ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ: «ΣΑΛΑΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ» ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

Σε μέγιστο κίνδυνο η δημόσια υγεία, η καθολική προσβασιμότητα σε καθαρό πόσιμο νερό και ο δημόσιος έλεγχος επί του κύκλου του νερού.

1. Ιδιωτικοπούνται οι πηγές νερού και το υδραγωγείο και όχι μόνο το δίκτυο διανομής.

Πριν λίγες μέρες η κυβέρνηση ανακοίνωσε την έναρξη διαδικασιών παραχώρησης, μέσω ΣΔΙΤ της συντήρησης, λειτουργίας και διαχείρισης του ΕΥΣ (Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος) της Αττικής (φράγματα και ταμιευτήρες Ευήνου, Μόρνου, Μαραθώνα, λίμνη Υλίκης, γεωτρήσεις Πάρνηθας και Βοιωτικού κάμπου, υδραγωγεία, δίκτυα μεταφοράς 400 χλμ, αντλιοστάσια) που είναι η κύρια υποδομή στον κύκλο του νερού, ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του λεκανοπεδίου της Αθήνας. Τα πάγια αυτά στοιχεία ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο (ΕΥΔΑΠ Παγίων) και όχι στην ΕΥΔΑΠ Α.Ε. και μέχρι σήμερα τα διαχειρίζεται η ΕΥΔΑΠ ΑΕ με δικό της προσωπικό.

Ξεκινώντας αυτό το άρθρο πρέπει να επισημανθεί ότι είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις που στη μέχρι σήμερα παγκόσμια μαύρη λίστα των ιδιωτικοποιήσεων νερού μπαίνει όχι μόνο το δίκτυο διανομής (*) αλλά οι πηγές και οι ταμιευτήρες νερού (φυσικοί και τεχνητοί) και το δίκτυο μεταφοράς του φυσικού πόρου.

(*): Με την εξαίρεση της Χιλής όπου ιδιωτικοποιήθηκαν τα πάντα, ακόμα και η βροχή.

2. Από τη μετοχοποίηση του 1999, στη ΣΔΙΤ του 2020.

Από δημοσίευμα των ΝΕΩΝ, 05-08-1999  για τη μετοχοποίηση της ΕΥΔΑΠ και τη διάσπαση της ενιαίας, μέχρι τότε, ΕΥΔΑΠ σε ΕΥΔΑΠ ΑΕ και ΕΥΔΑΠ Παγίων:

«Την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο ποσοστού 15-20% της ΕΥΔΑΠ αποφάσισαν χθες οι υπουργοί…  ενώ θα προηγηθεί νομοθετική ρύθμιση για τον διαχωρισμό της εταιρείας, έτσι ώστε να διατηρηθούν υπό δημόσιο έλεγχο περιουσιακά της στοιχεία, όπως οι ταμιευτήρες».

Είκοσι χρόνια μετά, λόγω των εμποδίων που έθεσε το ΣτΕ στην πλήρη ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ ΑΕ η κυβέρνηση έρχεται και παραχωρεί ακριβώς αυτό το κομμάτι το οποίο υποτίθεται ότι θα σωζόταν από την ιδιωτικοποίηση με τη δημιουργία το 1999 της ΕΥΔΑΠ Παγίων και τη διάθεση όλων των πάγιων στοιχείων του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος της Αττικής στην ΕΥΔΑΠ Παγίων.

Από δημοσίευμα του  REPORTER.GR, 03-06-2020 για την υλοποίηση ΣΔΙΤ ώστε να ανατεθεί το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα της Αττικής σε ιδιώτες:

«…Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Πέτσας απέρριψε τις συγκεκριμένες καταγγελίες, λέγοντας πως γίνονται απλώς στοχευμένες παρεμβάσεις για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και τη βελτίωση των υπηρεσιών προς τους πολίτες. Πρόσθεσε πως το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προχωρά, με σύμβαση Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, στην ανάθεση της διαχείρισης, λειτουργίας και συντήρησης του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος της Αθήνας».

 3. Τι σημαίνει ιδιωτικοποίηση του Νερού;

Έχουμε, από εμπειρία πολλών δεκαετιών πριν, ταυτίσει την ιδιωτικοποίηση με τη μεταβίβαση της ιδιοκτησίας ή έστω του πλειοψηφικού μετοχικού πακέτου του οργανισμού ύδρευσης σε ιδιώτη. Σίγουρα πρόκειται για την κλασική μορφή ιδιωτικοποίησης,  αλλά όχι για τη μόνη ούτε για την κυρίως μορφή ιδιωτικοποιήσεων πλέον. Ιδιωτικοποίηση του νερού σημαίνει δύο πράγματα:

Πλήρης εμπορευματοποίηση του κύκλου του νερού. Επιτυγχάνεται μέσω του ελέγχου του κύκλου του νερού απ΄ τη μια και τον περιορισμό, με διάφορους τρόπους,  της καθολικής προσβασιμότητας απ’ την άλλη στο πόσιμο νερό. Είναι οι δύο «μαγικές» λέξεις – κριτήρια στην πορεία των ιδιωτικοποιήσεων του νερού: ΕΛΕΓΧΟΣ, ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ.

Η προώθηση του εμφιαλωμένου νερού, το κλείσιμο των δημόσιων κρουνών σε πόλεις και χωριά, η αντιμετώπιση των υδροδοτούμενων πολιτών ως πελατών, η τοποθέτηση μετρητών παντού (από τις πηγές, τα πηγάδια, τις γεωτρήσεις έως κάθε τελικό υδρευόμενο ή αρδευόμενο) με το ιδεολόγημα-πρόσχημα της εξοικονόμησης του φυσικού πόρου μέσω της τιμολογιακής πολιτικής, είναι τα πιο βασικά μέσα για την προώθηση της πλήρους εμπορευματοποίησης.

Και φυσικά κομβικό θεσμικό στοιχείο της πλήρους εμπορευματοποίησης του νερού αποτελεί  η ΚΥΑ 135275/22-05-2017 (ΦΕΚ ΤΒ 1751) για την ανάκτηση κόστους και την τιμολόγηση του Νερού.

Είσοδο με διάφορους τρόπους των ιδιωτικών συμφερόντων στους οργανισμούς ύδρευσης-αποχέτευσης με δικαιώματα πρόσβασης στους τζίρους ή/κ΄ τα έσοδα ή/κ΄ τα κέρδη των οργανισμών αυτών. Δηλ. είσοδο ιδιωτικών εταιριών στην ιδιοκτησία ή/κ΄ τη διαχείριση ή/κ΄ τη λειτουργία των πηγών, των ταμιευτήρων νερού, των δικτύων μεταφοράς, των δικτύων διανομής, των διυλιστηρίων νερού και των κέντρων επεξεργασίας λυμάτων, αλλά και στην τιμολόγηση, την είσπραξη και την «εξυπηρέτηση πελατών».

4. Πως επιδιώκεται αυτή η έμμεση ιδιωτικοποίηση;

Με ανάθεση εργασιών συντήρησης και κυρίως λειτουργίας των δικτύων και εγκαταστάσεων (διυλιστηρίων, βιολογικών) πλήρως ή μερικώς σε εργολαβίες. Η λεγόμενη εργολαβοποίηση.

Με ανάθεση της πλήρους διαχείρισης τμημάτων του κύκλου του νερού (όπως η συζητούμενη ΣΔΙΤ παραχώρησης του ΕΥΣ της Αττικής)

Με τη μείωση του τακτικού προσωπικού (κυρίως μέσω συνταξιοδοτήσεων ή/κ΄ απολύσεων). Στην ΕΥΔΑΠ το τακτικό προσωπικό έχει μειωθεί την τελευταία εικοσαετία περισσότερο από 50% ενώ έχουν αυξηθεί πολύ οι περιοχές υδροδότησης και αποχέτευσης αρμοδιότητας ΕΥΔΑΠ.

Φυσικά η διαστροφή των ιδιωτικών συμφερόντων δεν αφήνει εκτός σενάρια ιδιωτικοποίησης με είσοδο «ανταγωνισμού» στο μετρητή, (τύπου ΔΕΗ) παρότι δε φαίνεται ως η πιο πιθανή επιλογή στο ορατό μέλλον στον κύκλο του νερού, λόγω κυρίως τεχνικών θεμάτων που έχουν να κάνουν με την τεχνολογία των μετρητών νερού).

5. Ιδιωτικοποιείται τελικά το Νερό της Αττικής;

Γίνεται αντιληπτό ότι δεν απαιτείται αλλαγή της μετοχικής σύνθεσης ή/κ΄ του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του οργανισμού ύδρευσης για να μιλήσουμε για ιδιωτικοποίηση του νερού. Κριτήριο ιδιωτικοποίησης είναι η δυνατότητα με νομική, συμβατική δέσμευση των ιδιωτικών εταιριών να έχουν (με οποιοδήποτε, από τους παραπάνω, πρόσφορο τρόπο) πλήρως ή μερικώς, τον έλεγχο του κύκλου του νερού και πρόσβαση στους τζίρους, τα έσοδα και τα κέρδη των οργανισμών ύδρευσης-αποχέτευσης.

Γι’ αυτό και οι δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών και διοικητικών παραγόντων της ΕΥΔΑΠ ότι με την επιχειρούμενη, παραχώρηση του ΕΥΣ της  Αττικής σε ιδιώτες δεν ιδιωτικοποιείται η ΕΥΔΑΠ είναι μισή αλήθεια (υπό την έννοια ότι δε μεταβάλλεται το ιδιοκτησιακό και μετοχικό καθεστώς της ΕΥΔΑΠ ΑΕ) που κρύβει όμως την άλλη μισή αλήθεια που είναι ότι με το σχεδιαζόμενο ΣΔΙΤ έχουμε ένα σημαντικό ποιοτικό άλμα στην προσπάθεια ιδιωτικοποίησης  του κύκλου του νερού στην Αττική.

Η εργολαβία παραχώρησης του ΚΕΛ Ψυττάλειας από τη  μια και το ΣΔΙΤ παραχώρησης της διαχείρισης του ΕΥΣ από την άλλη βάζει με σχεδόν αμετάκλητο τρόπο τις ιδιωτικές εταιρίες στην καρδιά της διαχείρισης του κύκλου του νερού της Αττικής.

ΝΑΙ, αν προχωρήσει ο κυβερνητικός σχεδιασμός για την παραχώρηση, μέσω ΣΔΙΤ του ΕΥΣ, το νερό της Αττικής ιδιωτικοποιείται, περαιτέρω.

6. Τι είναι ο κύκλος του νερού και γιατί η «σαλαμοποίησή» του αποτελεί πολιτική ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης του νερού;

Ως κύκλος του νερού νοείται η ενιαία διαχείριση επί των παρεχόμενων υπηρεσιών ύδρευσης-αποχέτευσης, όπως επίσης και επί των οικοσυστημάτων εκείνων όπου διενεργείται η πρόσληψη και η εκκένωση υδάτων και αποχέτευσης, καθώς και των δικτύων και εγκαταστάσεων μεταφοράς, επεξεργασίας, διανομής, δηλ. μια ενιαίας διαχείρισης συμβατής με το φυσικό υδρολογικό κύκλο και η οποία είναι ουσιαστικό στοιχείο μιας δημόσιας διαχείρισης και του κοινωνικού ελέγχου επί του νερού.

Η προσπάθεια «σαλαμοποιήσεως» του κύκλου του νερού είναι κομμάτι της πολιτικής που επιχειρεί δια της πλαγίας να προωθήσει ή να επιτρέψει την εισβολή ιδιωτικών εταιριών στον κύκλο του νερού παρακάμπτοντας τις εργατικές, κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις καθώς και τα νομικά εμπόδια που ενίοτε μπαίνουν από διατάξεις (συνταγματικές συνήθως) ή αποφάσεις δικαστικές όπως η απόφαση 1906/2014  του ΣτΕ που αφορά την απαγόρευση περαιτέρω ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ ΑΕ.

Αυτό επιχειρείται και αυτή τη στιγμή στον κύκλο του νερού της Αττικής με τον περαιτέρω τεμαχισμό του  και την εκφρασμένη, από το Υπουργείο Υποδομών, δια της σύναψης τριών συμβάσεων (νομικού, τεχνικού και χρηματοοικονομικού συμβούλου) με σκοπό την παραχώρηση, μέσω ΣΔΙΤ, της συντήρησης, λειτουργίας και διαχείρισης όλου του ΕΥΣ (Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος) της Αττικής σε ιδιώτες.

7. Οι φήμες για τη SUEZ, η ποιότητα του νερού και το άγχος της δημόσιας υγείας!

Τις φήμες ότι η κυβέρνηση εμφανίζεται ανίσχυρη και υποταχτική (προς τα συμφέροντα) αλλά και ταυτόχρονα αδίστακτη και επιθετική (προς την κοινωνία), λόγω των μεγάλων δυσκολιών που αντιμετωπίζει στον άλλο μεγάλο διαγωνισμό παραχώρησης του ΚΕΛ Ψυττάλειας στη γαλλική SUEZ, και οδηγείται μέσω της παραχώρησης του εξωτερικού υδραγωγείου της Αττικής στην ικανοποίηση όλων των αντιτιθέμενων ιδιωτικών συμφερόντων μόνο η ίδια μπορεί να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει.

Πάντως η προθυμία της κυβέρνησης να εξυπηρετήσει τα ιδιωτικά συμφέροντα με την επιχείρηση περαιτέρω ιδιωτικοποίησης των νερών της Αττικής, που θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, δε συνάδει ούτε με τη διεθνή εμπειρία ιδιωτικοποιήσεων, ούτε με τα συμπεράσματα που προκύπτουν και από την κορονοϊκή περίοδο, όπου αφενός το δημόσιο σύστημα υγείας και αφετέρου η αδιάλειπτη παροχή καθαρού πόσιμου νερού και η ύπαρξη λειτουργικού δικτύου αποχέτευσης υπήρξαν οι ακρογωνιαίοι λίθοι αντιμετώπισης της έκτακτης κατάστασης δημόσιας υγείας, στην Αττική.

Μόνο δια της υποταγής στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων μπορεί να εξηγηθεί η απόφαση της κυβέρνησης να πάρει από την ΕΥΔΑΠ ΑΕ τη διαχείριση του ΕΥΣ μέσω του οποίου παρέχει επί δεκαετίες άριστης ποιότητας νερό, (από τα καλύτερα παγκοσμίως) και να το παραχωρήσει σε κάποια μεγάλη ιδιωτική εταιρία από αυτές που εμπλέκονται σε πλείστες περιπτώσεις προβλημάτων ποιότητας και κρίσεων δημόσιας υγείας παγκοσμίως.

Ενδεικτικά περιπτώσεις κρίσεων ποιότητας και δημόσιας υγείας, μετά από ιδιωτικοποιήσεις εταιριών ύδρευσης (εκτός των παραδειγμάτων που αναφέρονται σε επόμενη παράγραφο):

Σύδνεϋ: μόλυνση από παράσιτα και κρυπτοσπορίδια.

Καναδάς: τουλάχιστον 7 θάνατοι από μόλυνση με το βακτήριο E coli στο Οντάριο.

Αργεντινή: η ποιότητα του νερού χειροτέρευσε στο Μπουένος Άιρες.

Ν.Αφρική: εκτεταμένες μολύνσεις στο Γιοχάνεσμπουργκ.

Πορτογαλία: το νερό ενώ ήταν πόσιμο έγινε μη πόσιμο.

8. Το κοκτέιλ των συνεπειών της ιδιωτικοποίησης απειλεί την προσβασιμότητα και την ευημερία.

Δε χρειάζεται ιδεολογική ανάλυση και μαντικές ικανότητες για να αντιληφθούμε τις συνέπειες των ιδιωτικοποιήσεων του νερού. Η μακρά εμπειρία από τις ιδιωτικοποιήσεις του κύκλου του νερού, κάθε είδους (άμεση ή έμμεση, πλήρης ή μερική), σε πολλές χώρες έχει καταδείξει ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού έχει οδηγήσει μόνο σε αρνητικές συνέπειες για τις κοινωνίες. Δεν υπάρχει ούτε ένα θετικό, για τις κοινωνίες, παράδειγμα ιδιωτικοποίησης του νερού.

Η εκτίναξη των τιμολογίων και ο περιορισμός της προσβασιμότητας στο πόσιμο νερό, οι απολύσεις, η αύξηση της ανεργίας, η επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων όχι μόνο στον ίδιο τον ιδιωτικοποιούμενο οργανισμό αλλά και στις εταιρίες που συνδέονται με τη λειτουργία αυτού του οργανισμού (προμηθευτές, πελάτες, συνεργάτες κλπ), η επιβάρυνση του περιβάλλοντος, η πτώση της ποιότητας του νερού, και ο συνακόλουθος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, η οικονομική καταστροφή των οργανισμών ύδρευσης-αποχέτευσης, η απαξίωση των υποδομών και η επιβάρυνση των κρατικών προϋπολογισμών με δαπάνες επιδοτήσεων και επενδύσεων αποτελούν το ολέθριο κοκτέιλ των συνεπειών της ιδιωτικοποίησης του νερού. Ένα κοκτέιλ που  θέτει σε κίνδυνο  την πρόσβαση των κοινωνιών στο ζωτικό ανθρώπινο δικαίωμα και απειλεί την  ευημερία των κοινωνιών.

Παραδείγματα:

Μερικά μόνο από όλα τα αποτυχημένα παραδείγματα ιδιωτικοποιήσεων και τα καταστροφικά τους αποτελέσματα για τις κοινωνίες και το περιβάλλον.

Παρίσι – 2008: Μετά από 23 χρόνια παραχώρησης των δικτύων στις γαλλικές Suez και Veolia οι δημοτικές αρχές διαπίστωσαν ότι οι ιδιωτικές εταιρίες δεν είχαν κάνει απολύτως καμία επένδυση ενώ η τιμή του νερού είχε αυξηθεί κατά 256%.

Λονδίνο: Τη διετία 2012-14 η εταιρία Thames Water στο Λονδίνο προκάλεσε περιβαλλοντική καταστροφή καθώς μόλυνε τον ποταμό Τάμεση με 1.4 δισεκατομμύρια λίτρα ακατέργαστων αποβλήτων. Στην εταιρία επεβλήθη το 2017 το μεγαλύτερο πρόστιμο που έχει δοθεί ποτέ σε εταιρία ύδρευσης-αποχέτευσης. Ενώ αυξανόμενες είναι οι δαπάνες επιδοτήσεων των ιδιωτικών εταιριών ύδρευσης στη Βρετανία, για υδροδότηση δυσπρόσιτων περιοχών, σε μια χώρα που δε λείπουν τα νερά.

Φλιντ (ΗΠΑ-2014:) Η πόλη κηρύχτηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, μετά την καταστροφή όλου του δικτύου ύδρευσης λόγω μόλυνσης που προέκυψε από την απόφαση της ιδιωτικής εταιρίας για αλλαγή της πηγής τροφοδοσίας του δικτύου ύδρευσης. Ενώ υπάρχουν υπόνοιες ότι αυτή οφείλεται στην απόθεση μη κατάλληλα επεξεργασμένων βιομηχανικών λυμάτων στον αποδέκτη ποταμό, που για λόγους οικονομίας έγινε τροφοδότης του δικτύου ύδρευσης με καταστροφικά για την υγεία των πολιτών αποτελέσματα. Υπήρξαν πολλοί θάνατοι αλλά και ανήκεστες βλάβες στα παιδιά της πόλης λόγω της μόλυνσης των νερών.

Βερολίνο: 1999: Ιδιωτικοποίηση (γερμανική RWE κι η γαλλική Veolia,) των νερών με μειοψηφικό πακέτο μετοχών (49,9%), 2000 απολύσεις, αύξηση της τιμής κατά 30% και υποβάθμιση της ποιότητας. 2014:Επαναδημοτικοποίηση του δικτύου μετά από μεγάλο αγώνα και δύο δημοψηφίσματα αλλά με τεράστιο οικονομικό κόστος, σχεδόν 2,5 δις Ευρώ, λόγω απόρρητων όρων της σύμβασης παραχώρησης που διασφάλιζε εγγυημένο κέρδος για τους ιδιώτες.

Πίτσμπουργκ (ΗΠΑ-2015): Απέκτησε σοβαρό πρόβλημα με το πόσιμο νερό του μετά από τρία χρόνια παραχώρησης του δικτύου στη Veolia, ενώ πριν λίγο καιρό όλα ήταν κανονικά. Όπως είπε πρώην εργαζόμενος της εταιρίας για την ιδιωτικοποίηση των εταιριών ύδρευσης «Θα έλθουν, θα διαλύσουν την επιχείρηση και θα φύγουν με τις τσέπες γεμάτες.»

9. Ε, όχι και το Νερό!

Το κοινωνικά ανάλγητο προσωπικό που απαρτίζει την κυβέρνηση, ιδεοληπτικά ταγμένο στη νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία και πολιτικά υποταγμένο στα ιδιωτικά συμφέροντα, αδιαφορεί για την παγκόσμια εμπειρία ιδιωτικοποιήσεων του νερού αλλά και υποτιμά τα σημαντικά κινήματα που αναπτύχθηκαν και τις πολιτικές νίκες που πέτυχαν τα κινήματα νερού σε πάμπολλες περιπτώσεις παγκοσμίως (Βολιβία, Ιρλανδία, Σλοβενία κ.α.) όταν οι αγώνες δόθηκαν ενωτικά και αποφασιστικά. Ίσως να πιστεύει ότι επειδή “ταΐζει” με εκατομμύρια τους μηχανισμούς προπαγάνδας θα πείσουν το “πόπολο” που έχει πληγεί από την ανεργία και την οικονομική ύφεση, ότι οι γνωστοί επιχειρηματικοί όμιλοι θα φέρουν επενδύσεις και θέσεις εργασίας.

Είναι η δεύτερη φορά, μέσα στην τελευταία δεκαετία, που η κυβέρνηση της ΝΔ επιχειρεί ευθεία επίθεση στο δημόσιο νερό. Την προηγούμενη φορά το κίνημα του δημόσιου νερού απέτρεψε τα χειρότερα, «χαρίζοντας» στη ΝΔ μια πολιτική ήττα στο θέμα του νερού (μέσω της απόφασης του ΣτΕ). Εάν και τώρα επιμείνει στην ιδιωτικοποίηση του ΕΥΣ θα υποστεί μια ακόμα ήττα. Το κίνημα του δημόσιου νερού στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και παγκόσμια  είναι από τα πιο ισχυρά κινήματα, με σημαντικές νίκες.

Οι πολίτες του Λεκανοπεδίου δεν θα επιτρέψουν την παράδοση του νερού στα χέρια των επιχειρηματιών.  Η ενότητα και η αποφασιστικότητα των εργαζομένων και η ισχυρή συμμαχία τους με την κοινωνία, είναι αυτό που υπολογίζουν οι κυβερνήσεις και τα ιδιωτικά συμφέροντα. Αυτό θα βάλει φραγμό στην ιδιωτικοποίηση του Νερού της Αττικής.

Αθήνα, 10-06-2020

Κώστας Λυμπέρης, μέλος της Γραμματείας του ΣΕΚΕΣ για δημόσια ΕΥΔΑΠ στην υπηρεσία της κοινωνίας.

Από Σεπτέμβρη τα σπουδαία

Αυτή τη φορά δεν έχουμε πολλά να προσθέσουμε. Απλά,θα περιοριστούμε στο να παρουσιάσουμε αυτό το άρθρο, το οποίο δημοσιεύτηκε στο Milano Finanza - που δεν είναι ασφαλώς κάποιο όργανο των μπολσεβίκων- επειδή διασαφηνίζει τους συγκεκριμένους όρους της τρέχουσας συστημικής κρίσης πολύ καλύτερα από ό, τι δεν μπορούν να κάνουν πολλοί «μαρξιστές» οι οποίοι περιορίζονται (όταν μπορούν) να τσιτάρουν τον Μαρξ χωρίς να τον καταλαβαίνουν.

Τα σημεία του άρθρου που έχουν ιδιαίτερη αξία, ένα άρθρο  που γράφτηκε από τον Maurizio Novelli, διευθυντή του ελβετικού επενδυτικού ταμείου Lemanik Global Strategy, τονίστηκαν με έντονους ή πλάγιους χαρακτήρες. Και όπως θα παρατηρήσετε, είναι πολλά.

Φυσικά ο Novelli δεν προβλέπει - αντίθετα φοβάται - ότι η συστημική κρίση μπορεί να οδηγήσει και πάλι σε μια μακρά περίοδο κρατικού παρεμβατισμού στην πραγματική οικονομία, όπως συνέβη μετά την κρίση του 1929, με την υιοθέτηση κεϋνσιανών πολιτικών (και στις δύο εκδοχές, τη Ναζί-Φασιστική και τη Δημοκρατικο-Ρουσβελτιανή εκδοχή)

*************************************************************************

Η κρίση? Θα αρχίσει το Σεπτέμβρη. Και δυστυχώς μοιάζει με το 1929

Maurizio Novelli, Lemanik – Milano Finanza

Το τέλος του λοκντάουν μπορεί σίγουρα να μας κάνει να πιστέψουμε ότι η κρίση τώρα τελειώνει και ότι από εδώ και πέρα μπορούμε να αρχίσουμε να θεωρούμε ως δεδομένη μια ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας και την επιστροφή στην κανονικότητα.

Στην πραγματικότητα, όμως, η κρίση τώρα αρχίζει.

Όσο περισσότερο χρόνος περνά , τόσο πιο ξεκάθαρη γίνεται η αίσθηση ότι ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεν φαίνεται να έχει κατανοήσει τον αντίκτυπο και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών των γεγονότων ή τι θα συμβεί στην πραγματική οικονομία.

Αν και οι αναλύσεις επικεντρώνονται κυρίως στους κινδύνους υποτροπών λόγω πιθανών επιστροφών της λοίμωξης, είναι πολύ πιο σημαντικό να σκεφτούμε τις οικονομικές συνέπειες που θα υπάρξουν χωρίς περαιτέρω υποθέσεις.

Το να υποθέτουμε ότι θα υπάρξουν κι άλλες καταστροφικές συνέπειες από τους κινδύνους της επιστροφής της λοίμωξης δεν νομίζω ότι είναι μια χρήσιμη άσκηση, γιατί ακόμα κι αν γίνει κάτι τέτοιο, όλοι αντιλαμβανόμαστε τι θα μπορούσε να σημαίνει. Αντ 'αυτού, είναι πολύ πιο ενδιαφέρον να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι μπορούμε να περιμένουμε, υποθέτοντας ότι το πρόβλημα της πανδημίας έχει επιλυθεί και συνεπώς υποθέτοντας ένα σενάριο «χωρίς τον ιό».

Η παγκόσμια οικονομία στο ραντεβού με τον Covid 19 βρέθηκε στη χειρότερη δυνατή κατάσταση, με μεγάλη ευπάθεια στο χρέος και στην κερδοσκοπική μόχλευση, και η πανδημία είχε καταλυτική επίδραση σε μια ολόκληρη σειρά προβλημάτων που ήταν εμφανή εδώ και χρόνια.

Οι κερδοσκοπικές φούσκες σε πιστωτικό σύστημα και σε ιδιωτικά μετοχικά κεφάλαια που κυκλοφορούσαν στο σύστημα περίμεναν μια θρυαλλίδα για να εκραγούν και η οικονομική κρίση θα είχε έρθει ούτως ή άλλως, ακόμη και σαν μια απλή ύφεση. 

Εάν συνεχίσουμε να αποδίδουμε τον λόγο εμφάνισης της αναμενόμενης κρίσης σε έναν ιό, δηλαδή έναν εξωτερικό παράγοντα, τότε συνεχίζουμε να αρνούμαστε το πασιφανές, δηλαδή όλα εκείνα τα στοιχεία ενός χρηματοοικονομικού και οικονομικού μοντέλου που λειτουργεί μόνο με υπερβολική μόχλευση, συμπίεση εισοδημάτων, μεγάλο κερδοσκοπικό χρέος και λίγες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία, ένα μοντέλο που δεν είναι βιώσιμο.

Είναι εντελώς παραπλανητικό να συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε ότι η ισχύς μιας οικονομίας εξαρτάται μόνο από το πόσο χρέος είναι σε θέση να παράγει, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ποιότητα αυτού του χρέους και, πάνω απ 'όλα, πώς χρησιμοποιείται και αν βελτιώνει το πραγματικό εισόδημα.

Εάν το χρέος αυξάνεται πολύ περισσότερο από το εισόδημα που πρέπει να το εξυπηρετήσει, είναι προφανές ότι το μοντέλο αυτό οδηγεί σε ολοένα και πιο συστημικές αναπόφευκτες κρίσεις, οι επιπτώσεις των οποίων θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και του καπιταλισμού.

Τα τελευταία δέκα χρόνια ο καθένας έχει δανειστεί υπερβολικά μόνο για να στηρίξει την κατανάλωση κάτι που δεν μπορούσαν να κάνουν τα πραγματικά εισοδήματα, ειδικά στις ΗΠΑ, τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία, και για κερδοσκοπία.

Για τους οικονομολόγους της κυρίαρχης άποψης, είναι απολύτως λογικό να αποδεχτούμε ότι το 30% της κατανάλωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να εξαρτάται μόνο από την αύξηση του χρέους και όχι από την αύξηση του εισοδήματος και ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα εκμεταλλευτεί την οικονομία χωρίς όρια και χωρίς ελέγχους, χάρη στις ρυθμιστικές αρχές που χαίρονται να βλέπουν τις αγορές να ανεβαίνουν συνεχώς και την τάση να κινδυνεύουν να εκραγούν σε συνεχείς κερδοσκοπικές φούσκες.

Όμως, όπως υπογραμμίστηκε αρκετές φορές, το πρόβλημα δεν είναι αν ένα οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί να περάσει μια κρίση, αλλά αν το σύστημα μπορεί να την αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει τις ζημιές σε αποδεκτούς χρόνους.

Εάν τώρα οι χρόνοι αποκατάστασης δεν είναι αποδεκτοί για όσους υπέστησαν τη ζημία (εταιρείες και εργαζόμενοι), το σύστημα δεν αντέχει τόσο από οικονομική όσο και από κοινωνική άποψη και ξεκινά μια περίοδος μακροπρόθεσμης αστάθειας.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν μεγάλη εμπιστοσύνη στις Κεντρικές Τράπεζες για την αντιμετώπιση των κρίσεων με πράξεις που βασίζονται σε ενέσεις ρευστότητας (Quantitative Easing) και για το λόγο αυτό προχωρούν σε αποσταθεροποιητικές κερδοσκοπικές υπερβολές, με την πεποίθηση ότι το σύστημα δεν κινδυνεύει και η ρευστότητα είναι η λύση για τα πάντα.

Αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο θέλουν να πιστεύουν. Αυτός ο τρόπος σκέψης και λειτουργίας, με την υποστήριξη των ρυθμιστικών αρχών, συγχέει τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ ρευστότητας και φερεγγυότητας.

Η ρευστότητα μπορεί να είναι απεριόριστη, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι όσοι την έχουν θα την κατευθύνουν σε όσους τη χρειάζονται, αν αυτοί δεν έχουν τη δυνατότητα να την επιστρέψουν επειδή δεν είναι φερέγγυοι. Ποιος από εσάς θα δάνειζε χρήματα σε όσους κινδυνεύουν να πτωχεύσουν;

Η φερεγγυότητα ενός συστήματος εξαρτάται αποκλειστικά από την τάση για ρίσκο όσων δανείζουν (τράπεζες, επενδυτικά ταμεία και επενδυτές) και μεγάλο μέρος της ρευστότητας που κυκλοφορεί στο σύστημα εξαρτάται επομένως μόνο από την τάση για ρίσκο των τραπεζών και των επενδυτών και συνεπώς θα μπορούσε να μη μετατραπεί σε δανεισμό για όσους το χρειάζονται.

Δεν είναι τυχαίο ότι κάθε φορά που η προσφορά χρήματος Μ2 σκάει σε συνδυασμό με τις κρίσεις, ο δανεισμός  συρρικνώνεται.

Η κρίση που βιώνουμε θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην τάση για ρίσκο και συνεπώς στην κυκλοφορία της ρευστότητα που εισάγεται στο σύστημα. Εάν όλη η ρευστότητα που εισάγεται με το QE δεν μετατραπεί σε πίστωση σε σύντομο χρονικό διάστημα, το σύστημα θα υποστεί πιστωτική κρίση ακόμη και σε φάση επέκτασης των ισολογισμών των Κεντρικών Τραπεζών.

Η κρίση λοιπόν δεν τελειώνει με το τέλος του λοκντάουν αλλά ξεκινά όταν αρχίζουν να εκδηλώνονται πιστωτικά γεγονότα (χρεοκοπίες) και επομένως τώρα αρχίζει. 

Τα πιστωτικά γεγονότα στην πραγματικότητα επηρεάζουν την τάση για ρίσκο όσων πρέπει να δανείσουν. Κατά μέσο όρο, η ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες διαρκεί περίπου 13 μήνες, αλλά το 2008 κράτησε 18, και θα μπορούσε να κρατήσει πολύ περισσότερο 13/18 μήνες λόγω της πιθανής ανισορροπίας μεταξύ ρευστότητας και φερεγγυότητας.

Στα τέλη του 2019, η αμερικανική οικονομία διέτρεχε ένα κερδοσκοπικό πιστωτικό κίνδυνο με μεγάλη πιθανότητα αθέτησης πληρωμών της τάξης των 5200 δισεκατομμυρίων δολαρίων (25% του ΑΕΠ)  και αυτό στην περίπτωση μιας φυσιολογικής ύφεσης.

Οι πρόσφατες πιστοληπτικές  υποβαθμίσεις πολλών εταιρειών αύξησαν πρόσφατα αυτό το ποσό σε πάνω από 6 τρισεκατομμύρια δολάρια (+ 20% σε έναν μόνο μήνα και τώρα το 30% του ΑΕΠ). Το 2008, το οποίο όλοι θυμούνται ως μια κρίση οδυνηρή, αυτό το ποσοστό ήταν 12%.

Οι μονεταριστικές θεωρίες, πολύ δημοφιλείς στις κεντρικές τράπεζες, αλλά όχι πολύ ενημερωμένες προκειμένου να κινηθούν σε μια οικονομία όπου κυριαρχούν χρέος και χρηματοπιστωτικό σύστημα (Debt Driven Economy), δεν κάνουν διάκριση μεταξύ ρευστότητας και φερεγγυότητας, επειδή θεωρούν δεδομένο ότι όσοι διαθέτουν  ρευστότητα δεν έχουν τάση για ρίσκο και είναι έτοιμος να δανείσει χρήματα στο σύστημα σε οποιαδήποτε κατάσταση κι αν βρίσκεται αυτό.

Πραγματικά πιστεύω ότι μας περιμένουν καταστάσεις που θα τονίσουν αυτή τη διαφορά, ακόμα κι αν είμαι απόλυτα βέβαιος ότι, οι οικονομολόγοι της κυρίαρχης άποψης θα συνεχίσουν να παραμένουν προσκολημένοι στις θεωρίες τους.

Τους τελευταίους δύο μήνες, χρεοκόπησαν 1.600 εταιρείες την ημέρα (!) μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρά το γεγονός ότι η ρευστότητα που εισήχθη στο σύστημα βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο όλων των εποχών (Πηγή: USA Census Bureau / Deutsche Bank Ec. Research).

Η καταναλωτική πίστη για τον Αμερικανό καταναλωτή έχει συρρικνωθεί σε μεγάλο βαθμό, δηλαδή, οι τράπεζες έχουν περάσει από την εκταμίευση 15/20 δισεκατομμυρίων δολαρίων το μήνα σε αφαίρεση 12 δισεκατομμυρίων από τον τομέα καταναλωτικής πίστης (η κατανάλωση αντιπροσώπευε το 75% του ΑΕΠ των ΗΠΑ, στα τέλη του 2019).

Κανείς δεν θέλει να δώσει περισσότερη πίστωση στους ανέργους που αυξάνονται εκρηκτικά δεδομένου ότι οι τράπεζες, οι οποίες έχουν λάβει ρευστότητα από την FED, έχουν αρχίσει να πιστεύουν ότι όσοι παραμένουν άνεργοι δεν μπορούν να πληρώσουν τις δόσεις και ως εκ τούτου δεν είναι πλέον φερέγγυοι όπως πριν (να ένα πρώτο παράδειγμα της διαφοράς μεταξύ ρευστότητας και φερεγγυότητας).

Στην Wall Street μπορεί να ισχυριστούν ότι ο ποταμός των επιδόματα ανεργίας που καταβάλλονται θα λύσουν το πρόβλημα, αλλά εγώ πιστεύω ότι όποιος ζει με επίδομα ανεργίας δεν έχει σαν άμεση προτεραιότητα την αποπληρωμή του χρέους και, ως εκ τούτου, οι αθετήσεις πληρωμών αναγκαστικά θα αυξηθούν ανεξέλεγκτα.

Σε αυτό το σημείο, με δεδομένη την ισχυρή συσχέτιση μεταξύ καταναλωτικής πίστης και κατανάλωσης, και μεταξύ της κατανάλωσης και των κερδών των εισηγμένων εταιρειών, είναι πιθανή μια εταιρική κρίση φερεγγυότητας εταιρειών λόγω μιας κρίσης ρευστότητας της καταναλωτικής πίστης, όπως τονίστηκε και από την Ρανά Φορουχάρ στους Financial Times της 10ης Μαΐου (Gambling on US equities is becoming more difficult).

Δεν θυμάμαι ποτέ να έχω δει μια αύξηση της πίστωσης σε μια περίοδο αύξησης των πτωχεύσεων, αν και σε φάσεις κρίσης η ρευστότητα που εισάγεται στο σύστημα από την κεντρική τράπεζα αυξάνεται, αλλά προφανώς δεν μετατρέπεται σε πίστωση (ένα κρίσιμο σημείο των νομισματικών θεωριών που χρησιμοποιούμε για να διαχειριστούμε την οικονομία μας).

Είναι επομένως απαραίτητο να γίνεται μια διάκριση μεταξύ ρευστότητας, πίστωσης και φερεγγυότητας, διότι δεν είναι το ίδιο, όπως αντίθετα η Wall Street προσπαθεί να κάνουν να πιστέψει μια μάζα επενδυτών τυφλωμένη από την απλότητα (μόνο επιφανιακά) του τρόπου λειτουργίας της νομισματικής οικονομίας.

Ένα άλλο κραυγαλέο παράδειγμα της διαφοράς μεταξύ ρευστότητας και φερεγγυότητας είναι η πτώχευση της Λήμαν Μπράδερς, το Σεπτέμβρη του 2008, με το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της FED σε πλήρη λειτουργία και με την οικονομική κρίση που έχει ήδη ξεκινήσει πριν εννέα μήνες. Με όλη την ρευστότητα που κυκλοφορούσε στο σύστημα, η Λήμαν δεν θα έπρεπε να είχε χρεοκοπήσει ... αλλά ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση η ρευστότητα δεν είχε μετατραπεί σε πίστωση για ορισμένους και πολλοί ενδιάμεσοι, συμπεριλαμβανομένης της Λήμαν, χρεοκόπησαν παρά το εν εξελίξει πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Η πρόσφατη πτώχευση της Hertz (ενοικίαση αυτοκινήτου) συνέβη ταυτόχρονα με την αγορά από την FED εταιρικών ομολόγων που ήταν μέρος του προγράμματος Εταιρικών πιστωτικών διευκολύνσεων δευτερογενούς αγοράς ( Secondary Market Corporate Credit Facilities ) της FED και τώρα η FED είναι πιστωτής της πτωχευμένης  Hertz η οποία υποτίθεται ότι, ακριβώς χάρη σε αυτό το σχέδιο, δεν θα έπρεπε να είχε πτωχεύσει.

Αλλά τότε τι νόημα έχουν όλες αυτές οι παρεμβάσεις, αφού έτσι κι αλλιώς οι πτωχεύσεις συνεχίζονται ; Χρησιμεύουν ώστε να μείνουν τα χρήματα των επενδυτών στο σύστημα, κατατείνοντας στο συμπέρασμα ότι ρευστότητα και φερεγγυότητα είναι ένα και το αυτό.

Αυτός ο ψυχολογικός μηχανισμός κάνει τους επενδυτές να μην πουλούν και με αυτόν τον τρόπο είναι οι ίδιοι οι επενδυτές που, διατηρώντας τη ρευστότητά τους επενδυμένη, υποστηρίζουν ένα σύστημα που διαφορετικά θα χρεοκοπούσε με την πρώτη.

Πρακτικά, η στρατηγική συνίσταται στο να παραμείνουν όσο το δυνατόν περισσότεροι επενδυτές, επειδή η ρευστότητά σας είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν της FED και στην πραγματικότητα δεν είναι η ρευστότητα της FED που υποστηρίζει το σύστημα, αλλά η δική σας.

Οι παρεμβάσεις της FED από το 2008 μέχρι σήμερα υπολογίζονται σε 7 χιλιάδες δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά το στοκ των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που κυκλοφορούν μόνο στην αμερικανική αγορά είναι ίσο με περίπου 120 χιλιάδες δισεκατομμύρια (5,5 φορές το ΑΕΠ).

Είναι απολύτως σαφές ότι η δύναμη πυρός των Κεντρικών Τραπεζών είναι ελάχιστη σε σύγκριση με το μέγεθος της αγοράς και ως εκ τούτου η πραγματική ρευστότητα που κυκλοφορεί στο σύστημα παρέχεται κυρίως πάντα από την αγορά και συνεπώς από επενδυτές, τράπεζες και επενδυτικά ταμεία και από την τάση τους για ρίσκο.

Οι πολιτικές των Κεντρικών Τραπεζών από το 2008 και μετά έχουν μετατρέψει τους διαχειριστές χαρτοφυλακίου σε απλούς κυνηγούς αποδόσεων αναγκάζοντάς τους να μετατρέψουν την επενδυτική δραστηριότητα σε μια απλή επιλογή χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που θα παρήγαγαν υψηλές αποδόσεις χωρίς εμφανές ρίσκο, με την πεποίθηση ότι οι Κεντρικές Τράπεζες θα απέτρεπαν οποιαδήποτε κρίση.

Ο μηχανισμός αυτός αύξησε σημαντικά την τάση του συστήματος για ρίσκο και φούσκωσε την κερδοσκοπική πίστωση, επιτρέποντας την έκδοση περίπου 19 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ομολόγων από εκδότες οι οποίοι, με τα κέρδη τους, δεν μπορούσαν καν να πληρώσουν τα έξοδα του  επιτοκίου του χρέους ακόμη και σε φάςεις επέκτασης της οικονομίας.

Εάν πολλές από αυτές τις εκδόσεις ομολόγων καταλήξουν να μην πληρωθούν, σίγουρα δεν θα ευθύνεται ένας ιός, αλλά ένα εντελώς εκτός ελέγχου σύστημα. 

Σε αυτό το σημείο η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ μετατράπηκε από πιστωτής έσχατης ανάγκης σε πιστωτή έσχατης ανάγκης για να παρακινήσει το σύστημα να μην πουλήσει και να παραμείνει επενδυμένο: αλλά αυτό δεν αποτρέπει τις χρεοκοπίες.

Σε ένα σύστημα όπου όλοι έχουν αγοράσει, κανείς δεν μπορούσε να πουλήσει και η Fed αναγκάστηκε να εισέλθει σε μια χρηματοοικονομική αγορά που λειτουργεί μόνο όταν ανεβαίνει, ενώ όταν κατεβαίνει, τινάζεται στον αέρα.

Ετσι λοιπόν οι κεντρικές τράπεζες αγοράσουν εταιρικά ομόλογα (Corporate Bonds )υψηλών αποδόσεων και ούτω καθεξής, για να σώσουν ένα σύστημα που αυτές οι ίδιες έχουν δημιουργήσει βάσει νομισματικών πολιτικών που δεν έχουν πλέον κανένα όριο. Αλλά το πιο σημαντικό μέρος των παρεμβάσεων, όπως πάντα, γίνεται για τη Wall Street και όχι για τον απλό κόσμο, ο οποίοςμε αυτήν την κρίση ήδη μετράει 36 εκατομμύρια άνεργους που σίγουρα θα λάβουν πολύ λιγότερη βοήθεια από αυτή που παρέχεται σε ένα άθλιο χρηματοοικονομικό σύστημα.

Αν και οι θεσμικοί παράγοντες των χρηματοπιστωτικών αγορών είναι ικανοποιημένοι και χαρούμενοι που σώζονται και το ίδιο το σύστημα, βραχυπρόθεσμα, φαίνεται να επωφελείται από αυτό, ωστόσο συσκοτίζεται ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος αυτού του τρόπου διαχείρισης της οικονομίας και της χρηματοδότησης.

Ξέρετε γιατί υπάρχει μια μάζα δανείων που κινδυνεύουν με χρεοκοπία όσο ποτέ άλλοτε στην ιστορία; Επειδή η τοποθέτηση σε μοχλευμένα δάνεια ( Leverage Loans), τίτλους από τιτλοποίηση ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων (Mortgage Backed securities — MBS) , τίτλους από τιτλοποίηση περιουσιακών στοιχείων (Asset Backed Securities — ABS), τίτλους από τιτλοποίηση ενυπόθηκων εμπορικών δανείων (Commercial Mortgage Backed securities — CMBS), εγγυημένα δανειακά ομόλογα (Collateralised Loan Obligations — CLO)  και σε τίτλους υψηλού ρίσκου κάθε τύπου φέρνει τεράστια κέρδη στη Wall Street που συγκεντρώνει προμήθειες έως και 4% -5% (συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών αξιολόγησης) για οργάνωση, τιτλοποίηση, τοποθέτηση και στη συνέχεια τη διαχείριση αυτών των εργαλείων που διανέμονται σε επενδυτές που αναζητούν υψηλές αποδόσεις.

Η απόδοση για τον τελικό επενδυτή είναι σαφώς μειωμένη από τις πλούσιες προμήθειες των ενδιάμεσων οι οποίοι στη συνέχεια μεταδίδουν τον κίνδυνο στο σύστημα μέσω μιας έντονης διανομής και εμπορίας του κινδύνου, χωρίς καμία πραγματική εποπτεία για το πού καταλήγουν αυτοί οι κίνδυνοι.

Η κοινωνικοποίηση του κεφαλαίου υψηλού ρίσκου, δηλαδή του εύκολου χρήματος της κερδοσκοπικής χρηματοπιστωτικής δραστηριότητας αλλά όχι για επενδύσεις, και η συμπίεση των αποδόσεών του,  έχει θέσει σε κίνδυνο την κερδοφορία ενός κεφαλαίου που ζητά πάντα να διασωθεί από τους κινδύνους που αναλαμβάνει ενώ οι επιχειρηματίες της πραγματικής οικονομίας πολύ συχνά δεν έχουν το ίδιο προνόμιο.

Εάν τώρα είστε αναγκασμένοι να δραστηριοποιείστε σε αγορές που λειτουργούν μόνο όταν οι αποδόσεις ανεβαίνουν και δεν λειτουργούν πλέον όταν οι αποδόσεις πέφτουν, αυτό σημαίνει ότι μπαίνουμε στο έδαφος της καλυμμένης κατάσχεσης κεφαλαίου.

Ουσιαστικά, μπορείτε μόνο να αγοράσετε, αλλά δεν μπορείτε ποτέ να πουλήσετε, γιατί όταν θέλετε να πουλήσετε, θα μπορείτε να το κάνετε μόνο με απαράδεκτες απώλειες. Ως εκ τούτου, τα επενδυμένα κεφάλαια που εμφανίζουν απώλειες παραμένουν παγωμένα εν αναμονή καλύτερων περιόδων, με προφανείς συνέπειες για τη μακροπρόθεσμη απόδοση του επενδυμένου κεφαλαίου.

Σήμερα, οι διαδικτυακές συναλλαγές από επενδυτές λιανικής είναι ο σημαντικότερος ανταγωνιστής του PlayStation. Στην πραγματικότητα, οι Αμερικανοί μεσίτες δεν πληρώνουν πλέον καν προμήθειες μεσιτείας, επειδή τα μεγαλύτερα κέρδη γίνονται χρηματοδοτώντας τους πελάτες για μόχλευση 2 ή 3 ή 5 φορές του επενδυμένου κεφάλαιου (εάν δανείζεσαι παίζεις δωρεάν).

Πρόσφατη έρευνα στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι οι πρόσφατες επιδοτήσεις που καταβλήθηκαν σε ιδιώτες από την κυβέρνηση των ΗΠΑ χρησιμοποιήθηκαν, από τους λήπτες  που περιλαμβάνονται στις κατηγορίες εισοδήματος από 35 χιλιάδες-100 χιλιάδες δολάρια, για τους ακόλουθους σκοπούς: 1) για αποταμίευση, 2 ) για τα τρέχοντα έξοδα, 3) διαδικτυακές συναλλαγές (Πηγή: Yodlee Data Analytics).

Αν κάποιος θέλει να κάνει συγκρίσεις με το 1929, έχει άφθονο υλικό.

Η αποτυχία αυτού του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού μοντέλου είναι εμφανής και οι πρόσφατες παρεμβάσεις των Κεντρικών Τραπεζών δείχνουν ότι η κοινωνικοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως εργαλείο για την παραγωγή πλούτου δεν λειτουργεί.

Η λαϊκιστική οικονομική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ, που  χρησιμοποιεί το δείκτη του χρηματιστηρίου για εκλογικούς λόγους, δεν έχει δημιουργήσει ευημερία στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο οικονομικές πολιτικές που θα δώσουν προτεραιότητα  στο εισόδημα από εργασία θα αποτελέσουν το σημείο καμπής.

Η αύξηση των εισοδημάτων είναι απαραίτητη για την εξυπηρέτηση ενός χρέους που δεν είναι πλέον βιώσιμο με την έκδοση ενός άλλου χρέους, ένα είδος συστήματος Ponzi όπως το 2008, όταν το σύστημα επανεκκίνησε με το ίδιο αποτυχημένο μοντέλο που είχε προκαλέσει την κατάρρευση, για να δημιουργήσει στη συνέχεια ένα άλλο.

Η κρίση λόγω του κορονοϊού ανοίγει μια φάση μετασχηματισμού της οικονομίας υψηλής αστάθειας μέχρι να βρεθεί ένα καλύτερο μοντέλο διαχείρισης της ανάπτυξης.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει απλώς να αναγνωρίσουμε ότι το μοντέλο που βασίζεται στα κέρδη από υπερβολική μόχλευση και μια ανεξέλεγκτη χρηματιστικοποίηση απέτυχε και είχε το αντίθετο αποτέλεσμα: την εθνικοποίηση του συστήματος που προκάλεσε η υπερβολική κερδοσκοπία, ακριβώς όπως μετά την κρίση του 1929.

Πιστεύω ότι μια μεγάλη πηγή έμπνευσης για τη διαχείριση αυτής της κρίσης θα μπορούσε να είναι η αναθεώρηση των πολιτικών του New Deal, υποθέτοντας ότι τώρα η παρουσία του κράτους στην οικονομία αναπόφευκτα θα αυξηθεί, η φορολογία θα αυξηθεί και η παγκοσμιοποίηση εδώ και πολύ καιρό δέχεται επίθεση.

Οι γεωπολιτικές τάσεις φαίνεται επίσης να οξύνουν αυτά τα φαινόμενα επειδή ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών είναι στην πραγματικότητα μια γεωπολιτική σύγκρουση που θα συνεχιστεί και θα ενταθεί, δημιουργώντας πρόσθετα προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία.

Το τελευταίο προπύργιο άμυνας αυτού του αποτυχημένου οικονομικού μοντέλου παραμένει το ακριβό δολάριο, όταν αντίθετα ο κόσμος χρειάζεται ένα αδύναμο δολάριο, επειδή είναι το κύριο νόμισμα χρηματοδότησης παγκοσμίως. Εάν η αξία του δολαρίου μειωθεί, τότε θα μειωθεί και το κόστος του χρέους για όσους δανείστηκαν σε δολάρια.

Αλλά ενώ πριν την κρίση ο Τραμπ επικαλέστηκε ένα αδύναμο δολάριο, τώρα συνειδητοποιεί ότι η δύναμη του νομίσματος εγγυάται μια ροή κεφαλαίων που έχει ζωτική σημασία για το κολοσσιαίο αμερικανικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό), το οποίο χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τις ξένες αποταμιεύσεις.

Η Ευρώπη, η Ιαπωνία και η Κίνα ρίχνουν ποταμούς χρημάτων σε αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία για να στηρίξουν ένα οικονομικό μοντέλο που περνάει κρίση. Η ισχύς του δολαρίου κρύβει την ευθραυστότητα του συστήματος: η Αμερική χωρίς ξένα κεφάλαια πρακτικά θα χρεοκοπούσε, αφού το εξωτερικό της χρέος είναι ίσο με το 45% του ΑΕΠ.

Για να μειωθεί αυτή η εξάρτηση από το ξένο κεφάλαιο, οι Αμερικανοί θα πρέπει να αυξήσουν την εσωτερική αποταμίευση και να μειώσουν το χρέος, αποδεχόμενοι μια μακρά περίοδο προσαρμογής των συσσωρευμένων ανισορροπιών τα τελευταία δέκα χρόνια και τη χαμηλή οικονομική ανάπτυξη. Δεδομένου ότι η επιλογή αυτή είναι προς το παρόν απαράδεκτη, έρχεται η FED να παρέμβει για να υποστηρίξει το σύστημα και να ελπίζει ότι όλα θα γίνουν όπως παλιά.

Δυστυχώς, χρόνος για την επιδιόρθωση του συστήματος δεν υπάρχει και ήδη σήμερα τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures ) των FED Funds που λήγουν τον Δεκέμβριο του 2020 και τον Μάρτιο του 2021, αποδίδουν αρνητικά επιτόκια στο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, αν και η FED συνεχίζει να υποστηρίζει ότι για το δολάριο αρνητικά επιτόκια δεν μπορούν να υπάρχουν.

Ισως ένα μέρος της αγοράς κατάφερε να ξεφύγει από τη σοβιετικοποίηση και προαναγγέλλει την αρχή της κατάρρευσης του τελευταίου κομματιού που θα παράξει μια πλήρη αναδιάρθρωση του παγκόσμιου οικονομικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η λεγόμενη φάση 2, η περίοδος μετάβασης μετά το λοκντάουν για τη διεθνή οικονομία, δεν έχει ξεκινήσει καν και το πιο εύκολο κομμάτι διαχείρισης της κρίσης (δηλαδή το τύπωμα χρήματος) έχει ήδη τελειώσει. Ενώ οι χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν ήδη προεξοφλήσει μια γρήγορη και εύκολη ανάκαμψη, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η ανάκαμψη θα είναι αργή και απογοητευτική. 

Το να ελπίζουμε ότι αυτή τη φορά όλα θα λυθούν τυπώνοντας χρήμα είναι καθαρή οικονομική αλαζονεία. Το να υπερασπιζόμαστε υπεράσπιση μέχρι τέλους ενός μοντέλου ανάπτυξης που δεν παράγει πλέον πλούτο (παρά μόνο για λίγους) αλλά μόνο χρέη (για πολλούς) θα είναι πιθανώς το μοιραίο λάθος.

[----->]

Εξ οικείων τα βέλη.

Αδειασμα της Ελλάδας από Frontex

Πλήρως εκτεθειμένη βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση για τις παράνομες επιχειρήσεις με πλωτές σκηνές στο Αιγαίο, καθώς ο επικεφαλής της Frontex Φαμπρίς Λεγκέρι αναγνώρισε πως οι καταγγελίες είναι αληθινές και έστρεψε το δάχτυλο στη χώρα μας για τις ευθύνες.

Επιβεβαιώνει τις επιχειρήσεις παράνομων επαναπροωθήσεων από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία ο επικεφαλής της Frontex Φαμπρίς Λεγκέρι και πετά το μπαλάκι στις ελληνικές αρχές, βγάζοντας εύσχημα από το κάδρο τον ρόλο του ευρωπαϊκού οργανισμού στην επιτήρηση της θαλάσσιας επιχείρησης «Ποσειδών» στο Αιγαίο

Σε συνεδρίαση της ομάδας εργασίας των Ευρωβουλευτών της ομάδας των Σοσιαλιστών που συμμετέχουν στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, ο κ. Λεγκέρι απάντησε σε ερώτηση του Γερμανού ευρωβουλευτή Ντίτμαρ Κούστερ, μέλους της Υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, σχετικά με τα αποκαλυπτικά δημοσιεύματα του ελληνικού και διεθνούς Τύπου για τις επαναπροωθήσεις με φουσκωτές σχεδίες από τα ελληνικά νησιά.

«Κύριε Λεγκέρι, πολλές πηγές ανέφεραν ότι το Ελληνικό Λιμενικό εξακολουθεί να επαναπροωθεί παράνομα πρόσφυγες στην Τουρκία, αφού φτάσουν με τις βάρκες τους στις ακτές πολλών νησιών. Φαίνεται ότι οι ελληνικές αρχές χρησιμοποιούν φουσκωτές διασωστικές σχεδίες. Εχουν επιβιβάσει πρόσφυγες σ’ αυτές τις σχεδίες χωρίς μηχανή ή καύσιμα και χωρίς έλεγχο πλοήγησης. Αυτή η πρακτική, που φαίνεται να είναι συστηματική, αποτελεί άμεση παραβίαση της απαγόρευσης της επαναπροώθησης και συνιστά πραγματικό κίνδυνο για τις ζωές όσων ζητούν άσυλο. Σε ποιο βαθμό βρίσκονται σε γνώση της Frontex και τι κάνετε για να τερματίσετε αυτή την παράνομη πρακτική;» ήταν η ερώτηση του ευρωβουλευτή.

Όπως σημειώνει σε ανάρτησή του, «ο Λεγκέρι επιβεβαίωσε τις υποθέσεις και υπέδειξε τις ελληνικές αρχές, οι οποίες τις αρνούνται».

Πρόκειται για άδειασμα της ελληνικής κυβέρνησης, που εξακολουθεί να επαίρεται για τις «μηδενικές ροές» και να προσποιείται ότι αγνοεί τα δημοσιευμένα τεκμήρια και τις μαρτυρίες για επιχειρήσεις επαναπροώθησης. Πρόκειται επίσης για έμμεση αλλά προβληματική προσπάθεια του επικεφαλής της Frontex να πετάξει από τον ευρωπαϊκό οργανισμό την ευθύνη, παρ’ ότι είναι σαφές ότι συμμετέχει σε ρόλο επιτηρητή στις επιχειρήσεις του Λιμενικού στο Αιγαίο. «Γίνεται ολοένα και πιο εμφανές: Η βία κατά των ανθρώπων που εγκαταλείπονται στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. γίνεται όλο και πιο βάναυση», καταλήγει ο ευρωβουλευτής.

Γραπτή ερώτηση έχει καταθέσει προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ευρωβουλευτής της ομάδας των Σοσιαλδημοκρατών Ιζαμπέλ Σάντος (Πορτογαλία): «Οι ελληνικές αρχές χρησιμοποιούν τώρα μια νέα τακτική για να εμποδίσουν όσους ζητούν άσυλο από την είσοδο στην ελληνική επικράτεια: αντί να τους καταγράφουν όταν φτάνουν στα ελληνικά νησιά και να τους βάζουν σε κέντρα υποδοχής μέχρι να αποκτήσουν πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, το Ελληνικό Λιμενικό διεξάγει “επαναπροωθήσεις”: στέλνουν πίσω βάρκες γεμάτες ανθρώπους στα τουρκικά ύδατα, αφού αφαιρέσουν τη μηχανή [...]».

Η ευρωβουλευτής ρωτά αν είναι ενήμερη η Επιτροπή, αν σχεδιάζει να εγκαταστήσει έναν ανεξάρτητο μηχανισμό επιτήρησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα εξωτερικά σύνορα και ποια μέτρα θα πάρει για να δώσει τέλος σε παρόμοιες παραβιάσεις του ενωσιακού και διεθνούς δικαίου.

Διόρθωση

Προηγούμενη εκδοχή του κειμένου ανέφερε ότι οι δηλώσεις του κ. Λεγκέρι έγιναν στην  ομάδα εργασίας της Υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου. Το σωστό είναι ότι έγιναν στην ομάδα εργασίας των Ευρωβουλευτών της ομάδας των Σοσιαλιστών που συμμετέχουν στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών. Η διόρθωση έχει περιληφθεί στο κείμενο.  

[---->]

ΔΕΝ ΘΑ ΠΟΥΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ, ΝΕΡΑΚΙ!

Τον θεσμό των ΣΔΙΤ γενικεύει η κυβέρνηση. Ο Σύλλογος Μηχανικών της ΕΥΔΑΠ καταγγέλλει ότι το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, προτίθεται να προβεί σε σύναψη σύμβασης ΣΔΙΤ, με αντικείμενο την «Διαχείριση – Λειτουργία και Συντήρηση του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (Ε.Υ.Σ.) Αθήνας». 

Η κυβέρνηση ακολουθεί απαρέγκλιτα τις δεσμεύσεις του 3ου μνημονίου που από κοινού ψήφισαν με τους ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ- ΚΙΝΑΛ για την ιδιωτικοποίηση των ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ. Τα νέα μέτρα ενίσχυσης του χρεοκοπημένου επιχειρηματικού κόσμου απαιτούν την απαλλοτρίωση κάθε κοινού αγαθού και την λεηλασία του εργαζόμενου κόσμου, παρότι παγκοσμίως εδώ και 10 χρόνια η ιδιωτικοποίηση του νερού σταδιακά αναιρείται. (https://m.naftemporiki.gr/…/1156343/pou-nerosan-oi-idiotiko…)

Την ίδια στιγμή ο νέος πρόεδρος της ΔΕΥΑΜΒ Γ. Τόρης δηλώνει με καμάρι τις επιδιώξεις της επιχείρησης για εμφιάλωση και εμπορευματοποίηση του πηγαίου νερού του Πηλίου αποκλείοντας το δίκτυο των Σταγιατών από την πηγή που υδροδοτείται ασταμάτητα εδώ και αιώνες. Παράλληλα ο αποκλεισμός του Βόλου από την ελεύθερη πρόσβαση στα πηγαία νερά της περιοχής διαμορφώνει το πεδίο μιας νέας αντιλαϊκής κερδοφόρας επέλασης. Οι κάτοικοι όλης της περιοχής έχουν ξεσηκωθεί με αφορμή και την καύση σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ και απαντούν στο πόλεμο του Δημάρχου Μπέου ο οποίος δεν δίστασε μέσα στον πανικό του να στοχοποιήσει και τον Αλκίνοο Ιωαννίδη που μένει στην περιοχή.

Το έργο παραμένει ίδιο. Πρώτα η υποβάθμιση, μετά η χρεωκοπία και η συκοφάντηση και στο τέλος το ξεπούλημα με ύμνους προς τους ιδιώτες. Και όταν η επένδυση αποτύχει ως προς τους σκοπούς της όπως σε εκατοντάδες πόλεις στην Ευρώπη -μεταξύ των άλλων του Παρισιού και του Βερολίνου- οι εταιρίες περνούν στον έλεγχο του δημοσίου με γενναίες αποζημιώσεις καθώς κατά την ιδιωτικοποίησή τους υπογράφονται ρήτρες κερδοφορίας και μακροχρόνιες συμβάσεις με τον λογαριασμό να μοιράζεται στα υπερδιογκωμένα τιμολόγια κατανάλωσης των λαϊκών νοικοκυριών.

❗Μονά ζυγά δικά τους! Δεν θα το επιτρέψουμε! Τραγουδάμε και πολεμάμε στους ρυθμούς του Αλκίνοου Ιωαννίδη για γη και ελευθερία!

"Σαν το νερό των Σταγιατών δεν έχει,

όποιος το πίνει πολεμάει κι αντέχει

δεν τ’ αγοράζω, δε πουλώ

μα με κερνά και το κερνώ

σαν το νερό των Σταγιατών δεν έχει.

Κυλάει στις πέτρες και στο χώμα τρέχει,

κορμούς ποτίζει και κορμάκια βρέχει

πλατάνια, όρεια κι αριβιές

ελιές, κορίτσια και οξιές

κορμούς ποτίζει και κορμάκια βρέχει

Απ’ των αιώνων τη πηγή κατρακυλά

δροσίζει το αύριο και το υπόσχεται ξανά

μα εδώ και τώρα το νερό

μέσα απ’ τη χούφτα σου θα πιω

ζωή να γίνει η ζωή σε μια γουλιά."

✊ΝΑ ΑΝΑΣΑΝΟΥΜΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΣΦΥΚΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

#ΜενουμεΕνεργοι #WeSpeakNow

Διαδεδομένη πρακτική

 

Η αστυνομία του Μαϊάμι εξασκείται στη σκοποβολή πάνω σε φωτογραφίες νεαρών μαύρων.

Η αστυνομία του Μαϊάμι επικρίνεται έντονα μετά την αποκάλυψη ότι φωτογραφίες Αφροαμερικανών χρησιμοποιούνται ως στόχοι στην σκοποβολή, ανέφερε το NBC Miami το Σάββατο (17 Ιανουαρίου).

Η Valerie Deant, λοχίας της Εθνοφρουράς στη Φλόριντα, θυμάται την έκπληξή της όταν διαπίστωσε ότι οι ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας του Βόρειου Μαϊάμι Μπιτς χρησιμοποιούν ως στόχους φωτογραφίες Αφροαμερικανών, της εγκληματολογικής υπηρεσίας, για την εκπαίδευσή τους στη σκοποβολή.

Μία από αυτές τις φωτογραφίες ήταν και αυτή του αδελφού της! Η φωτογραφία είχε τραβηχτεί από την αστυνομία πριν δεκαπέντε χρόνια, όταν αδερφός της είχε συλληφθεί σε ηλικία18 ετών.

Ο επικεφαλής της αστυνομίας του Βόρειου Μαϊάμι Μπιτς, Σκοτ ​​Ντένις παραδέχεται ότι οι ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας έκαναν λάθος ως προς την επιλογή των στόχων, ισχυρίζεται όμως ότι η χρήση φωτογραφιών υπαρκτών προσώπων ως στόχος στη σκοποβολή είναι μια ευρέως διαδεδομένη τεχνική. Ωστόσο, αρνείται κάθε κατηγορία φυλετικού χαρακτήρα, ισχυριζόμενος ότι αρκετά μέλη της ομάδας των ελεύθερων σκοπευτών της αστυνομίας είναι Αφροαμερικανοί.

[---->] 

....και σε πολύ νεαρούς Αφροαμερικανούς