεκριμένα μεταλλεύματα και μέχρι τώρα δεν το έχει κάνει.
Εμφανίζεται έτσι η εταιρεία να μην
μπορεί να επιβεβαιώσει οτι εγγυάται πέραν αμφισβητήσεως τη δημιουργία
της μεταλλουργίας και την εφαρμογή της μεθόδου flash smelting κατά τις
υποχρεώσεις που ρητά ανέλαβε έναντι του ελληνικού Δημοσίου. Το δε
ελληνικό Δημόσιο εμφανίζεται να έχει σπεύσει να αδειοδοτήσει ένα σύνθετο
έργο χωρίς να έχει εξασφαλισμένη τη δυνατότητα υλοποίησης του πιο
θεμελιώδους μέρους του, αυτού επί του οποίου βασίστηκε η εκτίμηση -διότι
εκτίμηση ήταν, υποκείμενη σε σφάλματα εξαιτίας άγνοιας περί τα τεχνικά
θέματα- του ΣτΕ οτι το έργο είναι προς όφελος της ελληνικής οικονομίας
και κοινωνίας.
Μας λέει επ” αυτού ο κ. Paul: «Για το
κοίτασμα αρσενοπυρίτη της Ολυμπιάδας συνεχίζουμε να κάνουμε
μηχανολογικές δοκιμές μαζί με την Φινλανδική εταιρεία Outokumpu για να
τελειοποιήσουμε τη μέθοδο. Η ακαριαία τήξη, όπως θα την εφαρμόσουμε,
εξάγει το χρυσό και σταθεροποιεί και αδρανοποιεί το αρσενικό που
παράγεται.»
Για όσους μπορούν να καταλάβουν, αυτό
κι” αν είναι καλυμμένη περιγραφή αδιεξόδου. Πέντε χρόνια που
καταρτιζόταν κατά τον κ. Paul η ΜΠΕ μέχρι το 2010 που υποβλήθηκε και
άλλα πέντε από τότε, δέκα συνολικά, και ακόμα «τελειοποιείται» η μέθοδος
που θεωρήθηκε προ πενταετίας τουλάχιστον από όλους μας, υπουργεία και
ΣτΕ, ως απόλυτα υλοποιήσιμη, ασφαλής και πιστοποιημένη, αφού επ” αυτής
κυρίως, με την προυπόθεση εφαρμογής της δηλαδή, προκρίθηκε η έγκριση της
ΜΠΕ, οι τρείς απορριπτικές επί των προσφυγών αποφάσεις του ΣτΕ και η
τελική εγκριτική ΚΥΑ.
Και γιατί αποφεύγει ο κ. Paul να πεί
στους δημοσιογράφους που του παίρνουν τη συνέντευξη πώς δικαιολογεί το
γεγονός οτι ήδη έχουν περάσει δύο μήνες από τη λήξη της τριετούς
προθεσμίας που είχε τεθεί από το υπουργείο περιβάλλοντος
(Δ8-Α/Φ.7.49.13/30258ΠΕ/10.2.2
Και πώς συμβαίνει ο κ. Paul
-που η εταιρεία του βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τη Φινλανδική εταιρεία
μαζί με την οποία συνεχίζουν όπως λέει να κάνουν δοκιμές της μεθόδου
flash smelting στα μίγματα μεταλλευμάτων που θέλει να εκμεταλλευτεί- να
έχει ξεχάσει πως η Φινλανδική αυτή εταιρεία δεν λέγεται πια Outokumpu,
αφού έχει από τον Απρίλιο του 2007 μετονομαστεί σε Outotek;
Ερωτώμενος ο κ. Paul για τα όσα
αποκαλύφθηκαν για τις μέσω Ολανδίας οδούς φορολογικής αποφυγής, κάνει
απαντώντας ένα μάθημα επιχειρηματικής ηθικής και πρακτικής περί τα
φορολογικά.
Μας λέει λοιπόν πως «όσον αφορά τον φορολογικό μας σχεδιασμό
και τη χρήση ολανδικών εταιρειών, κάνουμε ό,τι κάνουν οι περισσότερες
πολυεθνικές επιχειρήσεις και είναι απολύτως νόμιμο.
Προσπαθούμε, όπως
κάθε επιχείρηση και κάθε φυσικό πρόσωπο, να ελαχιστοποιήσουμε με νόμιμα
μέσα τους φόρους που θα κληθούμε να πληρώσουμε. Το 2017 όταν -εκτός
απροόπτου- καταγράψει για πρώτη φορά κέρδη η «Ελληνικός Χρυσός», θα
φανούν τα οφέλη που θα δρέψει από την ολανδική τεχνογνωσία.»
Ναι κ. Paul, τότε πράγματι θα φανούν τα
οφέλη που θα δρέψει από την ολανδική τεχνογνωσία (sic) η εταιρεία σας.
Και αυτά τα οφέλη σας θα είναι ίσα με τις αντίστοιχες ζημιές που θα
υποστεί το ελληνικό Δημόσιο από την καθόλα νόμιμη φοροαποφυγή σας.
Από
τον καιρό του Βουλγαράκη συνεχώς βομβαρδιζόμαστε με το επιχείρημα πως
ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό. Ο κ. Paul νοιάζεται μόνο για το πρώτο
από τα δύο και, όντας σωστός και σύγχρονος επιχειρηματίας, του είναι
εντελώς αδιάφορο το το δεύτερο.
Αλλά το καλύτερο o κ. Paul το κρατάει
για όταν τον ρωτούν ποιά μορφή θα πάρει η «περιστολή» με την οποία
απειλεί «αν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί», αν δηλαδή η κυβέρνηση
εξακολουθήσει να ενοχλεί την εταιρεία του.
Τότε μας λέει: «Θα μειονώταν
το εργατικό δυναμικό σε όσους είναι απαραίτητοι για τη διατήρηση των
περιουσιακών στοιχείων, αλλά δεν θα αναπτυσσόταν περαιτέρω τα ορυχεία. Η
επένδυση ουσιαστικά θα σταματούσε»
Αυτό που χωρίς να μασάει τα λόγια του
μας λέει καθαρά ο κ. Paul είναι οτι η «περιστολή» θα είναι απλά μια
διαχείμανση της δραστηριότητας, χωρίς οποιαδήποτε αποχώρηση ή παραχώρηση
περιουσιακών και ιδιοκτησιακών στοιχείων, χωρίς καμιά επανεξέταση των
αδειοδοτήσεων, χωρίς καμιά επανεκτίμηση των πραγματικών στοιχείων και με
το open pit να περιμένει τη συνέχιση του ανοίγματός του.
Μια αναμονή
μέχρις ότου προκύψουν ευνοϊκότερες γι” αυτόν και την εταιρεία του
πολιτικές συγκυρίες. Και η ελπίδα του, που τη μοιράζεται με τον κύριο
πολιτικό υποστηρικτή της επένδυσης, τον Σαμαρά δηλαδή, είναι πως η
ζόρικη κυβέρνηση που ο ελληνικός λαός επέλεξε πριν τρείς μήνες δεν θα
είναι παρά μια σύντομη παρένθεση, μετά την οποία η διαχείμανση τελειώνει
και busιness as usual.
Εκ των πραγμάτων ο κ. Paul γίνεται με
τις πιέσεις του παράγοντας που επηρεάζει (ή ας ελπίσουμε οτι απλά
επιχειρεί να επηρεάσει) προς ορισμένη κατεύθυνση τις πολιτικές
εξελίξεις, όπως σε εντελώς ανάλογες περιπτώσεις έχει συμβεί στο παρελθόν
με επιτυχία από κάτι Σερπιέρηδες και Συγγρούς.
Τον Γόρδιο δεσμό καλείται να λύσει η
σημερινή κυβέρνηση με τον γνωστό αλάθητο τρόπο. Όλα τα στοιχεία για να
το κάνει τα έχει και πρέπει σύντομα να τα χρησιμοποιήσει.
